Ordliste

Tal ord på K: 1232 | Totalt: 15217 | søketips | nullstill

	Forklåring	Døme
kabbe	myrde, drepe Sjå også kabbe seg og kåle.	Hèv' du 'kji kabba den vóndi hanen ennå?
kabbe seg	1. drepe seg (sjølvmord) 2. omkome pga overanstrengelse Sjå også kabbe, kåle og myre seg.	1. 'An ha' det tungt dei seiste årí, å kabba seg 'å endâ. 2. Eg sprang så ette' dei skjarre sauæ at eg tenkte eg kabba meg.
kabrette (V)	matvæte laga av mysa når ein yster; av sur, skumma mjølk. Ein kokar mysa til dess ostestoffet vert litt brunt og søtt; bruka berre i eintal. Sjå oppskrift i heftet "Gamle matoppskrifter og matskikkar frå Valle", utgjeve av Valle Bondekvinnelag. Sjå også kabrettegraut'e,	An steller an deignull'e som an legg'e oppi grýtâ fysst an tykkar kabrette; dèt æ kabrettegraut'e.
kabrettegraut'e	matrett laga av kabrette og mjøl (bruka berre i eintal) Sjå oppskrift i heftet "gamle matoppskrifter og matskikkar frå Valle", utgjeve av Valle Bondekvinnelag.	Kabrettegrauten æ sǿt'e å gó'e.
kabrettekling'e	Lefse som dei smurde kabrette utover	Om kveldó fysst da ha' baka å stelte kabrettekling'e kåm det jamt sitjara som ville få.
kabrettesleiv	sleiv til å røre i kabrettegryta med	An lýt rǿre i grýtunn mæ kabrettesleivinn, så det inkji sví'e.
kadd	kall	Tarjei kjende a kadd ti' å vare emissær'e, å reiste rundt i mange år. Margjitt tala tídt om kaddi 'u ha' fengje ti' å út på misjónsmarkjí å hjelpe heiningan.
kadd'e	kall	Tór stelte an líten kadd'e for sòn sin híti bekkjæ.
kadde	1. kalle 2. lokke på husdyr	1. Margjit å Torgrím kadda vèrestaen sikkå for Sóltún. 2. Hæge va' så gó' ti' kadde på kjýne.
kadde opp'tt'e	Kalle oppatt (Gje born same namnet som andre i slekta. I Valle og Hylestad har det mest vanlege vore å "reise opp'tte" besteforeldra. Eldste guten fekk same namn som farfaren, og andre guten fekk same namn som morfaren. Eldste jenta fekk same namn som farmora og andre jenta fekk same namn som mormora. Her er også forklåringa på at to brør stundom fekk same namn, og vart då som regel skilde som Stóre- og Lisle-. Tredje guten og jenta fekk gjerne same namn som oldeforeldra i same rekkjefylgja. Det var også vanleg å "reise opp'tte" syskjin til foreldra som hadde døydd unge). Sjå også reise opp'tt'e, opp'ttereist'e og heite etti.	Da kadda opp'tt'e 'an Svein, som dǿe så allfor tí'leg.
kaddefjøyr	skovl i kvinnekaddæ	Kaddefjøyrin stande skrått å æ kóvokne.
kaddeslòk	fører vatnet mot kvernkallen (Er det brattaste slòkji. Kor bratt terrenget er, avgjer kor mange og lange slòk ein treng. Ordet "kaddeslòk" vert bruka i samband med kvernhus)	Hóle, gamle espa kunna an brúke ti' kaddeslòk.
kaffé	kaffe; bruka berre i eintal	Eg kan alli bigjève mæ dei kafféæ.
kaffébrenne	reiskap til å brenne kaffebønner i Sjå også kaffébǿn (H), kaffébø̀n (V), kaffékvinn, tró å trille og kaffemúrt'e.	Førr' i tí'inn brende da kaffébǿnin i kaffébrennu.
kaffébø̀n (V)	kaffebønne Sjå også kaffekvinn, tró å trille, kaffémúrt'e, kaffébrenne og kaffébǿn (H).	Úbrende kaffébø̀ni æ gråkvíte.
kaffébǿn (H)	kaffebønne Sjå også kaffébø̀n (V), kaffékvinn, tró å trille, kaffémúrt'e og kaffébrenne.	Úbrende kaffébǿni æ kvíte.
kaffédeiren	sterk skjelv i kroppen etter å ha drukke for mykje kaffi; bruka berre i eintal bunden form Sjå også deir'e.	Eg drakk så mange koppa kaffé at eg fekk kaffédeiren, å va' úlageleg lengji ett'å.
kaffégalen	kaffitørst	Unde kríæ våre fókk jamt bådi kaffégalne å tóbakksgalne.
kafféhús	boks til å ha kaffe i	Detta kafféhúsi tèk'e tvæ kaffébrennu.
kaffékasli	kaffekjele Sjå også kasli.	Det æ gó'slegt mæ an sótutt'e kaffékasli.
kaffékvinn	kaffekvern Sjå også tró å trille, kaffémúrt'e, kaffébrenne, kaffébǿn og kaffébø̀n.	Hèv' dú male kaffé mæ kaffékvinn?
kaffémúrt'e	gamal reiskap til å male kaffibønner med Sjå også kaffébrenne, kaffébǿn, kaffébø̀n, kaffékvinn og tró å trille.	Gýró sat mæ kaffémúrtæ i fangjæ.
kaffémåte	kaffimål	Kaffémåtâ mí æ rund å gjår' av jinnblèk.
kafféputt'e	"mælekopp" for kaffi Sjå også putt'e.	Kafféputten min æ gjår'e av blèk, å æ, du vi' seie an disiléter stór'e.
kafférús	1. bruka om nokre få personar på ein stutt tur med kaffi og kaker (V) 2. kaffikos heime (H)	1. A vént sundagsettenón hendte det mi reiste oppat Preststøyl å ha' kafférús. 2. Kunn di 'kji fýe mi heim'tt'e, så vi' mi hav' kafférús!
kage	kikke	Anne kaga út glasi å ville sjå om kjýne ha' bròte sikkå út.
kagehòl	kikhol	Svenkji glåpte gjænom kagehòli sitt i lǿunn, å vill' sjå kvæ som kåm.
kair'e	karde (reiskap til å karde ull med) Sjå også kaire.	Sigríd datt néd av skammelæ, så kairan fóre ti' adde kanta.
kaire	karde (ull) Sjå også kair'e.	Mamme sat å kaira i heile gjerkveld.
kairefyddi	ull som er grovkarda	Kairefyddí liggje flate i a korg. An kairar fysst'e ti' kairefyddi, å så rullar an.
kaireskjinn	skinn til å ha i fanget når ein kardar ull	Kaireskjinni have mi n'ive fangji fysst mi kaire.
kakâo	kakao	Kakâoi i vermdeflaskunn mí hèv' kólna.
kakke	1. hakke med bordkniv (td toppen av eit koka egg) 2. dele opp kald graut i mindre bitar i varm mjølk	1. Eg kakkar hatten av dei só'ne eggjæ. 2. Eg èt'e kall'e graut'e i vorm mjåkk å kakkar grauten sund'e.
Kakkjisbók / Kakkjismussbók	Katekisme	I Kakkjismussbókjinn måtte mi lære alt ottabók.
kakl	1. noko ein ikkje får skikkeleg til 2. særmerkt lyd frå høner Sjå også kakle og kaklen.	1. Det varte barre nåkå kakl dèt Jón gjåri, 'an fekk alli ti' nòkå ting. 2. Då rèven kåm innat hǿssehagâ, varte det i eitt kakl mæ hǿnó.
kakle	1. ikkje få til noko ein prøvar på Sjå også kaklen og kakl. 2. ruske med (td høy i usikkert tørkever, for å få det tørt) 3. lyd frå høne	1. Kò æ det du kaklar mæ; sjå ti' vare færig'e! 2. Nò hèv eg kakla mæ desse høyttæ i dagevís, men ennå æ det 'kji tjurrt, så det vare a dýrt fór! 3. Hǿnun kakle fysst da have vurpi.
kaklen	person som ikkje får skikkeleg til det han vil Sjå også kakle, kakl og hǿklen.	Tarjei va' sérs kaklen fysst 'an sille brúke iletrisk verktøy.
kakleveir'e	bruka om person med dårleg handlag	Bjúg æ an kakleveir'e, 'an fær alli ti' nòkå ting.
kaklomn'e	etasjeomn Sjå også kaklomnskróne.	Kaklomnan hav' èt' opp mang' an brand'e.
kaklomnskró	omnskråa, tett ved omnen; bruka berre i bunden form / dativ eintal Sjå også kaklomn'e.	Det æ godt å sitje i kaklomnskróne itt an kjæm'e inn'tte fròsen.
kak'lomnsskrukk'e	røykbanen i ein etasjeomn (der det var spjøll, altså jernplate, som kunne dragast ut og skyvast inn for å regulere røykbanen. Skrukkjen var etasjen der røyken gjekk) Somme seier "skrukk'e".	Hav' spjølli inn i kak'lomnsskrukkjen å sèt kaffékaslen 'pí!
kakselèg'e (V)	1. skøyar, "spesiell" (ikkje negativt) 2. svært uvanleg kledd	1. Haddvår æ så kakselèg'e, 'an finn'e allstǿtt på nåkå lǿglegt ell' rart. 2. Eirik æ så kakselèg'e, 'an gjeng'e i dress'e itt 'an æ âv å handlar.
kaksen	løyen, morosam person Sjå også lǿgleg (H) og lǿglèg'e (V).	Tarjei æ kaksen å gama vèr' ihóp mæ.
kaldbít'e	meisel til å dele ei jernstong med	Òlav sló på kaldbíten mæ enn tung'e håmåri så jinnstongjí varte déla greitt.
kald'e	kald Sjå også kald'e nedd'e.	"Eg æ så kold 'å hondó!", sa Yngjebjør. Eg æ ræd'e at det vare enn kald'e vetr'e i år.
kald'e nedd'e	kald luft, kvass luft Sjå også kald'e og nedd'e	'Er va' an kald'e nedd'e i kveld, det vare nóg kaldt i nótt. Eg lýt klæ meg godt i dag, for 'er æ enn kald'e nedd'e.
kaldføykje	kald vind med snø	Fær an kaldføykjâ imót si, då æ det vóndt.
kaldgríne	lage seg i andlitet når det er kaldt Sjå også kaldgrini.	Sigmund kaldgrein oppi hoppbakkâ mǿkedagskveldi då da gjåre sikkå sypti i dei minste Brokkebakkâ.
kaldgríni	kaldt og noko trekk (svir i andletet; vert ikkje bøygt) Sjå også kaldgrine.	Kaldgríni å snjómørkt på heiinn æ inkji líkandi.
kaldgrusti	kaldt og noko vind, vert ikkje bøygt i kjønn, tal eller grader	Det æ godt mæ an skjerv'e kring halsen itt det æ kaldgrusti.
kaldheiske	kaldmoe, frostrim	Kaldheiskâ legg'e seg n'i grasi seinhaustis.
kaldhæse	kaldgust	Denne kaldhæsâ kåm úventa på åkkå, no i mai.
kaldskleg	ser kaldt ut	D'æ kaldskleg å gange forotta skjerv'e i austørje å mótvind'e.
kaldsklèg'e	kaldsleg (td om ein verestad eller om skinnseter i ein kald bil)	Denne búí æ så kaldsklèg, 'er æ líti mòsi etti i súó.
kaldslækje	kald vætetrekk i hallande myr (særleg på heia)	I býtæ midjom Homm å Òveinang æ der a mýrdrâg som vare kadda "Kaldslækje".
kaldslå	1. tynne ljåen under smiing utan oppvarming 2. blande kald væske med varm for å få opp temperaturen (mest bruka om væske som skal drikkast)	1. I stògesvòló stóge da å kaldslóge ljæne på a dengslesté. 2. Vatni æ så kaldt at du lýt kaldslå det førr'ell du drikk'e, hellis kan du vare krímsjúk, Titta!
kaldvæte	vætetrekk under eller over jorda	Det veks'e filli mæ gras dèr det æ kaldvæte.
kaldvætetrekk'e	kaldt vatn som kjem til overflata og renn nedover hallande terreng	Der æ fillen vokstr'e i kaldvætetrekkjæ.
kalleg (V)	veldig, svært (forsterkande uttrykk) Sjå også adverbet kalleg (H) og kallèg'e (V).	Det va' visst kalleg som da båre sikkå i bryddaupæ i Håptu.
kalleg (H)	skummel, stygg Sjå også kallèg'e (V), og adverbet kalleg (H).	Det va' a kalleg sýn mi mǿtte då mi kóme heim'tte, húsí ha' brunni.
kalleg / kallegt / kallege (H)	1. skummelt, stygt 2. forsterkande uttrykk (noko svakare enn harleg) Sjå også adverbet kalleg (V) og adjektivet kalleg (V).	1. D'æ kalleg hålt i dag. 2. D'æ kallege gama kjøyre skóter, seie Tarjei.
kallèg'e (V)	skummel, stygg (forsterkande ord) Sjå også adjektivet kalleg (H), og adverbet kalleg (V).	Åni æ kallèg'e itt 'an æ fudd'e. Hommfjødd æ kalleg bratt.
kallegheit	fælt; forsterkande uttrykk	Det va' a kallegheit som da båre sikkå.
kallegrad	kuldegrad	'Er æ tjúge kallegradi úti, så du lýt klæ deg godt, Bóa!
kallrausta	røyst som ber godt, høyrest godt blant fleire som talar samtidig Sjå også kvedd'e.	I Espetveit va' der mange kallrausta kara.
kamb'e	1. kantbord i broderiet på setesdalsbunaden (både den mannlege og den kvinnelege) 2. kam	1. Kamban i løyesaumæ kunn' hav úlíke liti. 2. Eg plage have kamb'e i kverr ytrijakke.
kaméletrå'e	hardt tvinna ulltråd som ein kjøpte	Nètí sauma mi allstǿtt mæ kaméletrå'e, å så fylte mi mæ løye.
kampe tòk	jamne tak, like sterke	Det va' kampe tòk midjom dei tvei brǿó då da prǿvdest.
kampingji	likemann; jamne i makt eller storleik	Mi våre fíre kampinga frå Valle i hóp på Móæ.
Kanâda	Canada	Góme ha' tvau syskjin som reiste ti' Kanâda å slóge sikkå néd dèr.
kanél (H)	kanel Sjå også kânél'e (V).	Vi' du flí mi kanéli, Bóa?
kânél'e (V)	kanel Sjå også kanél (H).	Èg brúkar allstǿtt kânél'e ti' rísgrautæ.
kangse	"kaste på seg" på ein ugrei måte (særleg å vri og bøygje på hovudet til alle kantar)	Svein kangsa mæ hòvúdæ, å det såg út som 'an va' så svær'e.
kangselèg'e (V)	uroleg med hovudet ("kastar på seg" på ein ugrei måte og vrir og bøygjer på hovudet til alle kantar)	Den mannen hèv' a kangselegt lag, 'an vare lagd'e merkji ti'.
kaníne	kanin Somme seier "kâníne".	Ungan på Sæstad ha' fjóra kanínu.
kanne	kjennast ved (bruka om dyr, om mora vil kjennast ved avkomet sitt, og la det / dei suge morsmjølk) Sjå også vite av og kanne innât.	Stóresau va' så gó'e ti' kanne lombí sí.
kanne i hóp	vere kjærastar	Da kanna ihóp æ Gònil å Tårål.
kanne innât	setje eit lam eller kje under ei anna mor Sjå også kanne.	Itt det va' an sau'e som ha' misst lambi sitt, så prǿva an å kanne innât itt der va' a trillingelamb.
kanne njó (H)	vere kalvbeint Sjå også kåvbeina og stabbeina.	Sòme æ filne i mjønnó, å kanne njó.
kanne si	"ta eige i" (mest bruka om born)	Titta kanna si di nýfǿdde lambi. Stórebóa kanna si paden innmæ omnen.
kanne unde seg	la eit framandt lam suge morsmjølk og ta det til seg som sitt Somme seier: "Kanne 'punde seg".	An slepp'e mykji stræv om an fær an sau'e ti' å kanne unde seg a moilaust lamb.
kansi	kanskje	Mi mòge kansi setje det út ti' i morgó.
kanting	broderi kring halsen på ei lusekufte	Krulla vare mykji brúka på kantingó i lúsetrøyó.
kantór	kontor	Eg laut inn på kantóri for å finne út ko eg va' skullig'e.
kapelån'e	kapellan	Mi hav' alli havt kapelån'e i Valle i nýare tí'.
kappast	tevle	Eg kappast mæ an Òlav, å èg vann. Èg å systi kappast om å telje fórtast'e ti' hundre.
kappfús'e	vere glad i å kappast / tevle Sjå også kappast.	Jø̀rund æ kappfús'e, å líkar best'e å kappspringe.
kappgange	gå om kapp	Sku mi kappgange å sjå kvæ som kjæm'e fysst'e at Nórdibǿ?
kapphoppe	tevle i lengdesprang eller skihopping	Gútungan tótte så gama kapphoppe.
kapphopping	konkurranse i skihopping eller i hopping innan friidrott	Det va' jamt kapphopping i Jórisbakkâ då eg va' lítí.
kappløype	kappast på ski (løyping, hopping)	Mi kappløypte jamt å samt då mi våre små.
kara i ellæ	svært uroleg, sterk omsut for noko, nervøs for fare (også bruka om å ha vondt i kroppen, slik at ein ikkje kan vere i ro) Sjå også kara og ellæ.	Det va' som 'u va' kara i ellæ mæ 'u tenkte på bonní som våre på heiinn i snjóstormæ."Eg sér du æ 'kji nåkå gó'e i dag". "Nei, det æ som eg ha' vòre kara i ellæ."
kardús	rulletobakk; bruka berre i eintal	Kardús æ godt for den som æ ti'vånd'e. Æ der mykji tjø̀re i dessa kardúsæ?
kardúsdås	dås til rulletobakk	'An ha' a kardúsdås som ha' så vént a lòk.
karehått'e	lynde hjå mann	'Er æ mange slags karehåtta som inkji æ greie.
kareklæi	klede for vaksne menn (bruka berre i fleirtal) Sjå også karmannsklæi og klæi.	"Kvendi sku' inkji gange mæ kareklæi!", sa Såvi.
karelé	høgre sida av midtgangen i kyrkja og andre forsamlingshus Sjå også kvendeléne.	Nò for tí'inn sitje inkji adde karan 'å karelénæ i kjørkjunn.
karetrèv	galleriet på "karesida" i kyrkja (på høgre side når ein går inn i kyrkja)	Karetrèvi va' 'å sǿléne 'å kjørkjunn å mót dagjæ (ljósæ).
karmann'e	mann, kar Sjå også kvendmann'e (H).	Da våre seks karmenna ti' tekkje tòkâ.
karmannrǿu	eldre uttrykk om samtale mellom menn om mannsrelaterte aktivitetar og interesser	Det varte mykji karmannrǿu fysst karan treftest å ha' tí' ti' rǿe.
karmannsarbei'	arbeid som før i tida vart definert som mannsarbeid (td stelle med hest, ljåslått, mekanisk arbeid)	Ljåslåtten va' karmannsarbei'.
karmannsklæi	klede for vaksne menn; bruka berre i fleirtal Somme seier "karmannklæi" eller "karmanneklæi". Sjå også kvendeklæi og klæi.	Yngjebjør va' nåkå sérs ti' saume greie å lagelège karmannsklæi.
karmannskvendi	maskulin kvinne	Karmannskvendí æ nóg sterke å góe ti' arbeie.
karmannsríve	stor rive (for karar; til å rake og kjembe med)	Karmannsrívun æ for tunge ti' breie mæ. Karan brúka a karmannríve ti' kjembe mæ, den va' stǿri 'ell kvenderívun.
karmeis'e	mann, kar	"Karmeis'e" vare helst'e brúka som a nòkå lǿglegt ór'.
karsklèg'e (V)	karsleg (også bruka om maskulin kvinne)	Knút stó så karsklèg'e i dei nýe masjónsklæó.
karsstykkji	krafttak (td lyfte tungt)	Det va' a karsstykkji å lypte desse steinæ.
karstak	tungt tak (for ein sterk kar)	Haddvår gjåre a karstak då 'an lypte dei stóre steinæ.
karsverk	arbeidsstykke som få greier (tung og langvarig arbeidsinnsats)	Guttorm gjåre a karsverk då 'an sló Gråtarteigjen på ein dag'e.
karte	1. hogge eller sage ned eit område (helst bruka om småskog) 2. hogge eller sage av greiner på tre 3. fjerne alt	1. 'An karta nåkå rynninga oppi voddæ. Torgrím karta néd heile skógstykkji sitt i fjår vèt'e. 2. Tjógjei stód ottenat vé'eskjólæ å karta staur'e å stóppa. 3. "Nò hèv' eg karta meg for tenna", sa Tjóstóv.
kartenagl'e (V)	tykk nagel på fot eller hand (når ein har mist naglen mange gonger etter skade eller neglesopp) Sjå også nagl'e.	Góme hève kartenegla; det æ så úhǿgt å vóndt, 'u ríve da fysst 'u arbeier.
kartenævr	never frå bjørkestamme som er flett ein gong før Sjå også nævr og flette nævra.	A kartenævr æ inkji egna ti' å gjère 'å mæ.
karve	1. skjere eller hakke i små bitar 2. sløse, utnytte dårleg (td tøy)	1. Vi' du reiske å karve opp sǿteplí, så ska' eg stelle ti' disær'e. Eg vi' karve desse småeplí for sauin. 2. 'U karva opp det dýre vallmåli så det varte mykji resti.
karvi	karve (krydder) Somme seier "karv'e".	Mange líke å have karvi i spaæ. Da brúka karvi n'i nåosten.
kase	1. drage tømmerstokkane bort frå hogstplassen med hest og fram til støyteplassen eller omlastingsplassen Sjå også kasedròg og kaseslodde.	Jø̀rund høgg'e, å Stein kasar.
kasedròg (V)	hestereiskap, meiar med tverrtre og hakar, bruka til å dra i hop tømmerstokkar med Sjå også dròg, kaseslodde og kase.	Det æ godt at kasedrògjí inkji æ så tung itt an ska' få 'æ innat stokkó.
kasen	1. trøytt, tom for krefter; vert ikkje gradbøygt 2. Fisk som vert liggjande daud i vatnet i fleire timar, vil kasne. Beina losnar frå kjøtet, dersom ein klemmer når ein reinskar fisken. Vert ikkje gradbøygt. Sjå også kasne.	1. Nò æ eg så tròta å solten at eg æ plent kasen. 2. Det æ sòme som inkji vi' have kasen fisk'e.
kaseslodde (H)	hestereiskap, meiar med tverrtre og hakar, bruka til å dra i hop tømmerstokkar med Sjå også kasedròg og kase.	Det æ godt at kasesloddâ inkji æ så tung itt an ska' få 'æ innat stokkó.
kaslelòk	kasserollelok Sjå også kasli og kaffékasli.	Detti kaslelòkji æ for stórt ti' desse kaslâ!
kasli	kjele, kasserolle Sjå også kaffékasli.	Du lýt sjå ette' kaslâ, så inkji kafféi sý'e ivi. Kaslen va' glóheit'e.
kasne	1.Fisk som vert liggjande daud i vatnet i fleire timar (sommarstid når vatnet er varmt), vil kasne. Då vert kjøtet blautt, og beina kjem ut på innsida når ein klemmer i samband med å reinske fisken. 2. verte heilt tom for krefter Sjå også kasen.	1. Mi ljóte take opp nètí fyrr'ell mi ète bítåi, for disom mi vente ti' ettå, så vare det så lengji at fiskjen kan kasne. 2. Eg æ plent kasen ette dei harde túræ.
kass'e	ryggbør Sjå også moltekass'e og fiskekass'e.	Detti va' an tung'e kass'e, eg vare hengjehæra av 'ó. Eg slapp an kass'e då eg ha' bitala.
kassett	kassett (musikk-kassett)	Det æ líti eg spilar kassett nò for tí'inn, det vare helst'e å laste néd musikk'e frå nètæ.
kassi	kasse	Tårål stelte så grei'e an kassi.
kast	1. 4 leivar med flatbraud (somme seier "braukast") 2. kast på td vaier eller hesjetråd (og anna) 3. steinkast	1. Ska' eg take inn tvau kost mæ brau? 2. Du må 'kji sveive inn mei', eg lýt fysst'e rétte på kostí! Fysst an sau'e ska' lembe å det æ kast på lambelègjæ, då lýt an have dýrelækjen. 3. Torgrím ha' dei lengste kostí mæ mi kappkasta.
kast på lambelègji	kast på livmora til sau (utganga på livmora vert stengd rett før lamming)	Fysst an sau'e hèv' kast på lambelègji, lýt an svint få an dýrelækji ti' hjelpe.
kaste	1. abortere (helst bruka om kyr) 2. grave (td grøft eller grav) 3. kaste 4. kaste 5. gli av (om reim)	1. Kjýrí kasta kåvæ i nótt. 2. Mi kasta opp tvæ veito i Myrinn i dag. 3. Hav' di kasta dessa gamle bókó? 4. Kasti nå ballæ ti' mi! 5. Reimí kasta i ei sau fordé reimhjúlí ha' fengje an sleng'e.
kaste bort	misse	Eg hèv' kasta bort seslebókjí mí!
kaste håró	røyte; gjeld hest	Fysst våri kjæm'e, så kaste hestan håró.
kaste ihóp	saume saman med kastesting	Knút hèv' visst alli kasta ihóp, for 'an hèv' alli sauma.
kaste ivi	saume fast td ein fald på innsida av eit plagg	Signe kasta ivi saumen i trøyunn, så det inkji sille rakne.
kaste klamp'e	kvitte seg med kram snø eller is under høvene	Brúnen fekk 'kji kaste klamp'e då da våre i høyskóg.
kaste konni	bruke kasteskovlen til å "kaste konni" på låven (det tunge matkornet kom lengst, agnene kortast og lettkornet vart liggjande midt i mellom)	Da såte i låvâ å kasta konni attive hærí.
kaste munk	eldre barneleik (utandørs)	Gófa rǿa tídt om at da kasta munk å gjætte sugge mæ da våre små.
kaste opp reiní	spa ei brei fòr nedst i åkeren og kaste molda opp i åkeren	Åkrejórdí va' viktig å passe på, for di va' "maten", så 'an laut kaste opp reiní så an kunna brúke att'e den góe jórdí.
kaste si	svive urundt eller ujamnt	Slípesteinen kastar si så eg vare mest'e fast'e mæ å slípe ljæne.
