Ordliste

rydde, samle, pusse opp restar, t.d. høyrestar
Sjå også nabbeleg (H) og nabbelèg'e (V).

'U nabba så virkeleg ette seg. Du lýt nabbe opp'tte det du hèv' fǿrt néd.

skjelve
Sjå også nadr og nadren.

D'æ inkji létt å halde stilt fysst an nadrar.

1. gnage
1. angre

1. Sauin plage nage beiti snautt.
2. Det naga meg ti' at eg inkji meldte meg på den túren.

1. gnisse
2. spent situasjon

1. Eikjâ naka mót steinó på strondinn.
2. Det nakar midjom londó, sa da i midjomkrígsåró.

1. konkurrere i teoretiske oppgåver (td diskusjon, quiz)
2. prøve krefter mot kvarandre

1. kneppe
Sjå også napp'e.
2. bruka om fisk som et av agnet (men ikkje vert hangande på kroken)
3. mest, nær på
Sjå også lausbeitt'e.

1. Du lýt nappe att'e skrivnappan dí, Bóa!
2. Det nappa fælt, men eg fekk alli a bein.
3. Det nappa mi at eg néri ha' grini mæ du féla. Det nappa mæ mi at eg ville kaupe bílen 'ass Knút.

knirke

"spionere", finne ut av

'An laut nase ette adde ting.

banke

Sigúrd natta så hardt på glasi at eg våddest 'an sló det sund'e.

sjå svært nøye på / etter

Eg må rektig nauakte for å sjå det.

be einkvan inderleg

'An naubâ innbròtstjóven om å inkji skjót' 'an.

1. "er ikkje så nøye"; bruka i nektande form
2. feile, mangle

1. Det naua inkji mé om kåna flutte út. Det nauar alli om eg inkji fær ète i dag.
2. Ko nauar dé?

rope på hjelp ved livsfare
Sjå også húve og illhúve.

gni hardt og lenge
Sjå også naue.

Mýhankan bite så fælt at eg naunika meg heile kveldi. Eg naunika på flekkjen på dúkjæ dèr eg ha' fǿrt néd blèk.

"småete" på kjeks o.l.

'U navla på nåkå kjeks.

gnelle, skjelle

kneggje, lyden som hesten gjer

feste med tre- eller metallnaglar

Grindespèlin ljóte bå' grøypast å neglast inn i òkan.

setje naglar i noko

Eg neglde skapti på a ause i gjår.

1. nekte
2. la vere å hjelpe

1. Eg neiktar for å hav' gjårt detta!
2. D'æ 'kji létt å neikte fysst fókk æ plent i beit.

gneiste

Det neista så unde sléemeió då mi kjøyre på tånunn.

såvidt få seg til å gjere noko; likevel vert ordet berre bruka i nektande form (t.d. nenner alli)
Sjå også adjektiva nenneleg (H) og nennelèg'e (V) og adverba nenneleg (H) og nenneleg (V).

Eg nennte 'kji take bitaling.

brette / falde i hop
Sjå også tvíneppe, fjórneppe og nept'e.

1. kome til krefter, samle krefter
2. verte sterkare (fysisk)

1. Du nerkast av matæ fysst du æ solten å tròta.
2. An nerkast fysst an fèr'e ti' var' vaksen.

sy i hop med sting, reparere, sy att hol
Sjå også neste.

handhelse (gjerne for å stadfeste ein avtale eller liknande)

bruke knytt neve til å flå skinnet av eit slakta dyr
Sjå også njóe (Vallemål).

Det æ mest'e úmògeleg å nèveflette enn elg'e.

mjølke for hand (på den måten at ein held spenen i loven, klemmer fyrst til med peikefingeren, og så dei andre fingrane etter kvart nedover slik at ein på den måten presser mjølka ut av spenen; ein mjølkar på høgre sida av kua og byrjar med framspenane)
Sjå også mókke og strípemókke.

D'æ tungt å nèvemókke mange kjý, men det gjeng'e mykji fórtare 'ell å strípemókke.

klyppe navlestrengen

Nýfǿdde bonn lute nevlast.

nistire

1. gni
2. innpåsliten, påtrengjande (bruka om dyr og menneske)
Sjå også nikaflus, nike seg, nikjen og make.

1. Å nike nau-ell'e æ inkji létt. 'U nika seg i augó.
2. Ånund va' nikjen, så eg líka 'an alli plent.

1. gni seg
2. vere innpåsliten
3. bruka i uttrykket nike seg inn'å.
Sjå også nike, nikaflus og nikjen.

