Ordliste

1. til; kjem av "åt"
2. frå (om ettersmak)

1. Eg reiste at skógjæ mæ motórsag å gó' nyste. Torgrím kjøyre konni at kvinninn mæ hest'e å kjerre.
2. Der va' a nòkå særègjí smòk at dei sǿteplæ.

attåt, i tillegg (når ordet er sist i ei setning vert den siste "a-en" lang, som i døme nr 2)
Sjå også adverbet attat.

Ko slags drykk'e sku mi hav' attat matæ? Ko vi' du have attât?

attafor

Traktóren stend'e attenat húsó. Du lýt athuge attenat loptæ, om du hèv kasta bort klokkunn dí dèr.

1. etter
2. attåt

1. Èg kjøyrer skóter å Tóne heng'e attí på skjí.
2. Eg blandar attí nåkå gróvt i stumpedeigjinn.

bak

Svårtestakkjen hève fedda atti.

bakover

Eg blédde meg attigjænom bókjí for å finne att'e nòkå eg ha' lèsi som eg inkji mintest. Attigjænom tí'í hèv' 'er vòr' mange dugandi bǿnda.

bakover
Sjå også framivi.

Eg datt attivi.

bakpå

Èg sykla å Jón sat att'å bakbèraræ.

austanfor

Finndalen ligg'e austafor Sætisdal.

aust langs med

Det va' godt å fiske austemæ Brårvatn i Fyrisdal.

austanfor

Fyrisdal ligg'e austenat Sætisdal.

austetter

Gunnår kjøyre austette Tårvíkvatni for å kåme ti' Fiddbekk.

austover

Sku' mi austigjænom å sjå om der æ nåkå reissdýr dèr?

aust ved

Austmæ Slýodden fekk eg alli fisk'e.

austom

Då da kóme austom Tórsdalen bigjynte det å rigne.

1. av
2. frå
Sjå også adverbet av.

1. Eg fekk bókjí av 'ó.
2. Eg kåm av heiinn blindtròta å gjænomvåt'e.

bakarst
Sjå også attastí.

Bussen va' fudd'e, å mi såte plent bakastí.

"til dit"

"Det æ barre dèrati det æ asfaltéra, for rundt svingjen bigjynder den fillni grúsvègjen", sa Svein å péka.

etter
Sjå også etti.

Du kåm ette mé. Eg gjeng'e ette vègjæ.

"øvst oppe ved"

Evstemæ åsó i búinn heng'e der nåkå stóre reissdýrhonn.

mellom fjella

"Fríkar'e veggjemidjom, fjøddemidjom å så langt dalen æ hól'e", va' a gåmó kjýte.

utan, forutan

Mi våre forotta straum'e i tvei tíma i gjår.

framover
Sjå også attivi.

D'æ léttare å gange framivi 'ell attivi.

framanfor, på framsida av

Eg sat frammenat búinn å sóla meg.

framover

"Talemåli åkkå kjæm'e nóg ti' forandre seg mykji frammigjænom tí'í", sa Lidvår.

langs med

Eg gjekk fram'tt'emæ vatnæ å såg ette moltu.

fram på att

Da finge dansemeistaren fram'tt'å tili att'e.

fram på

Eg vi' fram'å denna ufsí å sjå om 'er æ saui né'i dalæ.

frå

'U fekk a tekstmelding frå mé.

1. for
2. før

1. Det gjeng'e godt fyr' åkkå.
2. Eg må få gjårt det fyre jól.

for
("Fyri" vert som i dømet i dømefeltet bruka når ordet kjem i slutten av ei setning, og "for" vert bruka når ordet kjem midt i setninga: "Mi æ glae for at detta varte greitt bå' for 'an Jón å 'an Tór".)

At det varte dikkå tvau, æ mi så glae fyri! Nò lýt du sjå deg godt fyri så du inkji gjeng'e i ísi!.

gjennom

Elgjen kåm gjænom rútâ då Gunnår støytti.

heimanfor

Heimafor búí åkkå æ tykk'e skóg'e.

heimanfor
Sjå også heimom.

Heimenat åne eig'e Lidvår.

heimetter

Heimette rindó æ det snauhei.

heimover

Heimigjænom Stavedalen varte eg gjænomvåt av an fæl'e élgar'e.

heim ved (i retning heimen eller dalen); uttrykket vert oftast bruka på heia

Mi såte heimmæ Varen.

heimom
Sjå også heimenat.