kaste vóndt på	utøve trolldom for å skade einkvan	"Trollkjèringan" kunna kaste vóndt på fókk å fé.
kaste ǿri / kaste mynt	kaste på stikka (leik ute i det fri)	Fysst snjóren reiste om våri, då bigjynte mi å kaste ǿri.
kastebýte	byte likt mot likt, utan mellomlegg	Sku mi kastebýte klokku? Mæ gamle bíla æ det vågeleg å kastebýte. Sòme kastebýtte gar'a i gamle dage.
kastemaskjín	maskin med såld og vifte til å reinske kortók håmen ifrå,n medan ein treskte	Den som stó' attenat kastemaskjínæ å tók håmen ifrå, fekk mykji dumbe í seg, å detti arbei'i finge jamt gútungan.
kasteplagg	stort og tykt hovudplagg for kvinner (raudt, med brodert kant rundt; roser på kanten)	Kasteplaggji æ 'kji brúka leng'e.
kasteskóvl'e	trereiskap som vart bruka til å reinske treskt korn	Kasteskóvlen æ som a stór ause av tré, som an brúkar ti' å kaste det trekste konni attive hærí for å skjilje det tunge frå dei létte konnæ.
katrandi líten	bitte liten Sjå også katrandi seint.	Dèt va' a katrandi líti lamb!
katrandi seint	svært seint Sjå også katrandi líten.	Da gjinge katrandi seint.
kattebræse	linn avføring frå katt	Úv varte leid'e å turke opp kattebræsu så 'an kabba kausen sin.
kattefarsýe	sylje med mønster som "fotefar etter katten"	Kattefarsýâ líknar på an kattefót'e.
kattekopp'e	mjølkkopp for katt	Katten sat allstǿtt å venta innmæ kattekoppen itt Mamme sat å mókka.
kaun'e	byll, verkebyll Sjå også kjøyne.	Tóne ha' så vónd' an kaun'e att'å halsæ.
kaunsår'e	svært øm	Anne va' plent kaunsår då 'u ha' lègje allfor lengji å sóla seg.
kaup	kjøp Sjå også kaupe.	Dèr gjår' du a godt kaup, som fekk den véne kjistâ sò billig.
kaupari	kjøpar	Der va' 'kji mange kaupara ti' dei garæ.
kaupe	kjøpe Sjå også kaup.	'U ville kaupe si an nýe bíl'e.
kaupekake	kake som er kjøpt (ikkje heimelaga) Sjå også kaupe.	D'æ léttvint kaupe si a kaupekake, i sta'en for å steikje sjav'e.
kaupemat'e	mat som er kjøpt i butikk	Mi have barre kaupemat'e heimi, mi dríve alli som bǿnda lenge'.
kaupestump'e	brød som er kjøpt på butikk Sjå også kaupe og stump'e.	Det smaka kalleg godt mæ kaupestump'e førr'e, då eg va' líten.
kaupeverk	kjøpetøy (td bomullstøy til å saume klær av)	Kaupeverkji æ som jamnast'e av bomudd.
kaupmann'e	1. kjøpar 2. kjøpmann	1. Hèv' du fengje kaupmann'e ti' hestæ dí? 2. Kò mange kaupmenna æ 'er i Valle kommúni?
kause	kjæle og kose med katten Sjå også kausi.	'U sat å kausa så snilt mæ kattæ i fangjæ.
kausi	1. hankatt Sjå også kause. 2. storkar, kakse	1. "Gunnúv kausi" ha' da som kjælenamn på kattæ. 2. Det va' ti' pass 'ó "Kausi"!
kave	1. kave, streve Sjå også i søkk å kav. 2. dukke under (i vatn) Sjå også i kav.	1. 'U kava fælt for å bitale gjellin. 2. Der va' så djúpt at eg kava.
kavendi	veldig (forsterkande uttrykk)	'U song så kavendi vént. Dèt va' a kavendi gód blautkake.
kâvére	gå god for, kausjonere	Ha' 'kji Åni kâvéra fyr' 'an, så ha' 'an mått frå garæ.
kavlunji	liten ukløyvd vedbrand	Kavlunga kunn' vèr' greie å elle mæ fysst an bakar brau.
kavtròta	svært trøytt, vert ikkje gradbøygt Sjå også blindtròta (V), tròta og tròte.	Eg hèv' saga vé'e i heile dag, så nò æ eg kavtròta.
ketsjupp	ketchup	Vi' du flí mi ketsjuppi?
kiddi-kiddi / kitte-kitte	"kalle på geit"	Fysst mi kadda "kiddi-kiddi", kóme gjeitan røkkjandi.
kiss, kiss, kiss!	"kalle på kalv"	"Kiss, kiss, kiss!", nò mòge di kåme så sku di få sutr!
kissa!	lokkerop på ku	Kissa, kissa, kåme no då!
kissi	kalv Sjå også kåv'e.	Du lýt brynne kissâ mæ' mjåkkjí æ vorm. Den lisli kissen hèv' dotte néd i a hòle.
kjadr	mas, prat Sjå også kjadre.	D'æ va' barre nåkå kjadr mæ 'enni Anlaug.
kjadre	mase, prate for mykje, tale einsformig og utan opphald Sjå også kjadr.	Ko æ det du kjadrar etti, nò ljóte mi kåme i gong!
kjafs	flokete, ustelt (om td hår)	Håri 'ass Nils va' i eitt kjafs.
kjafse	1. sakse, slå, skjere eller hogge på ein uvyrden og barnsleg måte som tek lang tid 2. ete på ein ufin måte (om menneske og dyr)	1. Dei tvei brǿan kjafsa å slóge, ljæne vår' helst'e skjemde. 2. Haddvår kjafsa å åt, 'an va' så solten.
kjafselèg'e (V)	1. liten og veik person med lite kraft og makt 2. ustelt, oppfiltra Sjå også tafselèg'e.	1. Gýró æ kjafselèg, å fær líti gjårt. 2. Ruggâ æ så kjafselèg nò, eg lýt snart být' 'æ út.
kjafsen	oppsaksa, opphakka, tilsaksa, tilhakka	Stríetapéti æ så kjafsi nò, si' pusi hèv' kvesst klǿne sí dèr i mange år.
kjakepúst'e	kinnskjegg	Tikje du det æ svært mæ så stóre kjakepústa? Eg ha' tótt du ha' sillt raka av di kjakepústan.
kjakji	1. kinn 2. underdelen av hovudet på eit slakt	1. Bóa ha' ískalde kjaka då 'an kåm inn'tt'e. 2. Ette reisdýrjaktinn lýt an livére inn kjakan av dýró.
kjakk	"mykje tal med lite innhald"	Det æ tungt å høyre på kjakkji 'enni Gònil a heilt kveld.
kjakke	mase, småkjekle, kritisere, stendig klage på ein annan person Sjå også kjakkjen.	Sòme moiri æ fæle ti' å kjakke på ungan. 'U gjåre 'kji kå kjakka på mannen sin allstǿtt.
kjakkjen	person som er masete / fæl til å klage Sjå også kjakke.	Èlí va' så kjakkjí at eg líkar inkji å vère i hóp mæ æ. 'An æ så kjakkjen å úlílèg'e.
kjamsle	1. ete så høglydt at det kan verte irriterande 2. tyggje noko som er seigt	1. Bóa kjamsla å åt så eg skjemdest fyr' 'ó. 2. Eg kjamsla lengji på den seige elgesteikjí.
kjangle	småkrangle, gnåle om noko ofte	Turíd va' fæl ti' å kjangle.
kjarr	1. lite område med mykje molter 2. småbuskar (td "víérkjarr", "dvergbjørkkjarr")	1. 'Er va' mykji molteblóm'e i desse kjarræ. 2. I kjorr mæ víér'e finn'e an tídt véne moltu.
kjatr	skravl, mas	Det va' i eit kjatr mæ ungó då da sluppe út.
kjatre	1. "barnespråk" (utydeleg tale hjå små born) 2. skravle Somme seier "kjadre" Sjå også kjatren.	1. Den lisli gúten kjatra å tala, men moirí ass svòra 'ó alli. 2. Dei tvæ systan kjatra så fælt at eg kunna alli vère der.
kjatren	prate utan stans, mase	Små unga æ tídt kjatrne; da lære sikkå ti' tale.
kjav	1. "forsamlingssurr"; bruka berre i eintal 2. plagsamt og irriterande preik Sjå også tjave.	1. Det va' i eitt kjav inni mǿtesalæ, så an kunna 'kji nautt tale mæ dei néraste. 2. Det va' slig a kjav mæ dei ungó at eg måtte útom.
kjave	tale mykje slik at det vert irriterande; helst bruka om born	Ungan kjava så fælt at dei vaksne finge alli rǿe.
kjaven	om person som talar så mykje slik at det vert irriterande (helst bruka om born) Sjå også kjave.	Bóa æ så kjaven at dei hí bonní vare oppleide.
kjeddari	kjellar Sjå også eplekjeddari, bakstrekjeddari, kjeddarlæm'e og kjeddartropp.	Det æ úhǿgt å inkji have kjeddari i húsó.
kjeddarlæm'e	kjellarlem i golvet eller på utsida av huset Sjå også eplekjeddari, bakstrekjeddari, kjeddari og kjeddartropp.	Det æ 'kji úfarleg å have kjeddarlæmen oppi.
kjeddarsmòk	usmak i mat (etter å ha stått lenge i ein innestengd kjellar)	Maten hèv' slig a kjeddarsmòk at 'an snautt æ ètandi.
kjeddartropp	kjellartrapp Sjå også eplekjeddari, bakstrekjeddari, kjeddari og kjeddarlæm'e.	'An snåva å datt néd kjeddartroppí.
kjedding	kjerring (eldre form)	Haddvår hèv' havt tvæ kjeddinga.
kjeddingekjept'e	torskemunn	Kjeddingekjeptan have an blóm'e som kan líkne på an kjept'e.
kjeddingerís	dvergbjørk	Kjeddingerísi veks'e i hågheiinn.
kjeddingetenna	marimjelle	An sér jamt kjeddingetenna på heiinn.
kjéepíne	stad der kjea vart sette om våren når dei vart skilde frå geitane (oftast på ei øy)	Have di kjéí út'å kjéepínunn?
kjeik'e	1. person som er noko meir enn rak i ryggen 2. person som vil vise seg / er stolt Sjå også svær'e.	1. 'An va' sjúk'e a vike, men nò gjeng'e 'an líke kjeik'e. Ein som æ kjeik'e, sér sjellnare né' i grúsi 'ell ein som æ kruppen. 2. 'An gjekk der så kjeik'e. 'An kåm att'e líke kjeik'e.
kjeikje si	få svei i ryggjen; bruka om dyr og folk (om dyr: ein gjer seg dermed klar til paring)	Kjýrí kjeikte si då stúten kåm. Å kjeikje si varte reikna for toskji, for då sýnte an at an va' svær'e.
kjeikjekast	eit ofte vellukka "kast" i ryggtak	D'æ itt da prǿvast da gjère kjeikjekasti.
kjeiknasa	oppstopparnase, vert ikkje gradbøygt	Den gúten va' kjeiknasa.
kjeile	stikke ut eller fram	Fysst hòka kjeilar út, då æ an spahòka.
kjeime	slå ut med armen / armane Sjå også veivle og feipte.	Sòme kjeime så mæ armó fysst da gange ette vègjæ.
kjeime å slå	veifte med armane for å verje seg	'An kjeima å sló for å vanne seg for vafsó.
kjeimeslå	svingslag	Der va' an drykkjebassi som kjeimesló så fælt, men 'an trefte alli nòken.
kjeimespenne	sparke horisontalt	Tårål kjeimespente for å sýne ko svím'e 'an va'.
kjeive	venstre hand Sjå også kjeivhendt'e og kjeivedurr'e.	Tór brúka líke godt kjeivâ som vénehond.
kjeivedurr'e	1. slag med venstre hand 2. keivhendt; negativt uttrykk, bruka om venstrehendte personar Sjå også kjeive.	1. Eg fekk an dugelèg'e kjeivedurr'e. 2. Pass deg din kjeivedurr'e!
kjélingji	små husdyr (td sau)	Mi have fengje heim'tt'e av heiinn kverr kjélingjen.
kjelke avgari	skunde seg av garde	Nò kjelka faisysti avgari. Da kjelka avgari mæ drykkjebassâ.
kjelle	1. vasskjelde 2. farkvore kvinnfolk Sjå også oppkóme.	1. I a gó' kjelle æ vatni kaldt om det så æ an heit'e sommårsdag'e. 2. Tóne va' a fæl kjelle.
kjembe	mengde med turt høy, raka og klemt saman med riva slik at det vert fast og kan berast Sjå også høystakk'e, stakkstad'e, stakksneis, murefót'e, stydje, krakji, vindverje, vindvevje, band, torve, býr, og høyskóg.	Det va' vanleg mæ 4-5 kjembu i a býr.
kjembe	1. å lage ei kjembe 2. lyfte framføtene høgt i ei "kjembe-rørsle" når ein spring (om hest) 3. kjemme håret	1. Da kjembde høytti mæ rívunn, for at høytti sille liggje tétt å fast i høybýrinn. 2. Haddvår kjýtte ko godt hesten min kjembdi mæ framfótó. 3. Det va' inkji allstǿtt líke gama å kjembe ungan itt da våre flókutte.
kjembe seg	kjemme håret sitt	Nò æ eg så flókutt at nò lýt eg kjembe meg.
kjemberó	lag eller omgang med høy på høystakken (lagt i kjember) Sjå også kjembe og ró.	Midjom kjemberóó lýt an leggje kraka så inkji høytti skrí'e út i frå sneisinn.
kjemberòk	høy som ligg att på marka etter ei kjembe Sjå også ròk.	Breislejentâ tók mæ si kjemberòkjí mæ da sette stakkjen.
kjème si	1. springe i kjæti (td lam og små born) 2. danse eller gjere fakter med store rørsler	1. Fysst lombí kåme út fysste gongjí om våri, då kjème da sikkå. 2. Det må vèr' lòv å kjème si itt an æ ung'e!
kjempestykkji	stort karsstykke	"Slagsmål å kjempestykkji drivest da mæ", sa Gunnår.
kjenne	1. kjenne at fisk bit på kroken 2. kjenne	1. Eg fiska heile kveldi, men kjende alli. 2. Eg kjend' 'æ alli, men hú tóttest kjenne mèg.
kjenne 'å si	kjenne på seg	'U kjende 'å si at det va' nåkå gali.
kjennespak'e	flink til å kjenne att folk	Det æ 'kji adde som æ så kjennespak'e. Det æ iv'alt så kjennespòk hú æ.
kjennskleg (H)	lett å kjenne att fordi ein har sett / høyrt den / det før Sjå også kjennsklèg'e> (V) og adverbet kjennskleg.
kjennsklèg'e (V)	lett attkjenneleg Sjå også adjektivet kjennskleg og adverbet kjennskleg.	Eg hèv' 'kji sétt 'an på trædev år, men 'an va' kjennsklèg'e, endå så gåmål'e 'an hèv' vorti.
kjennsklegt	særmerkt (lett å kjenne sidan det minner om noko) Sjå også kjennsklèg'e (V) og adjektivet kjennskleg (H).	Det va' kjennsklegt å høyre sauebjøddu.
kjens	kjensfolk Somme seier "kjensfókk".	Såge di nåken kjens då di våre ti' messe førri sundagjen
kjeppsta'e	bruka om hest som er tung og vanskeleg å tøyme Sjå også kjeppstrí'e.	Det va' vóndt å tøyme itt hesten va' kjeppsta'e.
kjeppstrí'e	bruka om "stri" hest som dreg deg av garde sjølv om du prøvar å stanse hesten med taumane Somme seier "kjeppsterk'e" Sjå også kjeppsta'e.	Borkjen va' kjeppstrí'e å tung'e å tøyme.
kjept'e	1. kjeft 2. overførd tyding av forklåring 1 (td om sau) 3. flåkjefta person	1. Då 'an kåm att'e frå tannlækjæ, ha' 'an alli att'e a tonn i kjeptæ. 2. Augund såg alli an kjept'e då 'an va' av å leita ette sauó. Nò hav' mi fengje heim'tt'e kverr kjepten! 3. Den kjepten vi' eg inkji hav' mei' mæ å gjère!
kjepte	kjefte	Tóne va' så fæl ti' kjepte på ungan.
kjepteleg (H)	ugrei språkbruk
kjèr	stort lagga trekjerald med øyro og lok, bruka til å lagre korn og mjøl og øl i, stod som regel i "buret"	Mýsan ha' naga hòl i mjø̀lkjèri.
kjére seg	uttrykkje glede for noko (vere godt nøgd med eit resultat eller ein situasjon og syne dette med ord og fakter) Sjå også kjèrelèg'e (V) og kjéreleg (H).	'U kjéra seg som a líti bån. 'An kjéra seg då 'an fortålde 'an ha' vunne i tipping.
kjéreleg (H)	koseleg, blid, smilande Sjå også kjérelèg'e (V) og kjère si.	Det æ gama å vère i hóp mæ kjéreleg fókk.
kjérelèg'e (V)	koseleg, blid, smilande Sjå også kjéreleg (H) og kjère si.	Lisle-Knút æ allstǿtt så kjérelèg'e.
kjèring	kjerring	Eg tikje gama å sitje mæ kjèringó å rǿe mæ da, mæ da bake brau. Ei slags kjèring æ a snikkarkjèring, hú stǿr oppunde fjø̀lí mæ eg hǿvlar.
kjèringtonn	marimjelle	Kjèringtonní kan líkne på tennan ti' a eldri menneskjinn.
kjerkje	1. sauesjukdom (sauen synest å vere heilt stiv i halsen og legg hovudet mot jorda og dauar) 2. hestesjukdom (sterk hoste) 3. uvel og svimmel (om menneske)	1. Lislesau daua av kjerkjunn i gjår. Fysst sauin hav' kjerkjâ, svíve da rundt sjave seg. 2. Brúnen hóstar så fælt, trú 'an hèv' fengje kjerkjâ? 3. Bóa fekk kjerkjâ i gjårførridagjen.
kjerrehaus'e	navet i eit kjerrehjul	An lýt smørje kjerrehausan mæ feitt stundom.
kjerresmørje	feittsmørje	An laut have kjerresmørje i lageró i hjúló så da inkji skrike så fælt.
kjerresnæle	eike på kjerrehjul	Kjerresnælun slengje helst'e nòkå lause på desse kjerrehjúló.
kjèrslòk	flatt lokk på kjèr	Mi la' kjèrslòk på brausleivan som våre nýsteikte.
kjerterak	veik i talgljos	Kjerterakji va' nóg av bomullstrå'e.
kjerv'e	1. same tyding som lauvkjerv'e 2. liten gut	1. Kjervin vare bundne mæ vidju. 2. Torgrím va' barre an líten kjerv'e då 'an lære seg å skjeise.
kjesle (H)	katten kjeslar Sjå også yngje.
kjeslingji	kattunge	Kjettâ yngde, å fekk fem kjeslinga.
kjesse	lita byrd (helst bruka om høy)	Denna lisle býrí dí kan an helst'e kadde a kjesse.
'kji ko barre / 'kji kå barre	ikkje anna enn berre...	D'æ 'kji kå barre a ivefær.
'kji kå kjepten å bakfǿtan	fæl i kjeften	Tóre æ 'kji kå kjepten å bakfǿtan.
'kji mæ måti / alli mæ måti	for mykje, meir enn passeleg mykje Sjå også mæ måti.	Det va' 'kji mæ måti det ringde i nótt.
kjiggje	når geit / rådyr får kje	Gjeití kjiggjar úti.
kjiggjenapp'e	knapp til å ha td i klokkekjedet	Det va' an vén'e kjiggjenapp'e du ha' i kjiggjæ!
kjiggji	kjede, lekkje	An lýt have a vént kjiggji ti' a mæt klokke.
kjiggjing	kje-fødsel (geiter, rådyr)	Dei som have gjeita, plage helst'e have kjiggjing i januar.
kjíke (V)	1. sjå i kikkert Somme seier "kjikre". 2. kike, sjå	1. Då eg kjíka, såg eg der va' an stóre reissdýrhóp'e som låg å kvílti. 2. Knút kjíka på den nýe túptí som varte graví út.
kjíker	kikkert (vanleg kikkert og kikkert bruka til nivellering)	Eg hèv' allstǿtt mæ mi kjíker fysst eg ska' på reissdýrjakt ell' leitar ette saui.
kjíkjehósti	kikhoste	Itt bonní ha' kjíkjehósti, så hósta da sikkå i kjíkji.
kjíkre (H)	kikre (sjå i kikkert)	Sòme æ så nýsgjèruge at da plag' tídt kjíkre né'å vègjen.
kjila bukk, kjila blakk, kjila líti nèvetakk	regle som vart bruka når ein kalla på kjea	"Kjila bukk, kjila blakk, kjila líti nèvetakk", sa Margjitt itt 'u kadda på kjéí.
kjile	symje fort avgarde; om fisk	Såg du den fiskjen som kjila hítunde landstéi.
kjilelèg'e (V)	straumlineforma (td fisk, fly og bil med liten luftmotstand)	Ópel Calíbra va' kansi den kjílelègasti bílen rundt nittenhundråníttí.
kjíletenne	sugegrøft med naturstein lagd som eit møne	An lýt hav' fast'e botn'e i veitunn itt an kjíletenner.
kjíletennt'e	bruka om dreneringsgrøft (sugegrøft) med naturstein lagd som eit møne	I kjíletennte veitu sette an steinan opp som a mǿni.
kjíli	kile	Da brúka kjíla itt da kløyvde stokka fysst da timra.
kjinge	1. slå inn ein krampe (u-forma jernkrok) 2. spengje td ein omn Sjå også kjingji.	1. I fjósæ åkkå hav' da kjinga ihóp tvei timrestokka. 2. An omn'e som ha' fengje an sprekk'e kunna da kjinge ihóp'tt'e.
kjingji	1. smidd krampe 2. bøylane i ei revesaks 3. hake av metall eller tre (som bind saman) Sjå også kjinge og spong.	1. Det stend'e nåkå kjinga i låvâ, dei hèv' eg smía sjav'e. 2. Rèven fekk kjingan rundt halsen då 'an beit i åtâ. 3. An kan brúke an kjingji ti' å halde innat annanné lytin i an sprekt'e omn'e.
kjinke	trestykke mellom raptan oppå stavlægjâ	Fysst an inkji brúkar nåmtróe, kan an brúke kjinku.
kjinkse	kaste med hovudet (om folk og hest)	Tòróv kjinksa då 'an vann ryggjetakji. Anlaug kjinksa fælt då 'u fekk att'e den filne reikneprǿvâ.
kjinksen	kastande med hovudet (om folk og hest)	Borkjen va' kjinksen då 'an kåm inn i stadden å venta på høy, ette an har'e arbei'sdag'e.
kjinn	1. planke innfeldt i lafta bygning ved dører og vindauger (dyrekjinn) 2. øksa skråkant i laftet i ein lafta bygning (kjinnslétte)	1. Kjinní halde stokkó i dynna å glòs i agji. 2. Sòme tikje d'æ vént mæ stóre kjinn i nòvó.
kjinnebiti	biti med nykinna smør	Kjinnebiten æ hardt brau å nýkjinna smø̀r.
kjinnefessi	regle eller ordlyd som skulle få rjomen til å verte til smør når ein kinna	Hèv' dú høyrt nåken av dessa kjinnefessó da ha' førr' i tí'inn?
kjinnegjøys'e	gøys som kjem når ein tømer saupet ut av stampekinna etter at ein har samla opp smøret Sjå også gjøys'e.	'U fekk kjinnegjøysen i andliti då 'u tǿmde út saupi.
kjinnekadd'e	kall i smørkinna (sveivekjinnâ)	Kjinnekadden va' av tré, å ha' fíre vengji.
kjinnekrossblóm'e	tepperot	Blómen på kjinnekrossblómæ æ plent på same skap som krossen på kjinnestavæ.
kjinnekross'e	kross i skiva nedst i kjinnestaven	Kjinnekrossen sér út som an krossblóm'e.
kjinneljó'e	lyden ein får når ein kinnar i ei stavkjinne	Det va' viktigt å få rétte kjinneljóen i stavkjinnun fysst da kjinna.
kjinnestav'e	staven og krossen til stavkinna Sjå også stavkjinne, stampekjinne og sveivekjinne.	Den kjinnestaven hèv' èg brúka mang a gong.
kjinning	del av lafteknuten	An lýt vèr' nøyen at kjinningan æ flate, så loptí vare tétte.
kjinnplagg	lite og utsauma tæpi eller plagg (smøyg eller krossting) som vert sveipt over herdane på reivbonn mest som eit sjal (går bakom nakken og litt over kinna ved øvste kanten)	Moírí sveipte kjinnplaggji kring hæran å hòvúi 'å dei lisle bånæ.
kjinnslétte	lage kjinninga på båe sider av eit laftehogg når ein laftar eit hus	An kjinnsléttar stokkan så da sku' vare tétte å góe i nòvó.
kjippe ihóp	kippe saman, samle ihop Sjå også kjippi og ljåkjippi.	Eg kjippar ihóp ljæne så da inkji sku nike né'å'nanné å vare skjemde.
kjippe å gange	gå med stutte og raske steg	Det va' kalleg di Òlâv kjippa å gjekk då da rópa på 'an.
kjippi	knippe Sjå også ljåkjippi og kjippe ihóp.	Vaktmeistaren hèv' jamt stóre kjippi mæ lykla. Eg hève mæ mi a kjippi mæ ljæ fysst eg ska' út'å teigjen.
kjíse	myse	Koss æ detta du sit'e å kjíser, sér du filli?
kjisle	kile Sjå også kjislen ogkjislug'e .	Inkji kjisl meg, eg æ så kjislen!
kjislen	kilen Sjå også kjislug'e og kjisle.	Inkji kjisl meg, eg æ så kjislen!
kjislug'e	kilen Sjå også kjislen og kjisle.	Gró va' så kjislug unde fótó.
kjissút!	1. noko ein seier når nokon nys 2. noko ein seier når ein jagar katten ut	1. Pål naus så fælt at Rannei sa "kjissút" mange vendu den dagjen. 2. Kjissút, Pusi, nò hèv' du drite 'nunde padæ att'e!
kjiste	1. kiste, laga av tre Sjå også kjistili og leddikk'e 2. likkiste 3. firkanta sylvdel på sylvbelte	1. Kjistâ va' så vént rósemåla. 2. Førr' i tí'inn gjåre da kjistun heimi. 3. Den eine kjistâ i sylvbeltæ 'enni Sigríd va' øyelagd.
