Ordliste

  1. A
  2. B
  3. D
  4. E
  5. F
  6. G
  7. H
  8. I
  9. J
  10. K
  11. L
  12. M
  13. N
  14. O
  15. P
  16. R
  17. S
  18. T
  19. U
  20. V
  21. Y
  22. Æ
  23. Ø
  24. Å
  25. *
Tal ord på T: 1160 | Totalt: 15315 | søketips | nullstill
Forklåring Døme
check Taddâk / Taddâkji

Tallak

Det æ filli mæ Taddâkó nò, da hav' døydt út.

check tadde ti'

trakke til (om tiltrakka og hardtrakka jord)

I gamle búi mæ jórdtili, va' der tídt så tadda ti', at an kunna sópe å halde det reint som a anna tili.

check taddedøysle

måten ein for fram på for å få nyspunne garn til å misse "spensten" (verte lettare å arbeide med)

Da gróve gåni néd i tadden å léte det liggje der nåkå dage, di da kadda fissdøye ell' taddedøysle.

check taddeflingre

hardtrakka sauetalle
Somme seier "lórteflingre".

Nò hav' mi smildra taddeflingrun.

check Taddeiv / Taddeivi

Torleiv

Taddeiv reiste ti' Ísland å fann si a kåne.

check taddemell'e

sauetalle (underlaget som sauene går på, ikkje bruka om talle som gjødsel)

I kalde vetrenétte héle ungdóman sikkå på taddemellæ, førr' i tí'inn.

check taddetrèv

trev over tadden

Anne låg på taddetrèvæ om sommåri i slåttæ.

check taddeveir'e

tosk, tullebukk

Hèv' du nå fǿrt néd målespanni mitt, din taddeveir'e du æ!

check taddi

1. romet i lǿâ der sauene er (tadden kunne også vere eit eige tilbygg til lǿâ i eldre tid)
2. blanding av lort og boss; berre bruka i eintal

1. Der va' mest'e allstǿtt godt å varmt i dei gamle taddó.
2. Det æ tungt å kaste út taddi.

check tafs'e

liten og helst udugeleg mann

'U gjipte seg mæ an líten tafs'e.

check tafselèg'e

liten og veik person med lite kraft og makt

Åni va' barre an líten tafs'e, 'an va' så tafselèg'e.

check tafsen

bruka om person som har dårleg helse

Jø̀rund å Borgjill hav' vorte tafsne i det seiste, da hav bå' smogna å vorte stiklne.

check tafsutt'e

utslite, fillete

Kvíleklæí våre tafsutte.

check tak

1. taknever; bruka berre i eintal
2. stykke arbeid
3. innsatsvilje og evne
4. tak
5. detalj i td slått
Sjå også take.

1. An lýt hav' mykji tak ti' a heilt hús.
2. Det va' a godt tak mi gjåre i gjår, då mi beisa húsí.
3. Der va' slig tòk i dei Oppigas-jentó.
4. Fær du tak unde skåpæ?
5. "Seistundâ i dessa slåttæ æ der nåkå vanskelège tòk", sa meistarspilemannen.

check takast

streve (i tankar)

Knút tókst mæ tvil å sút då 'an inkji kunna få den gar'sjentâ 'an va' gla' í.

check takast fram

verte konfirmert

Det va' det åri eg sille takast fram, eg hoppa på skjí å datt å braut av mi fóten.

check takbýr

bør med tak

Karan ha' vòr' i takskógjæ å kóme heim'tt'e mæ kversí takbýr.

check takdròpi (H)

takdrypp
Sjå også yfsedryp, yfsingestein'e, yfse, yfsingji og yfsingenævr.

An kan inkji sitje unde takdròpâ.

check take

1. ta
2. smelte (om snø)
3. gifte seg
Sjå også tak.

1. Dèt æ lísså úmògeleg som å take néd månen (ordtak). Takji nå mæ dikkå nåkå sǿtepli ti' å navle på. Du stǿgje deg, fyngje du 'an, å fyngje du 'an, tǿkje du 'an (gammal regle med konjunktiv-former av stande seg (stǿgje seg), få (fyngje) og take (tǿkje))
2. Nò hèv det tèkje fælt, 'er æ mest'e alli etti snjór'e nò.
3. Den karen tèk'e eg inkji; fyrr'e gjekk eg møykjèring adde mí dage.

check take att'e

1. hemne seg, gjere motstand
2. ta att, innhente

1. Det æ spélegt å take att'e itt an hèv'e mæ stygge fókk å gjère.
An må alli sei' 'ó i mót, då kan 'an take att'e.
2. 'U tók 'an att'e om 'u ha' reist a kórtér ett' 'ó.

check take aust'e

reise austover (mot Telemark)

Gunstein tók aust'e for å få si tæniste om sommåri.

check take âv

1. ta av ein del av produktet til spesiell bruk
2. fotografere
3. smelte (om snø)
4. endre retning (i terrenget)

1. Eg lýt take åkkå âv nåkå feskjí mjåkk så mi få sydde åkkå nåkå góe sodda.
2. Hèra æ så vént at eg vi take âv a bilete.
3. 'Er hèv' verkeleg tèkje âv i desse vermdâ!
4. Eg tók âv mæ Tangjen då eg sille ti' Kjeddingheddéræ.

check take av jóri

ta inn buskapen

Fysst konni bigjynte ti' spíre på åkró, tóke da búskapen av jóri.

check take av si

1. slanke seg
2. verte tunnare pga sjukdom eller alderdom

1. Da hav' tèkje av sikkå, bògó. Fókk æ jamt så feite nò for tí'inn at da ha' godt kunna tèkje av sikkå nokå kjilo.
2. 'An va' så godt i stand, men no hèv' 'an tèkje av si så 'an æ 'kji att'ekjennandi.

check take âv slògjí / take âv for slògó

verje seg mot slag (td i slagsmål)

Andrés va' så gó'e ti' take âv for slògó, så dífyri vann 'an tídt i slagsmål.

check take det ifrå sjave si

gje bort meir enn ein har råd til

Gýrí va' så gódgjèvandi at 'u tók det mest'e ifrå sjave si.

check take ell'e

ta fyr (også bruka i overførd tyding)

Mannen varte så vónd'e at 'an mest'e tók ell'e.

check take epli

ta opp poteter

Mi vi' take epli i morgó disom det æ godt veir.

check take fat í

ta tak i

Da tóke fat i mobbesakjí mæ ei gong.

check take fossgong

bruse (når ølet gjærar kraftig)

Ǿli tók fossgong i dunkjæ.

check take fóstri

verte drektig

Denné sauen tèk'e 'kji fóstri, så mi kunne 'kji fǿ på 'an lenge'.

check take frå endâ

ta alt og ikkje la noko vere att

Eg tók eplefòrin frå endâ då eg grasa, å lét inkji nåkå stande att'e.

check take fyri

ta i skrevet på ei påkledd kvinne (om mann)

'An tók fyr' 'enni.

check take hiti

Når halvturt høy vert pressa i hop, kan det verte varmt ("take hiti"), og seinare mygle og dermed verte ubrukeleg.

Høytti ha' lègje så lengji i såtu at det ha' tèkje hiti då mi rive det út.

check take hågt mæ

1. motseie, protestere
Somme seier "bère hågt mæ".
2. svare avvisande (Gamalt or Sætisdal)

1. 'U tók så hågt mæ då eg ville betale for greia 'u ha' gjårt mi. Gònil bar hågt mæ då eg la fram at Glava va' bèt'e 'ell glasvatt.

check take í

1. bruke krefter
2. fate (byrje å brenne)
3. bite på kroken
4. byrje
Sjå også take.

1. Eg tók í så buksun rivna. Mi tóke í alt di mi vunne, men mi knita kji steinæ.
2. Det vi' 'kji take í fyrr'ell du hève nåkå sivra.
3. Eg kjende det tók í, men det va' så lausbeitt i kveld.
4. Det tèk'e í plent som fjår, snjóren kåm kufst å mæ fæle kjyngji. Kòss tók det í? Jåó, det tók godt í, ungan våre så ívrige å tróttuge, at.

check take i hepti

stogge dyr som kjem i sprang (uttrykket er ubunden dativ)

Ånund tók sauehópen i hepti førr'ell da sprunge inn i åkren.

check take imót

byrje i militæret

Bróe min sille take imót på Gjimlemóæ.

check take imót garæ

få skjøte på garden

Tjógjei tók imót garæ då 'an va' barre atten år, for fair 'ass dǿe då.

check take jórten

gripe oppgulpa mat i munnen på eit dyr og leggje maten inn i munnen på eit sjukt dyr (oftast sau)

Taddeiv tók jórten frå dei fríske sauæ å gav 'an ti' dei sjúke, som ha' mist jórten.

check take ó'

take ut innvolane på eit dyr når ein slaktar
Sjå også take.

An lýt vère forsiktig'e fysst an tèk'e ó'.

check take ó' imnó

lage noko ut frå eit stort grovt emne

D'æ mykji arbeid fysst an ska' take det ó' imnó.

check take opp

1. dyrke ny jord
2. ta opp (på td lydband eller harddisc)
Sjå også take og opptak.

1. Da våre trí mann mæ da tóke opp.
2. Gunnår tók opp adde slåttan på ljódband.

check take 'punde seg

ta til seg eit framandt lam (og kanne det)
Somme seier "take unde seg".

Sòme saui take 'punde seg annas lomb helst'e létt; aire kunne vère plent úmògelège.

check take på fókkjæ

finne slektstrekk

Det va' 'kji vanskeleg å take 'æ Tóne på fókkjæ.

check take på seg

gjere eit arbeid for nokon
Sjå også take og byggje seg.

'An tók på seg altfor mykji, så 'an varte alli kå i baktropp.

check take på tunge

nemne (helst negativ omtale)

Detta må du alli take på tunge! 

check take ròkjí

samle restane etter ei høybør

Breislejentâ tók ròkjí ette høybýrí 'ass Taddâk.

check take ròsí

flekkje av ei hinne på nytt skinn som skal garvast (nyslakta dyr)

An lýt take ròsí av skjinnó førr'ell an kan garve da.

check take seg

1. uttrykk bruka om ku som vert med kalv når ho er para
Sjå også tíd'e
2. verte i betre hold, frisk

1. Heimrei må hav' tèkje seg, hellis ha' 'u havt laup' opp'tt'e nò.
2. 'An hèv'e tèkje seg nò, ette det 'an va' sjúk'e.

check take seg att'e

1. trekkje seg frå ein lovnad
2. rette noko ein har sagt gale

1. Da ha' lòva det, men så tóke da sikkå att'e.
2. 'An tók seg att'e, då 'an skjø̀na at 'an ha sagt nåkå gali.

check take seg av

1. fotografere seg
Sjå også take og kåme på plate.
2. hjelpe, ta omsorg for

1. Da våre ti' an fótograf''e å tóke sikkå av då da våre ti' bý'n.
2. Då da reiste på færitúr'e, finge da aire ti' å take sikkå av kattó.

check take seg fyri

ta seg for

Eg snåva i an stúvi å tók meg fyri, å braut av mi tommen.

check take seg gali opp

bruka om sår som utviklar seg negativt og det vert td betennelse og verk

Åni laut på sjúkehús ette at di stóre såri 'ass 'å leggjæ ha tèkje seg gali opp.

check take seg í

korrigere seg sjølv

Eg tók meg í at eg ha' sagt gali om dèt årstali eg bigjynte på gymnasæ.

check take seg opp

1. verte meir velståande
2. Friskne til, støygne
3. lære å oppføre seg greitt

1. 'An tók seg opp å varte helst'e rík'e.
2. Gònil hèv' tèkje seg opp nò.
3. 'U tók seg så greitt opp.

check take seg ti'

kome i gong (td skoter med lass)

Hèra mi hav' lesst æ der a líti móttak, så det æ vanskeleg å take seg ti'.

check take sess'e

ta plass, finne plass

Du lýt take sess'e nårmæ bórdi.

check take si fyri

gjere, arbeide med

Ko sku' mi tak' åkkå fyri i dag?

check take si fyrom

ta til med (arbeid ein skal byrje på)

Eg hèv' 'kji så mykji å take mi fyrom nò om vetren. Ko trú eg ska' nò take mi fyrom. Mi tóke åkkå fyrom for mykji, så mi rukke det alli.

check take si renni

ta tilsprang

'An tók si renni å hoppa ive bekkjen.

check take si tanka / gjère si tanka

1. gjere seg opp tankar om at ein kan få ei viss jente eller gut til kjærast
2. førestille seg

1. Anne tók si tanka om 'an Såvi. 'An ha' tèkje si tanka for æ Gýró.
2. An kan gjère si tanka om mykji gama.

check take si ti'

kome i gong (med td eit arbeid)

sku mi take åkkå ti' i dag?

check take skommí

akseptere skulda

Same ko eg sa, så måtte eg take skommí.

check take sprangji

leggje til sprangs

Tjóvan tóke sprangji då politíi kåm.

check take støkkjen

få nok av noko (gjer difor ikkje dette meir)

'An tók støkkjen å tóre alli hoppe mei' då 'an datt å braut av si fóten.

check take tankji om

få tankar om

'An tók tankji om at fanten ville lúr' 'an.

check take tèven av

kjenne lukten av (helst bruka om noko som luktar vondt)

Hunden tók tèven av ei'kvort, å det sýnte seg at det va' an dau'e sau'e.

check take ti'

"gripe til" (arbeid ein kan gjere i ledige stunder; td handarbeid, vedhogst, ordinnsamling)

Det kan vèr' greitt å hav' a spit å take ti'.

check take ti' flogs

ta til sprangs

'An tók ti' flogs då 'an såg bjynnen.

check take ti' si

1. adoptere
2. forsyne seg med mat / drikke
Sjå også take.

1. Da tóke ti' sikkå enn fremminde ungji.
2. Nò lýt du take ti' di av alt dèt der æ på bordæ!

check take ti' vitæ

sanse seg

'An sa 'an vill' selje garen, men 'an tók ti' vitæ.

check take út

1. reise brått, forsvinne, røme
2. finne vasskjelde ved hjelp av ynskjekvist
Sjå også take.

1. 'An tók út i fullt sinni. Hesten tók út fyre mi. Di mòge 'kji take út førr'ell di hav' èti. Det æ vågeleg å take út på heií for filli klædd'e. Karan tóke út ti' heis ette kvelletíd.
2. Knút Jóri va' fæl'e ti' take út vasskjellu.

check take út an dròpi (V)

leggje ny never og vøle eit torvtak der det lek

An lýt vère nøyen itt an ska' take út an dròpi.

check take 'å

1. verte rusa av alkohol
2. angripe
3. ta fyr
Sjå også take.

1. "Hui, nò tèk'e det 'å",sa Gunvor, då 'u ha' smaka på heimeǿli.
2. 'An ville take 'å meg, så eg varte nøydd'e ti' rýme. Eirik varte tèkjen 'å, å 'an greidde alli forsvòre seg.
3. Det tók så fælt 'å at eg fekk alli sløkkje.

check take 'å kvílunn

kome før folk har stått opp

Mi kóme så tí'legt at mi tóke da 'å kvílunn.

check takflettari

person som fletter never til taktekking

Takflettaren lýt passe tí'í nøyi fysst tréne svåe.

check takji gjeng'e godt

om never som slepper godt taket (sevja er på det beste)

Takji gjekk godt, så da finge flette mykji nævra førri laudagjen. Nò ljóte mi av å flette tak, takji gjeng'e godt på bjørkó nò.

check takk

takk

Dèt va' takkji eg fekk for det eg hjelpt' 'ó. Eg hève 'kji sétt nåkå ti' dei takkjæ.

check Takk for seinaste!

Takk for sist!

