|
|
makkehús
|
|
|
puppe
|
Trú detti makkehúsi vare ti' a fívrell?
|
|
|
makkesmòg
|
|
|
gang eller kanal etter makk i td eple og rotfrukt
|
Der va' mykji makkesmòg i sǿtepló.
|
|
|
makrél'e
(H)
|
|
|
makrell
|
Makrélen æ gó'e å steikje, men æ 'an for feit'e kan der vère a transmòk í 'ó.
|
|
|
makril'e
(V)
|
|
|
makrell
|
Makrilen æ gó'e å steikje, men æ 'an for feit'e, kan det vère a transmòk í 'ó.
|
|
|
mauremig
|
|
|
maurepiss
|
Mauremig på línklút'e brúka da på útslett.
|
|
|
mauretassi
|
|
|
bjørn som ikkje bryr seg om folk eller fe
|
Denna bjynnen som gjekk på Midtfjøddó va' barre an mauretassi.
|
|
|
mell'e
|
|
|
1. møll (makk); kan gjere skade på klede
2. korn som skal malast på kverna, korn som er male
3. frø av då (ugras)
|
1. D'æ leitt itt mellen hèv kåm' inn i klæeskåpi. Da la tyreflísa i klæó mót mellæ.
2. Taddeiv kjøyre a lass mæ mell'e at kvinn'úsæ.
3. Frætti, ell' mellen, va' fælt ti' spreie seg i konnåkræ.
|
|
|
mellefívrell
|
|
|
møll
|
Eg såg a mellefívrell som fauk inni loptæ, då æ eg allstǿtt så ræd for uddeklæó.
|
|
|
merr
|
|
|
merr, hoppe. Sjå også grahest'e, annæringji, jalk'e, fyl og fòli.
|
Merrí 'ass Tór tók út heim'tte o' skógjæ.
|
|
|
merretøyg'e
|
|
|
1. om hest som går eit stykke etter at hestekaren har "prutta" (sagt proo!)
2. vanske med å bestemme seg
|
1. Den músutti hesten 'ass Òlâv laut allstǿtt have an merretøyg'e førr'ell 'an stoppa.
2. Herjús kunna alli bistemme seg, 'an laut allstǿtt have an merretøyg'e.
|
|
|
mig
|
|
|
piss, urin
Sjå også mige, migji, migmaur'e, migtung'e og migask'e.
|
Mig varte brúka ti' lite gån mæ. Der va' mykji mig i rennunn.
|
|
|
migblære
|
|
|
urinblære
|
Migblærâ, ihóp mæ anna úèteleg, gróve da néd itt da ha' slakta.
|
|
|
migblåse
|
|
|
urinblære (på dyr)
|
Migblåsun vorte visst brúka ti' skjåskjinn i fjóslyktó.
|
|
|
mighús
|
|
|
vev som omsluttar urinrøyret (på hanndyr)
Somme seier "pissehús".
|
Mighúsi varte som règel gjèvi ti' 'ó pusi fysst mi ha slakta.
|
|
|
migji
|
|
|
urinrøyret på eit slakta dyr
Sjå også mig.
|
Migjen varte kasta ihóp mæ alt di hitt úreine på a slakt.
|
|
|
migmaur'e
|
|
|
eitermaur
Sjå også pissemaur'e og mig.
|
Èg kaddar dei gúle mauran for migmaura. Det æ vóndt å få migmauran 'nunde klæí.
|
|
|
mikkjålskót
|
|
image
|
vanskapt fisk der overkjeven er unormalt kort
Sjå også fisklingji, kót, kjývi, kjývingji og skark'e.
|
Èg hèv' alli fengje mikkjålskót på slúk'e, barre i nèt.
|
|
|
mjarr
|
|
|
1. lang samanhengande lyd frå kattane, særleg i laupetida
2. "fælt mas"; bruka berre i eintal
Sjå også mjarre og mjarren.
|
1. Eg æ gorrleid'e detti mjarri 'ass pusi!
2. Bigjynder 'u mæ dei mjarræ sí atte, så reiser eg heim'tt'e!
|
|
|
mjåkkeisli
|
|
|
mjølkekjertel, jur
|
Stǿrelsen på mjåkkeisló kunna vèr' úlík'e.
|
|
|
mjåkkflaum'e
|
|
|
"mjølkeflaum" (når fleire kyr har kalva og mjølkar mykje)
|
Nò turge mi inkji vèr' ræde for mjåkkjinn, for nò æ det mjåkkflaum'e.