kjistebelti	brurebelte med "kister" av sylv; med forgylling	Jórånd tótte gama sýne fram di véne kjistebelti sitt.
kjistehekti	bruka til skospenne og gjúrehekti (av nysylv eller messing; for mann)	Eg hèv så véne nåkå kjistehekti på búna'skó mí.
kjistelås'e	sylvhekte med botn; for menn og kvinner (i lúsetrøye og svårtestakkslínun)	Førr'e brúka kvendí kjistelås'e i svårtestakkslínunn.
kjistestól'e	stol med eit rom under setet	Da brúka tídt kjistestólen itt da spunne.
kjistetenne	sugegrøft med naturstein som er lagd med ei rad stein på kvar side og steinar som kviler på toppen av desse (småstein over desse "toppsteinane" og torv med graset vendt nedover, heilt på toppen)	Itt an ska' kjistetenne a veite, lýt an have lagelège steina.
kjistili	1. lita kiste 2. pennalhus (H) Sjå også kjiste og leddikk'e	1. 'U gjøymde breví i kjistilæ. 2. I kjistilæ hèv' eg fjuskelepp'e.
kjittandi	fort; bruka om personar, helst born, som er raske til beins	'U sprang så kjittandi at fǿtan gjinge som trommestikku.
kjól'e	1. frakk for menn 2. kjol	1. Tårål fekk si ný'e kjól'e ti' konformasjónæ. 2. Mamme sauma mi an ný'e kjól'e ti' jóle.
kjólekar'e	vaksen mann med frakk	Såg an an kjólekar'e på vègjæ, va' det trúleg an fræmind'e.
kjóse	velje	"Eg vi' kjóse mi den vénaste møyí i verdinn", æ der hoggje inn i steinen i Stórheddér i Bykle.
kjót	bakarste delen av ljåen Somme seier "ljåkjót". Sjå også ljår'e og odd'e.	"Legg kjóti né'å, itt du ska' slå mæ stuttorv", sa Gófa.
kjótkruppen	bruka om ljå som er bøygd inn mot kjótet	Ljæne mòge inkji vère for kjótkruppne.
kjufs	bit, jafs	Rèven ha' vòre å tèkje nåkå kjufs av åtunn eg ha' lagt út.
kjúke	hard sopp på lauvtre Sjå også njóskekjúke.	Kjúkun kunn' vèr' snódige å sjå på.
kjúkeball'e	leikeball laga av kjúke	Det æ mei' sprett'e i an kjúkeball'e 'ell i an tréball'e.
kjukle	klynke, ynke seg, gråte lågt og smått	Det va' syndlegt, 'u kjukla å grein så.
kjukle å læ	uttrykket tyder at ein ikkje vil syne at ein ler	Dei tvei ungan såte i a kró å kjukla å lóge.
kjuklingji	kylling	Å ète kjuklingji ska' vère så helsigt.
kjúne	badstoge	Det gåmålnorske órdi for basstòge va' kjúne. Nò bèr'e eg konni hít i kjúnâ så eg fær turke det.
kjúre	bry seg	Eg kjúrar alli om du gjère dèt. Kjúrar du om eg sveisar att'e dèt hòli?
kjúrelaus'e	omsynslaus, vørdlaus; vert ikkje gradbøygt Somme seier "gjúrelaus'e".	'An va' så kjúrelaus'e ti' danse å riste seg (Gamalt or Setesdal)
kjúskne	høy og klede som turkar	Høytti hèv' kjúskna nòkå, så då vare det vel tjurt ti' kveldæ.
kjúsne	misse råsken, turke noko (om høy)	Mi líka at høytti ha' kjúsna itt mi sille hesje det.
kjydde	plukke alt av frukt eller bær ned frå busk eller tre i hagen	No ljóte mi kjydde aplan; det hève alt vòre frostnétte. Eg hèv' kjylt tvau ripsebèrtré.
kjyddelauve	lauve småbuskar og smågreiner	Eg kjyddelauva holtí fram'ttemæ bekkjæ.
kjýhóp'e	kuflokk	Heile kjýhópen kåm inn'tt'å støylen, da våre så plaga av flygjæ.
kjykken	kjøkken	Eg hèv' lagt nýtt tili i kjykkenæ.
kjýklavi	halsklave til kubjølle	Kjýklavan våre jamt pynta mæ véne mynstri.
kjykse	samanfiltra tråd eller leidning (td taugverk, fisketaum, fiskegarn, hyssing, skøyteleidning)	Denne kjyksâ mæ snǿri fær eg alli rétte. Ungan låge i ei kjykse, da dutte i ein haug'e.
kjýl'e	kul, klamp (gjerne der det er mykje brusk)	Fókk å dýr kunne få an kjýl'e ette a slag ell' a spann.
kjýle	vende oppover	Sku' mi sage âv den stóre avbrotne greiní som kjýler ti' veirs?
kjyl'e	kulde, kuldeperiode	I vèt'e hèv' det inkji naua mæ kjylæ.
kjýle ti'	slå hardt	Augund kjýlte ti' 'ó Svein då 'an varte skulda for å vère úsætandi.
kjýlen	stort spenn (i ski og meiar)	Heimelaga skjí som æ kjýlne vi' létt grave seg néd i snjóren.
kjylen spring'e	når det vert slutt på ein kuldeperiode Somme seier "kjylen æ sprengd'e". Sjå også kjyl'e og springe.	Mæ same eg kåm út i dag tídleg kjende eg at kjylen ha sprungji. Kjylen kjæm'e ti' springe.
kjýli	klump, svulst	Vetrongjen hèv' så stórt a kjýli att'å halsæ.
kjylje	1. brenne kol 2. fyre kraftig i omnen	1. Sméen ha' øydt opp kòli, så 'an laut ti' å kjylje att'e. 2. "Nò må du 'kji kjylje å elle så mi ljóte rýme", sa Taddâk.
kjýlje å elle	fyre kraftig i omnen	Du må 'kji kjylje å elle så mi ljóte rýme!
kjyltre	"forklefang", "kjolefang", "stakkefang"	Fysst mi munkast mæ mi våre små, ha' mi steinan oppi kjyltrunn. Eg hèv' så snilt a bån oppi kjyltrunn.
kjyml	lite "emne" ute i naturen som ein kan bruke til eitt eller anna; bruka berre i eintal
kjympe seg	1. vere vrang, ikkje ville lyde 2. utfordre til slagsmål Sjå også kjympen.	1. 'An kjympa seg, å neikta å gjère som eg sa. Kåvan kjympa sikkå då mi sille ti' støyls. 2. Åni kjympa seg, men det varte inkji slagsmål.
kjympen	kjempar imot, vil ikkje lyde, ugrei, person som vil krangle og slåast. Sjå også kjympe seg.	'An va så fudd'e å kjympen at mi laut vère tvei for å få 'an út.
kjýmukke	kukake	Det låg a kjýmukke innmæ heddâ.
kjyng'e	nysnø; mykje på ein gong	Det kåm an kjyng'e i nótt. Drív'e det det sommårmål, ska' det kåme sjau kjyngji fyre våri.
kjyngje néd	snø tett	Det kjyngja néd sò fælt om nóttí at mi laut ti' skjǿre mæ same mi rise opp.
kjynnehús	frøhus i eple	Kjynnehúsí åte mi helst'e inkji.
kjynnemesskjyng'e	fastelavnsrida (Kyndelsmesse er 2. februar)	An tar' alli tvile; kjynnemesskjyngjen kjæm'e kverrt år!
Kjynnemessrí	ei tid kring Kyndelsmesse (2. februar) då det ofte var uver	"Kjynnemessríin kunna vère harde", sa Hakji.
kjýnæpe	fornepe (turnips)	Kjýnæpun vakse fórt å gjève stór avling. Da gåve mykji kjýnæpu for búskapen førr' i tí'inn.
kjýr	ku	Kjýrí va' brondutt. Da have sérs véne kjý i Heimigâ'. Karan kóme leiandi mæ kjýrinn 'enni Gró, den einaste 'u ha'.
kjyrkjegjengd'e	ha fine nok klede til å gå til kyrkje	Eg hèv' 'kji aila klæi, så det æ såvídt eg æ kjyrkjegjengd'e.
kjýrkåv'e	kukalv Sjå også kjýr, kåv'e og stútkåv'e.	Det va' godt at Vénerós fekk an kjýrkåv'e denne gongjí, den vi' mi leggje 'å.
kjýrlag	gammalt mål på ei viss jordvidd eller eit visst jordverde	"Ko stórt va' a kjýrlag?", spúre Åsmund.
kjýsleikje	vikar i hårgarden over tinningane (mest berre bruka i fleirtal)	'An hève så stóre kjýsleikju; 'an fère ti' å snøyast frammati.
kjyss!	hysjing til katten når ein ville ha han vekk	Sòme sa barre "kjyss" ti' kjettó, å inkji ti' hannkattó.
kjyssebèr	kirsebær	Trastan æ kallège ti' å take kjyssebèrí om hausti.
kjýte	framheving av seg sjølv med sterke ord	Dèr drykkjebassan samlast kunna an høyre mange kjýtu.
kjýte	1. kyte (invitere til slåsskamp, skryte av seg sjølv) 2. skryte, rose	1. Aslak kjeima å kjýtti så fókk vorte mest'e ræde. 2. Da kjýtte av dei góe lefsó.
kjýte fríkar'e	utfordre nokon (til td slåsting)	Haddvår kjýtte fríkar'e på Móæ, nòkå 'an alli ha' sillt gjårt.
kjývi (H)	halvstor fisk, omlag 15 - 25 cm lang Sjå også fisklingji, kót, kjývingji, mikkjålskót og skark'e.	Eg fekk 'kji ko trjú kjývi i dag, så eg va' inkji fornǿgd'e.
kjývingji (V)	halvstor fisk, omlag 15 - 25 cm lang Sjå også fisklingji, kót, kjývi, mikkjålskót og skark'e.	Mi finge inkji stóre fiska, barre kjývinga.
kjývomb	kuvom	Eg vi' have denne kjývombí ti' rèveåte.
kjýværd	verdet av ei ku	I gåmó tíd varte verdíen av garó reikna i kjýværd.
kjæ'i	td erteband av sylv (laga av halvrund sylvtråd, rulla på ein tein, glødd og saga opp. Hekta saman før ein spanar eller strekkjer det opp og loddar). Sjå også snórelekkji.	Kjæ'i mitt æ så oksidéra nò at eg lýt blenkje det opp'tt'e.
kjækta	bortskjemd Sjå også substantivet kjæktepòsi og adverbet oppkjækta.	Såvi va' så kjækta av moi sí at det va' plent leitt å sjå på. Kví kjæktar du sossa mæ 'ó Bóa?
kjækte	skjemme bort (bruka om born)	Gúten varte kjækta mæ, så 'an fekk mest'e allstǿtt rå si.
kjækteleg (H)	bortskjemd	Bjynn æ så kjækteleg a bån.
kjæktepòsi	Bortskjemd; bruka om born (i eldre tid også om dyr). Vaksne folk har som regel "vakse av seg" kjækteposen. Sjå også adverba kjækta og oppkjækta.	Det va' enn kjæktepósi den ungjen, eg æ i alle fall glad'e at 'an inkji æ min.
kjælfís'e	person som toler lite av kulde og/eller motgang	Din kjælfís'e; kví lýt du hav' på di vetti i dag?
kjæmst 'kji så mykji ât	gjere seg lite gjeldande, vere lite populær	Det kjæmst 'kji så mykji ât 'enni Anne, 'u vare nóg gangandi eisemó.
kjære seg	1. klage over 2. uroe seg	1. "Eg kan alli kjære meg at du vi' sossa". 'U kåm å kjære seg for verkjæ. 2. Du tar alli kjære deg om du må gange eisemadd'e hèra.
kjæse	bruke kjæsi i mjølk for å få ost	An måtte 'kji kjæse mjåkkjí for lengji.
kjæsekopp'e	trekopp til å ha kjæsen i	Kjæsen ligg'e 'pi kjæsekoppæ.
kjæseost'e	ost laga med kjæsi eller osteløype	Kjæseost'e æ vanelèg'e kvítost'e av kjýmjåkk.
kjæsesyr	mjølk som er "útkjæsa" (utskjemd)	Kjæsesyr æ våkt å drikke.
kjæsi	løypemagen / vístrí til slakta spekalv (Dei la inn i "kjæsen" den osten som var i kalvemagen. Vart bruka i ysting i staden for osteløype. Vart oftast bruka omatt heile sommaren).	Da brúka kjæsi fysst da yste kvítost'e.
kjæte si	hoppe og sprette eller leike seg (mest bruka om dyr) Sjå også kjæti, slå si opp kjæti og kåt'e.	Lombí plage kjæte sikkå fælt om våró.
kjætekast	hopp og sprett som er gjort i kjæte og livsglede	Lombí gjère mangt a kjætekast om våri, itt da kåme út'å vodden.
kjætesprang	"hopp og sprang" (td når dyra slepp ut om våren)	Kjýne kunna gjère nåkå fæle kjætesprong itt da kóme útó' fjósæ.
kjæti	hopp og sprett (bruka helst om dyr) Sjå også kjæte si og slå si opp kjæti.	Kjýne kunne av å ti' slå si opp kjæti.
kjæve	kalve (bruka om somme dyr der ein kallar avkomet for kalv; mest bruka om reinsdyr og elg) Sjå også kåme ti'.	Reissdýrí kjæve i april/mai.
kjæving	kalving (reinsdyr)	Kjævingjí æ i mai.
kjǿkji	rart innfall, negativt påfunn	No lýt du slutte mæ dessa kjǿkjó dí! Ungan funne på nåkå fæle kjǿkji, da rulla sikkå rundt néd reiní, å ulka út klæí.
kjǿlne skjí	ski med lite spenn i	Eg líkar inkji kjǿlne skjí, så eg lýt setje da i spenn.
kjøltebeist	beist (td storfe, sau og geit) som haltar	Mi ljóte passe godt på desse tvau kjøltebeistí så da inkji meie sikkå fysst da gange i úkviddæ.
kjǿmd	noko som kjem; bruka berre i eintal Sjå også i kjǿmdinn.	Bussen hèv' inkji kåmi, men 'an æ i kjǿmdinn.
kjǿmt	lett tilgjengeleg, greitt framkomeleg Sjå også ukjǿmt.	Der æ kjǿmt å greitt å gange 'å Strondelénæ.
kjǿre	rot	Dèt va' a fæl kjǿre du ha' stella ti' dèra!
kjørkje	kyrkje Mange seier kjyrkje. Sjå også kjørkjefókk, kjørkjegar'e, kjørkjetjell og kjørkjetæpi.	Om sundagjen vi' eg ti' kjørkjunn.
kjørkjefókk	folk som er i kyrkja i dag (eller på veg til-, eller har vore i kyrkja på messe i dag; ordet vert berre bruka i eintal) Mange seier kjyrkjefókk. Sjå også kjørkje og fókk.	Nò sér eg kjørkjefókkji reiser heim'tte.
kjørkjegar'e	kyrkjegard Mange seier "kjyrkjegar'e". Sjå også kjørkje.	I Valle æ der mange véne bjørka kring kjørkjegaren.
kjørkjeklædd'e	kyrkjekledd (i finstasen)	Itt kvendí våre kjørkjeklædde, ha' da kjørkjetjell 'ell kjørkjetæpi.
kjørkjeklæi	finklær (til kyrkje, bryllaup, gravferd)	Skó' alli jentâ i kjørkjeklæi, å alli slåttâ i sóleglæi...(stevline)
kjørkjetjell	vove teppe til å ha over herdane i kjøleg ver, berre bruka til setesdals<->kvinne<->bunaden, og tidlegare berre bruka i kyrkja Mange seier kjyrkjetjell. Sjå også kjørkjetæpi, heimetjell, kvíletjell, býtjell, tevlingetjell, tjell og kjørkje.	'U sveipte kjørkjetjelli rundt seg.
kjørkjetæpi	til same bruk som kjørkjetjell, men med finare mønster i vevnaden (dei er ei'spòla) Mange seier kjyrkjetæpi. Sjå også kjørkjetjell og kjørkje.	Unde a messe, fysst kvendí gange daleklædde, kan du sjå bådi kjørkjetjell å kjørkjetæpi.
kjø'sslèm'e	lem av eit slakta dyr	Desse kjø'sslèmin trúr eg eg vi' salte å røykje.
kjø'ssteik	Kjøtsteik. Salta, røykt og turka sauekjøt av sidestykka, skore opp langs ribbeina og steikt på glør. Sjå også sodd'e å kjø'ssteik og glósteik.	Èg tikje kjø'ssteikjí æ best'e fysst 'u æ nòkå solt.
kjø̀te seg	skyte dyr (når ein greier å skyte dyr når ein er på jakt)	Jaktaran sa da vill' av å kjø̀te sikkå, fysst da sille på reissdýrjakt.
kjø̀teirikji	kjøtmeis	Der sat mange kjø̀teirika i aplâ.
kjøtfadd	slakteskrott	Da våre på jakt å kóme heim'tt'e mæ a heilt kjøtfadd av an bjynn'e.
kjøtròs	inste laget på eit dyreskinn (bruka i samband med slakting og reiing av skinn); bruka berre i eintal	An plage brúke enn røkkjespa'i ti' å take kjøtròsí av skjinnæ førr'ell an vi' garve det.
kjø̀tskjæ	kjøtslintrer	Kjø̀tskjæ hèv' eg n'i rullepýssun.
kjøtspikkji	kjøtmeis	Kjøtspikkan æ jamt å sjå på fuglebrettæ om vetran
kjøyne	kvise Sjå også kaun'e.	Tóne fekk så stygg a kjøyne midt 'å nòsinn.
kjøyrari	hestekøyrar, skuterkøyrar	Der kåm a long røkkje mæ kjøyrara ette vègjæ.
kjøyre	køyre	Då da våre úti å kjøyri i dei véne veiræ, kåm der lufsandi an elg'e ive vègjen. Sku' mi 'kji út å kjøyre, no si 'er æ så vént veir?
kjøyre bjalka	køyre barka tømmer med hest	Ånund kjøyre bjalka kverr vetr'e.
kjøyre for / kjøyre fyri	vere privatsjåfør for (uttrykk bruka i samband med at eigaren av bilen sit i passasjersetet og drikk alkohol)	Eg vi' alli kjøyre for dei galningan mei'! Kvæ va' det dú kjøyre fyri i gjerkveld?
kjøyre i ísi	dette gjennom isen med hest og slede / snøskoter (uttrykket er ubunden dativ)	Jón kjøyre i ísi út'å fjóræ, å hesten drukna. Sólveig kjøyre i ísi mæ dei spillnýe skóteræ sí.
kjøyre på skramlæ	køyre heim høy eller ved om hausten (så snart jorda var nok klaka, før snøen kom)	Det kan vère hardt mæ slé'en å kjøyre på skramlæ.
kjøyre trjúglaust	køyre hest utan trugar	Det va' létt for hesten dissom 'an kunna kjøyre trjúglaust.
kjøyre útivi	køyre utfor vegen	'An kjøyre útivi, å bílen trilla rundt tvæ vendu.
kjǿyregang'e	ferdsle med hest etter vegen	'Er æ slig kjøyregang'e i dag, ska' trú om 'er æ bryddaup.
kjøyrelǿ'tropp	låvebru Sjå også lǿetropp og kjøyretropp.	Mange kjøyrelǿ'troppi våre kalleg bratte.
kjøyretropp	låvebru Sjå også lǿetropp og kjøyrelǿ'tropp.	Mange kjøyretroppi våre kalleg bratte.
kjå	1. slite ut eit velbruka tøy- eller kledeplagg til det er heilt utslite 2. tyne ut siste rest av noko 3. bleikje, misse farge (om høy)	1. Telti mitt æ helst'e kjått av sól å vind'e. 2. Nò hav' mi sói så lengji på sami grúten at nò hav' mi kjått 'an út. 3. Høytti æ kjått.
kjådd'e	sliten, velbruka	Torjús gjekk allstǿtt mæ dei kjådde lúsetrøyunn sí.
kjåkkeband	bandet som ein dreg kjelken etter Sjå også kjåkkji.	"'U æ nå mægjètí, húsmannskuptâ, mæ hòl på hòl, og sund'e, skjortâ. Men eg ska' seie koss dèt bèr' ti': det æ kjåkkebandi som vell'e dèt!" (stev).
kjåkkji	kjelke Sjå også kjåkkeband, dragkjåkkji og bomre.	Det æ gama for ungan å løype på kjåkkji.
klabbe	1. klistre 2. klabbe (ofte bruka om snø som heng fast under skia)	1. Inkji klabb adde dessa klabbemerkjí på skåpdynní dí, Bóa! 2. Skjíne mí klabbe så fælt, Papa!
klabbedas	helst ubrukeleg ting	Eg æ leid'e klabbedasi det vare mæ dei billige å filne gognó.
klabbefǿri	føre som gjer at snø klistrar seg fast under ski	D'æ inkji gama gange på skjí itt det æ klabbefǿri.
klabbemerkji	klistremerke	Jentun plage jamt setje klabbemerkji på bǿkan sikkå.
klabben	klønete, ha dårleg handlag	Lidvår æ så klabben, 'an fær mest'e alli ti' å slå ihóp grindan.
klafse	"søle" med mat, ete med kraftig "slafselyd"	Små unga líke å klafse mæ matæ.
klaka	frosen Sjå også klakji, klake og honnklaka.	"Bensíni hèv' klaka i bílæ mí, så eg fær alli starte!, sa Knút. 'An stó' der plent som 'an va' klaka.
klake	fryse, gjennomfryse (om ting som inneheld væske)	Eg trúr det kjæm'e ti' klake i nótt.
klakji	klake, tele; bruka berre i eintal Sjå også klaka og klake.	D'æ leitt mæ dei klakâ fysst an ska' spa'. D'æ klakji i jórdinn ennå.
klakke	banke med flat hand (td ei potetkake)	Ungan klakka út eplekakun.
klamp'e	klump	Eg hèv' an stór'e klamp'e att'å ryggjæ.
klampeskór'e	hestesko, det slaget som vert bruka om sommaren Sjå også grevskór'e og hesskór'e.	Det slít'e fórtaste út klampeskóne, for dei brúkar an om sommåri.
klamren	1. vanskeleg framkomeleg terreng 2. problem med å få ete	1. Der æ klamri å kåme forbí Klomrí. 'Å Úrelénæ æ så klamri å kåme fram. 2. Hesten æ så klamren ti' ète.
klank'e	hard klump (helst bruka om isklump, men òg om lort; "lórteklank'e")	Du må 'kji kaste denna klankjen ett'ó Tjógjei!
klanke	klatre (t.d. i telefonstolpe eller ribbevegg; vertikalt eller horisontalt)	D'æ inkji úfarlegt å klanke si i óvne lǿeveggji.
klanke si	1. klatre bortover ei tregrein eller eit taug 2. klatre oppetter eit tre eller ein stolpe	1. 'An klanka si i a taug frå a tré å hít 'å tòkâ. 2. Mi klanka åkkå opp an timrevegg'e i lǿunn.
klappa	tverrliggjande stokkar over ei myr (til å gå eller køyre på)	D'æ klappa ette mýrinn, så då gange hestan trygt.
klar'e	overtrøytt	Eg æ så tròta, eg æ mest'e klar'e.
klass	kliss Sjå også klasse og klassen.	D'æ nåkå klass å slyngje håning.
klasse	grise Sjå også klass og klassen.	Du må 'kji klasse sossa mæ matæ!
klassen	griseleg Sjå også klass og klasse.	Eg lýt två meg, eg æ så klassí 'å hondó.
klatr	urein tale (om vaksne som ikkje talar reint)	Eg skjø̀na alli ko 'u sa, det va' barre nåkå klatr.
klatr'e	vaksen person med urein tale	An klatr'e kan inkji seie adde ljóan rétt.
klatre	tale ureint (gjeld born som er så små at dei ikkje kan tale reint; katt = "tatt")	Gývi klatra så lengji, men nò talar 'u reint. Adde syskjiní klatra då da våre små.
klattegjeld	gjeld ulike stader (mange småsummar)	"Du lýt passe deg for duskeregn, klattegjeld å smådramma", sa Gamlegófa.
klaur'e	treplugg (i trehengsle i dør)	Lat att'e húrí å sèt klauren i flaurí.
klauv	jernbusse på grunnskjítti der kvernkallen sviv på ein jernbolt	Ette at mi rive det gamle kvinn'úsi, hèv' eg passa på klauví, grunnpíkjen å det hitt som høyre ti' kvinnekaddæ.
klauvhalt'e	dyr som haltar utan å ha synleg skade på foten (vert ikkje gradbøygt)	Itt dýrí våre sårfǿtte, kunna da vare klauvhalte.
klauvlé'e	nedste leden på foten på eit klauvdyr	Dissom an inkji klyppte klauvin, kunna dýrí få vóndt i klauvlé'en.
klauvmakk'e	hudfald mellom klauvene (på td ku; mest berre bruka i bunden form eintal)	Klauvmakkjen æ fudd'e av hår.
klauvmoir	ein kjertel mellom klauvene	Klauvmoirí kan 'an inkji ète, så den lýt 'an skjère út fysst 'an hèv' svie fǿtan og drègje av klauvin.
klauvreisylv	sylv etter sylvsmedane frå Klauvrei (Birtedalen)	Detti æ visst gåmålt klauvreisylv du hèv' fengje tak í.
klauvstæle	kile stålet inn i jarnet når ein smir	Øksa å níva ljóte klauvstælast.
klauvstælingji	stålkniv med jern på båe sider av jernet (stålet smia ein i jernet)	Òlâv Jónson hèv' smía mange klauvstælinga.
klavebrík	veggen mellom forstova og klaven	Klavebríkjí æ skjilji midjom fosstògunn å klavâ.
klavedrage	å merkje av, lage jamnbreitt	Da ha' a eigji reiskap som da klavedróge mæ, for å få same breiddâ på heile langjen.
klavedrègjen	klave som ein dreg over stokken (truleg av jern; så stokken skal ha same form i heile lengda)	Stokkan i loptæ æ bå' magetægde å klavedregne.
klavedynn	døra mellom ganga og kammersi i eldre hus	Klavedynní mí æ helst'e úvond.
klavi	lite rom innafor forstova bruka til mjølkestell	Syrhókkan stande úti klavâ.
kledren	usmak på mjølkeprodukt; kan også vere klebrig eller seigt	Osten va' 'kji gó'e, 'an va' kledren. Eg tótte mjåkkjí va' kledrí.
kleggjeklýsse	spyttliknande klyse på grasstrå (laga av insekt)	"Der æ sikkert a meining mæ kleggjeklýssó au", sa Tóne.