Takk for seinaste! Det va' gama å treffe deg att'e.

check takk 'ni hondí

takk med handa; take ein annan i handa for ei gåve eller greie

Eg fekk takk 'ni hondí å helsing heim'tt'e. Å takke i hondí gjèr' an itt an fær a gó' gåve.

check takkast

takke kvarandre med handhelsing (alle som var med på måltidet)

Jólepdagskveldi å jóledagsmorgónen, å nýårsepdagskveldi å nýårsdagsmorgónen takkast mi for maten ette bórdsètâ.

check takkast for jamt

gjere att det ein annan har gjort mot deg, halde kvarandre for jamngode

Mi kunne vel takkast for jamt kvæ som æ fælast'e ti' drikke kaffé.

check takke

bakstrehelle; rund, støypt jernplate til å steike flatbraud, lefse m.m. på

'An la takkâ oppå eisâ. An lýt have småre bakstrevé'e itt an vi' bake mæ gamledags takke.

check takke

takke

Eg takka 'ó for bryddaupsgåvâ.

check takke si ti'

føretrekkje

Takke si ti' å have a bú imót å vère húslaus'e. Takke mi ti' å vère heimi i desse úveiræ i sta'en for å gange våt'e å leite ette saui.

check takkekake

lappar, pannekake

Takkekakun vare steikte på a takke, å æ rovne å mjúke.

check takkekongji

siste flatbraudleiven ein baka ein dag (han laut vere stor, då vart flatbraudet drygare, altså at ein har mat i lengre tid)

Det passa godt út mæ nåunn i dag, nò vare det an stór'e takkekongji. Æ takkekongjen syv'e, var' braui au syvt.

check takkelut'e

del av ei bakstrehelle (klovna bakstrehelle, bruka td på støylen; lagd på fire steinar ute til å steikje på)

Takkeluten æ stór'e nóg ti' steikje kaku på.

check takkering'e

jernring til å leggje takkâ
Sjå også eisering'e

'Å støylæ brúka mi takkeringjen, å takkâ, ti' å steikje takkekakun på.

check takklyv

klyv med tak

Da finge mæ sikkå a gó' takklyv frå Finndalæ.

check takkost'e
image

stabel med never til å tekkje med
Sjå også tak og kost'e.

flette nævra lýt an leggje i takkost'e så fórt an kan, hellis krulle da sikkå.

check taklass

lass med tak

Da trunge mange takloss for å tekkje den nýe lǿâ i Sýgâ'.

check takle

skjenne, skjenne hardt

'U takla 'ó ti', rektigt så fælt.

check taksende

sende med tak

Taksendun laut vèr' greie å take imót for dei karan som våre på tòkunn å la' tak.

check takskjarr'e

bruka om husdyr som er vanskelege å få tak i og som vik undan når ein vil gripe det
Sjå også skjarr'e.

Jymrí æ takskjorr, men saltslí.
check takskóg'e

bjørkeskog der det er godt å flette never ("take tak")

Takskógjen va' mykji vær'e for fókk førr' i tí'inn, for bjørkenævra va' einaste tekkjemåten for hús.

check taktòke

tak som er tekt med taknever

An lýt sjå godt ette taktòkó så da inkji lèke.

check tal

1. prat, snakk; bruka berre i eintal
2. tal

1. Det va' a tal mæ 'ó som alli gjegndi.
2. Ko æ det mæ dei taló som æ skríva mæ raudt?

check talast mæ

avgjere på eit seinare tidspunkt (td neste dag)

Mi ljót' talast mæ att'e seinare.

check tale av si hòvúdi

tale slik at ein dummar seg ut

Sòme tale av si hòvúdi å skjø̀ne det 'kji sjavi.

check tale fókk ette munnæ

alltid vere samd med siste talar, "snu kappa etter vinden"
Sjå også gýelèg'e.

Targjær talar fókk ette munnæ, så an veit alli ko 'u meini.

check tale fyri

overtale, få på andre tankar
Sjå også avstivle.

Mi ljóte tale fyr' 'enni, detta må 'u alli. Det nyttar alli å tale fyr' 'ó.

check tale fǿrt

seie at ting er lett å gjere og prøve å overtale

'U tala så fǿrt si' 'u inkji sill gjèr' det sjóv.

check tale gali

stokke om på bokstavar i ord, stokke om på ord i setning

Adde kunn' tale gali av å ti'. Eg tala gali, eg kåm meg 'kji i hug.

check tale på

tale med

Da vill' alli tale på kvorairne.

check tale skamlegt

tale om kjønnslege ting (bruke "tabuord")

"Du må alli tale skamlegt, Titta, det må du vite!"

check tale ti'

irettesetje (be nokon om å dempe seg eller slutte med noko; td born i leik)

Ungan våre så ústýrne, så eg tala ti' da, men da héle barre på.

check tale úfǿrt avtelje (framstille slik at det ikkje er fornuftig, lurt eller tilrådeleg å gjennomføre planen)

Bjørgúv tala úfǿrt, så mi bigåve åkkå mæ heietúræ.

check tale úti tungunn

lespe

Sòme tale úti tungunn, da kunne 'kji seie "s".

check talegåvu

vere flink til å ordleggje seg
Sjå også talig'e og munntǿle.

Dreng æ ein som hèv' talegåvun i orden.

check talerk'e

tallerken

Vi' du kåme mæ talerkó, så sèt' eg da inn i maskjíni.

check talesveip'e

uttrykksmåte

"Eg hèv' stræva å innmugga meg mæ órd å talesveipi som hèv gjengji hèra førr'ell landsmåli kåm", sa Knút.

check talgandi

hardt, fort
Sjå også talge.

Da gjinge talgandi ette postvègjæ.

check talge

slite, streve, drage
Sjå også talgandi.

'An talga å sleit alt det 'an vann. Da talga å gjinge opp líí så det va' alli mæ måti.

check talig'e

pratsam
Sjå også talegåvu.

'U æ talig itt mi æ eisemadde, men 'u sei' líti itt der æ mange ihóp.

check taling om / tal om

1. det som meinest, det ein talar om
2. ikkje aktuelt

1. Det æ denné veggjen d'æ taling om å ríve.
2. Det æ alli taling om at eg tòr' hoppe i fallskjerm'e. Det æ alli tal om at eg kan fýe dikkå.

check talmast bort

veikne bort, verte tunnare og veikare etter kvart, skrante

Du såg koss 'an talmast bort då 'an varte sjúk'e. Gamle fókk talmast bort.

check talsive

1. fleipenamn på andlet
2. talskive på klokka
Somme seier "tallsive".

1. Den talsivâ 'ass æ helst'e rar.
2. Talsivâ æ heimegjår'.

check tambakkji

Skjellsord på person som ein ikkje likar.
Ordet kjem frå portugisisk tambaca, ei billig legering.

Eg vi' inkji vèr' i hóp dessa tambakkan!

check tami

tame, dugleik, evne, handlag til å greie

Der æ an stór'e tami mæ å brúke níven godt. Der æ tami mæ alt.

check tamm'e

tam
Sjå også temje.

Eg hèv' a tomm dúve i túnæ. Den tammi elgjen kan fórt vare skòten.

check tamp'e

1. rå og grov kar
2. stutt taugende

1. Pass deg for dei tampæ, Bóa!
2. Hèr æ an líten tamp'e ti' å binde hesten mæ.

check tamsi

ende på taug eller fiskesnøre

Der æ etti barre an tamsi av desse snórinn. Eg hèv' an tamsi mæ sèn yst' i taumæ.

check tandrandi

1. store, klåre (bruka om augo)
2. skarp (td sinne)

1. 'U ha' så tandrandi nåkå augo.
2. Gunnúv varte så tandrandi vónd'e at det va' ingjen som tór' sei' 'ó imót.

check tandre seg ti'

vente i stor spenning

Ungan tandra sikkå ti' då da såge dei stóre jólebassan som kóme inn i túni.

check tandrelèg'e (V)

store og klåre (og livlege) augo

Signe æ så tandrelèg å sjå ti'.

check tandren

glo spent

Da stóge der tandrne å venta på den besti skjíhopparen.

check tanesprang

vilt sprang

'U la' avgari i tanesprang.

check tangape

gape vedvarande og sterkt

'U fekk slig tanneverk'e at 'u tangapti.

check tangji

1. tange (smal odde som stikk ut i eit vatn)
2. tange (spissen som går inn i skaftet på ein kniv, greip og mange andre reiskapar)

1. Yst' i tangâ æ der greitt å leggje fiskenèt.
2. Tangjen 'å desse nívæ gjeng'e gjænom heile skapti å æ klinka i endâ.

check tangló

nistire

Det samer si inkji å tangló på fókk.

check tankebýti

dele tankar, få nye tankar

Bǿndan samlast å ha' slig tankebýti om nýe driftsformi.

check tankemykjen

tankefull, gå i eigne tankar, noko som plagar ein, tungsindig

Bjúg va' så tankemykjen i kveld.

check tankesjúkji

hypokondri

Kansi féla 'an nòkå, ell' va' det barre tankesjúkji?

check tannari

strå, stilk (snaubeitt eng)
Sjå også aurnaga.

Der finst 'kji etti tannari på voddæ dèr sauin hav' gjengje å beitt i vår.

check tanndriv

tenner av støypejern (td på undersida av ein sagbenk)

Tanndrivi æ skrúva oppunde sagebenkjen, å så sveiver an benkjen att å fram fysst an sagar.

check tanne

smatte på spenar utan å suge

Lambi tanna barre på spænen, men saug inkji.

check tannfang

få tenner ("tannfåing")

Bóa æ i tannfangjæ nò.

check tannle

1. tyggje på noko som er vanskeleg å få sund
2. bite; t.d. lage mønster ved å bite i samanbretta ospeblad

1. No hèv' eg tannla så lengji på detti seige elgekjø̀ti!
2. Mi tannla ospelauv ti mi vorte plent stíve i kjakó.

check tannlækji

tannlækjar

Tannlækjen dróg út vísdómstennan mí.

check tanspringe

springe så fort ein greier

Mi tansprunge, men mi kóme for seint ti bussæ líkevæl.

check tanstíre

nistire, stire stivt

Det æ úsamelegt å tanstíre på fókk.

check tapari

tapar

Òlâv va' an fillen tapari, antel det va' i sjakk ell' i langrenn.

check tape seg

misse td venleik eller vyrnad; gjeld personar

'U hèv' tapa seg nò, hú som va' så vé'. An tapar seg mæ alderæ.

check tappari

kjøkemeister (i bryllaup)

I a bryddaup va' der helst'e tvei tappara.

check Targjær

Targjerd / Targerd

Targjær reiste ti' Amérika då 'u va' ung.

check Tarjei / Tarjeii

Torgeir / Tarjei

Tarjei Bjørgúvson Rysstad va' gó'e ti' dikte. Kvær av dei tvei Tarjeió i Níga' minnest du?

check tarkji

luftrøyr (på dyr)

Tarkji æ a anna órd for barkjen på a dýr.

check tarmsig

brokk; bruka berre om folk

'An kjøyre seg fast å sleit så på skóteren sin at 'an fekk tarmsig.

check tart'e

taugstump

Kan eg få an líten tart'e av dessa taugjæ?

check tarvendi

noko som ein treng for å utføre eit eller anna

Hèv' an 'kji tarvendi så fær an 'kji gjårt stórt.

check tasen

stakkarsleg; bruka om personar

An varte reikna som tasen disom an inkji tóre hoppe ifrå bergó úti Hallandshylen.

check tasi

1. liten gut
2. ein stakkar (som lite maktar)

1. 'An va' knerren ti' å arbei'e, den lisli tasen. Eg va' barre an líten tasi då eg fekk den fyssti sykkelen min.
2. Den tasen kunn' mi inkji hav' på tòkunn fysst mi sku ti' tekkje!

check tasmast

helst bruka om eldre / sjuke folk som vert veikare og dårlegare etter kvart
Sjå også tasmen.

An tasmast mei' ti' gamlare an vari.

check tasmen

slapp / veik i kroppen, helst bruka om eldre / sjuke folk som vert veikare og dårlegare etterkvart
Sjå også tasmast.

"Eg æ så tasmí i dag, eg lýt sjóe mi kaffé å sjå om det kan hjelpe," sa Hæge. Olav åkkå æ på gamleheimæ å vare tasmnare for kverr dag'e.

check tasse

lita og veik jente

Borgjill va' a lítí tasse då 'u gjekk i skúlâ.

check tasseleg (H)

liten og veik person

Lars va' så tasseleg, men 'an va' skarp'e i hòvúæ.

check tasselèg'e (V)

bruka om person som er liten og har stutte bein og lang rygg (i tillegg til at han går seint og dragande)
Sjå også laddelèg'e.

Gunnår va' tasselèg'e å líti ti' arbeiskar'e adde sí dage.

check tassi

liten gut

Den lisli tassen kåm springandi néd reiní.

check tatte

drype

Det tatta å draup av tòkunn.

check taug / tòg

tau

Vi' du kåme mæ tògó, Bóa, da hange i fjósskålâ.

check taugjen

tungt, seint

Sýstògan vår' så taugne itt det sille gjèrast nåkå 'å garæ. Det gjeng'e så taugji mæ 'ó.

check taugtamp'e

stutt tau

Eg hève barre an taugtamp'e, så eg trúr 'kji eg fær drage i gong bílen din.

check taukjen

sein, doven, tung i seg

Gunnår va' så taukjen å få út'å slåtteteigjen.

check taukji

går tregt (eller seint, tungt og seigt; om noko som er i rørsle og skal flytjast)

Det gjekk så taukji, fǿri va' filli å lassi va' tungt.

check taum'e

1. fiskesnøre
Sjå også fisketaum'e.
2. snor til å styre hesten eller anna trekkdyr med; bruka berre i fleirtal
Sj å også tøyme.

1. Taumen æ mest'e så lang'e som skjérøyrsstongjí.
2. Tauman æ gjåre av leir å smúre mæ smolt så da vare mjúke.

check taumrak'e

lystre taumen (om hest)

Blakkjen æ taumrak'e og létt'e å kjøyre. 

check taus

ugift jente som har fått barn
Sjå også tausemann'e.

Tausin ha' det inkji létt førr'e.

check tause

gjere ei jente gravid

Úv varte ti' skamdan då 'an tausa a jente.

check tausebót

"barnebidrag" pålagt å betale av barnefaren til barnemora for barn født utanfor ekteskap

Tausebótí va' inkji gód å hav' råd ti' for húsmannen.

check tausemann'e

faren til eit barn født utanfor ekteskap
Sjå også taus.

Tausemennan vorte au ti' skamdan, men inkji så mykji som tausin.

check tausestól'e

eigen benk lengst bak i kyrkja for ugifte kvinner som hadde fått barn

Dei som ha' fengje bonn ottafor ekteskapi, laut sitje på an tausestól'e attenat troppinn, attast'e i kyrkjunn.

check

te; bruka berre i eintal

Fysst téi æ godt sukra, smakar det godt.

check tegle

køyre avgarde i stor fart

Da tegla avgari.

check tei kjeptæ dí! / tei kjepten din! / kjepten din!

hald kjeft!

Nò lýt du teie kjeptæ dí, hellis reiser eg heim'tt'e! Kjepten din!; pakk deg útt'e!

check teie
image

veske av tykt, vove tøy

Handtakji i a teie æ av tré.

check teie

teie, ikkje seie noko
Sjå også teie si og teiål'e.

Tigg di, Bjørgúv, så dei vaksne få tale!

check teie si

1. teie seg, ikkje seie noko (seiemåten "tigg di!" er strengare enn "tei di!")
2. vere atterhalden om ting ein har sett eller høyrt.
Sjå også teie og teiål'e.