Eg kåm heimom Stýkkjemýrbròti førr'ell eg gådde at eg ha' gløymt pípunn mí.

heim langs med

Eg gjeng'e heim'tt'emæ strondinn å fiskar.

heimover

Vi' du heim'tt'igjænom i ettenónæ?

hit (til denne staden)

Vègjen gjenge barre hèrati'.

hitanfor

Hítafor bekkjen stend'e det nåkå véne moltu.

bortafor, på bortsida av

Eg stend'e hítenat húsæ, sér du meg alli?

bortetter

Såg du kvæ som gjekk hítette vègjæ?

1. i retning mot meg
2. bortover

1. Den vóndi hunden kåm hítigjænom i fudd'e fart'e.
2. Øyúv fiska hítigjænom strondí, mót Vóndufs.

bortover

Hítive mýran lýste det gúlt av moltu.

bort ved

Stólen stend'e hítmæ bókhyllâ.

bortom

Kjæm'e du hítom ti' mi a bil?

bortetter att

Elgjin sprunge híttigjænom mýran, så mi finge alli skòt på da.

hit langs med

'An gjekk hít'tt'emæ vatnæ å fiska.

bort på att

Mi ljóte híttå trandan å gný, sku mi vare færige ti' kvelds mæ dessa treskjingjinn!

bortunder

Signe nøytte seg hítunde loptsvòlí då det kåm a strí fló.

bort på

Sku mi hít'å Bǿlemýran å sjå om der æ moltu?

i
Sjå også adverbet í.

Eg vi sitje i bílæ å vente ti' du kjæm'e. 'An ha stóre lommu, men der va' líti í da.

om lag

Det æ ikring trjå míl frå Valle ti' Bykle kjyrkjebygd.

innvendig mål (uttrykket vert berre bruka når ein måler opp avstander)

Rómi æ fem méter breitt, innaskors.

innafor, på innsida av

'U høyre at det tusla innenat klæningjæ.

innetter

'An gjekk innette vègjæ.

inn igjennom

Da ha' meldt fælt úveir, men Tór reiste innigjænom líkevæl.

innmed

Eg stód innmæ den stóre furâ å Papa tók meg av.

inn langs med

Eg gjekk inn'tt'emæ húseveggjjæ for å inkji var' våt.

innover att

'An gjekk inn'tt'igjænom vègjen att'e.

inn att frå

Gunnår kåm plent inn'tt'ó' fjósæ, då grauten stó' på bóræ.

innunder att

Eg kasta dei òverlause skóræ inn'ttunde kvílâ. Eg legg'e detti tæpi inn'tt'undi att'e; det kan barre liggje unde kvílunn.

inn på att

"Hèv' du kåm' inn'tt'å vègjen att'e, 'ell gjeng'e du ennå dèra i úkviddæ?", spúre Augund 'an Tarjei, i tilefónæ.

innpå, inn i mot
Sjå også adverbet inn'å.

Eg kjøyre traktóren inn'å trandan. Det va' såvídt eg kåm inn'å 'an, men 'an datt som enn sekk'e.

over
Sjå også ivi.

Eg sprang ive bekkjen.

på andre sida

Der ligg'e an fæl'e stein'e ivenat åne.

jamhøgt med

'An vassa i snjór'e ti' jamtemæ stivlan.

mellom

Mi såge tvei elgji midjom Ljóm å Fitinn. Det va' alli kå snillt midjom dei tvau syskjinnó.

1. ved
2. med
3. av, for
4. til
5. nok av
Sjå også adverbet mæ.

1. Mi treftest mæ kjørkjâ om sundagjen.
2. Da ha' mæ sikkå vé'e på heií.
3. 'Er æ tómt mæ papír i dispenseró!
4. 'An sa det mæ da at da laut sitje róleg.
5. Koss hèv' du mæ undetrøyu?

ned i

Sku mi néd i kjeddaren?
Eg sokk nédí ti' midt 'å leggjæ.
Leikebílen 'ass Bóa ligg'e n'i søylunn.
Desse skóne æ så tronge at eg slepp'e 'kji n'í!

nedanfor

Dei nýe húsí stande nédafor dei gamle.

nedetter

Gró kåm springandi nédette bakkâ i an kallèg'e fart'e.

ned i
Sjå også oppi / 'pi.

'U tók hondí n'i veskâ. Eg æ nédi brunnæ!

nedover

Sondri kåm løypandi nédigjænom Oftebakkan i Høydalsmó så snjóføykjâ stód.

nedover

Nédivi gjekk det mest'e for skjótt.

ned ved

Der æ vént nédmæ åne om våri.

ned langs med

Itt regni renn'e néd'tt'emæ ryggjæ, då dapar móti.

nedover att

Eg laut néd'ttigjænom líí for å hente dèt eg ha' gløymt.