kleie	klø Sjå også klå og klåi.	'An kleia så 'an fekk inkji sòve.
kleimen	rå luft, skodde (som legg seg på hud og klede)	'Er va' kleimi i gjårmorgó.
kleiss	gjørme, kliss (noko som hengjer seg fast)	Der heng'e nåkå kleiss unde skó dí; vi' du inn, så lyt du take da âv di!
kleisse	søle	Du må 'kji kleisse sossa útive bórdi, Bóa!
kleissen	seig, klissete	Karamella æ kleisne.
kleiv	bratt bakke	'Er æ slig vé'ís'e i kleivinn at eg kjæm'e alli oppat Holtesvingjæ, trúr eg.
klekk'e	1. grornæm jord 2. ikkje utvakse gras som er vanskeleg eller seigt å turke (og vanskeleg å slå) 3. sprø, ung (td rabarbra)	1. "Sò klekk a jórd gjèv'e gó' grǿe". 2. Det klekke grasi æ næringsríkt for búskapen. 3. Rabarbrai æ klekk'e fyre jónsok.
klemre seg	skade seg ved klemming; oftast fingrane	Spilemannen spila helst'e kleint, avdí 'an ha' klemra seg gjårførridagjen.
klemstr	trong plass (td mellom steinar eller bygningar)	Eg trúr 'kji du kjæm'e igjænom detta klemstri mæ dessa breie kjerrunn.
klemstri	1. innsnevring i terrenget 2. inneklemd plass	1. 'Å Strondinn æ a leitt klemstri i støylsvègjæ, så der æ trongt å kåme mæ hest' å klyv. 2. Der æ an fillen húseplass'e i Røysó, det æ mest'e som a klemstri.
klensen	klengete	Såvi va' så klensen at det va' a plage treff' 'an.
kleppbròt (V)	handreiskap med hake i (bruka til å flytje tømmer med) Same som hakebròt(H). Sjå også hakji og bròt.	Kleppbròti lýt vère så sterkt at det tòler å brjóte hardt mæ det.
klettast	gjeve sneiord til kvarandre Sjå også klette.	Gunnår å Tór våre fæle ti' å klettast, da tóttest alli kunne vère sams.
klette	1. gjeve sneiord Sjå også klettast 2. bruka i uttrykket ko kletter dèt; bruka berre i presens eintal	1. 'U lýt klette fókk ti' kòr 'u kjæm'e.
kletting	håning, skjemming	Ko æ detta for slags kletting du drív'e mæ?
klíne	smøre smør på bløytte lefser	Jólelefsun vorte allstǿtt klínte jólepdagjen.
kling'e	ferdig klinte lefser (bruka berre i eintal) Sjå også klingsbiti, skjerpekling'e og smø̀rkling'e.	Klingjen måtte vère feit'e sill' 'an vère gó'e.
klingsbiti	Ein del av klingen (som ein riv av) Sjå også kling'e og biti.	Det æ godt mæ fisk'e i klingsbitâ.
klingsbomme	sveipt og halvmåneforma bomme til å ha kling'e i	Ti' a bryddaup varte lefseklingjen lagd'e n'i a klingsbomme å sett'e néd i kjeddaren ti' kjǿling.
klinke	dørklinke, til å opne/stengje ei dør, laga av jern.	'U høyre det tók i klinkâ.
klíve	klatre	Hèv' du klive i Straumsfjødd i sommår?
kljåstein'e	stein med "auga" til å henge i varpet på ein bandvev	Kljåsteinen held'e varpi stramt.
kló	1. del av broderiet i setesdalsbunaden, både den mannlege og den kvinnelege 2. klo (dyreklo)	1. Dessa klǿne du hève på blåkuptunn æ så véne. 2. Katteklǿne æ kalleg kvosse.
klóklèg'e (V)	bruka om born eller ungdom som ser ut til å verte klok eller ter seg klokt	Jentâ såg så klóklèg út.
klomr	1. trong og ulendt del av veg 2. stor stein med kvasse nibber ved veg	1. Mæ klomrí renn'e Klamrebekkjen. 2. Klomrí haddar si útive vègjen.
klóre	rispe frå dyreklør, rispe frå kvistar	Desse klórun hèv' eg fengje av kjeslingjæ.
klóti	klode, jordklode	'Er æ mange klóta i sólsýstémæ åkkå.
klòv	kløyvd ting (td ein stokk)	Der æ a langt klòv i trògjæ.
klòven	kløyvd, delt	Steinen æ klòven, så det vare tvæ greie flatu å múre mæ.
klòvi	naturleg sprekk (som gjer til at materialet ikkje er feilfritt)	An klòvi i a tré æ an stór'e sprekk'e. An klovna stein'e kan an kadde an klòvi.
kludr'e	person som er lite flink med hendene	An kan 'kji have an kludr'e ti' reprére bíla.
kludre det ti'	rote til (td ein plan eller eit arbeid)	Å mi som ha' planlagt detti sò godt, å så kåm Gjermund å kludra det ti'.
kludren	uhag, lite flink med hendene	Den mei kludrni av brǿó måtte da allstǿtt passe på så 'an inkji skamfǿre seg.
kludreveir'e	mann med dårleg praktisk handlag	Tjóstóv va' an kludreveir'e av vesste slag'e!
klukk'e	rugeferdig høne	An kan høyre på kaklingjinn fysst hǿnâ æ klukk.
klukt	kluft, todelt grein på tre Sjå også rjúpesnòre, bròm, gar'e, streng'e og snòrelíne.	Kluktí sting'e an godt néd' i snjóren. Toglesnòrâ heng'e i kluktinn.
klumren	1. dårleg handlag 2. vanskeleg arbeidsoperasjon	1. Gunnår va' så klumren, 'an fekk 'kji ti' nåkå. 2. Detti arbei'i æ så klumri, eg fær alli løyse desse tvei skrúvan.
klundr'e	person med dårleg handlag i arbeid	Tommås va' enn klundr'e, 'an fekk det ti' men det varte inkji vént.
klundreleg (H)	dårleg handlag i arbeid
klung'e	kongro, edderkopp Sjå også klungenèt.	Dei gamle sa at det va' úlykke å drèpe enn klung'e.
klungenèt	kongrospinn, spindelvev Sjå også klung'e.	Mýhankjen varte hangandi i klungenètæ. Der va' så mykji klungenèt i krǿ, at det måtte vère lengji si' der va' tvègji.
kluns'e	1. ein trestokk e.l. som har ein tjukkare del i eine enden eller har ein tjukkare del eller klump ein stad 2. seiemåte om mindre del som ein ofte ikkje nøyaktig veit kva heiter	1. Det va' godt å have an kluns'e på bjalkebròtæ itt an sille drage stokkan. 2. Denna klunsen dèra; æ 'an ti' datamaskjínæ dí?
klurr'e	person som ikkje er flink til praktisk arbeid Sjå også trénèvi)	An kan mest'e sjå at det æ an klurr'e som hèv' gjårt detti.
klykkje (V)	å stramme opp klyva over ryggjen på hesten slik at ho ikkje ligg inn mot kroppen og gnagar (det er ein fordel å vere ein person på kvar side til å lyfte litt på klyvmeisane når ein strammar tauget) Sjå også klykkjeband	Det va' viktig å klykkje passeleg mykji, så klyví låg stǿtt å lageleg.
klykkje fóten	kvile den eine foten ved å lyfte han opp og halde han slik medan han kviler (om hest)	Itt hestan stóge å kvílti, så klykte da jamt fóten.
klykkje kjembâ	når ein lagar ei kjembe brukar ein riva til å klemme ho godt saman med og brukar eine handa til å dra "kjemba" opp frå marka på midten	An klykkjer kjembun fysst an steller si a høybýr'. Eg klykkjer kjembâ å legg' æ på býretògji.
klykkjeband (V)	Tauget som vert bunde /stramma frå klyvmeis til klyvmeis (nedre / ytre kant) for å halde klyvmeisane ut frå sida på hesten slik at klyvmeisane ikkje klemmer så mykje mot sidene på hesten. "Klykkjebandi" er 2-dela der dei heng fast på kvar sin klyvmeis. "Hektí / hegdí" heng i den eine, og den andre er berre taugenden som vert festa i "hektí / hegdí". Sjå også klykkje og stage klyví (H).	An klykkjer klyví mæ klykkjebandæ, så at tyngdâ av klyvinnn kjæm'e hægri på hesteryggjen.
klykkji	same tyding som klykkjeband. Sjå også klykkje og stage klyví (H).	Eg líkar så filli have braui 'pi midjom, det vare så sund'emúldt av klykkjæ.
klýpe	pinsett	An brúkar klýpâ ti' å krulle mæ, itt an gjèr' sylv.
klyppari	person som klypper sauer	Nò kåme helst'e klypparan frå Skottland.
klyppe naglen	klyppe vekk ei hinne som legg seg på auga (på små lam)	Eg trúr mi ljóte klyppe naglen på desse lambæ, det æ mest'e blindt.
klyv	kløv (last som hesten ber på kvar side av ryggen)	Det va' viktigt at klyvjan vóge líke mykji 'å båe léa.
klyvje	1.frakte med kløv på hest Sjå også fǿre og klyv. 2. framlesst tohjuls kjerre	1. Å klyvje va' einaste måten å frakte ti' støyls di an trong om sommåri. 2. Du lýt leggje mei' stein'e attast i tròmæ så det inkji klyvjar.
klyvmeisbògji	ramme til ein klyvmeis'e (laga av td rogn eller bjørk)	Eg hèv' nåkå gamle klyvmeisbòga eg vi' vidje opp'tt'e.
klyvmeis'e	kløvreiskap	Det an batt inn i klyvmeisan laut vèr líke tungt 'å båe lé'a.
klyvreiskap	alt utstyr ein treng til hesten når ein skal klyvje	Hèra hèv' eg mykji gåmålt klyvreiskap, men det æ helst'e úbrúkelegt nò.
klyvvèg'e	støylsveg der hesten gjekk med klyv	Klyvvègjen dèr hestan gjinge kunna sòmestad króke nòkå dèr det va' blautmerkt.
klæ seg	når ølet får eit skumlag på toppen	Godt ǿl klær seg ette an tími.
klæeètari	ku som tygg på klede som ligg tilgjengeleg	Buksun mí æ plent sund'etugne av' dessa klæeètaræ!
klæ'egang'e	sett med klede (alt ein treng for å vere greitt kledd)	Eg hève an heile klæ'egang'e du kan få låne av mi, itt du ska' ti' bryddaups.
klæ'enagl'e	klesknagg	D'æ hǿgt hav' klæ'enagl'e i fjósskålâ.
klæepaggji	sekk med klær	Klæepaggjen la' da 'pi midjom fysst da klyvja.
klæeprýd'e	bruka om personar som ser pynta ut mest same kva slags klede vedkomande nyttar	'An va' sérs klæeprýd'e.
klæetvått'e	klesvask (før vaskemaskina kom i bruk)	Klæetvåtten varte jamt gjår'e innmæ an bekk'e ell' a å.
klæ'evond'e	snor eller stong til å hengje klede på, til turk eller til lagring	Klæ'evonden min æ strøkkt'e frå stògehúsó ti' loptæ.
klæi	1. klede (berre bruka i fleirtal) 2. tøy (berre bruka i eintal) 3. tunt ulltøy bruka i setesdalsbunaden der det er løyesaum'e Sjå også daleklæi, fanteklæi, karmannsklæi, kvendeklæi, kvíleklæi, rétte klæi og vaksnemannsklæi.	1. Klæin 'ass vår' helst'e svårte. 2. Klæi æ tunnt ulltøy. 3. An brúkar bå' svårt, raudt, grǿnt å kvítt klæi.
klæí, dei av ullan så væl som dei av línan	klede (både av ull og lin)	Klæí, dei av ullan så væl som dei av línan lýt an passe godt på.
klæisklæi	kledeplagg laga av klede (som er eit tunt ullstoff)	Du kan få kaupe klæisklæi i Sætisdal Húsflídssentral i Valle.
klæningji	1. ytre bordkledning på hus 2. klednad; full dress eller full bunad	1. Målingjí på klæningjæ mí fèr'e ti' flase av. 2. Vi' du brúke denna klæningjen i dag?
klæskòt	kott for klede Somme seier "klæekòt".	Du lýt sjå i klæskòtæ om du kan 'kji finne nédslagshúvâ dí.
klǿnt	1. trongt 2. dårleg tak	1. 'Er æ så klǿnt hèra at eg fær alli inn denna steinen. 2. Eg hève så klǿnt a tak, at eg held'e på å sleppe detti tunge bóri.
kløyvt n'í	bestemt type sauemark; skar i enden av øyra (snitt i øyra som syner kven som er eigaren; sjå bilete)	Eitt av sauemorkó som vare brúka, æ kløyvt n'i øyra.
klå	klø Sjå også kleie og klåi.	'An kló seg så i mýhankebitæ, at 'an varte plent rålíka. Mi klóge kvorairne på ryggjæ. Vi' du klå meg att'å dei vístri hærebla'æ? Kjettâ hèv' klègje seg så mykji i dag.
klåi	kløe; bruka berre i eintal Sjå også kleie og klå.	'U ha' slig enn klåi at 'u fekk inkji sòve.
klåre av	verte klårare, ljosne (helst bruka om veret) Sjå også kveldsklåri.	Det sér út ti' klåre av, så då få mi nóg godt veir i morgó. Det klårar av ti' kvellæ.
klårglenne	glenne på himmelen, riv i skylaget	Der æ a klårglenne nò, meine du 'kji at úveiri æ ivi?
klåte	1. straumisolator 2. messing- / bein- / tre- plastklåte på horna på kyr Sjå også verbet klåte.	1. Klåtun æ gjåre av material'e som inkji leier straum'e. 2. An sèt'e klåtu på kjýhonní så kjýne inkji sku ska antel fókk 'ell aire dýr.
klåte	feste klåter på kyhorna Sjå også substantivet klåte.	Mi klåta allstǿtt kjýne som ha' honn.
knabbe	mest fullgod, vanleg god, vanleg dyktig (mest bruka om halvvaksne karar) Sjå også knabbi.	No have mi gjårt a knabbe dagsverk. Nò æ Bóa knabbe kar'e!
knabbe tòk	nokså jamnt	Det va' knabbe tòk midjom dei karó, eg veit 'kji kvær va' best'e ti' arbeie.
knabbi	bortimot fullgod kar Sjå også knabbe.	Hèr kjæm'e der tvei knabba som vi' vère mæ di i slåttæ!
knage	1. streve mykje for å greie seg; gjeld utkome 2. klage, mase	1. Da knaga fælt for å greie sikkå på dei lisle plassæ. 'An knaga pæningan ihóp. No hav' mi knaga det ti'. 2. Gònil æ så fæl ti' knage. Kånâ knaga allstǿtt om at mannen va' ettelaten.
knaggji	"gutplugg" (sterk og "seig" gut)	Tarjei va' den sterkasti av knaggó i Nórdibǿ.
knagji	1. såvidt, tvilsamt 2. vanskeleg, smått	1. Det va' knagji å skaffe nóg pæninge ti' nýtt orgel. 2. Det va' mange som ha' det knagji førr' i tí'inn.
knallhús	øskje til å ha dynamittknall i	Det laut vèr' sagemust i knallhúsæ så knallan låge trygt.
knaltr'e	liten tettvaksen kar	Tarjei æ an knaltr'e, å brúkar seg i arbei'.
knaltre òte	vere jamgode (i "karsstykke" eller anna kapping)	Det va' a knaltre òte midjom dei gútó.
knarren	vanskeleg, ugrei	Det va' dèt mæ 'ó Tarkjell at 'an va' sò vrong'e å knarren mæ kånâ, jamt ha' 'an eitt å make seg mæ.
knarti	hard og vriden vedkubbe	'An stræva lengji mæ dei vesste knartó.
knasi	mengd med ting eller dyr	Det låg an heile knasi mæ fýrstikku på tilæ ette at Åni ha' sète å tent i pípâ heile kvelli.
knatti	liten knaus, bergpynt	Der va' så lívi å varmt unde knattâ.
knauli	1. utvekst på tre 2. kvistekule	1. An kan finne knaula bå' på lauvtré å bartré. 2. Knaulan lýt an hogge ell' sage av tétt innmæ stokkjen.
knedden	1. greileg skapt og kledd (om gut eller jente) 2. spenstig	1. 'U va' kneddí å vént klædd, Kristí. 2. "Knedden" varte helst'e brúka om kara som inkji våre så stóre, men sterrne å sterke.
knée seg	kome seg att etter hardt slit eller vanskelege tider; t.d. helsemessig eller økonomisk	No hèv' 'an endeleg knéa seg, Haddvår, ettat 'an fekk kvitte seg mæ gjjelló.
knekkje	1. kome over storparten, bruke opp mesteparten 2. knekkje	1. Nò hav' mi mest'e knekt vetræ! Nò hav' mi knekt mæ slåttæ. Nò hav' mi knekt mæ brauæ. 2. Eg hèv' knekt tvæ nèta, å båe våre tóme.
kneltre tòk	mindre usemje, noko knuffing	Det kunna vare kneltre tòk midjom da.
kneltren	mest vaksen; bruka om unge og sterke gutar	Jø̀rund va' sérs kneltren då 'an va' i konformasjónsaldræ.
knerr'e	grjot, styrke, nerk	Der æ knerr'e i dei karæ!
knerre seg í	ta seg på tak, spenne seg til, ta tak	Åsmund knerra seg í då 'an lypte dei stóri steinæ.
knerre seg ti'	spenne musklane når ein td skal prøve styrke med ein annan person	Jón Rønningen knerra seg ti' mang' a gong. An lýt knerre seg ti' ska' an løype 'å skjí i úkviddæ.
knerren	sterk og spenstig (bruka om person som er sterkare enn ein kunne tru; bruka om helst liten person)	Dei tvei pøykan æ knerrne ti' arbeie.
knerrhava	bruka om ein mei i slede og andre køyredoningar som er for skarpt bøygd	An knerrhava slé'i æ tung'e drage for hesten.
knest'e	svak, stutt lyd	Bonní hav' sòve godt i nótt, eg hèv' alli høyrt enn knest'e frå da.
knette í si	gjeve ljod frå seg	Det knatt alli í 'ó, same ko vóndt det va'.
knikjen	gjerrig	Dei tvei brǿan æ så knikne, da tikjest plent tvítære.
knip	brå smerte i kroppen	An kan, du vi' seie, få knip i ryggjæ, i magâ ell' i mjynnó.
knípast	krangle om pris (gjerne om småpengar)	Da kníptest lengji om prísen førr'ell da kóme ti'.
knípe	1. vere såvidt 2. vere sparsam	1. Det kníp'e om eg kan kåme i dag. 2. Det hendte førr'e at da knípte mæ matæ så 'an sille halde lenge'.
knípeleg (H)	1. gjerug person som gjev så lite som råd for det ein kjøper (og prøvar å få så mykje som råd for det ein sel) 2. "samanklemd" kroppsbygnad
knípingji	1. person som gjev så lite som råd for det ein kjøper (og prøvar å få så mykje som råd for det ein sel) 2. person med "samanklemd kroppsbygnad"	1. Knípingan vi' inkji déle mæ sikkå. 2. Knípingan sjå nòkå ihópklemde út.
knippe	knipse med fingrane eller gomane	Fókkji knippa å spǿnte si på dansetilæ.
kniskjen	sprøtt og tunt	Nýbaka brau æ kniskji å godt.
knisle	le smått og mest lydlaust	Det va' helst'e jentun som knisla å lóge.
knite	1. greie å flytte på 2. vere viljug til å flytte på 3. røre seg seint	1. Steinen va' så stór'e at mi knita 'ó alli. 2. 'An knita si alli. 3. Det va' såvídt 'an knita si ive tili.
knók'e	1. kjøttlem 2. knok på hand 3. snilt skjellsord (din knók'e!)	1. Mi have etti barre an líten knók'e. 2. Eg minnest væl dei stóre knókan 'ass Taddak. 3. Din knók'e du æ, dèr narra du meg fælt!
knolle	knulle	"Fókk ljóte knolle mei, sku mi halde oppi fókketali!", sa den gamli sveikadden.
knótebassi	person som har lett for å tale og stikke seg fram
knóteleg (H)	flink til å snakke og stikke seg fram
knubbast	"småstangast" (bruka om dyr, td lam, og om born)	Inkji knubbast sossa, bonn!
knubbi	avkapp, kubbe frå stort tre	Da æ tunge å kløyve, desse knubban.
knuflast	småslåst, stangast	Inkji knuflast att'e, di kunn' dette å slå dikkå!
knuldr'e	utvekst (td "kuler" på tre)	Der kan vère knuldra på sprengd'e, 'ell kløyvd'e stein'e. Denné knuldren ljóte mi meisle âv.
knuldren	ujamn, uslett (td "kuler" på tre eller stein)	Mýhankan hav' vòre så fæle at eg æ plent knuldren ette ryggjæ.
knuldrutt'e	ujamn, uslett (td "kuler" på tre eller stein)	Sòme gamle furu æ plent knuldrutte.
knupr'e	knupp på lauvtre eller blomeplante (og brodd på potet)	Bjørkjí fèr'e ti' få knupra nò.
knupreskjø̀l	skal kring knupp på blomar og tre	Fysst knupreskjø̀lin opne sikkå, då grǿnkar skógjen.
knurkle	gråte ørlite grann	Tídt tar det 'kji vère så mykji gali førr'ell båni knurklar.
knusstjurr'e	turt som knusk Sjå også njósk.	Høytti va' knusstjurrt då regni kåm. Høytti æ plent knusstjurrt nò, så det æ på tí'i å høye.
knúterósí	rosenfeber (hudsjukdom)	Knúterósí æ an hú'sjúkdóm'e som æ vónd'e å få.
knysje	ein heil del ting av same slag (ikkje så store ting)	Eg slípa a heil knysje mæ ljæ i kveld.
knysje	knuse	Augund va' så úheldig'e at 'an knuste den véne konnâ. Råsí knuste skógjen fyre si, dèr 'u gjekk.
knyst'e	låg stutt lyd	Fysst an gjeng'e på trétili, kan det tídt kåme an knyst'e frå tilebóró.
knǿs'e	person som er "fin på det" / "stor på det" Sjå også knǿsen.	Fúten va' så knǿs'e at Eidsvolls-mannen Òlav Tveitinn varte vónd'e på 'an.
knǿsen	person som er fin på det / stor på det Sjå også knǿs'e.
knǿte si	gjere seg til med fakter for å vise seg (helst i dansing)	Det va' vå'verk som Òlav gjekk å knǿtte si.
knǿtehósti	når nokon hostar for å få merksemd; bruka berre i eintal	Gunnúv lést vère så sjúk'e, men det va' nóg barre an fille knǿtehósti 'an ha.
knǿteleg (H)	jålete
knǿtelèg'e (V)	elegant kledd	Gýró va' allstǿtt knǿtelèg fysst 'u va' út'å vangji.
knǿtingji	"jålete" person	"I dag finn'e an mange knǿtinga i sósiale média", seie Bjynn.
ko'	kor Sjå også det spørjande pronomenet kò.	Ko' langt hèv' dú kåmi?
kò / ko	kva NB: "kò" er trykksterk form og "ko" er trykklett form. Sjå også adverbet ko'.	Kò, vi' du alli fýe? Ko sa du? Ko for a hús búr dú í?
ko at?	"Kva var det du sa?"	Ko at? Kan du tale nòkå hægri?
ko då?	kva så?, "kva var poenget?"	"Ko då?", sa Tarjei, då 'an varte leid'e den lange útgreiingjí om at gamle tradisjóna kóme ti' forsvinde.
ko kletter det?	kva hjelp / nytte er det? Sjå også klette.	Ko kletter det å måle mæ dessa lisle bostâ?
ko' langt lí' 'er / ko' langt lí'e det	kor langt lid det?, kor mange er klokka? Sjå også ko' lí' er.	Nò æ eg leid'e å sjaue mæ detti, ko' langt lí' 'er?
ko' lí' 'er	kor langt lid det? kor mange er klokka? Sjå også ko' langt lí' 'er / ko' langt lí'e det.	Røkkje mi ti' Slarvedalæ i kveld, ko lí' 'er?
ko tí'?	når?	Ko tí' sku mi mǿtast i morgó?
ko va' det du tenkti....	uttrykk for at ein eller annan har vore tankelaus	Ko va' det du tenkti då du kjøyre som enn villmann'e i gjår; va' du plent i vodró?
kò æ dèt ti'?	"kva skal dèt brukast til?"	"Kò æ dèt ti'?" spúre Svein, då 'an såg a ný gogn Gunnår ha' kaupt.
kodde	lågt, rundt trekar, laga av stavar	Koddun vorte brúka fysst 'an sille fløyte rjómen av mjåkkjinn, førr'ell sepratóren kåm i brúk.
kodd'e	1. pullen på ein hatt 2. bergknaus	1. Kodden på sòme hatta va' rundvòren. 2. Der æ an kodd'e mæ Kveste som kaddast "Kvestekodden".
koddehylle
koddeleg (H)	rundt person i andlet og kropp Sjå også kodde, nubbelèg'e og koddelêge (V).
koddelèg'e (V)	tjukk (og dermed frisk og i godt humør; vanleg oppfatning i eldre tid)	Gunne æ så koddelèg å fornǿgd allstǿtt. Kåven æ rund'e å koddelèg'e.
koddemjåkk	mjølk frå mjølkekoller (når rjomen er fløytt av)	Mange tótte at koddemjåkkjí va' den beste.
koddesyr	1. surmjølk, kefir, syrna i kodde (trekar); bruka berre i eintal Sjå også syr. 2. sæd	1. Koddesyri va' sýrna i a kodde. 2. "Koddesyr" æ a gåmålt órd for "sæd".
koddi	1. kolle 2. testikkel	1. Der æ an koddi på Rygnestad som var' kadda "Fa'kodd". 2. Koddan vorte brúka ti' kattemat'e itt da ha' slåtra.
ko'e	kva; alltid bruka fyrst i setning	Ko'e! Hèv' 'an mist kórti att'e?
kofor	kva for	Kofor enn lit'e líkar dú best'e?
kòfyri	kvifor (vert ikkje gradbøygt)	Kòfyri laut du stelle deg sossa, Bóa?
kógle	glo, stire	Ko æ det du kóglar etti, du fær alli sjå brævi líkevæl!
kóke sylv	syrebehandle sylv	Sylvsmé'in kóke sylvi.
kokli	kongle	Eg hèv' alli sétt so mykji kokla som i dei gråninn attenat loptæ.