1. Tiggji dikkå, bonn, så dei vaksne få tale! Ha' du vilt tagt di, så ha' eg fengje sòvi. Det æ 'kji létt å teie si itt an sér úrett'e.
2. Mi ljóte tei' åkkå mæ detta.

check teie tòtæ

halde kjeft

Nò lýt du teie tòtæ dí!

check teig'e

teig

Teigjin æ drjúge itt an lýt gjère alt mæ hondemakt.
Det va' jamt mi nysta åkkå út'å teigjæ. Itt an hèv' stræva å sveitta lengji út'å teigjæ, æ det godt å kåme inn ti' måls.

check teige avgari

greie mykje arbeid (td når ein arbeider fleire i lag)

Nò teigar det avgari, itt mange skjóte leite si.

check teiknari

teiknar (bilete, skisser, kunst)

Òlâv æ enn sérs gó'e teiknari.

check teikne seg

melde seg opp til konfirmasjon (i eldre tid)
Sjå også gange for prestæ, gange lèse, konformant'e, konformére, masjónsbonn og vare framtèkjen.

Bonní lute teikne sikkå, å gange lèse frå haustæ.

check teikni ti'

ser ut til, syner, høve til

Eg sér alli teikni ti' at du æ sjúk. "Å ja, 'er æ teikni ti' det", sa Tårål då Anne sa 'an laut ète.

check teimrandi

tunn, smal

Det æ barre om dei smale an kan seie at da "kåme teimrandi". Anlaug æ teimrandi smòl.

check teimren

smal, tunn, spinkel

Knút æ teimren å sjå ti', men seig'e æ 'an.

check tein'e

1. stong, trerenning
2. "stonga" på herresykkel
3. farga striper på sidene mellom kross å kringle og mønsteret i belte og i typleband
4. td ca 35 cm lang "ståltein'e" (diameter td 1.5 mm; til å rulle sylvtråd på; bruka til å lage krusar til filigransarbeid)
Sjå også sitje på teinæ.

1. Teinan av selje æ jamnaste lange å mjúke.
2. Det æ nòkå farlegt å sykle unga på teinæ.

check teirend'e

renningsmønster i ein vev; mest bruka i typleband og lindar (annekvar svart og kvitt med ruter)

Typlebond ti' kvendags kunna godt vère teirende, da hinge så godt i håræ.

check teisteleg (H)

oppvakt, friskleg, livleg

Ånund æ den teistelegari av dei tvei brǿó.

check teisten

oppvakt, gladværug, godt i lag, friskleg, livleg (bruka om born)

Det va' enn teisten gút'e. Den lisle jentâ stó' så teistí på scènâ mæ 'u kvó.

check teiål'e

tagal, seie lite
Sjå også teie og teie si.

Birgjitt æ helst'e teiål av si. Dei sakte å teiåle kunne vère vónde å vare kjende mæ.

check tekkje
image

leggje tak på eit bygg

Nò våre mi heldige som ha' tekkt ti' regni kåm.

check teksle
image

krum tverrøks til å hole ut store ting med
Sjå også verbet teksle.

An kan brúke a teksle ti' å hólke út a olle .
check teksle

1. holke ut td ein trebolle eller ei olle (med ei teksle)
2. bruka i uttrykket teksle ti'.

1. Itt an tekslar æ det viktigt at tekslâ æ kvoss itt an ska' hólke út a tròg ell' an boddi.

check teksle ti'

skjemme kraftig, kritisere
Sjå også verbet teksle.

'U teksla ti' gúten, så eg tótte det va' vóndt å høyre på. 'An teksla 'æ ti' så det va' plent kallegt.

check télèg'e (V)

staseleg, sameleg, stolt

Gunnår æ télèg'e fysst an gjeng'e i rétte klæi.

check telje

1. telje
2. bruka i uttrykket telje ti' / frå

1. Eg ha' sillt tålt ko mange fókk der va' på mǿtæ, nò lýt eg barre gjète.

check telje etti

ikkje unne, kontrollere, "passe på" ("tykkje at andre et for mykje")

Det æ fælt å vare tåld'e etti maten. Da telje ett' 'ó alt 'an fær.
"Du tar alli telje ette mi maten!" "Det va' vóndt å sjå, 'an tóttest plent telje ett' 'enni maten."

check telje frå

1. rå frå
2. telje flatbraudleivar og lefser og leggje dei bort når ein bakar
Sjå også telje.

1. Eg tålde da frå å reise si' det varte slig úveir.
2. Gònil tålde frå leivan, å la da i rúvu, tjúge i kvær'e.

check telje fyri

formane

Anne tålde så fyr 'ó at detta måtte 'an alli gjère.

check telje ti'

rå til, oppmode, oppmuntre

'U tålde da ti' å kaupe det mindri húsi.

check tembe

ete mykje

Lidvår tember å èt'e, for da sku snart heim'tt'e av heiinn.

check temje

temje; td ein unghest
Sjå også tamm'e.

An lýt vèr' ǿvd'e ska' an temje hesta.

check tempe

negativ tendens eller påfunn; bruka om både folk og dyr

Der va' nåkå leie tempu mæ dei hestæ. 'U ha' nåkå tempu som eg inkji líka.

check tèn

tinn

Nappan i trøyunn mí æ av tèn.

check tène

1. såvidt greie å lyfte noko som er tungt,
2. springe så fort ein klarer

1. Kassen va' så tung'e at det va' såvídt eg tèna 'ó. Ånund måtte tène seg då 'an lypte dei stóre steinæ.
2. 'An sprang det 'an tèna.

check téne åri

svive rundt på hælen (360 grader; kunne ein dette, i eldre tid, var ein vaksen nok til å ta på seg teneste)

Såvi æ 'kji gamle karen, men 'an æ gó'e for å téne åri.

check tengje

arbeide på ein uvyrden måte slik at det kan vere farleg for andre

Tór tengde så úvýri at mi vår' rædde å vèr' innmæ 'an.

check tèni

lite grann (td smerte, kaffe)

Eg kjend' enn líten tèni av det. Barre enn líten tèni mæ kaffé vi' eg have.

check téni

fuglevikke

Ténen høyrer ti' erteblóm-faméliæ.

check tenkjandi

ettertenksam

Borgjill æ så tenkjandi å gó' ti' stelle seg.

check tennari

fyrtøy (lighter)

Kòri hèv' eg nå gjårt av tennaræ mí?

check tenne

bruka berre i uttrykket å tenne a veite.

Det æ 'kji létt å tenne a steiveite mæ úgrei'e stein'e.

check tenne a veite

lage ei lukka grøft ved hjelp av stein
Sjå også tenne og veite.

An lýt have mange slags stein'e, å nóg av da, fysst an ska' tenne a veite.

check teppe

smalne av, eit tre "tepper" mykje eller lite frå rota mot toppen
Sjå også kóvòkjen og rótspríkjen.

På heiinn teppe furun mei' 'ell heimi.

check teppe

såvidt trø nedpå golvet eller underlaget

Det va' såvídt 'an tepte né'å mæ dei vónde fótæ.

check teppe att'e

stengje vasskran

Springevatni fossa útivi førr'ell 'u fekk teppe att'e.

check tept'e

attplugga, korka

Fysst da stampe vallmål, have da botnhòlí tepte.

check tér

grann, del, mole

Alli a tér stó' etti. Kverrt téri varte tèkji.

check tére

vere tidleg oppe om morgonen

D'æ sòme som ljóte tére oppi så tí'leg.

check téreleg (H)

klar til innsats og trur seg godt
Sjå også térelèg'e (V).

A A-menneskji æ téreleg om mǿnó.

check térelèg'e (V)

1. klar til innsats og trur seg godt
2. smålagd, smått, detaljrik, smekker
Sjå også téreleg (H).

1. Den lisli gúten såg så térelèg'e út då eg mǿtt' 'ó.
2. Liljerós æ a térelèg kjyr, men 'u mókkar godt. "Den gamli línesaumen va' térelègari 'ell den nýi", sa Birgjitt.

check téri

tiur

Néri skjýt' ingjen téri, sa ungan.
check ters'e

1. splint som går gjennom veiendet (bolten) på ein slede
2. ein av strengane på fela

1. Eg smía mi tvei nýe tersa, for dei gamle ha' gjengje sund'e.
2. Tersen æ inkji rein'e, sa spilemannen.

check tersi

unormalt liten og "labbelèg'e" person

An tersi skjil'e seg nòkå út blant fókk.

check tést'e

1. til dess, til den tid
2. nær, ikkje langt ifrå

1. Påskâ kjæm'e seint i år, men nò æ det 'kji lengji tést'e. Tést'e èg hèv' rise opp, hèv' dú arbeidt i fleire tíma.
2. 'An va' tést'e mi.

check tétt som nubb'e

"tett i tett"

Mýhankan stóge tétt som nubb'e på handebakjæ mí mæ eg fiska.

check téungji

stut på tredje leveåret
Sjå også teungskvíge.

Tjóren æ téungji i år.
check téungskvíge

2 år gamal ku som ikkje hadde kalv fyrste året
Sjå også téungji.

Eg selde téungskvígâ i haust.

check tèvandi

pustande

Sigríd kåm tèvandi opp bakkjen, for 'u ha' gjengje så fórt.

check tèv'e

pust
Sjå også tève.

'U sló seg så 'u misste tèven. Eg kåm så i tèven på fótballbanâ.

check tève

puste
Sjå også tèv'e og blodtèven

Eg datt å sló meg så hardt at eg fekk 'kji snér tève.
'An æ så ǿr'e at 'an fær alli tève!

check tevje

lukte svært vondt

Det va' kalleg di det tevja av dei daue saueskrottæ. 

check tèvlag

tung og fort i pusten (td kols)

Båni hèv' a tèvlag så eg trúr det félar ei'kvort.

check tevle

streve

'An tevla å gjekk det 'an kunna. Itt fókk låge for dǿen, varte det sagt at da tevla.

check tevle å springe

springe alt ein orkar

Mi tevla å sprunge di mi vunne, men mi rukke alli attí dei skjarre sauin.

check tevlingegjúre

vove belte med rutemønster (bruka til understakk)

Hèv' du sétt tevlingegjúrâ mí; eg ha' 'æ i gjår? Den tevlingegjúrâ èg hèv' sétt va' raud å kvít, å ha' kjistehekti.

check tevlingetjell

heimevove ullteppe med ruter (mætare enn vanlege tjell)
Sjå også heimetjell, kjørkjetjell, kvíletjell, býtjell og tjell.

Detti tevlingetjelli æ det Mamme som hèv' vòvi.

check tí'

tid

An lýt fýe mæ tí'inn om an æ gåmål'e. Tí'í æ mæt å syv.

check ti'

di, dess

Ti' mei' eg høyre 'an tala, ti' sikrare varte eg på at 'an va' sætisdǿl'e.

check ti'

1. til
2. til å
3. inntil
Denne preposisjonen styrer også genitiv.

1. Eg skríva a brev ti' ó.
2. 'An æ gó'e ti' skríve.
3. Det æ 'kji lengji ti' mi sku reise.
Genitivdøme: Eg vi' ti' heis i morgó. Eg ska' ti' bryddaups laudagjen.

check ti'

bryte opp, reise, starte med å reise frå ein stad til ein annan, må alltid ha med eit hjelpeverb

Ko tí' sku mi ti'? 'An sat plent heile kveldi å tóttest alli vi' ti'. Eg veit alli nær mi sku ti'. Mi vi' 'kji ti' ennå. Eg kjøyre ti' å vill' alli hav 'an mæ. Du kan 'kji ti' nò, du hèv' 'kji fengje mat'e ennå!

check ti' andgjils

i vegen for, til skade eller ulempe

Dèt trétti stód så ti' andgjils, så eg saga det néd.

check ti' augnan

"i augo" (å sjå til)

Haddvår va' så vóndsklèg'e ti' augnan.

check ti' avbregd

til skilnad (liten skilnad)

Tevlingejúrun kunne vère i nòkå úlík mynstr, ti' avbregd.

check ti' beste

til overs, att

Ko mykji pæninge have mi ti' beste?

check ti' bítås

til frukost

Mi åte brau ti' bítås.

check ti' bó'is

tilbod om

'U ha' ti' bó'is a håg stilling, men 'u tótte inkji 'u kunna reise frå bonnó. Eg hèv' an hest'e ti' bóis, men eg veit 'kji plent om eg vi' kaup' 'an.

check ti' botna

til botnen

Lastí sokk ti' botna.

check ti' bóts

gjere bot

'An måtte ti' bóts å ti'stande det 'an ha' gjårt.

check ti' bryddaups

til bryllaupet (genitiv-uttrykk)

Ti' bryddaups laut an bryggje ǿl.

check ti' býtis mæ

eigedomsgrensa

Taddeiv eig'e ti' býtis mæ Oppistog.

check ti' desse

til no

Det hèv' gjengje godt ti' desse, så eg trúr mi sku slutte nò.

check ti' dí då

etter måten

"Det æ 'kji så lengji ti' píns, ti' dí då".

check ti' dògúrs

1. bruka om eit eller anna ein skulle ha gjort ferdig fram til dugurden
2. til dugurdsmat

1. Mi ljóte prǿve om mi røkkje akkórten åkkå ti' dògúrs.
2. Mi ha' graut'e ti' dògúrs.

check ti' doktars

til doktaren

Nò lýt du kåme di ti' doktars, du hóstar så stygt!

check ti' eggja

"til kvass egg att"

Øksí mí æ plent buttfyri, så eg lýt slíp' 'æ ti' eggja. Bitgogni lýt an slípe ti' eggja å brýne mæ a fínt brýni.

check ti' endis

til slutt

Da såte kveldi ti' endis. Da kóme 'kji ti' endis mæ høyingjinn førr'ell éli va' der.

check ti' forlei'

ikkje til bry eller mein

Det æ ingjó ti' forlei å kjøyre inn konni i dag.

check ti' fóte

fotenden av senga

Æ an trjú i a smòl kvíle, lýt den eini liggje ti' fóte.

check ti' friss

1. lei av, vil sleppe
2. freista til
3. forarga

1. Eg æ ti' friss mæ heile greiunn!
2. Eg æ ti' friss eg tèke av 'ó bíllyklan!
3. Eg æ ti' friss mæ 'ó Haddvår, 'an hèv' ussa allfor lengji!

check ti' gjèvandi

gratis

Eg bitala barre tí krónu for veskâ, det va' mest'e ti' gjèvandi. "D'æ alt ti' gjèvandi godt", æ a gåmålt órdtâk om at alt an fær gratis æ godt.

check ti' glepps

Ikkje råke eller nå målet, slå feil, trø feil, gjere misstak
Sjå også glepp'e.

Det gjekk ti' glepps mæ dei bílhandelæ. Det gjekk ti' glepps mæ nívæ då eg tægde mi a ljåspite, så eg fekk mi an skúr'e i fingjæ

check ti' glæ

til uttynning 

Kabrettâ va' så tykk at da måtte hav' vatn ti' glæ.

check ti' gó'is

til gode

Da finge alli att'e dei pæningan da ha' ti' gó'is.

check ti' gongs

i gjenge, i gong

Nò hève slåtten kåme godt ti' gongs!

check ti' heilagt

til helgedagsbruk (sundagar og heilagdagar)

Desse nýe buksun lýt du barre brúke ti' heilagt.

check ti' heis

til fjells

Vi' du ti' heis i morgó?

check ti' hendis

til hende, til hjelp, til disposisjon

Eg va' ti' hendis fysst det trongst.

check ti' hest

tilgjengeleg for vidaretransport med hest

Nò hav' mi rindt timræ så det æ ti' hest.

check ti' hòvú's

om hovudet (genitiv)

Kjýrí æ så vé' ti' hòvú's.

check ti' hægdags

til helgedagsbruk

Dessa buksun må du barre brúke ti' hægdags.

check ti' hæltis

halvvegs

'An ha' 'kji kåme ti' hæltis av vègjæ, så tròta 'an. Høybúí stend'e ti' hæltis på åkkås grunn'e.

check ti' håmårs

kome i gong og få gjort ting raskt

Haddvår æ 'kji lengji ti' håmårs, han tar inkji tenkje seg lengji om.

check ti' inkjis

til inga nytte

No varte detti arbei'i åkkå ti' inkjis.

check ti' jóle

til jol (genitivsform)

"Dike di dike di Tóre, ko lengji æ det ti' jóle? (gammal regle). Kåme di heim'tt'e ti' jóle? Hav' di baka ti' jóle? I dag æ det fjórta dage ti' jóle.

check ti' kristnan

til dåpen

Aslak va' fem viku då mi våre ti' kristnan mæ 'ó. Mi ljóte take båni ti' kristnan helst'e fórt, for det æ inkji plent frískt frå det varte fǿdt.

check ti' kvenndags

til kvardags

Mi gange 'kji hægdagsklædde ti' kvenndags. Ti' kvenndags ète mi kvenndagsmat'e.

check ti' lé's

til sides (til leds)
Sjå også .