1. ned på att
2. bruka i samband med å ha vanskar med å fullføre eit arbeidskrevjande arbeid
3. bruka i samband med å kome seg ovanpå økonomisk

1. Kattan tikjest allstǿtt kåme sikkå néd'tt'å fǿtan att'e fysst da dette.
2. Eg kjæm'e alli néd'tt'å mæ desse arbeiæ, det va' mykji mei' 'ell eg tenkti.
3. 'An kåm alli néd'tt'å ette dei handelæ.

nedpå
Somme seier "nj'å".
Sjå også adverbet néd'å / ni'å.

Det va' såvídt helikopteri va' néd'å, å så reiste det att'e mæ ei gong.

nedanfor

Né'enat húsó 'ass va' der enn fæl'e skróthaug'e.

nedanom

Eg reiste né'om lǿâ, å stilte på satelittallerkjen min.

nær
Sjå også adjektivet néri og adverbet néri.

Titta stó' så nére bekkjæ at eg va' ræd'e 'u kåm ti' dette útí.

nordanfor

Nórafor Tryndelag æ mi alli kjend'e.

nordetter

Sku' mi gange nórdette líí å sjå om der æ saui?

nordover

Sku' mi nórdigjænom ell' sǿigjænom?

nord langs med

Òsóv gjekk nórd'tt'emæ åne å fiska.

nordover att

Eg trúr eg lýt nórd'tt'igjænom, eg hèv' gløymt å kaupe kaffé å skrå!

nordanfor

Eg stend'e nórenat steinæ.

nord ved

Der låg an dau'e elg'e nórmæ Klomrí.

nordom

Eg spring'e nórom steinen.

lengst nord ved

Nǿrst'emæ vatnæ æ det godt å fiske.

innafor bordet som står lengst frå inngangsdøra
Sjå også når og nårom.

'U sat nårenat bórdæ

innover i eit rom, gang eller sal

Konformantan gjinge nårigjenom kjørkjetili å sette sikkå på dei fremste benkjin.

innover (bort frå døra, innover i td stova)

Eg gjeng'e nårive tili.

bort mot (om noko som er inst i stoga)

Pusi sit'e nårmæ paden å tvær seg mæ labbæ attenat øyró.

innom bordet som står lengst frå inngangsdøra (ein må vere i rørsle)
Sjå også når og nårenat.

"Sèt deg nårom bórdi, så ska' du få ète mæ åkkå!"

1. or
2. ut av
3. ut frå

1. Kóti raut ó' ongli.
2. Pæningan dutte ó' pungjæ 'ass.
3. 'An kåm springandi ó' stògunn å sa det brann i sótæ.

i tillegg til, ekstra, utanom, ikkje medrekna

'An fekk nòko mei' omfremmis maten. Ti' konformasjónæ fekk eg mange gåvu, omfremmis bíbili å salmebók. Eg fekk a gåve omfremmis lǿní. Omfremmis fekk 'an 100 krónu.

oppetter

Íkonni klív'e oppette fureleggjen for å finne si mat'e.

opp i
Sjå også nédi / ni.

Mi våre oppi haugan å pila bèr. Der låg tvau bonn oppí. Ko mykji sku mi have 'pí? 'An låg 'pi kvílunn å dovna seg. "Sǿ i Bǿ sitje da pi tǿ sæ klauvi å klǿ, sku' mi sǿ?" (regle frå Åmli i Valle)

oppover

Åni fór oppigjænom i an himlandi fart'e.

oppover

Oppivi gjekk det trått i nýsnjóræ.

opp ved

Eg stend'e oppmæ den stóri steinen!, húva Nikelos.

opp or
Sjå også opptó'.

'U kåm oppó brunnæ, ette å hav' reiska 'an for musk. Eg treiv músí i róvâ å kasta 'enni 'pó kjèræ. Gró auste mjø̀li 'pó hókkjæ, opp i a hít.

opp or att
Sjå også oppó'.

Kåm du di verkeleg opptó ròkjinn forotta hjelp?

opp langs med

Bjynn reiste høyslé'en opp'ttemæ lǿeveggjen. Eg studde skjíne opp'ttemæ búeveggjen, for det dreiv så fælt.

oppover att

Tårål kåm springandi opp'ttigjænom, så det måtte vèr' eikvort som hasta.

opp på att (td andre høgda i eit hus, på eit kjerrelass, på ein stein)

Vi' du opp'tt'å, Titta, å hente gråkuptâ mí?

utanfor

Det va' visst kalleg glatt ottafor Besteland.

utanfor, på utsida av

Pusi sit'e ottenat glasæ å mjauktar, å vi' inn!

ovanfor ("òvafor" er truleg ei nyare form enn "òvenat")

Stògehúsí stóge òvafor postvègjen.