koks	kasserolle med avrunda botn; bruka i vedkomfyr	Koksí varte brúka ti' matlaging.
kòladjúp	så djupt at ein ikkje ser botnen (bruka berre i eintal)	Det æ helst'e kulseleg å sjå néd i kòladjúpi fysst an æ út'å vatnæ.
kòlaks	kornaks som er skadd av sot (soppsjukdom)	Kòloksí vurte plukka út å kasta.
kòlhus	helvete	"Æ di inkji greie no, så kåme di ti' kòlhúsi!", húva læraren.
kollblår'e	mørkeblå (mest mot svart; på hud eller negler, td etter slagskade eller ormehogg)	Den eini naglen min æ kollblår'e, eg hǿvde 'kji spíkeren.
kolle	1. runde kanten i rotenden av ein stokk 2. person som td drikk så mykje at han vert liggjande	1. Fysst an ska' rinde, lýt an kolle dei stokkan som æ butta. 2. Karen drakk så fælt av dei góe brennevínæ, at 'an kolla.
kollekvint'e	ein dram brennevin	Nò ha' det smaka mæ enn kollekvint'e, sa Sigúrd.
kollsvårt'e	kolsvart	Ungan våre plent kollsvårte i anlitó då da ha róta i eisunn.
kòlmørkr	kolmørkt, svært mørkt (bruka berre i eintal)	D'æ jamt kòlmørkr i november.
kòlslòkjen	heilt sløkt (om eld)	Der æ 'kji ellsmøyr agong, så nò æ det plent kòlslòkji.
kòlsnårt'e	vedkubbe som har brunne og slokna (med kol i enden)	Der ligg'e nokle kòlsnårta i eisunn som du kan gjère 'å mæ.
koltre	kolle (kurase utan horn)	Mi ha' tvæ kjý mæ èg va' lítí; ei kjýr å ei koltre.
koltregjeit	1. geit utan horn 2. skjellsord	1. A koltregjeit va' inkji så vé' som ei som ha' honn. 2. "Dí koltregjeit du æ!", húva Dreng ti' 'enni Anne.
koltrekopp'e	ambar utan "øyre"	Eg hève an gåmål'e koltrekopp'e heimi.
koltrenapp'e	"høg" bunadsknapp for menn og kvinner (td bruka i skjorta i halsen og ermane)	Koltrenappan brúkar an i blåkuptunn å i bukselòkjæ.
koltrestút'e	stut utan horn	Det va' inkji jamt 'er va' koltrestúta i Valle førr' i tí'inn.
koltreveir'e	ver utan horn	Honnveirin æ fæle ti' stangast, men koltreveirin kunn' stange, dei au!
kòlúvi	stor fisk	Kòlúvan halde sikkå n'i kòladjúpæ.
komdére	kommandere	Knút va' så fæl'e ti' komdére dei hí syskjinó.
komédi	spetakkel, tull	Det va' a komédi som da båre sikkå laudagskveldi.
komle	1. "komle" (Matrett laga av mjøl og vatn. Sjå oppskrift i heftet "Gamle matoppskrifter og matskikkar frå Valle", utgjeve av Valle Bondekvinnelag). 2. bruka om seinfør person som ikkje får arbeidet unna	1. I Oppistog sóe da komlu i suppunn førr' i tí'inn. 2. Tóre sill' breie, å hú va' ingjó komle.
kompås'e	kompass	D'æ greitt mæ kompås'e, itt d'æ skoddi út'å a stórt vatn.
konformant'e	konfirmant Somme seier "komformant'e". Sjå også gange for prestæ, gange lèse, konformére, masjónsbonn, teikne seg og vare framtèkjen.	Der va' mange konformanta i 1986.
konformasjónslypt	tyngd som ein kan rekne med at gut i konfirmasjonsalder greier å lyfte	An måtte kunne lypte konformasjónslypti sille an kunn' kadde seg vaksen kar'e.
konformére	1. irettesetje, "setje på plass" 2. konfirmere Sjå også gange for prestæ, gange lèse, konformant'e, masjónsbonn, teikne seg og vare framtèkjen.	1. disom du inkji gjère som eg seii, så ska' eg konformére deg! 2. Mi vorte konforméra sundagjen ette påske.
kongji	konge Sjå også dråning.	Harald æ an gó'e kongji for landi, bèt'e 'ell dei fléste av kongó.
kongsnòs	spolebein på buskap	Di smale beini på leggjæ å' búskapæ kadde mi kongsnòsí.
konn	1. bygg 2. enkeltkorn av eit eller anna 3. mengdeord for korn	1. I Valle va' "konn" di same som "bygg". 2. A aks æ sett ihóp av mange konn. 3. "Konn æ bóndens gull!", seie Knút.
konnbýre	stor trekiste med flatt lok (musetett, bruka til å lagre korn i) Sjå også býre.	Konnbýrâ va' nagla ihóp mæ trénagla. 'Å framléne 'å konnbýrunn teikna da krossa mæ tjø̀re.
konne	mugge, kanne	Vi' du setje a konne mæ vatn inn'å bór'i, Titta?
konngóv	lagringsrom for konnband før ein treskte.	I konngóvæ la' da konnbondí i tvæ røkkju, mæ oksó imót kvorairne, å slóge mæ flygjili.
konnjórd	jord som er god til korndyrking	Valle ha' sérs gó' konnjórd.
konnsnjór'e	1. små og korna ispartiklar (Danna av at små vassdropar har frose til is. Kvart korn er som regel mindre enn 1 mm i diameter) 2. sundfrosen snø under skare (særleg om våren)	1. I nótt kom det endél konnsnjór'e. 2. Eg trodde gjænom skaren å skrei i konnsnjóræ.
konnstâi	stabel med kornband Sjå også høystai og lauvstai.	Mýsan líke sikkå i konnstââ.
konnstâ'mús	vere velnæra, ha nok mat (som musa i konnstâen)	I gamle dage va' det nóg inkji mange som an kunna kadde for konnstâ'mús.
konnturke	mengde korn som ein turkar i badstoga på to pada (ein gong) Somme seier "turke"	A konnturke æ mengdâ mæ konn an turkar av gongjinn.
konnviss'e	god årviss kornåker	Sòme åkra æ mei' konnvisse 'ell aire. Åkren Fossåkr æ så konnviss'e.
konnåkr'e	kornåker	I gåmó tí' ha' da mange, men små konnåkra.
konst	tame (noko som krev dugleik) Sjå også konstig'e og konstigt.	D'æ a konst å seie a grei meining mæ få órd. D'æ a konst å skjère út enn vén'e kubbestól'e.
konsthevd	kunstgjødsel Sjå også hevd og hevde. Somme seier "kunsthevd".	Då bǿndan bigjynte mæ konsthevd, finge da mykji bèt'e avlinga.
konstig'e	1. flink, kunstnarleg Sjå også hag'e, bikundeleg (H) og bikundelèg'e (V). 2. unaturleg, uekte (H) Sjå også konst og konstigt.	1. Gunne tikjest kåme av mæ alt, 'u æ så konstig å bikundelèg. 2. Dessa blóman sjå så konstige út, da æ nøydde ti' vère av plastikk.
konstigt	kunstnarleg, netthendt Sjå også konst og konstig'e.	Dèt va' konstigt fengje ti'.
kópe opp	lyfte haka, bøygje hovudet bakover	Vi' du kópe opp, Bóa, så eg fær sjå om du hèv' tvègje deg 'å halsæ. Kóp opp!
kopp'e	1. samnamn på bollar og mindre kar 2. kopp Sjå også stavkopp'e.	1. Eg sylte mi i dei gamle koppæ 'enni Góme. 2. Gunnår drikk'e allstǿtt av dei hevlelausæ koppæ.
koppe	1. lure folk for pengar eller andre verdiar 2. årelating	1. Eg varte koppa av dei forbaska kråmkaræ. 2. Da koppa i gåmó tíd for sòme slags sjúkdóma.
koppehǿvili	spesiell høvel til å høvle stavane innvendes til eit lagga kar	I an koppehǿvili æ tonní rund í si.
koppeklút'e	oppvaskklut	Førr'e brúka eg koppeklút'e ti' två koppan; nò brúkar eg bosti.
koppemakari	mann som tok på seg å lage koppa av tre Somme seier "koppesmé'e".	Eg lýt âv å finne nåkå stavvé'e, sa koppemakaren.
koppemattér	steinty, "porselen"	Koppemattér æ hardare 'ell krúsemattér.
koppesmé'e	snikkar som lagar stavkoppa	"Júvenèsan som våre så fæle ti' timre, våre au koppesmé'i", fortèl'e Knút Håvårson Víkjinn.
kòr' / kòri	kvar	Kòri hèv' du vòri si' du va' úti så lengji? Kòr' va' dú i gjerkveld?
kór'e	1. lite "rom" øvst i ei kiste (same som lédikk'e) 2. lite stiddi	1. I kóræ ha' da jamt sylv å belti. 2. Mi stella an kór'e ti' tvillingesauó.
kòre	velje	Nò hèv' eg kòra dei lombí eg vi' setje 'å vetren.
kòri ska' eg gjère âv mi?	uttrykk for vonløyse	Kòri ska' eg gjère âv mi nò, som eg hèv' vorte plent eisemadd'e?
korpl	utslett på kroppen; berre bruka i eintal	Eg hèv' fengje nåkå korpl attå ryggjæ, men eg veit alli ko det æ.
korplekròt	perlestrikking Sjå også korplespit.	D'æ så moderne mæ korplekròt nò.
korplereit	mønsterstripe i tekstilar	Góme spitar a trøye mæ korplereita fyr' meg.
korplespit	perlestrikking Sjå også korplekròt.	Det æ úlílegt mæ dei korplespitæ, det sér út som d'æ flekkjutt'e.
korplutt'e	1. flekkut, ru, hard; bruka om t.d. hud 2. mønster i handarbeid	1. Bóa varte korplutt'e ette det 'an ha' havt vasskoppa. 2. Eg held'e på mæ a korplutt'e spit nò.
korrjǿs'e	1. frekk, ufordrageleg, rett før ein vert sinna 2. overivrig etter å kome i gang med noko Sjå også gjæs'e.	1. Dèt va' an korrjǿs'e ungji. Da kóme så korrjǿse. 2. Jón kåm så korrjǿs'e å sa at 'an ville have detti mǿterómi mæ ei gong.
kórt	1. sertifikat til personbil 2. kort	1. Hèv' du tèkje kórti nò, Tarjei? 2. Eg sendt' 'ó a kórt i postæ.
kórtér	kvarter	Konserten bigjynder om a kórtér.
kòs	dæld, søkk	Såvi búdde i kòsinn.
kòs / kòsi / kossi	korleis	Kòs æ det mæ di? Detti hèra kan du gjère kòs du vi' mæ. Kòsi æ det mæ di? Kòsi æ detta du bèr'e deg; inkji drag katten ette róvunn! Koss' æ det mæ di?
kòsivóri	kva slags	Kòsivóri fókk æ dú av?
koss liver så dú	korleis har du det?	Nò æ det lengji si' eg hèv' sétt deg, koss liver så dú?
koss trú di 'ó / 'enni?	Korleis trur de det går med han / henne?; Ofte bruka om kva sjansar har han / ho til å overleve	Koss trú di 'ó? Kjæm'e 'an ti' vinne?
kòss æ det laga	kvifor er det slik	Eg veit 'kji kòss det æ laga at eg æ så úmǿlen i dag. Kòss æ det laga at 'er æ så mykje mei' regn om sommåró nò 'ell førr'e? Kòss æ detti laga, skrúven passar inkji inn i hòli?
kosse	pleie "vanskelege" folk	Eg kossa så mæ 'enni, men det nytta alli.
kosste	kva for ein (av fleire alternativ)	Kosste vi' du have av desse trjå appelsínó? Kosste tótte dú va' fínaste av desse nívó? Kosste vi' du have av desse trjú smòloggó?
kost'e	1. haug, stabel lagd / lødd greitt eller reist opp mot noko 2. mat; bruka berre i eintal 3. gratis mat; bruka berre i eintal Sjå også vé'ekoste og takkost'e.	1. Tarjei hèv' lagt ihóp mang' enn kost'e dei seiste vikun. 2. Brent brau å súrt saup æ fillen kost'e. 3. Eg hèv' hús å kost'e dèr eg búr.
koste seg	fødsels- og smertelyd ved pressing (når eit dyr har fødselsrier / -veer)	Lislesau bigjynder å koste seg, så 'an lember nóg snart.
koste si	koste på seg	Gýró vi' visst koste si nýe stakka ti' 17. mai.
kosttròt	verte tom for mat (bruka berre i ubunden form eintal) Sjå også mattròt og trjóte.	Det va' kosttròt 'å støylæ, så eg varte nøydd'e ti' heim'tt'e ette mjø̀l.
kosttròten	matlaus	"Eg æ kosttròten nò", sa Jón.
kót	småfisk omlag 5 - 15 cm lang Sjå også fisklingji, kjývingji, kjývi, mikkjålskót og skark'e.	Det va' 'kji ko kót mi finge. Det kóti eg fekk ska' pusi få.
kòt	kott (lite og trongt rom)	I desse kòtæ kan an have vetreklæi å -skó om sommåri.
kóvaukjen (H)	smalne av mot eine enden, "gulrotform" Sjå også kóvòkjen (V).	Stavan i a kodde æ nòkå kóvaukne.
kóvbògji	armbrøst, leikeboge med bygji og stokk Sjå også bògji.
kóv'e	kolven i ei bjølle	Der æ kóv'e bå' i saue- å kjýbjøddu, å i kjørkjeklokkunn. Somme seier "bjøddekóv'e".
kóvelèg'e (V)	"innestengt og trykkjande" (kjensle av td å vere stengd inne i eit lite rom)	Sòme av dei gamle stògó våre låge å kóvelège.
kóvi	skort på luft, sterk astma (alvorlege pustevanskar)	Gamle-Haddvår fekk kóvi nést'e førr'ell 'an dǿi.
kóvòkjen (V)	smalne av mot eine enden, "gulrotform" Sjå også kóvaukjen (H), teppe og rótspríkjen.	Stokkjen va' så rótspríkjen å kóvòkjen, at der va' inkji så mykji kubikk som an kunna trú. Stavan i a kodde æ nòkå kóvokne.
kòvonn	1. nysgjerrig person (negativt ord, helst bruka om born) 2. plage, bry (folk og dyr)	1. Den gúten va' a fælt kòvonn, 'an va' addestad dèr fókk samlast for å rǿe. 2. D'æ kòvonn fyr' meg mæ add' dei masæ 'ass!
kra seg	dyr eller folk som "klumpar seg saman" Sjå også kradd'e.	Sjå koss fuglan kra sikkå ette tilefóntræó. No have da kradt sikkå i hóp.
krabbeleg (H)	ein bestemt hest eller mann med medels kraft i
krabbi (H)	ein bestemt hest eller mann med middelmådig kraft
kradd'e	folk eller dyr som står tett i tett Sjå også kra seg.
kragji	krage	Kragjen på gråkuptunn stend'e beint opp.
krake	sy att hol i td sokkar med berre tråd (utan bot)	Vi' du krake att'e detti hòli? Sokkehælen va' så úvýri kraka at eg maka meg.
krakefeiti	feittet rundt tunntarmen	An ripar gånin útó' krakefeitó.
krakenål	stoppenål (til å bøte med)ge	Krakenålin mòge inkji vère for tunne.
krakepar	to bjørkegreiner som er bundne saman i toppen (til å halde på plass høyet i ein høystakk)	An sveipte tvau krakepòr kring stakksneisí, så da péka ti' kversin kant'e.
krakesopp'e	soppliknande hjelpemiddel av tre til å leggje inni ein sokk når ein skulle stoppe eit hol	Krakesoppen varte svorva, å jamt brúka itt an stoppa sokka.
krakji	to bjørkekvister bundne saman i toppen, og svinga kring "stakksneisí" for å halde høyet på plass etter kvart som ein "byggjer" høystakken høgare Sjå også høystakk'e, stakkstad'e, stakksneis, murefót'e, stydje, vindverje, vindvevje, band, torve, býr, kjembe og høyskóg. Somme seier "stakkskrakji".	Mi måge have fleire kraka førr'ell mi bigjynde å setje opp stakkjen.
krakk'e	liten stol utan ryggstø, kan ha tre eller fire bein	Nò lýt du sitje rólegt, for denna krakkjen æ snar'e ti' å valtre. Svålaug kasta krakkjæ ette' fríaræ.
krakkestig	fot på ein krakk	Dèt eine krakkestigji gjekk âv, å då datt eg bakklengjis né'å tili.
krakksitjandi	person som er gamal / ufør så han ikkje kan gjere noko	Taddeiv hèv' vorte plent krakksitjandi ette' at 'an braut av si fóten.
krakksklút'e (H)	uvand klut	Krakksklútan vurte nóg inkji brúka ti' å turke av sivunn mæ.
kralast	samlast, flokke seg	Sauin kralast på hægste ufsinn.
kramm'e	kram (td snø)	Fonní æ kromm, nò som det hèv' vòr' varmt så lengji.
krampe	den delen av dørhengsla som står fast i karmen / veggen Sjå også húrejinn.	Húrí svív'e i krampó.
krane	restituere seg etter sjukdom eller uhell	Nò hèv' Torgrím krana seg ette dei lange kríkjunn.
krani (V)	skitupp Sjå også hav (H).	Såvi braut av kranen på dei eine skjíttæ.
krank'e	skrøpeleg; gjeld helst føter og rygg	Da have vorte gamle å kranke, bògó.
kraun'e	klagande person Sjå også kraune.	Sòan kraun'e vi' eg inkji hav' mæ mi ti' Bý'n fleire vendu!
kraune	klage Sjå også kraun'e.	'An krauna ivi at grauten va' for líti salt'e. Du må alli kraune for sossa líti, ha' du øyelagt bå' sjave deg å bílen, ha' det vòre nòkå å kraune fyri!
kraunen	sytande, klagande	Torjús æ så kraunen, allstǿtt finn'e 'an nòkå å kraune ivi.
kraunårskjedding	masete og klagande kvinne Sjå også kraune.	Åslaug va' a fæl kraunårskjedding, alt tóttest vèr' gali.
krav	isgraut, blanding av vatn og is / snø; bruka berre i eintal Somme seier "ískrav".	Eg gróv kravi ó' fiskehòlæ.
krave	flyte i ei elv (om is eller issørpe; kan stanse opp og fryse fast)	Det va' leitt at det krava itt an sill' lýstre seinhaustis.
kredde (V)	meslingar, kregde (smittesjukdom med forkjølingssymptom og utslett)	Eg minnest eg va kalleg sjúk'e då eg ha' kreddâ.
kregdâ (H)	kregde; smittesjukdom med forkjølingssymptom og utslett
krèk	krek, lite hjelpelaust levande vesen	Det seiste lambi va' 'kji kå a líti krèk. Mi ljóte tåte detti ilendige krèkji.
krèke	krype, kravle, krabbe Sjå også krèk.	Músí krók inn'tt' i hòli sitt, 'u va' plent lívræd.
krèke ti'	kome seg til hektene att etter sjukdom eller liknande	'An hève vòr' fillen, men fèr'e ti' krèke ti'.
krèkjili	liten og hjelpelaus	Det va' nåkå fæle krèkjila, dei tåtelombí! Der va' mange krèkjila i dei lambehópæ.
krekse	ureinsleg kvinne	Du ska' alli ète sjå dei kreksunn, 'u æ inkji kjend for å vère reinsklèg.
krekseleg (V)	ufyseleg, motbydeleg Sjå også adverbet krekseleg (H) og krekselèg'e (V).	Det æ krekseleg fysst an finn'e makka i matæ. Det va' krekseleg å sjå mæ da slakta.
krekseleg (H)	ufyseleg, motbydeleg Sjå også adverbet krekseleg (H) og krekselèg'e (V).	Gunvor tikje lauvmakkjen æ krekseleg.
krekseleg (H)	ufyseleg, motbydeleg Sjå også adverbet krekseleg (V) og adjektivet krekseleg (H).
krekselèg'e (V)	ufyseleg, motbydeleg Sjå også adverbet krekseleg (V) og adjektivet krekseleg (H).	Eg tikje troskan æ nòkå krekselège dýr.
krém	krem	Krém kan vèr' mangeleis; bå' ti' tonnó, ti' skó å ti' mat'e.
kréme	gripe etter noko å halde seg i	'U kréma ette ei'kvort å halde seg í.
kremme (V)	1. den mengda ein får i ei handflate (td med mjøl, salt, bær) 2. det ein kan klemme rundt med handa (gjeld td trepinnar) Sjå også verbet kremme og kremmingji (H).	1. Det æ passeleg mæ ei kremme salt ti' desse kurvæ. 2. 'An tók a kremme mæ konn å stelte si an bendili.
kremme	1. nå rundt noko med neven eller fingrane 2. når snøen vert kram 3. lage snøball Sjå også substantivet kremme og kremmingji (H).	1. 'U va' så smòl at an kunna kremme rundt 'æ. Eg kremmer 'kji rundt denné koppen. 2. Itt snjóren kremmer æ det tungt å gange 'å skjí. 3. Eg kremmer mi ihóp an snjóball'e.
kremmingji	den mengda ein får i ei hand, t.d. med mjøl, salt, bær o.l. Sjå også verbet kremme og substantivet kremme (V).	Taddeiv kåm mæ enn kremmingji mæ Twist fyr' åkkå.
kremte	klemme vatn ut av klede (når ein vaskar på gammaldags vis, med hendene, i ei balje)	I gjår kremta å tvó eg kjólen min. Mi kremta allstǿtt stakkan fysst mi tvóge da.
krepp'e	vanskeleg periode, "hard støyt"	Kjýrí fekk an krepp'e ette at 'u ha' kåme ti'. Åkren fekk an krepp'e då 'an skjein så i sommår.
kreppe	bøye, gjere meir kruppen	An mjåkkambari krepper opp'tt'e. Hókkan gjère 'kji antel skjæle ell' kreppe.
kreppe si	huke seg ned, bøye seg	Itt da skåre konn, krepte da sikkå.
krevje	krevje	Eg króv 'an alli for dei pæningan 'an va' skullig'e.
krevje fóster	førebu fødsel (om ku med rier o.a.)	Kåven kravde 'kji fóster, så 'an daua inni kjýrinn.
krevje fǿsle	ku som ikkje får rier når ho skal kalve	Kåven króv 'kji fǿsle, så kjýrí pressa 'kji på.
krí (V)	krig Sjå også krí (H) og kríe.	Det æ allstǿtt krí einkvorstad på jórdinn.
krí (H)	krig Sjå også krí (V) og kríe.	'An va' som i órlogg å krí allstǿtt, kunna alli róe seg.
kríe	1. krige 2. kjempe og arbeide Sjå også krí (H) og krí (V).	1. Da kríe fælt i Sýria nò. 2. Mi kría å arbeidde fælt, så mi rukke å få inn høytti førr'ell regni kåm.
kríkje	smittsam farang Sjå også ivefær.	Det fèr'e så vónd a kríkje i vète.
krikk'e	krok, bøyg Sjå også armekrikk'e.	Býti gjeng'e i krikka å króka. An krikk'e æ som a kné på an røyr'e.
krile	1. krype, flytje seg seint 2. få kjensle av at det kryp noko smått på kroppen Somme seier "kréle" eller "krèle".	1. I Tveitbyggjelíinn æ så bratt at an lýt krile som a mús. 2. Eg kjende nåkå livandi som kréla att'å ryggjæ mí.
krím	forkjøling; bruka berre i eintal Sjå også krímsjúk'e, krímsjúkji og nòsekrím.	Eg hèv' havt så vóndt a krím, men nò æ eg bèt'e. Du ha' sillt lýtt mi, å inkji tèkje út forotta vetti å skjerv'e, så ha' du sluppe krímæ.
krímsjúk'e	forkjøla Sjå også krím, krímsjúkji og nòsekrím.	'U va' så krímsjúk at 'u måtte halde seg heimi.
krímsjúkji	forkjøling Sjå også krím, krímsjúk'e og nòsekrím.	Det fór så lei'e an krímsjúkji den vetren.
kring'e	samling av td bygningar	'Å vestelénæ ligg'e an kring'e mæ gara.
kringe	gå rundt eit eller anna	Mi kringa åkkå rundt nausan for å sjå ette saui. Mi kringa åkkå rundt steinan mæ mi slóge på heiinn. Eg laut kringe mi rundt denne legdâ for å få skjère konni.
kringe seg / kringe si	arbeide seg rundt	Da kringa sikkå rundt steinan å túvun fysst da slóge mæ stuttorv. Tjógjei kringa si å sló rundt steina å runna.
kringlagd'e	sveipt ikring	Koddâ æ kringlagd mæ jinngjåri.
kringle	1. del av broderiet på setesdalsbunaden; både for menn og kvinner (kvadrat som er dela opp i fire) 2. stoppskive 3. trinse på skistav 4. spinnehjul til handtein 5. kringle (kake)	1. Kringlun brúkar an midjom anna i opplutæ. A kringle æ fíre flekkji å an kross'e ivi. 2. Eg legg'e a kringle unde mutteren å skrúvar ti'. 3. Ai-ai, dèr datt kringlâ av stavæ mí! 4. Dei ellgamle kringlun våre gjinni av stein'e. 5. Fær eg a líti mul av kringlun; 'u såg så gó' út....
kringle (H)	gå rundt, gå omkring	'U kringla si rundt tjynní å leita.
kringlemoir	stoppskive	Kringlemoirí ligge unde mutteræ å hindrar at mutteren èt'e seg inn i tré'i.
kringskjère	klyppe "bollesveis"	Papa plage allstǿtt kringskjère meg ti' sommåræ.
kringskòren	hårklypp, stutt hår bak, vert ikkje gradbøygt	Det æ greitt å vère kringskòren, så slepp'e an at håri kjæm'e né'i kragjen.
krinteleg (H)	Sjå også krintelèg'e (V).
krintelèg'e (V)	nett Sjå også krinteleg (H).	Eg såg nåkå krintelège jentu på spilemannsstimnunn.
krinten	liten og rund, om born	Dèt va' an krinten å snill'e ungji.
krintóli	snurrebass	Danil va' så gó'e mæ krintolæ.
kriske seg	vise tydeleg at ein er svært glad for noko	'U kriska seg som a líti bån då 'u ha' vunne i Lottó.
krisle	1. kitle (kjenne ei veik rørsle mot huda; td av eit insekt eller eit anna kryp) 2. kjenne ei kribling under huda	1. Det krislar innafor skjortâ mí, det æ kansi an maur'e? 2. Itt eg hèv' arbeidt hardt å lengji, å kansi halde hardt i ei'kvort, då kan det krisle i hondó.
krisnedóm'e	kristendom	Krisnedómen kåm seint ti' Sætisdal.
kristeleg (H)	personleg kristen, omvend	Fysst fókk vurte kristeleg slutta da som règel å feste å drikke.
krite	skrible	Pål krita på an lepp'e dèt som laut handlast.
krítpípe	tobakkspipe støypt av gips	Gamle-Gýró røykte i krítpípe.
krjúpe	krype	Vi' an inn i Guddúrhòlâ, så lýt an krjúpe.
kró	krå	Lórterèkâ stend'e i krónæ innmæ kåvestiddi.
krodda	det faste stoffet som er att når ein smeltar sauefeitt; bruka berre i fleirtal	Kroddan blandar an i hóp mæ kurven.
krodden	pertentleg med klede og utsjånad (mest berre bruka om kvinner)	Anlaug Steigaræ va' så kroddí.
króe seg	vise at ein kjenner velvære (bruka om dyr, td lam, eller folk)	Pusi króa seg så gó'slegt i fangjæ 'enni Góme.
krók' å gjengji	festemekanisme til nåla på td ei sølje	Krók' å gjengji tikjest vère i orden på desse gamle sýunn.
krók' å lykkje	hekte til å halde saman kledeplagg (td bh, skjørt, bukseline og snøsokkar)	Eg hèv' krók' å lykkje i nokle av buksó mí.