An lýt gló ti' lé's au itt an kjøyrer bíl'e.

check ti' líkfærds

til likferda (genitiv-uttrykk)

Adde 'å garæ vorte bé'ne ti' líkfær's.

check ti' líks

1. på same tid
2. like mykje

1. La'kkå lypte ti' líks, så få mi det ti'.
2. Da finge bitaling, adde ti' líks.

check ti' mettis

"for å verte mett" (måltid)

Ti' mettis vi' eg helst'e have graut'e å mjåkk.

check ti' minnis

hugse

Det drèg'e ti' minnis at det va' sossa som du sei'.

check ti' mókkings

"til mjølking"

Kjýne laut kåme heim'tt'e ti' mókkings.
check ti' mótis / ti' móts mæ

til møtes med

Eg kåm ti' móts mæ an stór'e bíl'e, så eg laut kjøyre ti' lé's å stanse.

check ti' måls

heim til eit måltid

Nò ljóte mi heim'tt'e ti måls, klokkâ æ toll! Ko lengji æ det ti' måls? Mi vorte rópa inn ti' måls. Det æ etti tvei tíma ti' måls, så mi ljóte hav' a håvlé nò.

check ti' nòkås

1. "litt likevel"
2. til nytte

1. Eg kjøyrer sò ti' nòkås, så eg kan líssågodt kjøyre deg heim'tt'e. Eg gjeng'e sò ti' nòkås, så eg kan líssågodt gange denna stubben au.
2.'An va' alli ti' nòkås i slåttæ.

check ti' nóss

til middags (om lag kl 14.00)

I slåttæ åte da jamt graut'e ti' nóss.

check ti' nåkå

1. verdt noko, brukande
2. bruka om ufruktbart dyr

1. Denné gamli kasettspilaren æ alli ti' nåkå.
2. Denné stúten æ 'kji ti' nåkå

check ti' pass

"Det hadde du godt av!" (når ein har gjort noko gale eller ugreitt og ein får ein slags "straff" attende, då er det til pass for den personen, altså ein slags rettferdig straff. Same som måten)

Det va' ti' pass di at du øyelâ bílen din! Eg tikje at det æ ti' pass di at du fekk denna fartsbótí!

check ti' píns

til pinse

D'æ góslegt fysst det líe ti' píns, for då æ det våri. Som veiri æ sommårmål, ska' det vère ti' píns.

check ti' rektig vént

til høgtideleg bruk

Ti' rektig vént brúkar an det vénaste an hèvi.

check ti' réttis

(kome) til rette

Turistan kóme ti' réttis, men da ha' vadra fælt.

check ti' ræmæls

til helvete

Det gjeng'e ti' ræmæls mæ ´ó nò, sò som 'an stellar seg. Ti' ræmæls mæ di!

check ti' seie

så å seie, omtrent

Gangan på plaggjæ æ slitne, men botnen æ líke gó'e, ti' seie.

check ti' skamdan

til skam (dumme seg ut)
Sjå også vare og ti'.

An må 'kji vère så gjèrug'e at an vare ti' skamdan. 'An stó' ti' skamdan då 'an ha' dumma seg út.

check ti' skjygnis

i løynd

'An låg ti' skjygnis å venta på reissdýrhópen.

check ti' skots

springe fort avgarde

Tjóven tók ti' skots då 'an såg meg. Sauin vår' så skjarre at da sette ti' skots mæ same da såg' åkkå. Elgjen tók ti' skots då Jón skaut, men alli hǿvdi.

check ti' skrivs

til skrevs

Eg sit'e ti' skrivs itt eg rí'e på hestæ.

check ti' slengs

midt i mellom arbeidsklede og finklede

Dei som ha' gó råd, ha dalebuksu bå' ti' arbeis, ti' slengs, å ti' fínt.

check ti' sprangs

springe av garde

Skottaran tóke ti' sprangs då eg lét opp húrí.

check ti' taks

ha i reserve, ha å ta til

D'æ så greitt å have nòkå liggjandi, ti' taks. Desse stóppan hèv' eg ti' taks fysst eg lýt gjare.

check ti' tréungs

tredjedel

Nò hav mi gjengje ti' tréungs av vègjæ at Finndalæ.

check ti' trútnings

leggje td holkar og og kodder i bekken slik at dei trutna og vart tette

Det fysste du laut gjère fysst du kåm på støylen va' å leggje koddun ti' trútnings.

check ti' tǿlings

nærpå, bortimot
Sjå også tǿle.

An æ ti' tǿlings vaksen itt an kan take fǿrarkórti. Høytti æ ti' tǿlings tjurrt.

check ti' vént

til pynt (helst bruka om klede)

Karan brúka barre silkjeplagg å hattebóre ti' vént.

check ti' års

til neste år

Ti' års vi' eg have trjå vikus færi'.

check tí'ast'e

oftast

Som tí'ast'e våre mi ti' kjørkjunn om sundagjen.

check ti'bakers

tilbake

Mi ljóte ti'bakers, for mi kåme alli ive denne úrí. 'U kåm ti'bakers mæ a fudd bytte mæ moltu.

check tible

dille med rova

Lambi tiblar mæ róvunn itt det sýg'e.

check ti'branka

vridd, brote, skadd
Sjå også branke.

Den gamli stólen æ så ti'branka av vagling, at 'an æ plent øy'lagd'e.

check tibúr'e

tilburd (framgongsmåte, hending, underleg hending)

Det va' an fæl'e tibúr'e då skóteren gjekk gjænom ísen, mæ tvau bonn att'å slé'â.

check tídd'e

vere med kalv; bruka berre om ku; vert ikkje gradbøygt
Sjå også take seg.

Kvígâ æ tídd å ska' kåme ti' Helgómess bil.

check tídke

gjere ei ku drektig ved paring

Stúten må have tídka kvígâ mæ' da gjinge úti i haust.

check tidrandi

livfull

'U ha' så tidrandi augo.

check tídt

ofte

Mi ha' lòt' mǿtst tídare, mi som tikje så gama å vère i hóp. Tídast'e æ 'an godt i lag. Knút rór så tídt, men Òlâv rór tídtare.

check tíe

ti

Det æ tíe viku midjom sommårmål å jónsok. I dei tíendi månâ varte Gjermund åkkå fǿdd'e.

check tíe

verte fritt for klake i jorda

Det tíar fórt itt snjóren reiser.

check tíedíkji (V)

dike med oppkomevatn (som ikkje frys til om vinteren); bruka til å setje revesaks i
Sjå også díkji, rèvedíkji (V) og soksedíkji (H).

Oppkómu i skogjæ vare tíedíkji ette' kvert, fysst d'æ flatt.
check tíehaust

haust med mykje mildver

Varte det a tíehaust, kunna an røkkje mykji útiarbei'.

check tíen

smelta, frosten / isen er borte
Sjå også tine.

Fysst jórdí æ tíí om våri, æ det inkji så lengji fyrr'ell an kan arbeie mæ 'enni.

check tíepytt'e

pytt eller oppkome som ikkje vert islagd om vinteren

Gýrí sokk né' i snjóren å av n'i an tíepytt'e.

check tíevind'e

mild vind som gjer at snø og is brånar

Tíevind'e kan gjère at fǿri vare filli.

check ti'fangji

tilfang (bruka helst om trematerialar; bruka berre i eintal)

I vår saga mi ti'fangji ti' a ný bú. Mi have 'kji ti'fangji ti' å bake an heil'e dag'e.

check ti'feddi

1. tilfelle
2. sant
3. tilfeldig, overraskande møte

1. I dei ti'feddæ ha' 'an rétt.
2. Æ det ti'feddi at Tarjei hèv kjøyrt útivi å drasa bílen?
3. Det va' a ti'feddi at mi mǿttest hèra!

check ti'feia

1. slite sund
2. tilreidd

1. Bílen va' så ti'feia at 'an varte avskjelta.
2. 'An varte fælt ti'feia då 'an fór i rås.

check ti'fòk

stad der foksnø samlar seg

D'æ tunglegt kåme at búedynninn itt der æ mykji ti'fòk.

check ti'fådd'e

slite, bleika (øydelagt av ver og vind)

Stakkan æ så ti'fådde at an kan 'kji gange mæ da lenge'.

check tí'gjengd'e

1. ofte på vitjing
2. ha naudsynt ærend

1. Taddeiv æ tí'gjengd'e sjå åkkå.
"Pass du æ 'kji for tí'gjengd'e!" (mæ å springe i stògó.)
2. Dei som æ arbeislause kunne vare tí'gjengde på NAV-kontóræ.

check ti'gjèvandi

viljug til å tilgje

An lýt vère ti'gjèvandi itt det æ nåkå leitt som æ gjårt i tankeløyse.

check ti'gjård'e

tillaga, ferdig

Nò æ stólen ti'gjård'e, så nò kan du brúk' 'an.

check tigle

spare, ikkje bruke for mykje

An lýt tigle frå lòkjæ å inkji frå botnæ. Det æ vóndt kvæ som lýt tigle maten.

check tigltekkje

tak som er tekt med teglstein

Òlâv hèv' lagt tigltekkje på húsó sí.

check ti'helli

tilhaldsstad
Sjå også vèrestad'e og halde ti'.

A óví høybú æ a filli ti'helli for fókk, men an heddéri æ endå filnare.

check ti'kjafsa

utslite, sundrive, tilfiltra

Detti kvíletjelli æ så ti'kjafsa at eg lýt vève mi a nýtt.

check tikjast

tykkjast
Sjå også tikje og tikji.

Eg tikjest alli få det ti' i kveld. Det hèv' alli tósst staest nåkå i dei húsæ.

check tikje

tykkje Sjå også tikji, tikjest, tikje dauvlegt, tikje gama, tikje gama í, tikje vandt og tikje værdt.

Bonní tótte så leitt då da inkji finge lauge sikkå. Eg hèv' alli tótt gama å kjøyre for fórt mæ bíl'e. Eg ha' tótt eg ha' lòt' vòr' mæ di å fengje opp eplí. Ha' du tótt det ha' vòr' rart om eg ha' gjève bort klokkâ mí? Trú da ha' tótt gamare å reise mæ tókjæ? Ha' du tótt eg ha' silt klypt meg? Eg ha' tótt eg ha' lòt' fýgt å sýnt di vègjen.

check tikje dauvlegt

sakne, lengte
Sjå også tikje.

Eg tikje dauvlegt ett' 'ó Svein. Eg tikje det æ dauvlegt itt eg hèv' vòre lengji på heiinn eisemadd'e. 'U tótte det va' dauvlegt å bú på hýbel.

check tikje gama

like, synast det er moro
Sjå også tikje, gama og tikje gama í.

Gútungjen tótte så gama å løype i slalåmbakkâ, at 'an ville 'kji slutte førr'ell skjítrekkji stengdi. Eg tikje det æ gama å vère ihóp mæ góe vèni.

check tikje gama í

like å vere i lag med
Sjå også tikje, gama og tikje gama.

Eg tikje så gama i unga! 'U tótte så gama í 'ó, at 'u ville vèr' i hóp 'an kverr dag'e.

check tikje gjètí

sjå verdien i, sjå poenget med, bryet verdt

Då forellí våre borti, tóttest 'an alli tikje gjètí å kåme heim'tt'e. Det va' kji gjètí å leite leng'e, lambi måtte hav' daua.

check tikje leitt

tykkje at noko er sårande, tykkje at noko er flaut

Eg tikje leitt fysst an bé'e fókk, å da inkji kåme.

check tikje lǿglegt

ha moro av

Mi tótte så lǿglegt fysst Góme fortålde frå gamle dage.

check tikje meint í

vere misunneleg, tykkje leitt

Svålaug tótte så meint í at inkji Gófa kåm ti' henni, líkeis som ti' 'enni Birgjitt å Tóne.

check tikje mòní

tykkje mon i

'An va' gjèrug'e å tótte mòní kverr krónâ 'an fekk. 'An tikje mòní kverrt ǿri.

check tikje mætt

tykkje noko er gjævt
Sjå også mæt'e.

Eg tikje det æ mætt å have varme å góe hús. Det æ mætt mæ snille bonn.

check tikje måten

tykkje at dette var "til pass" for vedkomande

Angjær tótte det va' måten at tjóvan finge straff.

check tikje om

tykkje vel om, like godt

'An tótte så om jentâ.

check tikje syndleg

tykkje synd om
Mange seier "tikje syndlegt".

Mi tótte syndleg om 'an Sigúrd då 'an varte gåmål'e å fillen.

check tikje sårt

tykkje vondt

Eg tikje sårt om 'æ Yngjebjør som hèv' mist fai' sin.

check tikje úvandt

kjenne seg på like fot med nokon (motsett av tikje vandt)

Turíd tótte så úvandt i prestæ, for 'an va' plent som vanlège fókk.

check tikje vandt

vere blyg
Sjå også tikje.

Den lisle jentâ tótte så vandt itt det kåm fræminde.

check tikje vént

tykkje at noko er vent

Dei nýe húsí vorte tótte véne av fókk.

check tikje verdt

tru seg til å greie; ofte bruka i nektande form
Sjå også tikje.

'An tótte alli verdt mæ 'ó Bjørgúv. Eg tikje alli verdt å prǿve meg som tindeklívari. Tikje du verdt å prǿve deg?

check tikje vóndt

1. ha det vondt
2. tykkje synd om

1. Eg tikje så vóndt fysst eg inkji hève det rektig godt (herme).
2. 'An tótte så vóndt om den lisli gúten. Eg tikje så vóndt om 'æ Gró, som laut misse båni sitt.

check tikji

tenkjemåte, synspunkt
Sjå også tikje og tikjest.

Der æ mange slags tikja úti blant fókk. Mi have 'kji same tikjen.

check ti'kjådd'e

slite etter lang tids bruk

Kvíletjelli æ helst'e ti'kjådt, så eg brúkar det ti' undebreisle i kvílunn.

check tikkast

leike tikken

Ungan kóme å spúre om mi sille tikkast.

check tikke (H)

søye, hosau

An måtte passe godt på tikkun i lembingjinn.

check tikke

såvidt verte rekna med (om eldre og uføre som ikkje var fullt arbeidsføre)

"Eg tikkar tali", sa a gåmó kåne, 'u ha' vòr mæ å arbeidt på slåtteteigjæ, 'u meinte ennå 'u va' å reikne mæ.

check tilefille

golvklut
Sjå også tili.

Tilefillâ låg oppi byttunn.

check tilekald'e

kaldt golv

Æ det óvi midjom bórdó i tilæ, vare det tilekaldt.

check tilemål

golvmåling

Tilemåli va' jamt brúnt, men mæ same ette kríi, måla sòme det grått.

check tiletvått'e

golvvask

D'æ så ímíse mæ dei tiletvåttæ mí itt eg hève det sjaui.

check tiletæpi

golvteppe
Sjå også tili.