|
|
|
mjåkkji
|
|
|
mjølke (sperma hjå fisk)
|
Der æ líti mjåkkji i fiskó om sommåri.
|
|
|
mjåkkjýr
|
|
|
mjølkeku
|
Taddeiv ha' góe mjåkkjý. Den beste mjåkkjýrí åkkå fekk an vónd'e úmei'e, så mi laut slakt' 'æ.
|
|
|
mjåkkskòt
|
|
|
rask auke i mjølkemengda etter å ha fått betre fór; berre bruka i eintal
|
Nò hèv' Dagrós fengje sòdan mjåkkskòt, si' 'u
fekk grjón.
|
|
|
mó
|
|
|
skum i munnvikane
|
"Dei dǿdssjúke tyggje mó", sa Svein. Kjýrí mí togg mó førr'ell 'u daua.
|
|
|
múge
|
|
|
1. noko stor mengd eller masse; td kumøkk
2. noko stor mengd; td ein haug med eplekaker
|
1. Kjýrí dreit a stór múge.
2. 'U baka a múge mæ eplekaku.
|
|
|
múli
|
|
|
1. mulen til eit dyr
2. strott på sekk
|
1. Hestemúlen æ mjúk'e å gó'e.
2. Nýt att'e múlen!
|
|
|
mús
|
|
|
mus
|
Mi ljóte tétte for músó, da tikjest kåm' inn kòr da vi'!
|
|
|
músebǿli
|
|
|
musebol
Sjå også bǿli.
|
D'æ leitt få músebǿli i húsó. Músebǿlí æ góe å varme for dei små, nakne músungan.
|
|
|
múseskúr'e
|
|
|
skal og rester av korn eller andre smårester som er att etter ein museinvasjon; berre bruka i eintal
|
Der æ slig múseskúr'e i konnstaâ i år.
|
|
|
mý
|
|
|
samlenamn på knott (viglemý) og mygg (mýhanka)
Sjå også spjankji.
|
'Er æ så mykji mý i kveld, at eg vi' barre vère inni.
|
|
|
mýhankedans'e
|
|
|
myggsverm
|
Av å ti' æ mýhankedansen plagsam'e rundt hòvúdi.
|
|
|
mýhankji / mýhank'e
|
|
|
1. mygg Sjå også mý, viglemý og spjankji.
2. stankelbein
|
1. Mýhankan have an úlílèg'e surr'e itt da kåme inn i sòverómi å an inkji fær sòve.
2. Mýhankan hav' kalleg lange fǿta.
|
|
|
myk
|
|
|
møk (husdyrgjødsel / avføring frå husdyr; bruka berre i eintal)
Sjå også mitting, lort'e, mykkjerre og myktròm.
|
Mykjí va' dèt einaste da ha' for å auke avlingan av mat'e for fókk, å fór ti' húsdýró.
|
|
|
myrekót
|
|
|
fisk som lever i små tjørnar eller pyttar med gjørmebotn (er mørkare i fargen enn vanleg, kvite i kjøtet og veks seg aldri store)
Sjå også myre og kót.
|
Eg líkar alli antel å fiske ell' å ète myrekót.
|
|
|
mysemakk'e
|
|
|
1. makk i eldgammal myse som står utett
2. veik, kraftlaus person
|
1. An kan inkji drikke myse som der æ mysemakk'e í.
2. Fysst an var' kadda an mysemakk'e, då æ der inkji mykji krefti í 'ó.
|
|
|
mækr
|
|
|
1. lyd frå geit
2. bruka om særmerkt menneskerøyst (ljos og skarp røyst)
Sjå også mækre.
|
1. Høyre du di mækri, Tjógjei?
2. D'æ tungt å høyre på detti mækri 'enni Margjitt.
|
|
|
mækregauk'e
|
|
|
enkeltbekkasin
|
Eg høyre mækregaukjen i gjår.
|
|
|
mælemakk'e
|
|
|
lauvmark
|
Nò æ det så mykji mælemakk'e i tréó at da ète opp alt lauvi.
|
|
|
mærakkji / mærakk'e
|
|
|
melrakke, fjellrev
Sjå også rakkji.
|
Mærakkan gróve sikkå hòlu i Mærakkehaugó.
|
|
|
mǿekrók'e
|
|
|
mager stakkar (gjeld underernært dyr eller menneske)
|
Dei stakkars mǿekrókan måge hav' vòr' møylause.
|
|
|
mån
|
|
|
man på hest; bruka berre i eintal
Sjå også stålmån og skormeitt.
|
Sòme klyppte måní vént, å aire úvýri.
|