Krókan	stadnamn på Hovet	Nórenat Krókó æ der skjótebani.
krók'e	krokut "bord" av kvit tunn tråd i broderiet på setesdalsbunaden (både den mannlege og den kvinnelege)	Krókan vi' eg bíe mæ ti' i morgóhindagjen.
króke		Eg króka útom vègjen for hålkunn. Vasspøytan lýt an króke fyri.
krókerma	"figursauma" (sauma slik at det naturleg fylgjer armane)	Det va' helst'e blåkuptun som våre krókerma.
króknasa	krum oppover (om nasetipp)	Å vère króknasa æ arveleg, som så mangt anna.
króknèv	Torvhaldskrok. I tidlegare tider var denne laga av einer, men i seinare tid har også jern vorte bruka. Sjå også torvolli.	Det æ inkji létt å finne greie imni av einére ti' króknèv.
króknevje	spikre fast króknèv	Nò hèv' eg króknevja færigt, så nò kunne mi bigjynde å leggje tak.
krókrugge	rugge med krokbragd-mønster	Krókruggun våre véne.
krókål'e	usselt, fattig	I mange av húsmannsplossó va' det krókålt.
kròm	1. vanskeleg situasjon pga t.d. dårleg økonomi 2. bruka i uttrykket kåme í a kròm.	1. Da hav' kåme sikkå ó' kròmæ no som da hav' bitala gjellin. Då dei i Nórigâ ervde mykji pæninge ette faibróe sikkå i Amérika, kóme da sikkå ó' kròmæ.
kròm'e / kròmi	maktesløyse	Lauvrós va' i slig an kròm'e, men nò fèr'e 'u ti' styrknast att'e. Nò have da kåme ó' kròmæ i Attistog, å æ skuldfríe.
kronglen	1. vondt å kome fram 2. krokete	1. Der æ så krongli å ti'vaksi at der æ mest'e inkji framkåmeleg fram'tt'emæ vatnæ. 2. På heió æ bjørkjí låg å kronglí.
kroppslut'e	kroppsdel	Adde kroppslytin mí æ som da sku'!
krósetje	å ha gjort det meste av eit arbeid	Nò hav' mi krósett det, så nò kunne mi setje åkkå a bil. Då det lei ti' kvelds ha' mi krósett heile slåtteteigjen; der va' etti barre nåkå små útskjekla.
króskåp	kråskåp, hjørneskåp	På Voddæ have da a vént króskåp i stògunn.
kròsleleg (H)	udugeleg
króspenne	stokk frå stavlægjâ og opp i gavlen i eit hus	Króspennun halde mǿni på plass.
kross' å krakji	på kryss og tvers, hulter til bulteròr	Itt det hève vòre hard'e vind'e, så kunne tréttí liggje i kross' å krakji.
kross' å kringle	1. "hovudstrikkemønsteret" i setesdalskufta 2. del av broderiet på setesdalsbunaden; både for menn og kvinner (også mønster i band og belte)	1. Kross' å kringle lýt an have, hellis vare det gali. 2. Fysst an saumar kross' å kringle æ det viktig koss an sipar litó.
kross'e	1. kross 2. Grensemerke. Då ny delingslov vart innførd 01.01.1980, vart det ikkje lenger lovleg med "krossar" som grensemerke i nyetablera grenser. 3. "kross" i ymse handarbeid Sjå også deild og vinkeldeild.	1. Der æ mange krossa på dei gamle kjørkjegar'æ. 2. Krossen i an jarfast'e stein'e erstattar a deild. 3. Kross'e å kringle sjå mi bå' i løyesaum'e, i vevnâ'e å i spit.
krosse seg	misbruke Guds namn	An ska' inkji antel banne 'ell krosse seg.
krosse å prikke	gjere ferdig flekkesaumen	Saumen vare vén'e itt an hève krossa å prikka færigt.
krossfót'e	del av konstruksjonen på eit stovebord	Lòkestokkjen held'e krossfótó ihóp.
krosshúr	døra i krossen i ei krosskyrkje	Åkrissan gjinge gjænom den syndri krosshúrí.
krosskaste	1. setje den høgre foten over den venstre når ein skeisar gjennom svingane 2. gå i kryss; gjeld skia til skiløparar i nedforbakke	1. Mi ǿvde åkkå fælt ti' å krosskaste mæ mi våre små. 2. Eg krosskasta fælt då eg løypte néd Skavlen.
krossklung'e	krosskongro	Eg va' helst'e ræd'e krossklungan då eg va' líten.
krosskvéli	kjerrehjul (laga med kross i midten)	Krosskvélin ha' barre fjóra snælu.
krosslauv	tunn sølvplate forma som ein kross (i "kuptelekkji"; "sylvlekkji" i kvinnebunaden og i klokkebandet for karar)	Krosslauvi dinglar så vént né'å bringunn.
krossriste	Når ein slaktar: Ein skjer opp skinnet frå halsen til bakenden, og frå kvar fot til midtskurden, framme over bringekodden, bak over svongane til juret / testiklane.	An lýt hav' kvoss'e odd'e 'å nívæ, itt an krossrister.
kròt	mønster, ornament (i td treskurd, saum eller bildekk) Sjå også kròte.	Det va' mykji kròt på dei kubbestólæ.
kròta	dekorert, utskore, brennemerkt	Ambaran våre jamt kròta på gjåró.
kròta sokka	bunadssokkar til setesdalsbunaden (kvite for menn og svarte for kvinner)	Kròta sokka høyre ti' sætisdalsbúnâ'æ.
kròte	lage utskjering eller mynster i tre, lage mynster i strikking Sjå også kròt.	Òlâv ha' kròta namni sitt så vént i høybúinn.
krú	samle seg, kome i hop, styrme	Sauin krú rundt meg så eg fær alli gange. Nò mòge di krú kring grýtâ. Nò hav' sauin krúdt kring ètâ. "Sér du 'kji koss gútan hav' krúda seg rundt meg", sa Tóre, 'u sýnte a bilæti av an ungdómshóp'e, å da spúre kòr hú va' på bilætæ.
krubbedrag	bruka om hestar som bit i krubbâ og dreg inn mykje luft	Sòme hesta naga på ètâ, å då ha' da krubbedragji, som va' a lýti.
krubbedragari	krubbebitar (hest som gneg på krubbâ)	Krubbedragaran bíte jamnast'e i krubbâ for å slúke luft.
krúdi	lita forsamling, klyngje med folk, flokk Somme seier "mannekrúdi".	Der va' an krúdi mæ fókk kring seljaren. Da såte i ein krúdi.
krúke	båe hendene fulle (forma som ei skål; med t.d. bær)	Eg fann alli mei 'ell a par krúku då eg va' på moltetúr'e i dag.
krúke	sitje på huk og sparke ut med ymise føter; uttrykk i gangardans	Knút æ så fæl'e ti' krúke.
krukle	stakkar, arming, toler lite, (om kvinne)	Kruklun æ fillne ti' gange, da vi' helst'e sitje.
krukl'e	stakkar, toler lite, arming, pyse (om mann)	Haddvår hèv' alli vòr kå an krukl'e; fillen ti' ète å arbeie.
krukle seg ti'	syne seg stakkarsleg, vise at ein toler lite (av td væte eller frost)	Dei hí arbeidde for fullt i úveiræ, men Ånund stód barre å krukla seg ti'.
krukle si	vere dårleg til beins	Gamle-Kjètil krukla si heim'tt'e.
kruklelèg'e (V)	stakkar, arming (toler lite)	Detti lambi æ så kruklelegt at eg trúr det kjæm'e ti' daue.
kruklen	dårleg til beins	D'æ fórt ti' at an vare kruklen mæ aldræ.
krulle	1. brette, bøye, krumme 2. lage krullar til bunadsylv eller smykke (med krullestikke eller klype) 3. sy krullar i bunadssaum Sjå også krulle si.	1. Pusi krullar si i stólæ sí fysst d'æ godt å varmt inni. 2. Nò hèv' eg sète å krulla i heile dag, så nò lýt eg kvíle. 3. Inkji adde æ líke góe ti' krulle, fysst det gjell'e løyesaum'e.
krulle seg	krulle håret	Førr'e laut da ti' Býn for å krulle sikkå.
krulle si	bøye seg, krulle seg Sjå også krulle.	Nævran krulle sikkå itt da liggje i sólinn å inkji vare fergde néd. D'æ godt liggje eisemadd'e i kvílunn, for då fær an krulle si!
krulleskjeise	snabelskeise	Krulleskjeissun våre vónde få ti' hange unde biksaumó.
krulleskúr'e	akantusskurd (ei form for treskurd)	Krulleskúren varte helst'e líti brúka i Sætisdal i gåmó tíd.
krullestikke	eit lite spesiallaga verkty til ein spesiell slag krullar innan sylvarbeid	Der æ mange slags krullestikku i filigransarbeiæ, ti' úlíke slags krulla.
krulli	1. låsemekanisme for td skåpdør eller sive 2. Krull i løyesaum (broderiet på setesdalsbunaden, både den mannlege og den kvinnelege. Mest vanleg i lusekufta). Sjå også lúsekupte. 3. krull ytst på munnharpefjøra	1. Krullen va' jamt vént laga. 2. Inkji adde dalebuksu ell' kuptu hav' krulla. 3. An lýt hǿve krullen ska' an spile godt.
krumlebjørk	småvaksen og krokete bjørk på heia	Krumlebjørkan kan an helst'e barre brúke ti' vé'e.
krumlen	krokete og veikleg	Bjørkjí på heiinn æ krumlí å vónd å kløyve.
krúne	1. isse 2. krune 3. krone 4. skråstilt firkant (i handarbeid)	1. Den ungjen æ så oppkjækta at 'an kan dríte n'i krúna 'å fai' sí (gammal herme) 2. Krúnâ som brúrin brúke ti' sætisdalsbúnaæ, heite lâ. 3. Segg mi, kan du léne mi tvæ krúno? 4. Sèt'e an mange krúnu ihóp så vare det a bóre.
krúnelagd'e	ulldott i panna på sau	Du må 'kji klyppe krúnelagden på sauæ, 'an var' så snøyrelèg'e.
krúnering'e	fingerring laga av sølv (kunne også vere laga av tæger)	På støylæ kunna da finne tæga å stelle sikkå krúneringa.
krupne	drage seg i hop, skrumpe inn, minke	Trématrialen krupnar itt 'an turkar. Stidder 'an inn vasketempratúren for håg'e, kunne klæí krupne.
krupp'e	bøyg, kne	"Mæ dei kruppæ på tréttæ æ det a greitt fjóskrakkimni", sa Tjógjei.
kruppen	1. krokryggja, framoverbøygd 2. bøygd (td ljå) Sjå også kreppe, lút'e og krýlen.	1. Haddvår hèv' vorte så kruppen i det seiste. 2. Ljåren æ 'kji gó'e slå mæ, fysst 'an æ for kruppen, å hell'e inkji fysst 'an æ for gag'e.
kruppepípe (H)	krokpipe	Hèv' du sétt kruppepípâ mí, eg finn'e 'æ alli att'e!
kruppestav'e (H)	spaserstokk av tre (bøygd i toppen)	Mi have ennå kruppestaven 'enni Gamlegóme.
krús	keramikkrukke	D'æ krúsemattér i krúsó.
krúse	varme seg inntil eit bål eller ein omn	Ko sitje di dèra å krúse dikkå rundt omnen; kåmi nå hell'e út å gjèri nåkå nyttugt!
krúse epli	1. steikje rå og salta poteter i skiver på omnen 2. grave rå poteter ned i glørne	1. Krúsa epli vare an slags "chips". 2. Krúsa epli æ godt!
krúsedåsen min	kjælenamn på kjærast eller barn	Kåm nå hít, krúsedåsen min, så ska' eg finne di nåkå godt!
krúsemattér	keramikk (td krukke av brend leire)	Syltekrukkun æ gjåre av krúsemattér.
krúsi	1. klase av bær; td tytebær 2. spiralringar av sylv i filigransarbeid 3. uttrykk frå leikar (td "slå talpinn"; sluttresultatet)	1. Det æ létt å plukke týtebèr itt krúsan æ stóre. 2. Det vare brúka krúsa i sylvkrúseringó. 3. Mi sette krúsen ti' femtí.
krúskefure	stor og vid furu	I Finndalæ æ der mange krúskefuru.
krúskjen	vid og med vridde greiner (om furu og einer)	Einéran vare jamt stutte å krúskne på heiinn.
krúskji	1. full neve med td blåbærlyng 2. ulldott i panna på spælsau	1. Eg fann mi an krúskji å åt opp dei bèrí mæ eg gjekk. 2. Spælsauin have an vén'e krúskji i blèsunn.
krusl'e	eldre person med dårleg helse Sjå også kruslelèg'e (V) og kruslen.	No bú da fíre krusla i same húsæ.
kruslelèg'e (V)	ynkeleg, sjukleg sjå også kruslen og krusl'e.	'An hèv vorte kruslelèg'e nò Haddvår, på sí gamle dage.
kruslen	skranten, sjukleg Sjå også kruslelèg'e og krusl'e.	'An va' den kruslnasti no på gardæ.
kruslne	verte sjukare	Gònil hèv kruslna alt fórt.
krúsúli / kròsúli	hjelpelaus, stakkar, person som vågar lite Somme seier "krusúli"	Åni varte enn kròsúli på si eldri dage, men 'an va' hausen førr'e.
krútandi líten	bitte liten	I dýreparkjæ såg eg enn krútandi líten apekatt'e.
krydd'e	krydder	An lýt have krydd'e disom an vi' hav' gó' smòk i matæ.
krydde	strø krydder på	Nò ha' du krydda spâi godt!
krykkje si	krøkje seg saman (td for kulde og redsle)	Kjýrí krykte si âv for slògó 'u fekk, då 'u ha' tèkje út.
kryklen	dårleg til beins; greier ikkje å gå normalt Somme seier "kruklen" og "krǿklen".	Eg såg fleire kryklne fókk ette gong- å sykkelvègjæ i dag.
krýl'e	1. noko skarp bøyg 2. krokete rygg Sjå også krýle si, krýlen og krylryggja.	1. Der va' enn krýl'e på stokkjæ, så 'an laut buttast dèr. 2. Salmund ha' an krýl'e på ryggjæ si' 'an ha slite så fælt.
krýle si	krulle seg i hop, bøygje ryggen framover Sjå også krýl'e, krýlen og krylryggja.	Jø̀rund krýlte si i hóp unde dýnunn. Håvår krýlte si i hóp mæ gjeværæ, då 'an gådde dei stóre elgstútæ.
krýlen	1. person som er krokryggja 2. krokut, t.d. tømmerstokk Sjå også krýl'e, krýle si, krylryggja og kruppen.	1. Eg tótte Birgjitt ha' vorte gåmó å krýlí nò. 2. Stokkjen va' så krýlen, at 'an va' 'kji kå ti' vé'e.
krýlryggja	person som er krokryggja Sjå også krýl'e, krýle si og krýlen.	Pål va' gåmålsklèg'e å krýlryggja nò.
kryml	krokete og vridd ved (td fjellbjørk)	Der æ mange véne å rare formi på krymlæ.
krymle	krokete tre, lite tre Sjå også substantivet kryml	Denna krymlâ såg pjuskelèg út!
kryngl	tett buskas som hindrar ferdsle	Kryngli æ helst'e 'å hågheiinn.
krynglefure	krokete furutre	Krynglefurun vakse helst'e på heiinn, dèr da æ útsette for veir å vind'e.
krynglen	vanskeleg å kome fram i terrenget	Dei gamle vègjin vekse ti' mæ rysl å runna, så d'æ kryngli å kåme fram.
kryplehynnt'e	bruka om ku med horn som vender mot einannan	Blómerós va' kryplehynnt, så 'u fór verre då da stangast.
krýst'e	klem, omfamning	Fær eg enn krýst'e av di?, spúre Góme.
kræ	stikke fiskegarn ut på vatnet med ei lang råte	Hèv' an 'kji pråm'e lýt an kræ út nètí.
kræe	tvigreina trekvist med fisk tredd på Sjå også fiskekræe.	Fær an mykji fisk'e, lýt an skjère si a kræe.
krætúr	storfe	Da ha' mykji krætúr i Nórdstog-Løyland.
kræv'e	1. kvikk og pågåande; bruka om både menneske (berre born) og dyr 2. dugande, kraftig, sterk, uthaldande	1. 'An æ kræv'e, den lisli ungjen, kvik'e ti' vèr' så líten! 2. 'U æ kræv, Sigríd.
krǿkje	1. hekte, feste, krøkje 2. hekle 3. svinge seg (om veg) 4. Bruka i uttrykket krǿkje syddó og krǿkje ti'.	1. Eg krǿkte att'e húrí førr'ell eg la meg. Bóa krǿkte ongólen 'ni grautekuptâ sí. 2. Eg vi' krǿkje mi an líten dúk'e. 3. Vègjen krǿkjer seg kring steina å hauga å votn.
krǿkje sviddó (H) / krǿkje syddó	1. lafte i hop dei fire nedste stokkane i ein lafta bygning 2. fire personar med same førenamn i same stoge (H) Sjå også krǿkje, svidd (H) og sydd (V).	1. Fysst an hèv' krǿkt sviddó, hèv' an bistemt ko stór búí ska' vère. 2. Nò kunn mi krǿkje sviddó, for nò æ mi fíre Annu i desse stògunn.
krǿkje ti'	to personar krøkjer ihop høyrivene; då vert det godt ver Sjå også krǿkje.
krǿkl'e	person som er krokbeina og har smale og stygge legger	Gamle-Åsmund varte an krǿkl'e på sí gamle dage.
krǿkleleg (H)	krokbeina (og har smale, stygge legger)
kråke	1. blaut del midt under hestehoven 2. reiskap av tre (ei spik, flat med hake, til å dra vevtråd i vevreiæ)	1. Itt an skór hesten, plag' an skjère nòkå av kråkunn au. 2. Kråkâ heng'e i an trå'e på vevreiæ.
kråkeblóm'e	blåfiol	Kråkeblómen æ blår'e, å veks'e helst'e i skógjæ.
kråkefót'e	del av broderiet på setesdalsbunaden (både for menn og kvinner; brodert med kvitt tunnt garn) Somme kallar dette for heksesting.	An kan godt seie at heksestingjí líkne på kråkefǿta.
kråm	kram, småvarer (noko nedsetjande ord om handelsvarer)	Det va' nåkå filli kråm 'an ha' kaupt.
kråmbú	krambu Sjå også bú.	"Taddeiv Fossæ" ha' a kråmbú på Rysstad.
kråmkar'e	kramkar (reisande handelsmann)	"Kragerǿen" va' an kråmkar'e som fór ette dalæ i femtí-åró.
kråmskuld	pengeskuld til ei krambu eller forretning	Det todda på seg mæ kråmskuld alt fórt.
kråne ti'	verte friskare, få krefter att	Eg hèv' kråna ti' ette dei fæle ivefærdinn.
kubbekvéli	hjul til vogn laga av berre tre; utan jernskoning (bruka berre i fleirtal)	Kubbekvéli ha' barre tréås'e så det sveiv tré i tré. Fyre mykkjøyringjinn smúre da kubbekvéli mæ smolt, men det turka, så det våla å skreik så det va' våeverk.
kubben	liten og tettvaksen; bruka om folk og dyr	Hèv' du sétt den kubbni hundungjen Gunvor hève fengje si?
kubbesag	stor og brei sag for to mann (bruka til å felle tre)	Kubbesagjí varte brúka ti' å stýve å kappe opp timrestokka mæ.
kubbestól'e	kubbestol, laga av ei uthola trestamme Sjå også stól'e, brugdestól'e og vaggestól'e.	Kubbestólen stó midt 'å tilæ.
kubbingji	planker mellom taksperrene over langveggen	Kubbingan tétte godt midjom raptó.
kúbe	trog i botnen av tjøremile (Til å ta i mot tjøra frå tyriveden i mila. Eit hol i "kuba" leier til eit slok eller røyr, der tjøra kan renne ut)	I hòlæ i kúbunn kan tjø̀râ renne út.
kufst	brått, fort, uventa	Den svingjen kåm kufst på. Du kåm så kufst at eg stokk.
kúl	1. umogeleg, håplaust 2. forsterkande ord (vert ikkje gradbøygt)	1. 'An æ plent kúl å vèr' ihóp mæ. Detti æ plent kúl å få ti'! 2. D'æ kúl úmúleg å skjø̀ne detti reiknestykkji!
kúld'e	brent mest til kol	Du må 'kji steikje kjøssteikjí så 'u var' plent kúld!
kúle	1. kule 2. den delen av separatoren der skålene er; bruka berre i bunden form eintal Sjå også sepratór'e, skrýti og skålinn. 3. kålrotlager utpå åkeren	1. Tarjei kåm som a kúle oppigjænom vodden. 2. Kúlâ æ harleg tung for den som æ líten. 3. Det ha' vòr' a godt næpeår, så mi måtte stelle fleire kúlo.
kúleell'e	svært kraftig varme frå bål eller omn	Mi ha' an fæl'e kúleell'e mæ mi fiska nórdmæ strondí.
kúlepung'e	etui til å ha kuler i til ei munnladningsbørse	Kúlepungjen 'ass Pål hékk i gjúrunn.
kulli	haug	Òvafor húsí æ der an líten kulli, dèr stend'e det så vèn'e an hegg'e.
kuls'e	frost i kroppen Sjå også kulse og kulsen.	Eg fekk slig an kuls'e í meg ette eg ha' lauga meg.
kulse	fryse noko Sjå også kulsen og kuls'e.	Gró bigjynte å kulse, å 'u va' ræd at 'u fekk krím.
kulse fyri	reddast for	Papa kulsa for embætsfókkji.
kulseleg (V)	farlegt, nifst, skummelt Sjå også kulsen, adverbet kulseleg (H) og kulselèg'e (V).	Eg tikje det æ helst'e kulseleg å gange ive Hengjebrúne.
kulseleg (H)	personar og anna som ser farleg og skummelt ut Sjå også kulsen, kulselèg'e (V) og adverbet kulseleg (H).	'An va' kulseleg, fudd'e å vónd'e som 'an va'. Det va' enn kulseleg film'e.
kulseleg (H)	farlegt, nifst, skummelt Sjå også kulsen, adjektivet kulseleg (H) og adverbet kulseleg.	Det æ kulseleg å stande út'å kantæ på Prækestólæ å sjå beint n'i Lýsefjórden.
kulselèg'e (V)	om personar: ser farleg / skummel ut. Sjå også kulsen, adjektivet kulseleg (H) og adverbet kulseleg (V).	'An va' kulselège, fudd'e å vónd'e som 'an va'.
kulsen	1. ha lett for å fryse Sjå også kulse og kuls'e. 3. kaldt, kjennest kaldt 3. redd Sjå også adjektivet kulseleg (H), kulselèg'e (V), adverbet kulseleg (V) og adverbet kulseleg (H).	1. An vare kulsen fysst an hèv' lauga seg å kjæm'e opp'tó' vatnæ. 2. Det va' kulsi, sa Rustâ, då 'u datt i ísi (herme). 3. Eg ska' seie at hú æ 'kji kulsí, som tòre liggje eisemó.
kultâ sí	"jenta si" (rosande uttrykk om jente eller kvinne som greier noko vanskeleg og tungt)	Dèt va' kultâ sí dèt, 'u bar líke mykji som an kar'e!
kult'e	1. den beste 2. jamsterke eller jamgode (bruka i fleirtal)	1. Da sprunge ett' 'enni dei beste, men det va' kulten som strauk da âv. 2. Håvår å Kjètil våre kulta, da vunne helst'e kversí gong.
kulte tòk	uttrykk bruka om jamsterke personar	Det va' kulte tòk midjom 'ó Sigúrd å 'ó Tårål; ingjen vann, å ingjen tapa.
kultr'e	knaus, kolle	Itt mi jakte, halde mi åkkå mykji på kultró så mi få sjå vídt.
kúløygd'e	utståande augo, vert ikkje gradbøygt Sjå også hóløygd'e, som er det motsette.	'An va' så kalleg kúløygd'e, Haddvår.
kumm'e	1. gjødselkjellar (rommet der husdyrgjødselen vert lagra) 2. kum Sjå også landkumm'e.	1. Da ha' an stór'e kumm'e på Håptu. 2. An sér kumlòkjí ti' dei tvei kummó som liggje unde parkéringsplassæ.
kunne	kunne Eldre konjunktiv: Kjynne	Ha' mi kunna reist førr'e? Eg ha' sillt kunna visst det. Ha' du kunna kåme i hug å kaupe mi a dås mæ prjónu?
kunne mæ	vere vand med	Eg kan nå mæ at mi pynte jóletrétti jólepdagjen. Eg kan alli mæ detti kaupeǿli, det æ for glætt!
kunne ti'	vere skuld i, gjere med vilje Sjå også kunne.	Eg kunna inkji ti' at stólen varte øyelagd'e.
kúpen	avrunda, rundvore, noko som er utboga, konvekst Sjå også kúv'e, grúv'e, kúr'e, slút'e, kúve og kúven.	Smø̀røskjâ hèv kúpi lòk. Kjistila hav' jamt au kúpne lòk.
kúpne	verte avrunda	Denné gamli grautestampen hèv' kúpna mæ åró.