Anne ha' vòve så véne tiletæpi.

check tili

golv
Sjå også tilefille og tiletæpi.

Det va' 'kji så jamt da tvóg'e tilí førr' i tí'inn. Fosstogtili va' mei' úvandt 'ell stògetili.

check tilje

golvplanke, golvbord
Sjå også kåmårstilje.

Den eine tiljâ va' så veik at 'u bogna itt 'an gjekk ette tilæ.

check ti'lòge

tillegg

Ånund fekk a lítí ti'lòge i lǿninn sí. I bókjinn æ der a lítí ti'lòge som fortèl'e om forfattaren.

check ti'maska

i dårleg stand, utslite (om td klede og reiskap)

Dessa skóne æ så ti'maska at det æ såvídt da hange 'å fótó.

check tímast

1. bry seg, gidde
2. ikkje like, ha motvilje

1. 'An tímdest 'kji ti' å svòre mi agong.
2. Eg tímest 'kji å vente leng'e nò. 'An tímdest 'kji ti' vère dèr.

check tíme

kime (slå på kyrkjeklokka med kolven)

Haddvår tíma mæ kjørkjeklokkunn fysst messâ va' slutt.

check tíme si ti'

"få seg til" (pga manglande evne, lyst eller initiativ)

Eg tíma mi 'kji ti' út å hesje i desse veiræ. Detta tímar eg mi alli ti'!

check tímelèg'e (V)

opplagd, oppkvikka; td av kaffe

Ånund æ så tímelèg'e, det æ gama fysst 'an kjæm'e.

check Timgòtâ

stadnamn på støylsvegen ovanfor Fisstøyl i Finndalen; "tim" kjem truleg av å "timje"

Da tóke sikkå a kvíld då da ha' kåme oppat Timgòtunn.

check timmslé'i

stutt og liten slede som vert dregen av "annæringsfole" eller person

Æ det bratt å úkviddi, kan an ljóte brúke enn timmslé'i.

check timmslodde

stutt og lita slodde til bruk i skogen (dregen av ein annæringsfole eller ein person)

Timmsloddâ æ inkji i brúk leng'e.

check tímótti

timotei

Det æ sjella sjå rein'e tímótti-vodd'e i dag.

check timr
image

tømmer, tømmerstokkar; bruka berre i eintal
Sjå også stògetimr.

Timri rók langt inn'å veddin unde flaumæ i vår.

check timrari

tømrar

Torgrím tóttegama å vère mæ timraró mæ da lodde opp'tt'e den gamle búí som da ha' stelt.

check timre
image

lafta bygning
Sjå også verbet timre.

Timrâ æ vénare i gamlestog 'ell i nýestog.

check timre
image

lafte (byggje lafta bygning)
Sjå også substantivet timre.

'An timra búí sí sjav'e.

check timremann'e
image

trebukk med lange veidehorn (Acanthocinus aedilis)

Timremennan líke sikkå på nýsaga timr.

check timremannsblýant'e

tømmermannsblyant

Snikkaran brúke timremannsblýanta.

check timremannskåne

insekt som liknar på ein timremann'e (men er utan lange følehorn)

Hèra æ tvæ timremannskånu i sagemustæ.

check timreskòt

bratt bakke der ein slepper tømmer (same som lasteskòt)

Timri vare rindt néd timreskòti.

check ti'måte

tilpasse

An lýt ti'måte klæí godt sku' da vare lagelège å bramelège.

check tinde

setje nye tindar i ei rive

Fysst an sill' tinde rívu, laut an i gód tíd fyri at skógjæ å finne tindetré av einér'e.

check tindekrakji

skrinn og mager person

Haddvår va' an tindekrakji, men seig'e å spræk'e i heiinn.

check tindesýe

sølje med tindar og taggar

Ordi "tindesýe" var' brúka bå' i Sætisdal å Tilemark.

check tindetré

emne til rivetindar; laga av høvelege kvistfrie greiner av einer

I håbballæ lýt eg at skógjæ å finne tindetré.

check tíne
image

oval øskje av tre eller metall

Førr'e brúka da tínu ti' take mæ si maten í.

check tíne

1. smelte; gjeld berre vatn
2. Bruka i uttrykket "tíne konn"
Sjå også tíen og bråne

1. Ísen i røyræ hèv' tína, så nò renn'e det i springjæ.

check tíne konn

skilje attverande snerper frå treskt korn, t.d. etter at ein er ferdig med "bergjâ", eller "skjote konni" med kvass spade i eit hylkje

An laut tíne konni, for det laut vèr' reint for snerpu førr'ell an mól det på kvinninn. Konni varte filli tína, for det va' nòkå seigt då mi treksti.

check tíne undâti

bruka om snø som vert blaut og laus mot marka (ved steinar og liknande, i tida etter "Per Varmestein", 21. februar)

Itt det fèr'e ti' tíne undâti', vårar det snart.
check ting

ting

Eg lýt have mæ mi tingjí mí. Det lisle tingji va' veikt å filleleg.

check tinnér'e

nypekjerr
Sjå også njúperunni og njúpetré

Tinnér'e æ ein av dei tréslagó som hav' kvosse tagga på greinó.

check tinte

springe lett

Titta tinta å sprang, 'u va' så létt på tæsan, mæ dei nýe skó sí.

check tinten

lett og sprek

Sigríd æ tintí å spræk som a hind!

check tinten å skjerpandi

lett og energisk

Sigríd va' tintí å skjerpandi ti' fótan.

check tiple

drype smått (om vatn)

Det tiplar av tòkunn fysst snjóren brånar.

check ti'plåga

plaga, mobba (noko mindre enn útplåga)

Jórånd æ så ti'plåga, men 'u tòler det nóg.

check tirlitunge

tiriltunge

Eg plukka a kremme mæ tirlitungu, ein av dei vénaste vårblómó.

check tirrandi

raske, energiske rørsler

'An sprang tirrandi, men så kåm 'an i mål fysst'e au.

check tirre

vere i lett og kjapp rørsle

Jórånd tirra å sprang, 'u va' den sprækaste av adde jentó.

check tirren

raske rørsler, forte stutte steg

Hæge va' tirrí ti' gange, det va' få som fýgd' 'enni.

check ti'ræi

1. ha tiltak og evne til å våge seg til med eitkvart
2. lett oppgåve, lite arbeid

1. Augund ha' slig a ti'ræi, 'an íva seg alli í.
2. Detta æ 'kji kå a ti'ræi; gjèr det nå, så æ du færig'e mæ det. D'æ 'kji arbei' ell' konst, d'æ barre a ti'ræi.

check tí'råig'e

tvilrådig, seinfør, person som har vondt for å bestemme seg (vert ikkje gradbøygt)

An kan jamt vère tí'råig'e, itt det æ vandt å vite ko som æ rétt.

check ti'sagd'e

"vere gjeven melding om" (med forventning om frammøte)

'An varte ti'sagd'e, men mǿtte alli.

check ti'saksa

skore eller gnaga i småbitar

Kvíleklæí våre plent ti'saksa av músó.

check ti'semska

slite (td om klede)

Desse klæí æ så ti'semska at der æ snart hòl.

check ti'slæma

1. tilskitna og mest utslite
2. nedsetjande ord om kvinne som "ligg med kven som helst"

1. Desse buksun æ så ti'slæma å dritne at eg veit inkji om eg fær da reine om eg tvær da!
2. 'U va' så ti'slæma å úvýrí mæ sjave si.

check tiss

tess, brukande, verdt noko

Æ detta dèra tiss nåkå?

check tíss

"på ferde"

Kò æ det nò som æ tíss?

check ti'sýnd

tilsyn

Vègevaktaran ha' ti'sýnd mæ postvègjæ.

check ti'sýnd'e

bruka om stad som det er utsyn til (motsett av sjåleg)

Kjæm'e an åttati å sér opp i Garan, så liggje húsí ti'sýnde oppi líinn.

check ti'trekt'e

innsett, metta (med td tjøre)

Nò æ denné veggjen så godt ti'trekt'e mæ tjø̀re at det held'e i mange år.

check ti'trodd'e

trakka til

Detti høyslassi æ så tungt, d'æ så ti'trodt at d'æ plent kallegt!

check Titta

kjælenamn på ei småjente
Sjå også Bóa og bóari (H).

Titta vi' inkji vère mæ néd'å búí.

check ti'tvègjen

svært reinvaska hender over lang tid (ikkje "arbeidshender")

Dú kan 'kji gjère sòvóri arbei', dú mæ dei ti'tvegne hondó, sa fairen ti' student-sònæ sí.

check ti'tǿkjen

tiltakssam

An lýt vère ti'tǿkjen ska' an bigjynde mæ nåkå plent nýtt.

check tíug'e

ha god mathug

'U æ 'kji tíug, 'u pirklar barre i matæ.

check ti'vånd'e

1. avhengig av noko, treng noko
2 erfaren, rutinert

1. Eg varte ti'vånd'e på tóbakk då eg va seksten år gåmål'e.
2. Haddvår va' ti'vånd'e mæ å leggje borgji.

check tjasse

gå eller arbeide på ein tungsam og ugrei måte
Sjå også tjassen.

Jón tjassa opp mót húsó sí i Grindeskar.

check tjasseleg

dårleg stell

Mannen stella det så tjasseleg i húsæ.

check tjasselèg'e (V)

1. dårleg stell
2. ustelt (person)
3. seinfør

1. Det varte så tjasselegt i húsæ itt mannen sill' stelle.
2. 'An gjekk der tjasselèg'e å lupta våkt.
3. Rannei hèv' vorte så gåmó å tjasselèg å stiklí ti' gange.

check tjassen

1. sliten, trøytt
2. ustelt, urein
Sjå også tjasse.

1. Våt'e, fròsen å tjassen kåm 'an heim'tt'e om kveldi.
2. Sòme tikjest allstǿtt vère så tjassne å kunn' alli stelle sikkå.

check tjassi

dårleg stell

Da stelte sikkå så tjassi, båi dei tvei brǿan.

check tjell

ullteppe
Sjå også býtjell, heimetjell, kjørkjetjell, tevlingetjell og kvíletjell.

Der æ góe vermdi i a tykt tjell.

check tjód

folk, folkemengd

Heile tjódí va' samla ottafor kjyrkjâ den syttendi mai nittenhundre å femåfyr.

check Tjógjei

Tjodgeir

Tjógjei æ a sjella karenamn no for tí'inn; mi have barre ein i Valle.

check tjó'gotlé'

grind på ålmannvegjen mellom innmark og skog

Namni "tjó'gotlé'" varte brúka i ellgåmó tí' om kjøyre- å ríevègjen.

check tjór'e

avlsstut til felles bruk for fleire bønder
Sjå også amtsstút'e.

Du lýt passe deg for tjóræ, 'an kan vère hynsk'e.

check tjóre

ha husdyr på beite i lekkje
Sjå også tjórenål.

Kjètil tjóra hesten så 'an inkji trodde néd så mykji gras.

check tjórenål

jernplugg til å feste eit tjor i
Sjå også tjóre.
Somme seier "tjórnål".

Tjórenålí må trǿast ell' slåast i i kav, ska' 'u halde.

check tjórgjill'e

avlsdyktig stut

Den brondutte vetrongjen åkkå æ tjórgjill'e om 'an æ ung'e.

check tjórnål
image

jernstong som er smidd og om lag ein halv meter lang

Våre tjórnålin for tykke, så våre da vónde få n'i jórdí.

check Tjóstóv

Tjostolv

'Er æ 'kji Tjóstóva etti nò, men førr'e varte detti namni brúka i Valle sókn.

check tjóv'e

tjuv

Tjóvan æ snake, da brý sikkå 'kji om det æ annas.

check tjóvebǿli

gruppe eller flokk med tjuvar

I Tjóvheddéræ sa da at a tjóvebǿli héldt seg.

check tjó'vèg'e

ålmannveg

Detti va' tjó'vègjen i gåmó tí', men nò æ 'an mest'e attegródd'e.

check tjóvekjakji

tjuv (skjellsord)

Din tjóvekjakji, pakke deg heim'tt'e!

check tjóvkjend'e

kjend for å stele

Svein varte tjóvkjend'e då 'an va' inni kråmbúinn, men 'an reiste heim'tt'e å fann adde kvittéringan sí.

check tjóvkjenne

skulde nokon for å stele

Gunnår va' så fæl'e ti' å tjóvkjenne fókk.

check tjóvskjen

tjuvaktig

Eg trúr fókk æ tjóvsknare nò 'ell førr'e.

check tjóvøygd'e (H)

utspekulert

'An æ så tjóvøygd'e, an veit alli ko denna kan finne på.

check tjug

20 stk (bruka helst om lefser og flatbraudleivar)
Sjå også tjúgji.

Sigúrd henta si a tjug mæ brausleiva sjå 'enni Jórånd. Jón va' på tréi tjugji, altså midjom fyr å sekstí år.

check tjúge

tjue

Hèv' an tjúge brausleiva, så hèv' an tjugji.

check tjugfari (H)

berebjelke i golv i eit bygg (bjelkelag)
Sjå også tvifari (V).

Hèr æ så langt spenn, at mi vi' have 8 tomms tjugfara.

check tjúgji

tjue; gammal form
Sjå også tjug.

No félar Targjær tjúgji på hundre.

check tjurrbròt

fotsjukdom som medførde at beina vart mjuke

Tjurrbròt gjåre ti' at dýrí kunna naudt gange.

check tjurr'e

1. tunn, mager
2. turr

1. Margjitt hèv' allstǿtt vòr' tjurr.
2. Brunnen va' tjurr'e i sommår. Hèv' kjýrí tjurrt strå i múlâ, kjæm'e det godt veir.

check tjurr'e mat'e

tørrmat (flatbraud og smør)

An lýt have graut'e au, inkji barre tjurr'e mat'e.

check tjurrkjakji

1. avmagra mann
2. mann som ein ikkje har gode tankar om

1. Det kunna vère at an tjurrkjakji ha' vóndt for å greie seg mæ pæninge.
2. Æ denna tjurrkjakjen nåkå å brý seg om?

check tjurrlèg'e (H)

tynn utsjånad

Gunnår æ så tjurrlèg'e at an kunna trú 'an æ sjúk'e.

check tjurrlendt

turr og fast mark

'Er æ greitt gange hèra, som æ sò tjurrlendt.

check tjurrmaule

ete utan matvæte attåt
Sjå også maule.

Det gjeng'e seint å ète itt an lýt tjurrmaule tjurr'e mat'e.

check tjurròt

turrote (særskilt om potet)

Der æ så mykji tjurròt på epló at an vare nøydd'e ti' kaste mesteparten.

check tjurrpíne

tunn lang gran som har stått "underkua" i skogen

Tjurrpínun kunne vère góe ti' gjærestaura.

check tjurrsam'e

turr eller klein mat; td brødskive utan pålegg

Brau å stump'e æ tjurrsam'e mat'e.

check tjurrskati

1. gammal og mest kvistlaus turrfure
2. beinmager mann (nedsetjande ord)

1. Tjurrskatan æ fudde av tyri, å di beste som finst ti' gjèr' 'å mæ.
2. Torgrím æ an tjurrskati, men frísk'e ska' 'an visst vère.

check tjurrskódd'e

tørrskodd

Eg kåm tjurrskódd'e ive åne for eg sprang på steinó i vaæ.

check tjurrspræk'e

tunn og rask

Rannei æ tjurrspræk å arta.

check tjurrsterk'e

tunn og sterk

Den som æ tjurrsterk'e æ fudd'e av muskela å hèv' líti feitt.

check tjurrt

turt

Eg åt det tjurrt forotta suvl.

check tjurrvé'e

tørr ved

Det æ gósleg mæ a vé'eskjól fullt mæ tjurrvé'e fysst hausti kjæm'e.

check tjuse

tale utydeleg
Sjå også muse og tuse.

