Om talemålet i Valle og Hylestad

Valle Mållag har opphavsrett til innhaldet på internettsida og styrer prosjektet økonomisk. Alt arbeid er utført på dugnad. Internettsida vart offisielt opna 13. oktober 2005.

Denne internettsida frå Valle Mållag er eit oppslags­verk for dei som ynskjer å auke kunnskapane sine om talemålet i Valle og Hylestad. Ordinnsamlinga starta hausten 2002, og www.vallemal.no vart offisielt opna hausten 2005. Alt arbeid, frå ordinnsamling til utvikling av dataprogram, er utført på dugnad. I 2011 fekk Valle Mållag kulturprisen frå Valle kommune for dette arbeidet. 10 000 oppslagsord vart passert sommaren 2012.

Målet med inter­nett­sida er at ho skal dokumentere heile ord­tilfanget og presentere dette på ein oversiktleg og moderne måte. Ord og uttrykk vert viste i alle bøyingar, med forklåring og døme. Mange av orda har bilete og lydfil. Den spesielle grammatikken i Setesdal vert også omtala. Internettsida spreier vonleg nyttig informasjon om talemål, bruksting og kultur før og no. Me vonar at arbeidet kan vere med på å auke interessa for dialekt, og dermed medverke til at målet vårt vert bruka av komande generasjonar. 

Leiing av talemålsgruppa, gjennomarbeiding av stoffet og korrektur

Sigurd Brokke, Knut K. Homme og Olav T. Åkre.
Svein Jore var med i leiargruppa fram til han døydde 9. desember 2006.

Leiarane har i lange periodar arbeidd mange kveldar i veka med dette prosjektet. Å fastsetje stavemåtar og lage døme på bruk av ord i setningar har vore mykje tidkrevjande. Lydinnspeling og fotografering har også teke mykje tid. Leiarane samlast 1-2 kveldar i veka for å fylle ut alle former av orda i detaljbiletet og for å korrekturlese innhaldet. Det er vanleg å "klargjere" om lag 20 ord på 3 timar. Leiarane styrer møta i talemålsgruppa og har kome med innspel i arbeidet med å lage dataprogrammet. Bjørgulv Holen (1966-2018) var fram til han gjekk bort ein umåteleg aktiv og dyktig medspelar i mest alle sider av prosjektet.

Talemålsgruppa

  • Knut K. Homme (f. 1938)
  • Olav T. Åkre (f. 1941)
  • Gunhild Espetveit (f. 1944)
  • Jon Kjelleberg (f. 1945)
  • Sigurd Brokke (f. 1971)

Torleiv T. Harstad (1918 - 2009), Tarald D. Homme (1922 - 2009), Kjetil Brottveit (1924 - 2009), Ånund G. Helle (1924 - 2010), Olav J. Rysstad (1927 - 2013), Ingebjørg Vegestog Homme (1930 - 2016), Olav J. Haugeland (1935 - 2007), Liv Helga Brokke (f. 1950), Svein Jore (1953 - 2006), Niklos K. Besteland (f. 1953), Eli Føreland (f. 1956), Torbjørg Harstad (f. 1956), Anne B. Homme (f. 1949), Sissel Rygnestad (f. 1947) og Ingebjørg Helle Nesheim (f. 1953) har tidlegare vore med i talemålsgruppa.

Talemålsgruppa har vore samla om onsdagane, frå august til juni, frå og med hausten 2002. Fast møtestad er formannskapssalen eller videokonferanserommet i Valle kommunehus. Hylestad soknehus vart bruka fram til oktober 2004.

Gamle ord og uttrykk vert diskuterte på møta. Sigurd Brokke styrer PC-en, og ser etter om orda som deltakarane kjem med, allereie ligg i ordlista. Knut K. Homme skriv referat frå møtet. Etter møtet registrerer Sigurd dei nye orda inn i datasystemet og fyller ut dei fleste rubrikkane i detaljbiletet.

Fram til mars 2010 har alle ord og uttrykk som har vorte registrerte vore godkjende "i levande bruk i manns minne" av ein eller fleire av deltakarane i Talemålsgruppa. Seinare har ein òg av og til registrert ord og uttrykk som Talemålsgruppa ikkje har høyrt. Føresetnaden er at orda kjem frå ordlister som er nedskrivne av eldre, pålitelege kjelder.

17. mai 2011 fekk Valle Mållag Valle kommune sin kulturpris for innsatsen innan dialektarbeid.

Datasystem

  • Opphaveleg nettside vart laga av Bjørgulv Holen. Webdesign: Vidar Strisland og Bjørgulv Holen (perioden 2004-2018)
  • Ny nettside og datasystem, 2019: Kristian Ravnevand (Ravnevand IT), i samarbeid med Sigurd Brokke.
  • Bilete / teikningar: Dato og kjelder er notert ved kvart einskilt bilete.
  • Lydfiler
    2004-2017: Opptak: Sigurd Brokke. Redigering og publisering på internettsida: Bjørgulv Holen.
    2021-          Opptak, redigering og publisering på internettsida: Sigurd Brokke.

Kjelder

  • Torleiv Hannaas (1874 - 1929) - "Norske Bygder - Setesdalen" (ca. 1920)
  • Tarald Nomeland (1900 - 1987) - "Bygdesogeskrifter frå Valle og Hylestad" (1983) og frå setelarkivet i "Norsk Ordbok".
  • Torjus Åkre (1897 - 1990) - "Bygdesogeskrifter frå Valle og Hylestad" (1983)
  • Norsk ordbog av Ivar Aasen
  • Hans Ross' ordbok
  • Ordlista i Gamalt or Sætesdal (Johannes Skar) har vore bruka som kontrollfunksjon ved somme høve.