kupte	kufte Sjå også lúsekupte og grautkupte.	Eg hèv' trjå kuptu hangandi i klæskòtæ heimi.
kuptelekkji	sylvlekkje til blåkuptâ	Kuptelekkji trær an inn i sviklan for å halde ihóp blåkuptâ, i dei eine endâ æ der a sylvnål, å i hí a krosslauv.
kúr'e	1. bøygd ved halsen, framlut, framoverbøygd 2. roleg, stille (om personar) Sjå også kúv'e, grúv'e, slút'e, kúve, kúven og kúpen.	1. Bjúg varte så kúr'e på sí gamle dage. 2. Bóa sat kúr'e unde heile messunn.
kurle	uttale skarre-r langt bak i halsen (ein noko "energisk" r, ikkje den slappe "sørlands-r'en)	Mange av bjønnaråó kurla fysst da tala.
kurrandi stidd'e	helt roleg, heilt stille Sjå også stidd'e.	'An stó' kurrandi stidd'e.
kurre maten	kvile etter eit måltid	Dei gamle meinte det va' viktigt å kurre maten.
kurre seg	leggje seg for natta	Ettå dèt fókk ha' kurra sikkå, bryggja da ǿl. Da kurra sikkå i ellev-tí'inn.
kurre si	samle seg i hop	Da kurra sikkå ihóp rundt åren.
kurrstidd'e	heilt still	An lýt vèr' kurrstidd'e fysst an æ i kjørkjunn å presten talar.
kurv'e	Matrett, innmat av sau, laga av lunger, lever, hjarta, nyrer, hjerne, matrøyr, luftrøyr, blod, feitt og "kroddar". Sjå oppskrift i heftet "Gamle matoppskrifter og matskikkar frå Valle", utgjeve av Valle Bondekvinnelag. Sjå også kurvepýsse, kurveskjinn og kurvesneis.	D'æ góslegt mæ "kurv'e å lange kveld", som da sa det førr' i tí'inn.
kurvekveld	kosekveld med nylaga kurv'e; når slaktinga var ferdig	Kurvekveldi va' det sjessi å få ný'e kurv'e.
kurvenúten	uttrykk bruka om når ein har ete så mykje kurv at ein tykkjer det set seg fast i halsen	Kurven va' feit'e førr' i tí'inn, å sòme tótte det va' så godt, å da åte så fórt at da finge kurvenúten.
kurvepýsse	pølse av innmat av sau (med skinn av tarmar) Sjå også kurv'e, kurveskjinn og kurvesneis.	Kurvepýssun vorte turka som anna spikekjø̀t. Da åte kurvepýssu heile hausti.
kurveråte	stong til å hengje kurvepýssun på	Svenkji ha' kurveråtun sí oppi rótæ.
kurveskjinn	Tarmar og andre delar av magen som ein brukar til å fylle kurv i, når ein lagar kurvepylser. Sjå også kurv'e, kurvepýsse og kurvesneis.	Katten èt'e kurveskjinní.
kurvesneis	Ein kvesst trepinne eller jarntråd til å setje i kurvepylsa for å tette opninga når ho er fylt med rå kurv. Sjå også kurv'e, kurvepýsse og kurveskjinn.	Kurvesneisan kan an passe på å brúke ti' néste haust fysst an slaktar.
kuse	fille eller einerkvast til å ha kring mineboret når ein borar hol i stein (skal hindre at vatnet i holet ikkje sprutar opp i andletet når ein slår på boret)	Kusâ hindra vatni i bòrehòlæ frå å sprúte opp i andliti itt an bòra.
kúve	1. bøygje i ein boge 2. vere trykkjande, trykkje ned Sjå også kúv'e, grúv'e, kúr'e, slút'e, kúven og kúpen.	1. Ti' klyvmeisa kunna an kúve passeleg tykke, kvistlause bygji av raun'e. 2. "Dei stóre múrbygningan kúve néd heile bygdí", meinte Gunnår.
kúv'e	bøygd ved halsen, framlut, framoverbøygd Sjå også grúv'e, kúr'e, slút'e, kúve, kúven og kúpen.	"Kúv'e" å "grúv'e" æ di same.
kúven	i ein boge Sjå også kúv'e, grúv'e, kúr'e, slút'e, kúve og kúpen.	Denné stokkjen æ så kúven at mi kunne alli brúk' 'an.
kvant'e	"min del av noko"
kvas	kvist, skogsavfall	Det vare mykji kvòs itt an hèv' hoggje stóre græna.
kvat'e	glad, godt i lag	Gunleik æ så kvat'e i dag!
kvé	limstoff i bjørkenever til kvae	Itt an délar opp den ytri nævrí i sérs tunne flak å held'e denne innât ellæ ti' det kjæm'e blému, å så kjǿler det i vatn, då fær an kvé.
kvedd'e	lyd som ber langt, person med mål som ber langt Sjå også kallrausta.	Ordi "kvedd'e" kan an brúke bå' om mannemåli å om ti dǿmis a bjødde. Blómerós ha' så kvedd a bjødde.
kveik	gjær bruka ved ølbryggjing Sjå også kveikstokk'e.	Kveikjí varte samla opp i an kveikstokk'e.
kveikremme	gjærsmak i øl	Fysst an skakar opp ǿltunnâ fær an a kveikremme i ǿlæ.
kveikstokk'e	liten firkanta trestokk med hol i der gjæra samla seg under gjæring av øl Sjå også kveik.	D'æ lengji si' det varte brúka kveikstokk'e unde ǿlbryggjing.
kveise	kveise	Eg hèv' så mykji kveisu i andlitæ, at eg sýter mæ å sýne meg úti blant fókk.
kveise seg	vaksinere seg mot koppesmitte	Da måtte kveise sikkå førr'ell da kunna få kveisepass.
kveisekåne (H)	sjukesyster som var rundt i skulane og vaksinerte mot koppar	Ungan líka inkji fysst kveisekåna kåm.
kveisepass	attest på at ein er vaksinera mot koppar	Unde' kríinn lute adde have kveisepass.
kveitetukkji	graut av heimeavla og sammalen kveite (reidd med feskjí mjåkk)	Unde kríi dyrka da bå' kveiti å bygg, så då kunna det var' bå' kveitetukkji å byggtukkji da reiddi.
kvél	kompakt trehjul	Kvélin kunna vère bå' krosskvéli å kubbekvéli.
kveld	kveld	I kveld vi' eg barre sitje inni.
kvelde	ta kvelden, avslutte arbeidet for dagen	Mi ljóte vel kvelde nò, sólí hève longe glâdt. Mi kvelda 'kji førr'ell mi våre stei'tròta.
kveldesèt	1. når ein er heile kvelden på besøk (V) 2. når ein skal heim og leggje seg etter å ha vore på besøk (H)	1. Det varte kveldesèt mæ mi i gjerkveld. 2. Nò æ det kveldesèt, sa Trygvi, å reiste heim'tt'e.
kveldetí'	tid for å slutte arbeidet; bruka berre i ubunden form eintal	Nò æ det kveldetí', klokka æ sjau.
kveldsbiti	lite kveldsmåltid (gjerne av flatbraud) Sjå også biti.	Lavrans måtte jamt have an kveldsbiti fø̀rr'ell 'an la seg.
kveldskjǿgle	1. person som arbeider seint om kvelden, B-menneske 2. den styggast utkledde bassen, når dei vaksne var "bassar" Hans Ross' ordbok: "Aftenspøkelse". 3. kveldsklåre, kveldsglenne Somme seier "kveldskjygle".	1. Tarjei æ a kveldskjǿgle. 2. Ungan vorte lívræde då kveldskjǿglâ kåm inn dynní. 3. Kveldskjǿglâ æ sjella gód.
kveldsklåri	klår himmel om kvelden Sjå også klåre av.	Kveldsklåren æ alli gó'e, d'æ a filli mark for veiri néste dag'e.
kveldslǿgje	lite opphald i regnver om kvelden Sjå også lǿgje.	Då det kåm a kveldslǿgje, sprunge mi heim'tt'e.
kveldsmål	kveldsmåltid	Det æ 'kji godt å have kveldsmåli tétt førr'ell an legg'e seg.
kveldsró'	raude skyer om kvelden	Kveldsró' turkar høy, morgóró' míg' på møy (ordtak om vermerke).
kveldssmeikje	solglytt mellom skyer ved ustadig ver	A kveldssmeikje kan vèr' gó, men lòvar inkji nåkå.
kveldssvævd'e	svevnug tidleg på kvelden	Svein æ så kveldssvævd'e å vi' helst'e leggje seg i ní-tí'inn.
kveldssvæve	følblom	Kveldssvævâ dekkjer blómen mæ bikarblekkjó mót kveldæ.
kveldsøykt	arbeidsøykt i eldre tid (mellom kl. 16.00 og 19.00; i slåtten) Sjå også kveld og øykt.	Da ha' a long kveldsøykt, klokka varte meste åtte førr'ell da våre færige.
kvéle	hjul på kjerre (gammaldags kompakte trehjul)	Det æ lengji si' kvélun våre i brúk.
kvélehest'e	hjulhest (barneleike)	An kvélehest'e æ an tréhest'e mæ hjúli undi.
kvelje	høg lyd som gjev atterljom	Det kveljar i an sal'e som æ stór'e å tóm'e. Astrí rópa så det kvelja.
kvellt mål	talemål som høyrest langt	Svålaug ha' så makelaust kvellt a mål fysst 'u húva 'å heiinn.
kveml'e	person som talar om motbydelege ting	Eg vi' inkji sitje innmæ denna kvemlen leng'e, å høyre på ulkeskapi 'ass.
kvemleleg (H)	motbydeleg tale om "kvalme" ting
kvemlen	kvalm Sjå også ýlen.	Såvi varte så kvemlen då 'an ha' forète seg på den sǿte kakâ.
kvendeforeining	religiøs kvinneforeining	Da ha' gjinni a kvendeforeining i kverr skúlekreiss'e.
kvendehått'e	lynde hjå kvinne	Gamle-Gúró ha' inkji den líkasti kvendehåtten.
kvendeklæi	klede for vaksne kvinner; bruka berre i fleirtal Sjå også karmannsklæi og klæi.	Svålaug va' så útifrå ti' saume greie kvendeklæi.
kvendelé	venstre sida av midtgangen i kyrkja og andre religiøse forsamlingshus Sjå også kareléne.	Eg sit'e helst'e 'å kvendelénæ i kjørkjunn.
kvenderíve	mindre rive for kvinner (til å rake og breie høy med)	Då eg va' lítí ha' eg a kvenderíve, for 'u va' léttare å rake mæ.
kvenderǿe	samtale mellom kvinnfolk (samtalar som mannfolk ofte tykte at var noko "vas")	"Detta æ 'kji nåkå brý seg om, det æ barre kvenderǿu", sa Mikkjål.
kvendetått'e	feminin, kvinneleg	Bjúg ha' an líten kvendetått'e í si.
kvendi	kvinne	'U va' a drusteleg kvendi.
kvendmann'e (H)	kvinne Sjå også kvendmannsarbei' og karmann'e.	Såg du kvendmenna ette vègjæ i gjerkveld?
kvendmannsarbei'	kvinnearbeid (bruka berre i eintal) Sjå også kvendmann'e.	Karan ville alli gjère kvendmannsarbei'. Å mókke, stelle mat'e, två å saume klæi va' kvendmannsarbei'.
kvendmannsklæi	kvinneklede	Førr' i tí'inn rǿa da om karmannsklæi å kvendmannsklæi.
kvendskjen	kvinnegal mann (noko negativt)	'An va' så kvendskjen, å sprang frå dei eine ti' dei hí. Den kvendskni mannen tók út på Austlandi.
kvenndag'e	kvardag, yrkedag (frå måndag, til og med laurdag) Sjå også virkedag'e og hægdag'e.	Ette mange kvenndaga æ det godt mæ hæg.
kvenndagsbrúr	jente eller kvinne som går for mykje pynta ti' kvenndags.	"Kvenndagsbrúr æ hægdagssút". D'æ sjella mi tale om kvenndagsbrúri nò ti' dags.
kvenndagskleg	kvardagsleg	Det va' kalleg det kvenndagskleg Òlâv gjekk i kjyrkjunn i dag.
kvenndagsklædd'e	kvardagskledd	No for ti'inn gange fókk kvenndagsklædde fysst da sku av å handle, det gjåre alli fókk førr'e.
kvenndagsklæi	kvardagsklede	I virkó gjinge mi mæ kvenndagsklæi.
kvenndagskost'e	kvardagskost	An kan 'kji plent seie at gomb'e æ kvenndagskost'e.
kverk'e	innsnevring	Der æ an kverk'e i treptó, da smalne âv.
kverkjâ	hestehoste	D'æ sjella mi høyre om hesta som have kverkjâ nò.
kverr	kvar	Bóa gjekk på skjí kverr dag'e i førri vikunn.
kverrsin	kvar sin Somme i Valle seier "kvessí / kvessin".	Da ha' kverrsin bílæ. Mi hav' kverrsitt hús, èg å bróe min. Mi hav' mæ åkkå kverrsí vermdeflaske.
kverrt dusti	kvart minste grann	Da våre nøyne mæ å få mæ sikkå kverrt dusti itt da høya.
kverrt módige grandi	alt saman	Mi plukka kverrt módige grandi på moltestǿæ.
kvertanna	annankvar	Mi slóge slåttâ kvertanna åri.
kvervi	område, kvelv i landskapet	Mi sjå jamt reissdýr i dei kvervæ innst i dalæ.
kvervili	kvervel	Der kåm an kvervili å flutte høytti hít i Haugebirksteigjen.
kvesse í	"glefse til" (munnleg)	'An kvesste í då 'an fekk høyre valresultati.
kvesse seg ti'	1. motivere seg for ekstra innsats, vere i gong med ein ekstra innsats 2. øse seg opp og verte brått sint	1. Taddeiv kvesste seg allstǿtt ti' frå morgónæ, men 'an héldt inkji út lengji. 2. Gýrí kvesste seg ti', å ville inkji vère mæ mei'.
kvesse stakkjen	gjere høystakken smal oppover (høystakk og lauvstakk)	An laut kvesse stakkjen så 'an sló av si vætâ.
kví	inngjerding for husdyr (av tregrindar) Sjå også kvíe.	Da samla búskapen i kvíne då det bigjynte å mørkne.
kví	kvifor	Kví gjåre du nå detta? Kví fèr'e du sossa?
kvidde	tyne, stogge i voksteren, forrøyne	Denne kaldvætâ hèra i åkræ æ eg ræd'e kjæm'e ti' kvidde vokstren. Det tar 'kji stóre úhèvilen førr'ell det kviddar vokstren. Lombí vorte så kvilte då da miste moirí.
kvidde bort	"visne bort" pga dårleg stell	Lombí vorte kvilte bort for da finge 'kji nóg mjåkk av moi sikkå.
kvíe	lage inngjerding for husdyra / krøtera Sjå også kví.	I gamle dage kvía da sauin å gjeitan.
kvíevodd'e	teig der det hadde vore kvia (ofte i årevis; vert også bruka som stadnamn)	Det kunna vère fænår'e frå fleire gara på same kvíevoddæ.
kviggjúre	reim på hesteselen som går under magen ved óra	Kviggjúrâ tar alli vèr' stromm.
kvígrind	grind til å lage ei kve (inngjerding for kveg)	Kvígrindan vare haldne ihóp mæ henka.
kvik	1. levande skapning 2. storfe (kyr)	1. Der va' alli a kvik å sjå ette vègjæ. 2. Det va' alli kvikji å sjå né'å voddæ.
kvike	kveke	Det kan vare leitt mæ dei kvikunn dissom an inkji æ virkjen ti' hald' 'æ undâ.
kvike	1. auke, stige 2. når alkoholen verkar	1. Åne kvikar i dag, det tèk'e fælt på snjóren. 2. "Det kvika, dèt lisle", sa Òlav Sǿbakkâ.
kvik'e	opplagd, kvikk	Åni æ kvik'e å fær arbei'i fórt gjårt.
kvik'e å rǿrig'e	oppegåande (bruka om eldre person med god fysisk og psykisk helse)	Angjær æ kvik å rǿrig endå 'u snart æ níttí år.
kvikerykk'e	"ustyrleg lune" (når born og dyr er opplagde og kjæter seg om kvelden)	Ungan krauna da vår' tròta, men kvikerykkjen kåm líkevæl.
kvikjendi	små dyr t.d. lam og kje	Det varte 'kji så mange kvikjendi mi ha' mæ på støylen i år.
kvikji	1. naglefestet 2. blautvev innanfor hoven på hesten	1. Det æ vóndt å ríve né' i kvikjen (ei andære). 2. An kan ljót' bøygje saumen så an inkji kjæm'e né' i kvikjen.
kvikkåva	god rørsle i fosteret hjå ei ku	D'æ gó'slegt fysst kjýne æ kvikkåva.
kvikne	1. utvikle seg, livne 2. verte friskare etter sjukdom	1. Det ha' kvikna makk'e i fiskjæ. Det ha' kvikna makk'e i dei daue lambæ. 2. Eg hèv' kvikna ti' ette ivefærdinn.
kvikskó	slå saumen inn i kvikjen (slik at hesten vert halt)	Merrí varte kvikskódd, så 'u haltar 'å vístri framfótæ.
kvikt	krøter, bufe Somme seier "kvik".	Eg såg alli a kvikt då eg va' på heiinn.
kvíld	pause Sjå også dògúrskvíld og kvíld'e.	Nò ljóte mi have a gó' kvíld, så lengji som mi hav' stræva.
kvíld	uttrykk bruka om at slåtteteigen vert slegen annekvart år (same tyding som rétt kvílt)	Slåttâ hèra varte kvíld annekverrt år.
kvíld'e	utkvild Sjå også kvíld.	Eg hèv' lègje i kvílunn a bil, men eg kjenner meg inkji kvíld'e.
kvildr	uroleg folkemengd	Der va' a kvildr mæ fókk ottenat kjørkjunn 17. mai.
kvildre	1. fleire personar i leik / aktivitet, helst ungar; bruka berre i fleirtal 2. person i aktivitet / arbeid (Hylestadmål) Sjå også kvildren.	1. 17. mai kvildre ungan ottenat skúlâ. 2. Eg hèv' sète å sétt kòss du hèv' kvildra i dag.
kvildren	1. fleire personar i leik / aktivitet; bruka berre i fleirtal 2. person i aktivitet / arbeid (Hylestadmål) Sjå også kvildre.	1. Der va' kvildri mæ fókk å dýr på dýreskúæ. 2. Der æ så kvildri sjå 'ó Jón, 'an tikjest allstǿtt arbeie mæ eitt ell' anna.
kvíle	seng Sjå også kvílebòs, kvíleklæi, kvíleknikt'e, kvílenøyti, kvílepad'e, kvílestamn'e, kvílestokk'e og kvíletjell.	I dei gamle stògó va' der jamt tvæ kvílu.
kvíle middèji	kvile middag midt på dagen (om kyr på støylen)	Kjýne kvíle middègji midt 'å dagjæ.
kvíle slåttâ	ikkje slå ein bestemt slåtteteig det året (slåtteteigane vart ofte kvílt, altså slått annakvart år, eller ivekvílt)	Da kvílte mest'e allstǿtt slåttâ anna åri.
kvíle åkren	uttrykk bruka om at åkeren ikkje vart sådd kvart år	Fysst da ha' kvílt åkren, gav 'an mei' néste år, meinte sòme gamle.
kvílebòs	gras eller halm i senga (i eldre tid; bruka berre i eintal) Sjå også kvíle.	Fókk slóge helst'e storr'e ti' kvílebòs på heiinn. Der æ 'kji rare fjøyringjí i kvílebòs.
kvílebreie	sengeteppe	'Å sòme kvílebreiu æ der befs.
kvíleklæi	sengeklede (bruka berre i fleirtal) Sjå også kvíle og klæi.	Jórånd tvó kvíleklæin i gjår.
kvíleklæplagg	sengeklede som td rugge eller tjeld (eller bossbreie vove av filler)	Fysst an sveiper kvíleklæin kring seg, så hève an same kvíleklæploggjí på seg som 'nundi; sò kadde mi det "å liggje i sveipi".
kvíleknikt'e	sengeknekt Sjå også kvíle.	Kvílekniktan våre så vént útskorne.
kvílekró	sengekrå	Gunvor å Òlâv gjøymde brennevínsbuttilen i kversí kvílekró.
kvílelengde	lengd på seng (i eldre tid)	Kvílelengdun våre inkji så lange førr' i tíinn.
kvílenøyti	"sengekamerat" (bruka om ektefelle eller andre ein deler seng med) Sjå også kvíle.	D'æ godt mæ kvílenøyti, så slepp'e an å liggje eisemadd'e.
kvílepad'e	fast sitjebenk framanfor himmelseng (skåp å kvílu) Sjå også anveggspad'e, pad'e, lislepad, mollpad'e og kvíle.	Det æ praktisk mæ kvílepad'e.
kvíleplagg	sengeplagg	Kvíleplagg kan vère rugge, tjell ell' fydde.
kvílestamn'e	endestykka når ei seng kan delast opp i 4 delar Sjå også kvíle.	Kvílestamnan æ hægri 'ell kvílekniktan.
kvílestein'e	stein ved støylsveg der det er vanleg å ta ei kvild	Mæ kvílesteinen skåre mi nomní åkkå n'i pinna å stava.
kvílestokk'e	framkanten på senga Sjå også kvíle og sengjebórd	'An slengde fǿtan ive kvílestokkjen å fram 'å tili.
kvílestóppi	sengestolpe	Evst i kvílestóppó va' der svorva kúlu.
kvíletili	sengebotn	Kvíletili va' jamt av úvand'e mat'rial'e.
kvíletjell	ullteppe til å liggje på og til å breie over seg (under dyne eller eldre typer av sengetøy) Sjå også kvíle, heimetjell, kjørkjetjell, býtjell, tevlingetjell og tjell.	Om vetran brúka mi allstǿtt kvíletjell mæ eg va' líten, då sluppe mi frjóse.
kvílnast	verte kvild, få kvile	An kvílnast inkji nåkå godt itt an må sitje oppi å vente.
kvilt'e	vatteppe, eller fleire ullteppe sydde saman med trekk utanpå, bruka som dyne NB: Gamalnorsk: Hvitill	Kvilten va' tykk'e å tung'e, men líkevæl va' 'an 'kji varm'e. Mamme breidde kvilten på kvílâ.
kvímål	1. staden der kvia hadde stått ei natt 2. måleeining (td for ei kví)	1. Kvímåli varte godt hevda fysst búskapen ha' stae der a nótt. 2. Så vídt som a kví gjekk, kadda da kvímål. Eg hèv' slègje útive tvau kvímål.
kvinkjen	klagande, sytande	Bóa hèv' vòrte så kvinkjen i dag, eg trúr 'an kan vère sjúk'e.
kvinn	kvern	Der va' fjórta kvinni innmæ Hommsåne.
kvinnauga	hol i midten av kvernsteinen i ei kvern	Kvinnauga æ hòli i kvinnesteinæ.
kvinnebyrr'e	nok vassmengde til å drive kvernkallen for å male korn (bruka berre i eintal) Sjå også byrr'e og byrre på.	Nò æ det gó'e kvinnebyrr'e, så nò æ det barre å male!
kvinnefadd	fall i bekk eller elv (nok fall til å drive kverna)	I Víkebekk æ der mange kvinnefodd.
kvinnegar'e	"skjerm" som går kring kvernsteinane i ei kvern (hindrar at mjølet flyg utover, og sikrar dermed at det hamnar i mjølkista)	Kvinnegaren va' gjår'e av tréverk.
kvinnegnarr'e	gammal merkedag (1. september, St. Ægidius, på primstaven ofte merkt med to kvernsteinar. Var den dagen turr, ville det verte lite kvernvatn heile hausten)	Fókk vår' merkne førr'e, å la' merkji ti' veiræ denné dagjen, kvinnegnarren, for dèt ha' mæ mjø̀lmatæ å gjère.
kvinnekadd'e	loddrett stokk med fjøyri som driv kverna	Kvinnekadden svív'e i klauvinn.
kvinneslòk	vassrenne inn til kvernkallen	Eg trúr eg lýt gjère nýtt kvinneslòk, di gamle æ ròti.
kvinnestemm'e	jord- og steinvoll som demmer opp og samlar vatnet inn i eit slòk	Kvinnestemmen leier vatni frå åne å inn i slòkji.
kvinnevatn	nok vatn i kvernbekken til å drive kverna (ein måtte oftast demme opp ei tjørn for å få nok "kvinnevatn")	Æ der inkji kvinnevatn i Víkebekk sommårmål, vare det seint i år.
kvinnevèg'e	veg til kvernhus	Kvinnevègjin vorte mykji brúka om haustó.
kvinn'ús	kvernhus, bruka til å male korn, drive med vasskraft. Vart i tillegg til å male korn nytta til å drive treskjeverk med fleire hundre meter lang vaier.(T.d. på Brottveit, på Tveiti, I Homme).	Kvinn'úsi åkkå varte flutt ette dei stóre flaumæ.
kvirkje	1. klemme hardt rundt halsen 2. kjøve	1. Skjortekragjen æ så trong'e at 'an kvirkjer meg. 2. 'An kvirkt' æ så hardt rundt halsen at 'u varte mest'e kjǿvd.
kvirkje håmåren	halde handa for nær hovudet på hamaren	Du må 'kji kvirkje håmåren mæ du spíkrar!
kvirkjeband	knute bruka til å knyte skjerf, haresnare o.a.
kvirre	vere i farten, stresse; i samband med arbeid Sjå også kvirren.	Kjètil kvirra, men fekk líti gjårt. No kvirra da på, så da rukke det førr'ell éli kåm.
kvirre oppi	aktiv på morgonsida	Gjermund kvirra oppi om morgónen lengji fyre åkkå hí.
kvirren	1. rask, effektiv 2. rastlaus Sjå også kvirre.	1. Såvi æ så kvirren, men 'an røkk'e mykji au. 2. Jón æ så kvirren, 'an greier alli å halde seg i ró.
kvirvle	liten "teig" med nyslått gras som ligg på bakken for å turke i sola (raka inn frå kantane og jamnt fordelt utover) Sjå også breie.	Mi ha' mange kvirvlu útivi då regni kåm.
kvirvle	svive, gå i ring	'An kvirvla si rundt teigjen å fekk alli útrétte nòkå som helst.
kvirvlebøygje	kvervelvindsbye Somme seier "kvirvlebýe".	Det kåm så fæl a kvirvlebøygje å føykte høytti opp i luftí.