'U tjusa å tala, men det va' 'kji alt eg forstód.

check tjynn

tjørn

A tjynn æ mindri 'ell a vatn.

check tjynnedypli

stor dypili (mellomting mellom stor "dypili" og lita tjørn)

I Finndalæ æ der mange mýra å små tjynnedypla.

check tjø̀rebræ

smørje oppvarma tjøre på treverk slik at tjøra trekkjer inn i veden Sjå også bræ.

Då eg ha' tréskjí, tjø̀rebrædde eg da, å då turte eg mest'e inkji vokse.

check tjø̀rehókk'e

holk til å ha tjøre i; lagga eller uthola Sjå også hókk'e.

An tjø̀rehókk'e va' der nóg i kverr manns hús førr'e.

check tjø̀rekross'e

nemning for krossmerke på på td stabbursdør (som skulle gje signing til mat og folk)

Da ha' jamt mange tjø̀rekrossa på búrsdynnó.

check tjørrlòg'e

væska som flyt opp på tjøre; bruka berre i eintal
Sjå også lòg'e.

Tjørrlòg'e varte førr'e brúka som midisín.

check tjåkjen

ugreitt, vanskeleg, brysamt

Eg hèv' 'kji så mykji ti' mókke, men det æ så tjåkji fysst an hèv' búskap'e frå fleire eigara.

check

fjellhylle

Sauin vorte skorfaste oppi nåkå tǿ.

check tóa

to (godt tak i)

D'æ slig tóa i dei karæ, 'an fær gjårt di 'an ska'.

check tóbakk

tobakk; bruka berre i eintal

D'æ kalleg mæ dei tóbakkjæ, koss an var' ti'vånd'e.

check tóbakksblóm'e

solblom

Tóbakksblómen veks'e helst'e 'å heiinn.

check tóbakksgalen

sterk trong etter tobakk

Unde kríæ våre fókk jamt bå' kaffégalne å tóbakksgalne.

check tóbakksrudd'e

1. tobakksrull (skråtobakk)
2. jonsokkoll (mørk lilla kongleliknande blom som veks på marka)

1. Det va' mange som karva si oppi pípâ av an tóbakksrudd'e.
2. Tóbakksrudden líknar helst'e på "Svitsrudden", ell' an stór'e grånekokli.

check todd
image

furu

Elgjen æ fæl'e ti' å øyeleggje teddan om vetren.

check todd'e

toll; bruka berre i eintal

Eg kåm forbí todden endå eg ha' mæ mi mykji for mykji.

check todde på seg

auke prisane, leggje stadig meir på pris

Det toddar på seg ti' fleire som sku téne på det.

check toddebar

furebar

Av toddebaræ varte det góe brusu ti' gjèr' 'å mæ.

check todden

dum, lite dugande til eit gjeremål
Sjå også toddi.

Eg kan inkji hav' mæ mi 'an Tårål, 'an æ for todden.

check toddepinni

tollepinne

Toddepinnan gjèr' eg mi helst'e av einér'e.

check toddi

lite dugande person
Sjå også todden.

Den todden vi' eg inkji arbeie i hóp mæ!

check tóe

1. avrenning frå ein utandørs gjødselhaug (mitting
Somme seier "tóetrekk'e".
2. vætetrekk på jorda
Bruka berre i eintal.
Sjå også tóevoddhøytt og tóevodd'e.

1. Tóâ sýnte nédette' bakkó, dèr voks grasi hægri å grǿnare.
2. Der æ' a tóe dèr snjòren brånar tí'lègare om våri.

check tóe

renne av (frå td ei mitting)

Tóar det ifrå mittingjinn, vare det mykji gras.

check tóedokk

rundaktig søkk i lendet (dokk der det sivar nærinsrik væte)

I tóedokkó veks'e det fródig.

check tóegras

gras som har hatt god vokster på grunn av vætetrekk frå gjødselvatn eller reint vatn (same tyding som tóevoddhøy)

Tóegrasi fare da om, kjýne.

check tóeteig'e

dyrka jordteig med friskt drag av væte eller gjødsel

Grasi vóks godt i tóeteigó dèr det hadda nòkå.

check tóevodd'e

dyrka jord som har tilsig frå gjødsel som ligg lagra ute

Det vóks mykji å godt gras dèr det va' tóevodd'e.

check tóevoddhøy

gras som har hatt god vokster på grunn av vætetrekk frå gjødselvatn eller reint vatn
Sjå også tóe og tóevodd'e.

Tóevoddhøytti varte haldi for godt høy for búskapen.

check tofli

tøffel

Kòri hèv' eg gjårt av tofló mí?

check togl

hestetagl
Dei fleste seier "hestetogl".
Sjå også toglesnòre.

Rjúpesnòrun gjèr' eg av togl. Det seige på bjørkeknuppó, blanda mæ oske, brúka da fysst da tvinna snòru av hestetogl.

check toglesnòre

rypesnare laga av hestetagl
Somme seier "toglsnòre".
Sjå også togl og snòre.

Toglesnòrun æ best'e.

check togletaum'e

fisketaum fletta av hestetagl

Va' det på ísæ da fiska mæ togletaum'e?

check togne

verte lenger, verte strekt
Sjå også tøygje.

Gúten hèv' togna mykji si' eg såg 'an seist'e. Ti' mei' det tognar, ti' smalare vare det.

check tók

tog

Da reiste mæ tókjæ frå býn ti' Bǿ.

check tòke

tak på bygning
Sjå også torvtòke.

Der voks bjørkerynninga på tòkunn.

check tòkedugna'e

dugnad for å leggje nytt torvtak

Adde grannan laut mǿte fysst det va' tòkedugna'e på an gar'e.

check tòl

tolmod

Nò lýt du take det mæ tòl, mi hav' gód tíd!

check tòle

tole

Eg tòler 'kji den fæli hiten om sommåri.
Lidvår tólde 'kji å vare mótsagd'e.

check tólefaddblóm'e

storklokke, kvitklokke (same blom som gopli)

Tólefaddblómen æ sjella, men 'an veks'e vilt i a lí i Hoptufinndalæ, som heite Tólefadd.

check tòlig'e

1. brukbart, i rimeleg god stand
2. person som toler mykje
3. barn som er roleg og græt lite
Sjå også tòlig.

1. Det va' tóligt veir i gjår.
2. Margjitt æ verkeleg a tòligt menneskjinn.
3. Signe æ det tòligaste bån mi hav' havt.

check tòligt / tòlig

nokonlunde, brukbart
Sjå også tòlig'e.

Kòss æ det di? Jó, det æ så tòligt. Anlaug æ tòlig frísk nò. Mi have tòligt gó' tí' i dag.

check tollmǿse / torrmǿse (V)

tull og tøys, meiningsløyse, påfunn
Sjå også modde.

Gònil finn'e på adde slags tollmǿsu, an veit alli ko an ska' trú på.
Det va' a fæl tollmǿse du kjæm'e på!.

check tomate

tomat

Denne tomatâ æ så úmògjí at eg lýt spar' æ nåkå dage.

check tómhendis

tomhendt

Ingjen gjeng'e tómhendis heim'tt'e frå 'enni Vilborg.

check tòmi

1. tomme (finger)
2. tomme (lengdemål)
3. taum

1. Eg hèv' vóndt i tòmâ.
2. Denne lektâ ska' vèr' enn tòmi leng'e.
3. Tòmen feste seg i bjørkjí då eg sill' slengje ette a vak.

check tomlungji

vott med tommel og peikefinger kvar for seg (bruka til å setje snarer)

Fysst an sette snòru på heiinn, våre tomlungan góe å have i nari å snjóveir.

check tomme

måle tykkelsen på trematerial med sin eigen tomme

Eg tomma bórí førr'ell eg kaupte da.

check tommelǿvd

lengdemål for handflatebreidda, medrekna tommen

Den eini rapten æ a tommelǿvd for håg'e.

check tommi

1. tommelfinger
2. tomme (lengdemål)

1. Eg sló meg så vóndt på tommen då eg klædde húsveggjen.
2. Eg æ an tommi lægri nò 'ell då eg va' på sesjónæ.

check Tommås

Tomas

Tommås-namni kåm frå Åseral i sí tíd. Tommås varte reikna for å vèr' sterk'e å seig'e i arbeid.

check tómreipis

ikkje ha noko på ryggen (gå utan ryggsekk / meis m.m), utan lass (med tom kjerre / slede); vert ikkje bøygt i kjønn, tal eller grader
Sjå også berrlesst'e.

Da kóme tómreipis heim'tt' av heiinn.

check tóne

tone

Det va' a vé tóne ti' dei tekstinn.

check tong

tong

'An héldt tongjinn i hondinn då 'an stúpa. Kòri hèv' du gjårt av tengó?

check tonn

tann, høveltann

Sætisdǿlan vår' kjende for å hav' gó'e tenna førr' i tí'inn. Eg eig'e húsí som tonní i hausæ.

check toppe

kran i rostekjeret

Toppâ hèv' fare sund'e å lèk'e, så ei'kvæ lýt stelle a ný.

check topp'e

hårlugg på hest

Hesten min æ så rólèg'e at eg kan lei' 'an ette toppæ.

check toppepli

fruktknute i toppen av potetriset

Det fysste eplí kóme, åte fókk toppeplí au, å då vorte da 'kje mykji gó'e i magâ.

check tòr' alli seie

"det veit eg ikkje"

Eg tòr' alli seie nær da kåm' heim'tt'e av heiinn.

check Torbjør

Torbjørg

Tårbjør kåm si alli ette sengjefærinn. Torbjør tók út ti' heis tíleg om morgónen.

check tórdivili

tordivel

Tórdivilan líke best'e å grave i jór'inn.

check tóre

torever; bruka berre i eintal
Sjå også grudde.

Då tórâ sló, vart' eg ræd'e, for der trilla a kúlelýn i glaskarmæ. Førr'e va' eg alli ræd'e tórâ.

check tòre

våge

Tòre dú, så fýer èg au.

check tórebankji

svært mørk sky

Blåsvårte tórebanka løynte sólinn.

check tórebræe

varm solsteik (like før, eller som eit varsel om torever)
Sjå også bræe.

Det kåm a tórebræe så heit at mi kasta åkkå inn i skuggjen.

check tórebýe

torebøye

I sommår hèv' 'er kåmi den eine tórebýâ ette den hí.

check tórefló

kraftig regnbye etter lyn og toreslag

Den tóreflóne va' long.

check tóreslag

skrall under torever (når tórâ slår)

Brjåí å tóreslògjí kóme så nérenanné at mi vorte ræde.

check Tòróv

Torulv

Tòróv tók út ti' Amérika då 'an va' ung'e.

check torpast

samle seg i flokk

Ålmúgjen torpast i prestetúnæ, som vani, fyre messâ.

check torp'e

hop, klyngje (om td folk, dyr og hus som står tett)

Kjýne stóge i an torp'e mót úveiræ.

check torpe sikkå

flokke seg

Fókk torpa sikkå ihóp ottafor kjyrkjâ. Kjýne torpa sikkå ihóp fysst bjynnen kåm.

check torrepòsi

dyr eller menneske som er fødd i januar (skarpe tí'i midt på vinteren gav ein dårleg start på eit nytt liv)

Den armi torrepòsen æ så fillen ti' nære seg. Dei som vår' fǿdde i januar vorte kadda torrepòsa.

check Torrgrím / Torrgrími

Torgrim

Det æ 'kji mange Torrgríma etti nò, namni vare líti brúka.

check torri

tidsrommet frå midt i januar til midt i februar (gammal tidsrekning)

Torri æ haraste vetretí'í.

check torve

torve
Sjå også stakkstad'e, stakksneis, murefót'e, stydje, krakji, vindverje, vindvevje, band, býr, kjembe og høyskóg.

Torvâ ligg'e på toppæ av høystakkjæ.

check torve

leggje torv på nevertak

Itt mi tekkje, så torve mi ette kverrt, men mi molle ett'å.

check torvehòvúd

mykje og kraftig hår 

Eg hèv' torvehòvúd ennå, om eg æ åttí år!

check torvolli
image

torvhaldstokk, stokken som ligg fremst på taket for å halde på torvet
Sjå også króknèv.

Torvellin halde lenge førr'ell da rotne, fysst an brúkar gåmó fure mæ mykji al'e.

check torvròt

grassvorden i pløgd jord (jordskorpe med gras og grasrøter)

Det bèr'e godt så lengji torvròti æ í, men sía lýt an hevde.

check torvtòke
image

torvtak
Sjå også tòke.

Torvtòkun, lagde på gamlemåten, mæ bjørkenævra på heile tòkunn, kunna halde i minst trædev år.

check tòs

1. utsorterte småpoteter
2. dyr eller menneske som er små og tynne
3. "dårlege folk" (uærlege, fattige, alkoholiserte)

1. Búskapen fær tòsi.
2. Det var' 'kji kå nåkå tòs av desse tåtelombó!
3. Gònil såg nåkå fókk i Ånedal'e som såge út ti' vèr' tòs.

check tòse

plukke ut småpoteter

'Er æ så filli a epleår i år, så mi ljóte tòse smått.

check tòsebingji

binge der ein hadde lagra mat av dårleg kvalitet for dyra

Det va' sumt som varte lagt i tòsebingjen, som småepli å sòvóri.

check tòsebytte

bøtte som ein bruka til småpoteter og anna dyrefor

Tòsebyttâ mí æ gjår' av tré, å den hèv' eg havt i langsamelège tí'i.

check toskeleg (H)

toskete

Andrés æ så toskeleg, 'an sèt'e på vetredekkjí i august.

check toskeleist'e

tosk, dumming

Toskeleista vi' mi inkji have i kommúnestýræ.

check tóssdag'e

torsdag
Somme seier "tóssdan".

Tóssdagjen hav' da spådt úveir.

check tossi

tosk (ofte seinfør person)

Dei tvei tossan drukna då da vår' úti i eikjunn a kveld.

check tostedrykk'e

tørstedrikk

Den besti tostedrykkjen æ kaldt å godt vatn.

check tosti

torste; bruka berre i eintal
Sjå også tysst'e.

Eg hèv' slig tosti fysst eg æ sjúk'e.

check tostål'e

tyrst

I heitaste slåttæ æ an jamt tostål'e.

check tòt

munn, kjeft

Hald tòtæ dí! Åslaug ha' ète så mykji blåbèr at 'u va' plent raud kring tòti, då ha' 'u blåbèrtòt.

check tòtari (H)

høgrøysta person (talar med høgare volum enn det som trengst)

Tòtaran plage ivedøyve dei hí, så da alli få kåme ti' ór'i.

check tóte

1. tyte, piple
2. lage lyd (om vind)
Sjå også syte.

1. Blódi taut ó' fæslæ.
2. I nótt hèv' eg lègje å vakt, mæ vinden hèv' tòte i nòvó.

check tóv

tolv; gammal form

Tóvtirúsi va' tolltidag jól.

check tóvehòvúd

uklårt hovud (dårleg til å tenkje)

An kan inkji vèr' a tóvehòvúd ska' an sitje i kommúnestýræ.

check tóven

sein til å oppfatte

Æ du sossa tóví at du inkji skjø̀nar detta!

check tóvsle

seinfør kvinne

'U fèr'e hǿglegt, men a tóvsle æ 'u alli.

check tóvslefjø̀l

heimelaga vaskebrett til å tove vadmål på (somme seier "tóslefjø̀l" eller "tóvefjø̀l)

Heile tóvslefjø̀lí va' gjår' av tré, å fór fínt mæ vallmålæ.

check tóvtirús

stor fest tolvte dag jol (5. januar)

Tóvtirúsi i Víkjinn i 1816 va' det seiste, å då varte der drèpen an mann'e.

check tra

inngjerda jordteig

Fyre útsiptningjinn va' der an líten jórdteig'e som varte kadda Trâi.

check tradd'e

veldig sinne, sterk oppøsing

Gunnúv kåm i tradd'e då 'an varte så hardt mótsagd'e.

check tradde

"trippe" (ivrig, utolmodig, kan ikkje vere i ro)
Sjå også illtradde og spradde.