1. ovanfor
2. lengre oppe i dalen

1. Òvafyri æ der an stór'e stein'e du lýt míne.
2. Hèv du vòr' òvafyri i dag?

oppafor, på oppsida av

Òvenat húsó mí æ der enn kalleg stór'e stein'e.

1. oppå
2. over

1. 'Pive skåpó æ mykji gjyv.
2. Kaffékaslen heng'e 'pive ellæ.

opp over

Sèt kaslen 'pivi, eg lýt have nåkå kaffé no!

opp under

Denné bílen æ så låg'e 'punde tòkunn at eg kan alli hav' 'an.

opp under

Eg hèv' tvègje 'pundi, men hèv' etti veggjin.

på

Sku mi på heií i dag?

på

'U sette seg på stólen. Eg bar 'an 'å ryggjæ.

sidan
Sjå også adverbet si og konjunksjonen si.

Si' eg inkji va' heimi, kunna eg inkji kåme i bryddaupi.

hjå

Gunnår sjala si sjå mi heile dagjen.

sunnanfor

Skjeivodden ligg'e sunnafor Haugebirkji.

sunnanfor

Mi sitje i sólinn sunnenat húsó.

sørover

Mi fýgdest an stubb'e sǿette vègjæ.

sørover

Sǿigjænom bygdí æ vègjen grei'e.

sør ved

Eg mǿtte 'ó Sigúrd sǿmæ kjørkjâ.

sørom

Nò reise mi sǿom húsí, så mi få sitje i sólinn.

sør langs med

'U gjekk å fiska sǿ'tt'emæ strondinn.

sørover att

Da sykla sǿ'ttigjænom Hognestalíí.

1. til
2. til å
3. inntil
Denne preposisjonen styrer også genitiv.

1. Eg skríva a brev ti' ó.
2. 'An æ gó'e ti' skríve.
3. Det æ 'kji lengji ti' mi sku reise.
Genitivdøme: Eg vi' ti' heis i morgó. Eg ska' ti' bryddaups laudagjen.

tvers over

Eg gjekk tvortive tili. Eg fossródde tvortive Stóretjynn førr'ell det skómna.

1. unna (nedover)
2. unna
3. ut under frå

1. Det bèr'e unda nò. D'æ snart í itt det æ unda.
2. 'An kåm si unda i tí'i.
3. Eg såg 'an kåm út unda lǿunn.

under
Sjå også undi.

Høylǿâ æ unde trandó. Unde tòkunn æ der mange svòlerei'.

utetter

Útette vetræ minkar det mæ vé'æ. Útette dalæ vare det mei' skóg'e.

utforbakke

Det æ snartí drage a lass útfyri. Det æ spélegt å løype útfyri itt det æ hålt.

nedover Setesdal

Hèv' du vòre útigjænom ell' oppigjænom i dag?

utover

Hunden sprang útive vodden å jaga sauin.

ut ved

Útmæ Flårendsbrúne æ der a fælt sòg i ånæ.

ut or att

Kjæm'e du útótt'e ó' dessa hòlunn? Fær du denna lyklen ótt'e?

langs med

Da gjinge å fiska útt'emæ Stóråne.

nedover Setesdal att (ein gong til)

Nò hèv' eg vòr' 'er så lengji at eg lýt út'ttigjænom.

ut på att

Sku mi út'tt'å vatni å fiske, att'e? Eg tenkte 'an va' leid'e skjeise, men no æ 'an alt út'tt'å.

ut frå noko ein er under

'An dróg slé'en útundâ lǿunn.

ute under

Kjåkkjen 'ass Ånund stend'e útunde svòlinn. 

ut på

Da ró langt út'å vatni.

vestanfor

Vestafor Haukelí rigner det mei 'ell hèra.

vest langs med

Vestemæ Vøylevotnó hèv' eg alli vòri. Vestemæ Odda kjæm'e an ti' saltvatn.

vestanfor

Vestenat Róskreppfjóræ høyrer det ti' Sírdal.

vestetter

Vestette Fitbekksstrondinn æ der véne lauvlía.

vestover

Da reiste vestigjænom ti' Stavanger i gjår.

til (åt)

Eg lånte bílen å' dei gamle mannæ. Fair å' gútæ æ frå Svèrik. Sòn å' dei kånunn búr i Býn. Moir å' dei gút'e æ dauv.

på

'An reiste 'å heií i dag.