kvise seg	klå seg	Borgår kvisa å kló seg då 'an ha' vorte vafsestungjen.
kvísl	1. "elvegrein" (grein av ei større elv) 2. greip av tre	1. Stóråne hèv'e sòme stad mange kvísli. Stampen stó' førr'e innmæ nǿri kvíslí. 2. Eg hèv'e sétt a kvísl på musææ.
kvist'e	1. kvist 2. smalenden av tunntarmen (som er fest i magesekken)	1. Kvistin 'å grænó æ nére'nanné å langt néd mót jórinn, så gråneskógjen æ myrk'e. 2. Kvisten heng'e ihóp mæ vístrí.
kvistekúle	oppsvulma del av ein kvist ved overgang til stomnen (barskog)	Kvistekúlun æ kalleg heitbrende.
kvistfure	særleg kvistut fure	Der stó' a fæl kvistfure oppi líinn, men no hèv' 'u blåse néd.
kvistlaus'e	kvistfri	Bórdí våre sérs véne å kvistlause.
kvíte logní	vassflate utan krusingar, som ser kvit ut frå ei bestemt retning i høve til sola	Det va' kvíte logní på Saksund den dagjen eg va' i Finndalæ.
kvítfrǿsa	kvit mule på hest	Eg hèv' alli sétt kvítfrǿsa hesta i seinare tíd.
kvítfysse	når det bylgjar på vatnet så bylgjetoppane er kvite	Nò blæs'e det så det kvítfyssar på vatnæ.
kvíthéla	noko meir enn héla	I dag tí'leg va' det kvíthéla då eg vakna. Itt det æ kvíthéla sér an mest'e inkji di grǿne ell' gúle i grasæ.
kvítkurv'e	kurv'e utan blod	Góme líka inkji kvítkurv'e.
kvítlivra	kåt, seksuelt opphissa (om kvinner)	Sòme sa at Gònil va' så kvítlivra.
kvítmoggeblekkji	kvitbladtistel (same som målebosti)	Kvítmoggeblekkji æ kvíte å hårutte på undesí'unn av blekkjó.
kvítsklèg'e (H)	kvitaktig farge
kvitt'e	1. utsliten, svært trøytt 2. vere skuls	1. 'An arbeidde så fælt at 'an va' plent kvitt'e då kveldi kåm. 2. D'æ godt å vèr' kvitt'e.
kvítøygd'e	mest fargelaust augeeple (av skade eller alder)	Kjettâ va' sò gåmó at 'u va' mest'e kvítøygd.
kvóa	kvåe (eldre seiemåte)	Tygg'e du kvóa?
kvonn	kvann Sjå også kvonnerót.	Fatikkfókk plukka stundom kvonn på kvonnegrǿó, å brúka denne plantâ som ti'setjing i suppunn.
kvonnegrǿi	område med mykje kvann	Fatikkfókk plukka stundom kvonn på kvonnegrǿó, å brúka denne plantâ som ti'setjing i suppunn.
kvonnerót	kvann Sjå også kvonn.	An kan finne kvonnerǿta, helst'e i grǿó, på heiinn.
kvonnkóv'e	kvann	Kvonnkóven veks'e helst'e på heiinn.
kvòpe opp	hevje seg, svelle opp, auke Somme seier "kvopne opp".	Fysst feskne osta kvòpe opp, vare da rovne, å inkji så faste. Fysst kveikjí bigjynte å gjære, kvòpa ǿli opp. Ha' da mykji gróvt mjø̀l i deigjinn va' det inkji så létt å få deigjí ti' kvopne opp. Fysst kveikjí bigjynte å gjære, kvòpa ǿli opp.
kvorairne	kvarandre Somme seier "kveraire".	Mi gåve kvorairne an klemm'e. Mi såge kvorairne.
kvorannés gó'i	bestevener (gjeld karar)	Òlav å èg have allstǿtt vòre kvorannés gó'i.
kvorje	kvar	Fanten ha' ringa på kvorje fing'e. Mi funne nòkå av kvorje; blåbèr å týtebèr.
kvorjestad	"her og der", fleire stader	'Er tikjest vère moltu nåkå kvorjestad i år. "Kòri hèv' du vòri?" "Å, eg hèv' vòre nåkå kvorjestad".
kvorjum stad	allstad, overalt	Úgrasi veks'e kvorjum stad.
kvoronnós góe	bestevener (berre bruka om kvinner)	Margjit å Tóne æ kvoronnós góe.
kvorv	omfar med laftestokkar i ein lafta bygning	I a vanleg bú kan det vare a mannshægde mæ åtte kvorv. Tårål å Gjermund timra fleire kvorv den dagjen.
kvoss'e	kvass, skarp	Níven 'ass Gófa va' kalleg kvoss'e.
kvoss'e ljó'e	sterk diskant	Bjøddun kunn' have an kvoss'e ljó'e.
kvosshynnt'e	"kvasshorna" (ha kvasse horn)	Det æ spélegt late kvosshynnte kjý gange úklåta.
kvossne	auke på, verte vansklegare eller strengare	Nò kvossnar vinden ti'. Nò kvossnar di polittiske ór'sipti!
kvossodda	kvass knivspiss	Fysst an slåtrar, lýt an have an kvossodda nív'e ti' krossriste mæ.
kvossrausta	bratt takvinkel	Det va' kalleg di kvossrausta denna búí va'!
kvòve	halvkløyvd stokk Sjå også kvåv.
kvæ	kven	Kvæ meine du vinn'e? Kvæ av dikkå vi' stelle mat'e? Kvæ hèv' dú tenkt ti' gjève jólegåve i år?
kvæ som treffer	kven som helst	Eg veit 'kji kvæ som kjæm'e på dugnâ'en frå Nígâ i morgó, det kan vèr' kvæ som treffer.
kvæe	om våren; når snøen smeltar i vårsola; motsett av å skræne; bruka berre i eintal	Nò kvæar det mæ Kvæasåne!
kvær	kva for ein / ei / eitt (av to alternativ)	Kvær vi' du have, kaffé ell' té?
kvær det treffer	alt etter som	På kvendeskjortó have mi allstǿtt flate rukku út'å hæró, men kring halsen å fram'å hondó have mi kvær det treffer.
kvære	kvar si gong (av to)	Da båre a halltunne, kvære sèg. 'An bar a halltunne, kvære gongjí.
kvære i halsæ	gjeve lyd frå seg når ein vert kverkt eller på annan måte ikkje får puste	Såvi lei' så av astma, at det kværa jamt i halsæ fysst 'an leita si. Da kvirkt' 'an så det va' så vídt det kværa i halsæ.
kvære lén'e	kvar side	'An gjekk å spaséra mæ a jente 'å kvære lénæ. 'Er æ ljósbrjótari å kvære lénæ 'å gongjinn.
kværegjind (H)	ingen av to; bruka berre i nektande setning Sjå også kværegjindi (V).	Da have alli kåme heim'tte av heiinn kværegjind.
kværegjindi (V)	ingen av to; bruka berre i nektande setning Sjå også kværejind (H).	Mi kunna 'kji syngje nåkå rétting kværegjindi. Eg kjenner alli kværegjindi av dessa tvau kvendó.
kvæv'e	liten dal, rund dalbotn	Reisdýrí gjinge å beitte inst i kvævæ.
kvæve	kvelve, snu opp ned	An laut kvæve salttrògjæ itt an ha' tvègje det.
kvæve tròg	når to ligg på sida inntil kvarandre i same retning i senga; same tyding som fu i fang	Nò vi' mi leggje åkkå ti' sòve, Titta, å mi lute kvæve tròg, for kvílâ æ så smòl.
kvævetónu	kjenslevare tonar i musikk	Haddvår Kåsland spila enn brúreslått'e som ha' så véne kvævetónu.
kvævt mål	gråtkjøvt mål	Gunnår tala mæ kvævt mål då 'an tala i líkfærinn.
kvåe	1. tyggjegummi laga av harpiks på gran Sjå også íkonnkvåe, grånkvåe og skrape kvåe. 2. tyggjegummi Sjå også amerikakvåe, býkvåe, kvåedås og kvåetugge.	1. Danil Steigaræ skrapa, brædde å selde kvåe av grån. 2. "Spýt út den kvåâ"! húva læraren.
kvåedås	metallboks til å ha tyggegummi i (ofte bruka ein ei "Globoid-øskje") Sjå også kvåe.	Eg hèv' tuggje så lengji at nò lýt kvåâ oppi kvåedåsí a bil.
kvåetugge	grankvåe eller "moderne" tyggegummi som er bruka og skal brukast fleire gonger Sjå også kvåe og tugge.	Førr' an la seg laut an leggje kvåetuggâ enn lageleg plass'e.
kvånvègjen	på morssida (bruka berre i eintal)	I kvånvègjæ æ eg av åmlingó.
kvåri	1. del av stakkskóren i setesdalsbunaden 2. dei grøne stripene nedetter den mannlege setesdalsbunaden 3. voll som ligg rundt td ein tjørebrenningsplass eller grøft	1. Der æ trí liti på kvåró; raudt, grǿnt å svårt. 2. Kvåren æ a slags tunn, grǿn strípe på dalebuksó. 3. "Du kastar jórdí opp i an kvåri rundt veitâ, så inkji tjø̀râ renn'e útivi", sa Helleik.
kvårsom æ	uansett	Detti vi' eg, kvårsom æ!
kvårtél	1/4 tunne; måleeining	Mi tóke opp tíe kvårtél mæ fræ.
kvårtélsipti	halvmåne i ny og ne	D'æ kvårtélsipti i ný å néa.
kvåst'e	tett skog på eit mindre område	Der æ an kvåst'e i skógjæ åkkå som æ så vokstrelèg'e.
kvåv	taktekkjing av halvkløyvde og uthola stokkar lagde som over- og understokkar; bruka berre i eintal	Kvåv varte brúka nòkå på høybúi på heiinn.
kvåvtòke	tak av halvkløyvde stokkar	I a høybú 'å heiinn, fysst det va' langt avgari, brúka da tídt kvåvtòku.
kå	breie nyslege høy med rive jamt utover jordet slik at det får turke	Papa sló grasi mæ slåmaskjín, å mi gjinge attí å kåddi. An lýt bå' kå å vende høytti.
kåkre	dulle (med t.d. born)	Du må 'kji kåkre sossa mæ 'ó Bóa.
kål	kål	"Der æ makk'e i desse kålæ", skreik 'an né'å Búinn.
kåle	drepe Sjå også kabbe og kabbe seg.	Jón kleiv så hågt at da våre ræde 'an sille dette néd å kåle seg.
kålsuppe	kjøtsuppe med ungt nepekål (helst før kålet var utvakse)	"Kålsuppe æ så sunt at det gjère barre godt å ète seg únýt'e", hermde Gófa.
kåmast	Bruka i úttrykket kåmast undi mæ
kåmast ât	få tilgong til noko som er trongt og vanskeleg tilgjengeleg (td arbeid, reparasjon; bruka i samband med at det vert ulageleg å få gjort eit arbeid)	Eg kjæmst 'kji ât så eg fær gjårt detti nåkå rétting.
kåmast i hug	hugse, minnast kvarandre	Stundum æ det 'kji så létt å kåmast i hug itt det æ lengji si' an hèv' sétt kvorairne.
kåmast ti'	få plass eller rom til å gjere eit eller anna	Eg kåmst inkji ti', for der va' så úlagelegt å arbeie. Eg kjemst 'kji ti' mæ dei stóre å stíve hondó mí.
kåmast undi	lære, røyne, få greie på, kome inn i arbeidet Sjå også kåmast og undi.	Eg hèv' kåmest undi at det æ så mykji léttare å gjère mange bodda av same slagjæ.
kåmast undi mæ	verte klår over, verte kjend med	Eg kåmst undi mæ at Haddvår å Hæge våre ihóp.
kåmast 'å	ha mathug	Det æ så godt å kåmast 'å itt an hève nåkå kaffé attat matæ.
kåme	kome NB: konjunktiv og preteritum eintal: kóm; truleg mest bruka i Valle sokn: Det einaste måtte vère om du kóm innom sundagjen. KKH og GE.	Bonní glé'a sikkå ti' fai' deiris sille kåme heim'tte. Fysst hesten rister seg, kjæm'e der úveir. Fysst skoddí rýk'e opp'tt'e, kjæm'e der úveir, men fysst 'u legg'e seg néd, ell' løyser seg opp, kjæm'e der gó'veir. Kåmi nå i hug at di inkji egne dikkå for langt út'å ufsí!
kåme ât	om person det ikkje er så mykji mæ	Det kåm 'kji så mykji ât 'ó Såvi, 'an va' så líti talig'e.
kåme attí	1. nå att 2. vere ajour med arbeid eller anna 3. blande i vanvare	1. Eg kåm attí 'an Jón mæ Skâvlen. 2. Nò hèv' eg kåme attí mæ arbeiæ, så nò æ eg så fornǿgd. 3. Der kåm attí nåkå sukker i sta'en for salt i sausæ.
kåme attive	kome over	Lavrans kåm attive an tilemarkjingji som tjóvjakta.
kåme âv det	"misse tråden", ikkje greie å få med seg det ein skulle ha sagt eller framført (ikkje minnast noko ein veit vel, td når ein les noko utanboks, og så gløymer ein brått resten) Sjå også kåme.	Sigríd tålde moskan i spitæ, men så kåm 'u plent âv det.
kåme av gløymi / kåme i gløymi	verte gløymd (uttrykka er ubunden dativ)	Góme fortålde så tídt detta, at det kjæm'e alli av gløymi í mi. Den gamli tradisjónen hèv' kåme i gløymi.
kåme âv mæ	1. ikkje greie 2. kome unna med	1. Mi kåme alli âv mæ dessa arbeiæ, mi ljóte vère fleire! 2. Trú om mi kåme âv mæ detti, si' mi have skòte for mange reissdýr?
kåme av rondinn	hoppe over ei line når ein les i ei bok (feillesing)	Itt da låse, brúka da jamt pékefing for inkji å kåme av rondinn.
kåme av sauinn	slutte å koke	Det kåm av sauinn, så eg lýt leggje inní mei'!
kåme av sundæ	brått misse evna til å symje (truleg pga krampe)	Eg kåm av sundæ, så det va' godt der inkji va' så djúpt.
kåme brjótandi	truge eller tvinge seg fram	Dei som kåme brjótandi vare sjella líka.
kåme 'era ti'	kome til ein stad Sjå også kåme.	Jón kåm 'era ti' for tjúge år sía.
kåme faggandi	gå seint og makeleg (helst om eldre folk)	Da kóme faggandi, dei gamle feggan.
kåme fètandi	kome gåande (svært seint) Sjå også fète og fèt.	Da kóme fètandi så vídt da stige om tå.
kåme fyre meg	kome i hug noko (brått)	Det kjæm'e fyre meg at du sa plent detta då eg trefte deg for tjúge år sía.
kåme gjótandi	kome fort eller brått	Augund kåm gjótandi så an kunna trú 'an ha høyrt nåkå fælt å nýtt.
kåme godt mæ	vere til stor nytte	Det kåm godt mæ at mi ha' mæ åkkå oljekjóla si' det varte slig úveir. Dei seiste nævran kóme godt mæ då mi tekti, hellis ha' det vòre i minste lagji.
kåme hondó i lag	ikkje få gjere stort (td når born er i vegen for arbeidet)	Eg kjæm'e alli hondó i lag, eg vare så útussa mæ adde desse ungó rundt meg.
kåme i an kròm'e / kåme ó' an kròm'e	kome i eller ut av ei vanskeleg stode (særleg økonomisk) Sjå også kåme og kròm'e.	Da kóme alli útó' kròmæ så lengji da livdi. Nò hèv' 'an kåm' i slig an kròm'e. Da kóme i så fæl'e an kròm'e då da sette sikkå i gjelli.
kåme i andvòkâ	1. vakne om natta, og ikkje få sovne att 2. å ha vore vaken så lenge at ein ikkje får sove (overtrøytt) Sjå også andvòke og andvòke.	1. Klokka fíre om nóttí musar kåna ti' mannæ: "Hèv' dú au kåme i andvòkâ?" 2. Eg æ så blindtròta at eg kjæm'e vel i andvòkâ i nótt.
kåme i kast mæ	verte kjend med	Eg kåm i kast mæ an fræminde kar'e som ha' tótt så gama å lært seg vallemål.
kåme i mjåkklaup	mjølke meir enn vanleg	Blómerós hèv' kåme i slig mjåkklaup no, si' 'u fekk så godt gras.
kåme i skutrí	kaste eller sløse bort noko som er til overs (td når ein sløser med mat)	An må var' ræd'e at denné maten kjæm'e i skutrí!
kåme i åveltâ	falle eller leggje seg så ein ikkje kjem seg oppatt (bruka om dyr)	Eg fann atte sauen i åveltunn.
kåme inn'å	kome borti Sjå også kåme.	Kåm du inn'å den nýmåla veggjen?
kåme knysjandi	kome med brask og bram	Bjynnen kåm knysjandi å vill' take kjýrí.
kåme laggandi	kome ruslande	Dei tvei feggan kóme laggandi ette vègjæ.
kåme mæ	1. vere viktig, vere til stor hjelp 2. vende om til tru på Gud	1. Det kåm mæ, mange tí'i, at støylskjèringan våre góe ti' kadde. 2. På bǿnemǿtæ i kveld kóme da mæ bå' Hæge å Taddeiv.
kåme mæ snévind'e	kome fort og uventa (om ein person som kjem gåande i stor fart) Sjå også snévind'e.	"Kjæm'e du plent mæ snévind'e", sa fókk itt an kåm fórt.
kåme néd i myrâ	uttrykk om å vere langt nede psykisk Sjå også myre	Eg kåm néd i myrâ, å va' sjúkemeld'e i an heil'e måni.
kåme ó' húkunn	kåme ut or huset / tilhaldsstaden Sjå også kåme, ó' og húke.	'U visste alli å få 'an út ó' húkunn. 'U kåm alli ó' húkunn i dagevís.
kåme på mannetungâ	verte tala om	Sigúrd kåm på mannetungâ då 'an ha' stei'hoggje så fælt mæ hægjí. Margjitt æ så på mannetungunn, mæ nýe bǿka å fjærnsýnssæria.
kåme på plate	verte fotografert Sjå også take seg av.	'An líka inkji å kåme på plate, 'an tótte 'an såg ljót'e út.
kåme seg i hug / kåme i hug	hugse på Sjå også kåme.	Det æ så vóndt å kåme seg i hug,itt an hèv' vorte útussa av så mangt. Eg kjæm'e i hug 'æ góme, kòss 'u sat å spita kverr dag'e då 'u va' gåmó.
kåme si	1. leggje på seg 2. friskne til, verte frisk 3. verte betre / flinkare 4. få betre råd	1. Tikje du eg hèv' slanka meg? Nei, eg tikje du hèv' helle kåme di. 2. Òlav hèv' kåme si så i det seiste, at nò æ 'an i arbei' atte. 3. Eg hèv' kåme mi så mæ matematikkjæ i det seiste, at nò tikje eg barre gama. 4. Svein hèv' kåme si så nò, at 'an kan betale reikningan sí.
kåme si ti'	få seg til Sjå også kåme, seg og ti'.	Eg kåm mi inkji ti' å spørje om å få låne pæninge av 'ó. At du kåm di ti' å take bitaling for detta!
kåme smøyglandi	kome smygande, lure seg fram	Gjermund kåm smøyglandi rundt steinen så eg stokk nåkå kallegt!
kåme starvlandi	såvidt greie å gå	Fókkji kåm starvlandi heim'tt'e av heiinn, mæ an fæl'e kass'e på ryggjæ.
kåme svívandi	kome tilfeldig ruslande (utan å ha eit særskilt ærend)	Tóne kåm svívandi, å tóttest inkji have nåkå 'u sille gjère.
kåme takandi	kome brått, skunde seg	Fókk kóme takandi då det brann i Sagneska'.
kåme ti'	1. når kua får kalv Sjå også: bère. 2. gå godt i hop, trivast i hop, greie å samarbeide 3. treffe satsen og sparke frå i td lengdesprang eller skihopp	1. Nær ska' kjýrí kåme ti'? 2. Da kåme godt ti', dei tvei svaddan. Da kóme 'kji ti', Einår å Ívår. Det æ vént å sjå at bonní kåme ti' så godt. 3. Eg kåm 'kji ti' då eg sill' hoppe, så eg laut barre late det vère.
kåme ti' manni	kome fram til folk	I úveir kan det vèr' godt å kåme ti' manni.
kåme ti' mæ	verte samd med ein person, passe greitt i hop	Èg å Tòróv kóme godt ti' mæ kvorairne.
kåme ti' om	verte forlikte om, verte samde om	Mi sku nóg kåme ti' om prísen, trúr du 'kji dèt?
kåme ti' si	vakne att etter å ha vore i uvit	Åni úvita då 'an datt så fælt, det va' lengji førr'ell 'an kåm ti' si.
kåme ti' tals om	"høve til å tale om"	Mi kóme ti' tals om presten som varte dǿmd'e i Valle.
kåme trysjandi	kome med stor fart og kraft gjennom skogen slik at greinene drys	"Seist'e kåm Lindormen trysjandi néd líí" (frå soga om Lindormen i Brotteli).
kåme útâv det	1. misse tråden 2. "resultat"	1. Eg kåm plent útâv det då eg stó' på kjørkjetilæ masjónsdagjen. 2. Eg kåm godt útâv det mæ dei klokkehandelæ.
kåme útivi	verte ålkjent	Det kåm útivi at Gjermund ha' spungje ett' 'enni Tóne som va' forlòva. Kåm det útivi at da inkji våre fudde bakara, kunna da inkji få baking.
kåme 'å rèkum	kome på villstrå	Mi kóme 'å rèkum då mi sille heim'tt'e av heiinn.
kåme 'å sau	kome på kok Sjå også kåme, sau og sjóe.	Nò hèv' suppa kåme 'å sau.
kåmebúskap'e	krøter som har kome frå ein annan stad (td innkjøpte enkeltdyr eller dyr frå ein ny brukar i grenda)	Kåmebúskapen æ så vónd'e å gjæte, for dýrí vite 'kji kòr' da sku gange.
kåmen	flau bruka i uttrykket vare kåmen Sjå også vare mæ.	Eg varte så kåmí fyr' 'enni, som 'u gauvra å tala. Eg va' så kåmen fyr' 'ó, 'an kan alli halde inni grautæ.
kåmenaut	husdyr som ikkje høyrer til flokken; skapar uro, ugreie og strid Mange seier "kómenaut".	A kåmenaut kunna skape úgreie i búskapshópæ.
kåmåri	1. utedo eller do i uthus 2. ekskrement i utedo Sjå også vannhús og kåmårstilje.	1. Taddeiv sat lengji i kåmåræ i gjår. 2. D'æ a ulkearbei' å kjøyre út kåmåren.
kåmårstilje	golvbord på sidene av opninga i utedoen Sjå også kåmåri og tilje.	Den eine kåmårstiljâ va' mest'e ròtí.
kåne	1. kone 2. kvinne	1. Kånâ mí heite Gýró. 2. Di va' a vé' kåne!
kåneveng'e	enden på plaggji når ein har knytt det på seg	Fysst an nýter plaggji skakt på seg, kan det vare kåneveng'e.
kåpespenni	sylvspenne til setesdalsbunad (i belte, i brjósdúk'e, og i líne)	Da líka at kåpespenní våre bramelège.
kåpårdankji	koparmynt Sjå også kåpår'e og dankji.	Det va' kåpårdanka mi brúka itt mi kasta på stikkâ.
kåpår'e	kopar	Kaslan som kvendí sóe gumb'e í, våre av kåpår'e.
kårast	skilst såvidt i væske og ostemasse (om mjølk)	Fysst mjåkkjí brýtst líti, å osten æ smår'e å blaut'e, å mysâ mest'e kvít, seie mi at det kårast. Eg ville brøyte nåkå haglette, så ha' eg né'í for líti brøytingji, så det barre kårast.
kårt'e	moltekart Sjå også blindingji, glåpari og graskårt'e.	Det æ fórt å få vóndt i magjen fysst an ète kårta.
kårteflus	bekarblad rundt moltekart	Fysst an plukkar kårta, då vare det mykji kårteflus.
kårtekjarr	område med mykji kårt'e	Kårtetjorrí ljóte stande ti' kårtan æ mogne.
kårtemýr	myr med mykje moltekart	Kårtemýran finge stande om da slóge på heiinn.
kåt'e	vilter og glad Sjå også kjæte si og slå si opp kjæti.	Lisle - Torgrím va' så kåt'e at 'an hoppa som a kjé. Kåvan æ så kåte at mi få da mest'e inkji inn'tte i kveld.
kåvbeina	kalvbeint Sjå også kanne njó og stabbeina.	D'æ inkji úvanlegt at kvendí æ kåvbeina.
kåv'e	kalv, Sjå også stútkåv'e, kjýrkåv'e og kissi.	Kåven fýgde kjýrinn fóts fǿti. Kåvan stande i stiddi.
kåvebrynne	kalvedrikk	Da slóge mangt oppi sutrebyttâ for å have ti' kåvebrynne.
kåvehagji	innhegning for kalvar	Da ha' kåvan oppi Kåvehagjen i gjår.
kåvestiddi	avdela rom for kalv i fjøset	Itt kåvan våre små, stóge da i kåvestiddæ.
kåvesúss	súss laga til av nyslakta og nýspækt'e kalv (servert som ei suppe med kjøt oppi)	Kåvesúss æ sjeldfengjen å nau'gó'e nóssmat'e.
kåvesutr	mjølk og mjølblanding og evt anna (gjeve som mat for små kalvar)	Vi' dú Bóa setje byttun mæ kåvesutr inn ti' kåvó i stiddæ?
kåvi	1. tjukkleggjen 2. form på bunadsokk over tjukkleggen	1. Eg fekk så sènedrættâ i dei eine kåvâ. 2. Det varte reikna for vént å have stóre kåva, difyri spita da kåvan stǿri 'ell da ha turt. Kvendekåvan våre ette måten víare 'ell karekåvan på sokkó.
kåvkjýr	ung kvige som får kalv Sjå også kåv'e og kjýr.	Det æ 'kji vente 'u mókkar så mykji, 'u æ då barre a kåvkjýr.
kåvoll	kjøt av spekalv Sjå også kåv'e.	Å kjenn, detti æ kåvoll, så møyrt å godt!
kåvsjúk'e	bruka om ku som skal kalve	Blómerós æ kåvsjúk, så mi ljóte sjå godt ett' 'enni.
kåvslègji	livmor i ku	Kåvslègji hèv' vrie seg, så mi ljóte rétte det opp'tt'e.