1. Anlaug nika seg i augó, 'u ha' fengje rusk inní da.
2. Tór nika seg allstǿtt rundt kvendí. Búskapen nika seg rundt húsí så det va' a plage.

nemne

Du må alli nimne det, so kalleg æ det.

nippe i, røre

Det va' lausbeitt, så fiskjen nipla såvídt i taumen.

leike med ein stav eller pinne (nippepinne) på den måten at ein får han til å svive i lufta ved å slå oppunder han med ein liten stav eller stikke (røytâ)

Å nippe pinni va' vanleg bånestròk førr' i tí'inn.

spesiell lyd som skorne lagar når ein går, knirkande lyd frå td dørhengsle

Dei nýe skóne mí nirkle så eg sýter mæ å brúke da. Nirkle skóne, så æ da inkji bitala.

pipe, lage kvass og spiss lyd

1. bruke knytt neve til å flå skinnet av eit slakta dyr (V)
Sjå også nèveflette (Hylestadmål).
2. Bruke kneet i slagsmål

1. D'æ svint å flette itt an greier å njó'e.
2. 'An njóa tjóven beint i velten.

bruke knea på ryggen til den andre (i slagsmål; når den eine låg nede på magen)

nyse

speide, leite, kike etter noko (i løynd)
Sjå også sygne.

'U njósna etti om der va nåkå nýtt å sjå.

nyte

vere nyfiken (noko frekk)

Addestad laut 'an nòse, den fanten!

kose seg, ha det godt, vere nøgd

Eg hèv' nósa mi mæ kjøssteik å sodd'e.

plukke smårusk

Åslaug va' så gód ti' nubbe ette si.

slitast i kantane (om klede)

slite ein kant av plagg

rulle i hop
Sjå også null'e.

Eg nullar a fille kring ljåkjippi itt eg ska' út'å teigjen, så eg inkji skjèr'e meg 'å hondó. Eg nullar mi an røyk'e.

"småpusle"; oftast bruka om arbeid med småting
Sjå også nurgl'e.

'An nurgla å arbeiddi om 'an va' alli så gåmål'e. 'An nurgla det ti' om níven va' alli så skjemd'e.

1. pusle med
2. lage svak lyd (frå eit lite dyr som er i aktivitet)

1. Ko æ det du nuskar mæ? Ånund nuska mæ nòkå allstǿtt.
2. Eg høyre nòkå som nuska i høyttæ, det va' nóg a mús.

klemmast på kinnet; bruka berre i fleirtal
Sjå også nussi.

setje steinar som vegmerke (nyddinga)
Sjå også nylt'e vèg'e.

D'æ greitt mæ nylt'e vèg'e itt d'æ skoddi.

krumme spikeren på baksida når han går igjennom treet eller saumane når ein skor hesten

Spíkeren held'e mykji bæri itt an nykkjer 'an.

1. klemme i hop, samle
2. ete fort (folk og dyr)

1. Gunnår lesser så greitt å nysser så væl itt an kjøyrer høy.
2. Nò have da alt nysst í sikkå!

1. knyte ein knute
2. knyte seg (om frukt og bær)
Sjå også nút'e.

1. 'An ha' nýtt núten så hardt at eg fekk 'an inkji opp'tte. 'U va' så vónd at 'u nýtte nèvâ at mi.
2. Molteblóman ha nýtt sikkå nò, så det vare nóg moltu i år.

når to personar tek hardt i kvarandre
Sjå også nýve og nývd'e.

1. ta noko hardt i ein person
2. ta og klemme bak på halsen på ein person og bøye vedkomande framover
Sjå også nývast og nývd'e.

1. Pass deg, hellis nýver eg deg!
2. Òlâv nývd' 'an Tór så hardt at 'an kåm si 'kji laus'e.

nøye seg med

Denné maten hèra ljóte da nǿgje sikkå mæ!

lage eller reparere klede eller anna med sparsam bruk av materialar

Å ja, èg kan nǿkle det ti'! sa Hæge, 'u bǿtte buksun 'ass Stein.

prøve varsamt

An nǿlte å nǿlte ti' an fekk nívsbla'i innundi.

spare t.d. mat eller pengar
Sjå også nǿtren.

An tar 'kji nǿtre mæ matæ fysst an hèv' nóg av.

overtale eller mest presse nokon til å ete eller drikke eit eller anna

skunde seg

Det nyttar alli nøyte seg fysst an hèv' gløymt ko an silli. No ljóte mi nøyt' åkkå så mi vare færige i dag.

døy gammal og mett av dage

kna
Sjå også substantivet nåe.

Bakstrekjèringan nåe deig ti' lefsu.

leggje seg / gå til sengs for natta