"Mi lute ti' ", sa eg, det va' plent så eg tradda, men han tóttest alli haste.

check trafse

lita jente

Da rópa ti' trafsunn at 'u laut nøyte seg.

check trafseleg (H)

veikleg, sjukleg, stygt kledd

Jón hèv' vòr' trafseleg i dèt seiste.

check trafselèg'e (V)

veikleg, sjukleg, stygt kledd

Mange vare trafselèg'e mæ åró.

check trafsen

1. sjukleg, dårleg i helsa
2. fillete kledd

1. Pål hèv' vòr' trafsen i det seiste.
2. 'An va' trafsen då 'an kåm inn ti' åkkå, 'an må hav' farta i heió lengji.

check trakst

1. frå morgonen av
2. straks, så fort ein kan
3. noko ifrå, straks her borte

1. Eg kjæm'e trakst i morgó.
2. Mi ljóte ti' trakst, sku mi kåm' fram i ljósi.
3. Eg mǿtt' 'enni Jórånd trakst hèr híti.

check traktéle

1. servere rikeleg med mat
2. behandle stygt, øydeleggje (td i slagsmål)

1. Gònil traktéla åkkå mæ kaffé å blautkake.
2. Bjørgúv varte stygt traktéla då 'an misste auga i slagsmålæ.

check trampesoks (H)

fotsaks til å fange rev eller mår og røysekatt i

D'æ slutt mæ å brúke trampesoksi nò.

check tranda (V)

romet / øvste etasje i løa (der køyretrappa fører inn til); bruka berre i fleirtal
Sjå også trandla (H).

Da lesste av høyslassi på trandó.

check trandedynn (V)

dør eller døropning til låven
Sjå også trandehúr.

Gamle trandedynna svíve tidt i jarra.

check trandehúr

låvedør
Sjå også trandedynn.

Der æ jamnast'e tvæ trandehúri på trandó.

check Trand'eimssylv

gammalt sylv som skulle vere innkjøpt i Trondheim ved pilgrimsreiser

Eg hèv' ervt nåkå trand'eimssylv ett' 'enni Gamlegóme.

check trandetili

låvegolv
Sjå også trandletili (H), tranda og tili.

Trandetili va' jamstóre stokka tétt i tétt, å da våre jamt håvkløyvde.

check trandetilje (V)

golvbord i ein eldre låve

Trandetiljun i úthúsó mí æ hýnte, så da mòge vère gamle.

check trandi

halvkløyvd stokk som vert lagt med flatsida ned

Da brúka 'kji stóre tranda ti' stelle sikkå trandetili.

check trandla (H)

romet / øvste etasje i løa (der kjøyretrappa førde inn til); bruka berre i fleirtal
Sjå også tranda (V) og trandle.

Mæ stokka trandla tétt i tétt varte det helste humputte å kjøyre mæ kjerre inn'å trandlan.

check trandle

1. leggje golv på låven
2. leggje ut stokkar / planker tett i tett for å få betre bereevne td over ei myr
Sjå også trandla (H)

1. I morgó ljót' mi trandle i lǿunn, for tili æ så filli.
2. I vègjæ i Trandarléæ hèv' der vurte trandla førr' i tí'inn.

check trandletili (H)

eldre låvegolv
Sjå også trandetili (V) og trandla(H) og tili.

Ette gåmålt va' trandletili lagt av runde stokka.

check trant'e

grisetryne

Fysst du sér grísetranten beint frammati, så æ 'an som an rundingjí tvau prikk í.
check tranteband

band kring trynet på ein gris (når ein skulle ta ut grisen til slakt)

Grísen skjø̀na visst ko mi villi, for mi vorte mest'e faste mæ å få på 'an trantebandi.

check tras

noko som er til nedfalls (trevyrke)

Detti gjæri æ barre tras.

check trasehagji

gjerde av buskar og greiner for å stengje búskapen ute (same som trasnegjæri)

An trasehagji kan skjemme búskapæ út, så da inkji brý sikkå om gjæri.

check traselèg'e (V)

1. sjukleg, stakkarsleg
2. til nedfalls

1. Såvi sér så traselèg'e út, ska' vite ko som félar 'ó?
2. Nò æ da traselège dessa húsí som det æ lengji si' der hèv' búdt fókk í.

check trasement

så dårleg at det mest ikkje heng i hop (bruka mest om reisverk-bygningar)

Detti trasementi kunne mi 'kji have, mi ljóte stelle nýtt.

check trasen

mødd, medteken

Gunnår var' trasnare for kverrt år.

check trask

far etter dyr eller menneske; bruka berre i eintal

Der va' mykji trask ette elgji i skógjæ.

check trask'e

gut eller mann som er liten og noko stakkarsleg

Torgrím va' an líten trask'e, men 'an va' 'kji så fillen ti' arbeie.

check trasnegjæri

gjerde av buskar og greiner for å stengje búskapen ute

A trasnegjæri kan stundom vère nóg ti' å hepte búskapæ.

check trasseleg (H)

negativt føremål

Inkji vèr' såssa trasseleg, du øy'legg'e barre for sjave di!

check trast'e

trost

Trastan æ fæle ette bèr om hausti.

check traubéen

bruka om person som er vanskeleg å få til å gjere noko

Gúten va' så traubéen ti' hjelpe moi sí.

check trau'e

motviljug, lite lysten til
Sjå også fetrau'e.

'U va' trau, men 'u svòra ja. Di mòge 'kji vère traue ti' hjelpe aire.

check traugjengd'e

motviljug til å gå

Ungan våre traugjengde itt da fóre ti' var' tròta.

check trauske

krypsoleie
Sjå også skåleblóm'e.

Trauskâ veks'e godt no.

check traut'e

veg, lang veg

An traut'e kan kjennast så lang'e at an trøytnar.

check traveleg (H)

mann som ikkje ser ut som om han kan gjere fullt arbeid (fysisk arbeid)

Den traveleg heddissen ha' vanskeleg for å få si arbei.

check travi

1. gutunge
2. person som ikkje ser ut til å vere fullt arbeidsfør (til fysisk arbeid)

1. Mi våre barre nåkå små trava då mi bigjynte å hoppe på skjí.
2. Den traven vi' eg inkji have som dreng'e!

check travle

streve, ha det travelt

Adde i húsæ laut travle itt det va' onni.

check tré
image

tre

Mi ljóte stýve dei tréne som stande néraste slæpunn.

check tréaksl

treak, lakris (hard og sterk smak som skulle vere godt for halsen)

Eg ska' vite om det æ heldigt å tyggje på tréaksl; der æ så sterk a smòk í det.

check trébjynn'e

ekorn
Sjå også íkonn.

Trébjynnen sat i gråninn å åt koklefræ.

check trébotna
image

trebotnsko ("trebotna" har overler, gammaldags tresko er derimot laga av heilt tre)
Sjå også trébunnskó og trébunta.

Då det va' krí', gjinge mange mæ trébotna. 'U slengde trébotnó å tók út 'å sokkeleistó.

check trébunnskó (H)

trebotnsko
Sjå også trébotna og trébunta.

Trébunnskóne mí æ plent útslitne. 

check trébunta

trebotnsko
Sjå også trébotna og trébunnskó.

Desse trébuntan hèv' visst Gófa gjårt.

check treffe

1. hende
2. møte
3. passe

1. Det trefte at mi fóre gali.
2. Mi trefte 'an Sigúrd i Býn i gjår.
3. Det tikjest treffe at sòme allstǿtt ljóte kåme i útíó.

check treffen

ordviss

'An va' allstǿtt så treffen mæ det 'an sa.

check treffi

tilfeldigvis

Det va' treffi at eg va' der plent då.

check trefs

lause trådar i td vev eller klede

Detti trefsi lýt eg klyppe av å spite nýe bròt.

check trefsa

slite (med lause trådar)

Buksun mí æ trefsa nédati; eg hèv' hoggje bjalka og vassa mykji i snjóræ.

check trefsutt'e

så utslite at trådane heng lause

Sekkjen æ så trefsutt'e at 'an æ útsliten.

check tréfǿr'e

i stand til å hogge og køyre tømmer åleine (også bruka om å tømre)

Det va' så stór'e skóg'e at eg va' 'kji tréfǿr'e.

check tréfǿri

hol til skaft i øks eller hamar o.l.

Der æ så líti tréfǿri i desse øksenakkâ at skapti vare veikt.

check trège

angre
Sjå også trègelegt.

Eg trègar at eg inkji tók mi vetti.

check trège seg livandi opp

ha sterk og varande trege

Eg trègar meg livandi opp at eg va' så úvýren mæ órdó.

check trègeleg (V)

bruka om anger i samband med noko ein ikkje gjorde
Sjå også adverbet trègeleg (H) og trège.

Eg tikje det æ trègeleg at eg sa nei då Håvår fría.

check trègeleg (H)

bruka om anger i samband med noko ein ikkje gjorde
Sjå også adverbet trègeleg (V) og trège.

Det va' trègeleg at eg inkji fýgde ti' Amerika.

check trègji

anger

Det æ godt å inkji vare for dei trègâ.

check trégjår

gjord (laga av tre til å stramme kring eit lagga kjerald)

Det va' allstǿtt trégjåri rundt stavkoppan førr'e.

check tréidag

tredjedag (3. joledagen, 3. påskedagen, 3. pinsedagen)

Tréidag æ inkji heilag'e ti' nòken av hågtídó, men ordi vare líkevæl brúka i dag.

check treie

kufte laga av svart vadmål (med sylvborder utan løyesaum'e; "løyesaum'e" berre på handlínó; bruka av brur og brurkoner i staden for blåkupte)

Treiâ va' laddgullvéra sylvstas'e.

check treiesylv

sylvet ein brukar på ei treie

Det va' vanelegt at da måtte låne sikkå treiesylv ti' bryddaups.

check treisk'e

1. sunn, frisk
2. klok
3. ærleg, påliteleg

1. Det sér út ti' vère an treisk'e ungji.
2. Æ du 'kji plent treisk'e!
3. Haddvår hèv' allstǿtt vòr' så treisk'e.

check treisklèg'e (V)

ser ut til å vere klok (teoretisk og praktisk)

Tóne sér så treisklèg út, men d'æ 'kji allstǿtt an fær a godt svòr av 'enni.

check trèkast

verte tjukkare

Åvoll trèkast så dei trjú seiste årí.

check trèk'e

1. gravid
2. tjukk
3. truten
Sjå også dige og ruse.

1. Da seie at Gýró æ trèk att'e.
2. Eg tikje detti ríveskapti æ for trèkt. Eg gjère tindan trèkare å leng'e i karerívu 'ell i kvenderívu.
3. Fingjen min æ trèk'e.

check trékjedding

trestong til å hengje gryta på i årâ.

Heng grýtâ 'pi trékjeddingjí, Titta!

check trekkbenk'e

reiskap til å dra sylvtråd gjennom slik at den vert tunnare

Trekkbenkjen æ a reiskap som sylvsmé'in brúke i arbeiæ sikkå.

check trekkjast

krangle, vere usamde
Sjå også trekkjast opp.

Da trekkjast så jamt i politikkjæ.

check trekkjast opp

1. øse opp kvarandre
2. diskutere veldig intenst og verte småirriterte på kvarandre
Sjå også trekkjast.

1. Ungan trektest opp, å våre så ívrige at an høyre alli mannemål.
2. Svein å Åni våre fæle ti' trekkjast opp fysst da treftest.

check trekkje lodd

møte til sesjonen (i eldre tid)

Mi våre trí kara som våre på Otrøynæ (Odderøya) å trekte lodd.

check trekkjeló

trekkjebenk for sylvarbeid

An drèg'e sylvtrå'en gjænom trekkjelóí for å få 'an tunnare.

check trèkne

1. trutne, utvide seg
2. leggje på seg; helst bruka om graviditet
Sjå også fitne.

1. Tappen hèv' vorte våt'e å trèkna, så 'an passar 'kji ti' hòlæ.
2. Gýrí fèr'e ti' trèkne.

check trékopp'e

samlenamn på koppar og kar som er laga av tre (lagga og teksla trekoppar)

Itt an kåm på støylen mæ fysste, laut an bake opp trékoppan å två da væl.

check trékóvi

trepil

Mæ mi våre små, gjåre mi åkkå trékóva som mi brúka fysst mi skute mæ píl å bògji.

check trèkvaksen

1. tjukkfallen, feit
2. storvaksen, sterkleg

1. Sòme kunne vèr' svirpe om da æ trèkvaksne.
2. Svein va' trèkvaksen å nauendi godt ihópkåmen.

check trénèva

person som har dårleg handlag og er dårleg til praktisk arbeid
Sjå også trénèvi.

'An va' så trénèva at det varte alli nòkå slags rétting mæ det 'an gjåri.

check trénèvi

person som har dårleg handlag og er dårleg til praktisk arbeid
Sjå også trénèva.

Eg hèv' alli sétt så den trénèvi, 'an fekk inkji ti' å kløyve vé'ebranden.

check trengd'e

kjenne seg nøydd til å på do

Nò æ eg så harleg trengd at eg kan alli píne meg leng'e!

check trengjast

verte trongare

Òvafor Bygland trengjest dalen av.

check trengje

gjere trongare

Eg måtte trengje den skrúven for at 'an sille passe inn i hòli.

check trengje seg

få ut avføring

'An ha' hardt i magâ å laut trengje seg lengji.

check trenske

vere fysisk utmatta (slite langvarig, streve, vere utmatta etter td lang heietur)

Gònil trenska å bar høysbýran, dag'e ette dag'e, ti' 'u ha' alt høytti inni.

check trept

trakt

Treptí æ for stór, 'u lór 'kji n'i flaskehalsen.

check treskjari

person som matar kornband i treskjeverkji

Det kunna vèr' a farlegt arbei' å vèr' treskjari itt an fekk hondí inn i treskjeverkji.

check treskje

treskje

Da hav' trekst mæ bå' flygjili, treskjemaskjín, treskjeverk å skúrtreskjari.

check treskjehjúl
image

stort trehjul med spor i (som kan overføre kraft frå vasshjul til treskeverk)

Det va' a kalleg liven itt treskjúlin svive.

check treskjehægd

så høgt at ein kan treskje med flygjil (låven der ein treskte var tilpassa dette)

I Ròte-låvâ va' der plass'e ti' tvæ treskjehægdu jamsís.

check treskjelag

samarbeid mellom fleire bønder i ei grend om å treskje korn med maskin

Dei som vår' mæ i treskjelagjæ, ha' jamt faste oppgåvu i treskjingjinn.

check treskjemaskjin

treskemaskin
Sjå også treskjeverk.

A treskjemaskjín ha' a piggmaskjín ti' slå konni av oksó, an ristari som kasta út håmen, å a kastemaskjín som blés út agnin å sæla konni.

check tréskjèrari

treskjerar

For å vare an gó'e tréskjèrari, laut an have a godt lag mæ nívæ.

check treskjeverk

stor treskemaskin
Sjå også treskjemaskjín.

A treskjeverk gjère konni færigt, frå konnbandæ ti' det æ reint i sekkjæ.

check tréskójinn
image

bøygt jarn, bruka til å hole ut tresko med

Ti' å hólke út for tæne i enn tréskór'e lýt an have a tréskójinn.

check tréskópost'e

sladder

Tréskóposten æ inkji allstǿtt sætandi.

check tréskór'e
image

tresko

Det æ vóndt å springe tréskó

check tréskóteksle

tverrøks med stutt skaft til å "hole ut" med

Tréskótekslâ va' heimesmía hít'å Hòvæ.

check tretta

tretten; gammal form

No æ det tretta dage ti' jóle.

check trettandagjen

trettende dag jol ("den gamle joledagen", tilsvarande 1. joledag, før ca år 1700)

Trettandagjen héle dei gamle sérs heilag'e.

check Tréungjen

Samnamn på Heddi, Straumi og Besteland.

Tréungjen æ synst i Hylestad sókn.

check tréungsbrett'e
image

3 søkk i hatten (mange i Trèungjen hadde denne bretten i hatten)
Sjå også heddisnepp'e.

D'æ få búnâshatta som hav' tréungsbrett'e.

check tréungsraust
image

uttrykk bruka om takvinkelen på ein bygning, når høgda er 1/3 av breidda (33,7 grader)
Sjå også fjórongsraust og raust.

Èg tikje at a tréungsraust æ for brattrausta.

check trèv

1. golv over husdyrrom
2. oppbygt golv, t.d. i uthus
3. galleri i kyrkja

1. Unge jentu låge stundom oppå trèvæ om sommåró.
2. Eg løynte mi oppå trèvæ, så 'u såg meg inkji.
3. Èg sit'e allstǿtt oppå trèvæ itt eg æ ti' kjørkjunn.

check trèv'e

10 kornband (passeleg staurladning til å bere)

Órdi "trèv'e" hèv' kåm út av brúk nò.

check trèvili

1. tråd
2. filler

1. Du kan lòse an trèvili itt du drèg'e.
2. Der va' 'kji etti trèvilen av buksó mí.

check trevle

kvinne som strevar fælt og tykkjest ha vanskar av ulike slag

Åshild va' a trevle, å varte inkji gjipt.

check trevle

streve (det går tungt)

Signe trevla allstǿtt, det va' vóndt å sjå ko tungt 'u ha' det.

check trevleleg (H)

streve fælt (om kvinne)

Signe va' så trevleleg, arbeii fadd så tungt fyr' æ, gåmó som 'u va'.

check trí

tre (talordet)

'Er æ trí gúta, trjå jentu, å trjú bórd, i tréi klassi. Det æ tréi åri eg gjeng'e hèra på Honnès.

check trífadden

tre lag

Spóntòkâ va' trífaddí, trjú lòg for at 'u sill' var' tétt.

check trígjara

fingerring som går tre gonger rundt fingeren

Enn trígjara ring'e va' mæt'e å have.

check trígjår'e

tre delar av same slag som er sette ihop (om sylvstas)

Sylvsmé'in gjère av å ti' sylvarbei' som æ trígjårt.

check tríhåg'e
image

tre høgder (om stabbur)
Sjå også trihåglopt.

Det va' barre lopt som våre tríhåge, å dei våre útrita.

check tríhåglopt
image

stabbur med tre høgder (ein veit om tre slike frå Valle)
Sjå også trihåg'e.

På Rygnestad stend'e det a tríhåglopt frå Vónd-Åsmunds dage.

check trílagt

tretråds garn

Trílagt gån æ sterkt ti' klæi som det leitar på.

check trillandi rund'e

rund som ein ball

Ballen æ trillandi rund'e. Jórdkúlâ æ 'kji plent trillandi rund.

check trillingnèta

hasselnøter i ein krans på 3

An va' heldig'e fysst an fann trillingnèta.

check trilte å gange

gå med stutte steg, trippe (om småborn)

Den lisli gúten trilta å gjekk atti moi sí, å 'an héldt lag mæ 'æ.

check trímenningji

tremenning

Èg å moi dí æ trímenninga. Eg æ trímenningji mæ 'æ moi dí.

check trínóttongshókk'e

holk som rømer 3 nottung (1 nottung er 6 liter)

Om sommåri ha' mi tvei trínóttongshókka mæ súr mjåkk i kjeddaræ.

check tripp

terningspel (t.d. ludo)
Sjå også trippast.

Mi ha' mykji gama mæ dei trippó då mi våre små.

check trippast

spele terningspel (t.d. ludo)
Sjå også tripp.

Det æ gama å trippast. Sku mi trippast?

check trípælsflaske

flaske; 0,75 l

Eg kaupte mi trjå trípælsflasku mæ vín.

check tríspòla

tre breidder (om kjørkjetjell)

Kjørkjetjellí kunna vère antel tví- ell' tríspòla.

check tríspæna

bruka om ku med øydelagd spene
Sjå også júvr.

Kjýrí varte tríspæna då 'u fekk júvrbitendelsi.

check trístiga gamlestogkrakk'e
image

krakk utan ryggstø (med noko uthola sitjeflate)

An trístiga gamlestogkrakk'e stó' jamt innmæ omnen å åren.

check trítrætt

tre trådar jamsis i ei åkjatjúgskjei (vevskei)

Vèv'e an trítrætt vare det sterkt.

check triv

trivnad, god helse; bruka berre i eintal
Sjå også trívast, trívsklèg'e (V) og trivskleg (H).

Kjýne æ i triv å mókke mykji.

check trívast

1. gripast
2. trivast, ha det greitt i den situasjonen ein er i
Sjå også triv, trívsklèg'e (V) og trívskleg (H).

1. Da ruke ihóp å trivest i kragjen.
2. Èg å Òlav trivast allstǿtt ihóp. An trívst alli itt an frýs'e.

check tríve

gripe fort tak i

Mi trive i a bjørk då råsí lòsa und' åkkå. Eg treiv 'an i hondí då 'an glatt.

check triven

frisk, i godt hald

Merrí æ triví å blonk i håró.

check trivle

prøve å få tak i, undersøkje med hendene (når ein ikkje ser)

Det va' mørkt i rómæ, men 'an trivla seg fram ti' 'an fann dynní. Det va' kollmørkt så eg laut trivle meg fram.

check trivse

lita jente
Somme seier "tryvse".

Eg minnest det så væl, endå eg va' barre a lítí trivse.

check trivsklèg'e (V)

person eller husdyr som ser ut til å ha god helse og trivast
Somme seier "trivlèg'e".
Sjå også trívskleg (H), trívast og triv.

Da æ trivsklège, bògó bonní.

check trívsklèg'e (H)

person eller husdyr som ser ut til å ha god helse og trivast
Somme seier "trivlèg'e".
Sjå også trívsklèg'e (V), trívast og triv.

Den kissen va' trívsklèg'e.

check trjóte

tryte, verte oppbruka

Fysst maten hèv' tròti, vare fókk úhǿge.

check trjúgbògjen

bøygt tre som eigner seg til trjugemne

Eg lýt take mæ denna trjúgbogne bjørkjí så eg hèv' trjúgimni.

check trjúg'e

1. trug
2. trinse på skistav
Sjå også manntrjúg'e og hestetrjúg'e.

1. Det ha' kåme så mykji snjór'e om nóttí at 'an laut fram mæ trjúgó.
2. Den eini trjúgjen hèv' dutte av!

check trjugmaka

gnagsår over høvene etter trjugane (om hest)

Hesten åkkå æ så trjúgmaka 'å framfótó.

check trjúgmake seg

få sår av å gå lenge med trugar

Itt da trjúgmaka sikkå, vorte hestan såre i hellestâæ.

check trjúgreim

lerreim med "spretti" (spenne) til hestetrjugar

Trjúgreiman lute vère breie å tykke å sterke.

check trjúgsneis

grov nål til å stikke hol i vidja på ein hestetrjug

Det kan vère hǿgt å have mæ si a trjúgsneis fysst an æ i høyskóg.

check trjúgsår'e

sår etter gnissing av hestetrjúg'e 

Hesten min, Adam Åkri, va' så lyksen ti' vare trjúgsår'e i høyskóg.

check tró
image

samnamn på alle takborda på eit bygg; bruka berre i eintal
Sjå også tróe, reisingetró, nåmtró, trǿ og hokjønns<->substantivet tró.

Trói va' ti'sóta og plent svårt i røykstògunn.

check tró

avlangt trekar til mat og drikke til husdyr
Sjå også inkjekjønns<->substantivet tró og tró å trille.

Trǿne æ hólka út av an tréstokk'e.

check tró å trille
image

gamal reiskap til å male kaffebønner med
Sjå også kaffémúrt'e, kaffébrenne, kaffébǿn, kaffébø̀n, kaffékvinn og tró.

Førr' i tí'inn móle da kaffé tró å trille.
check tróbórd

takbord på eit bygg

I gåmó tí' våre tróbórdí hýnte mæ øks.

check trodd

1. bille (alle typer)
2. troll

1. Sjå det fille troddi oppå kjykkenbóræ!
2. "D'æ alli så langt midjom fjøddó at inkji troddi mǿtest".

check troddeklýsse

svart og kornaktig flekk på innsida av hasane (bakføtene på hest); helst berre bruka i fleirtal

"Adde hesta hav' troddeklýssu", sa Såvi.

check trodderæe

kvinne som trur på troll og fortel om desse

Svålaug va' a trodderæe, 'u ræa seg for å mǿte troddó.

check troddi

1. halsbetennelse
2. betennelse i brysta etter ein barnefødsel

1. Troddi kan gange i arv'e frå ættelé'e ti' ættelé'e, men an veks'e det av si.
2. Yngjebjør fekk troddi tvæ vendu, ett' ó Gunnår, å ett' enn' Vilborg.

check tróe

1. takbord
2. gangveg, stig
Sjå også tró og trǿ.

1. Det æ skjótt å trǿ itt an hèv' sò breie tróu.
2. Gjeng'e an i same tróunn kverr dag'e, så vare det vègsýnt.

check tròg
image

uthola og ovalt trefat med vangar (til matbruk)
Sjå også olle.

Gývi la nåâ oppi trògji.

check trògeskavl'e
image

1.bøygt jarn med handtak, kan vere slipa på båe sider, til å hole ut trog o.l.
2.bøygt jarn med handtak, til å skrape oller og trog reine for deig eller andre matrestar.
Somme seier "trògskavl'e".

An kan stelle an trògeskavl'e av a ljåbròt.

check trògestýkk'e

vassplante (sivplante)

I gåmó tí' brúka da trògestýkk'e ti' "sandpapír" itt da gjåre tròg å spǿni.

check trollkånetrèv

loftet i kyrkjetårnet

Det spǿkte på trollkånetrèvæ, trúdde sòme av dei gamle.

check trollstilt'e

eit bestemt felestille (AEACiss)

"Skjoldmøyslagji" gjeng'e på trollstilt.

check trolltyri

tyri som tek til ovantil på furu (men nedantil kan furua vere like grøn)

Det kan vare trolltyri i a fure dèr lýni hèv' slègje néd.

check tròm
image

lastekasse (både på hestereiskap og køyretøy)
Sjå også langtròm, myktròm og lastetròm.

Mi sitje oppi tròmæ adde samen.

check tromm

1. kant på td koppar og kar
2. kant på ein kvelv eller åskam

1. Der æ tromm i an kopp'e å an kvæv'e 'å an dal'e.
2. Fænåren gjeng'e evst i trommó.

check tròmslé'i

hesteslede med tròm på (ofte bruka til å køyre gjødsel med om vinteren)

For å spare tíd i verkjinn, kjøyre mange út lórten i tròmslé'i om vetren.

check trong'e

trong

Skrúvemøyrí ha' sillt vòr' trengri, 'u æ for róm.

check tronglèg'e (V)

ser trong ut

Denna genseren sér kalleg tronglèg'e út! Gamle kvílu såge jamt stutte å tronglège út.

check trongrǿm'e

trong (for lite rom)

Den båsen æ trongrǿm'e.

check trongskódd'e

ha trange sko

Æ an trongskódd'e så frýs' an fórt.

check trongstidd'e

trangt, liten plass (helst bruka innandørs)

Det va' trongstilt for stóre famélia i mange støylsbúi.

check tropp

trapp (td innvendig og utvendig tre- eller betongtrapp,"kjeddartropp")
Sjå også stètt og hedde.

Troppí æ så brott at 'u æ mest'e spélèg. Eg gjekk néd troppí å héldt meg godt i holdtrétti, si' det va' så hålt.

check tròs

1. småved av turre kvister som er brotne med hand; bruka berre i eintal (somme seier "tròsvé'e)
2. bruka i overførd tyding for at det finst dårlege menneske i alle samfunnslag
Sjå også trysje.

1. Eg bèr'e tròsi på ryggjæ mæ a reip.
2. Der æ tròs i adde skóga.

check tròsebýr

ryggbør av småved (som ein kunne bryte med hand)

Tròsebýran æ syve itt an ska' tykke.

check trosk'e

frosk

Troskan æ helste ulkelège, tikje Gònil.

check troskeslý

seigt slim i ein dam td på heia

Eg vi' inkji drikke vatni dèr det æ troskeslý. Troskeslýi æ jamt fullt av troskeegg.

check tròt

slutt, ende, skort

Ha' der alli vòr' tròt på nåkå, så ha' der fórt vurte fullt i verdinn! Nò æ det 'å tròtó mæ mjø̀lhítinn. D'æ alli tròt 'å stèvó!

check tròta

trøytt
sjå også kavtròta og tròte.

Tarjei va' så tròta at 'an vann alli gange.

check tròte

ikkje greie å gå lenger, vere heilt utmatta
Sjå også tròta.

Sauin tròta, å då la da sikkå barre néd'. Itt an trotar, lýt an ète å kvíle.

check tròte út

trøytte nokon heilt ut

Det varte sagt 'an va' så spræk'e at 'an kunna tròte út kvæ det va'.

check tròtefærig'e

utmatta (i ferd med å tròte, greier mest ikkje å gå lenger)

Haddvår va' tròtefærig'e, men kåm si líkevæl heim'tt'e av heiinn.

check tróttig'e

arbeidsam, iherdig

Såvi va' så tróttig'e mæ leksó.

check tróttug'e

arbeidssam, iherdig

Såvi va' tróttugare mæ leksó 'ell Lív.

check tróttugheit

arbeidvilje (jamn og god innsats)

Hèv' an 'kji tróttugheit, så kan det vare líti av mæ arbeiæ.

check trú

tru

Det va' godt å vite at an ha' den rétte trúne itt an va' gåmål'e å laut tenkje på èvigheití.

check trú seg ti'

vere open om (og fortelje til ein som ikkje seier det vidare)

Du ska' 'kji trú deg ti' kvæ som helst.

check trú si

1. tiltru til seg sjølv (god eller dårleg)
2. som tyding 1 (men helst i samband med slagsmål)

1. Eg trúr mi filli ti' å få ti' detta.
2. "Trúr du di?", spúre Knút fyrr'ell han å Nikelos ruke ihóp.

check trú si ti'

tru seg til å greie

Eg trúr mi 'kji ti' kåme mi heim'tt'e mæ dei vónde fótæ. 'An trúdde si 'kji ti' bitale heile skullí mæ ei gong.

check trúdd'e ti'

truande til

Gjermund va' trúdd'e ti' melde om det va' nåkå som gjekk 'ó imót.

check trugjen

1. ærleg, trufast, til å stole på
2. trottug t.d. i arbeid

1. 'An æ trugjen i add sí fær.
2. Tóne æ så gód a arbei'shjelp, 'u æ trugjí ti' å arbei'e.

check trugjen talemåti

avtale eller utsegn som er til å stole på

'U ha' så trugjen talemåti at ingle våre i tvil om ko 'u meinte va' rétt.

check trúleg (H)

verke truverdig (ved eit bestemt høve); bruka om personar
Sjå også trúlèg'e (V).

Jón va' så trúleg då 'an tala om fyrebód 'an ha' sétt, at mi visste det va' ålvòra 'ass.

check trúlèg'e (V)

1. verke truverdig
2. alvorleg andletsuttrykk (men ein kan vente seg eit skjemt frå vedkomande)
Sjå også trúleg (H).