Ordliste

streve (i tankar)

Knút tókst mæ tvil å sút då 'an inkji kunna få den gar'sjentâ 'an va' gla' í.

1. ta
2. smelte (om snø)
3. gifte seg
Sjå også tak.

1. Dèt æ lísså úmògeleg som å take néd månen (ordtak). Takji nå mæ dikkå nåkå sǿtepli ti' å navle på. Du stǿgje deg, fyngje du 'an, å fyngje du 'an, tǿkje du 'an (gammal regle med konjunktiv-former av stande seg (stǿgje seg), få (fyngje) og take (tǿkje))
2. Nò hèv det tèkje fælt, 'er æ mest'e alli etti snjór'e nò.
3. Den karen tèk'e eg inkji; fyrr'e gjekk eg møykjèring adde mí dage.

1. uttrykk bruka om ku som vert med kalv når ho er para
Sjå også tíd'e
2. verte i betre hold, frisk

1. Heimrei må hav' tèkje seg, hellis ha' 'u havt laup' opp'tt'e nò.
2. 'An hèv'e tèkje seg nò, ette det 'an va' sjúk'e.

takke kvarandre med handhelsing (alle som var med på måltidet)

Jólepdagskveldi å jóledagsmorgónen, å nýårsepdagskveldi å nýårsdagsmorgónen takkast mi for maten ette bórdsètâ.

takke

Eg takka 'ó for bryddaupsgåvâ.

skjenne, skjenne hardt

'U takla 'ó ti', rektigt så fælt.

slite, streve, drage
Sjå også talgandi.

'An talga å sleit alt det 'an vann. Da talga å gjinge opp líí så det va' alli mæ måti.

gape vedvarande og sterkt

'U fekk slig tanneverk'e at 'u tangapti.

nistire

Det samer si inkji å tangló på fókk.

smatte på spenar utan å suge

Lambi tanna barre på spænen, men saug inkji.

1. tyggje på noko som er vanskeleg å få sund
2. bite; t.d. lage mønster ved å bite i samanbretta ospeblad

1. No hèv' eg tannla så lengji på detti seige elgekjø̀ti!
2. Mi tannla ospelauv ti mi vorte plent stíve i kjakó.

springe så fort ein greier

Mi tansprunge, men mi kóme for seint ti bussæ líkevæl.

nistire, stire stivt

Det æ úsamelegt å tanstíre på fókk.

helst bruka om eldre / sjuke folk som vert veikare og dårlegare etter kvart
Sjå også tasmen.

An tasmast mei' ti' gamlare an vari.

drype

Det tatta å draup av tòkunn.

gjere ei jente gravid

Úv varte ti' skamdan då 'an tausa a jente.

køyre avgarde i stor fart

Da tegla avgari.

teie, ikkje seie noko
Sjå også teie si og teiål'e.

Tigg di, Bjørgúv, så dei vaksne få tale!

1. teie seg, ikkje seie noko (seiemåten "tigg di!" er strengare enn "tei di!")
2. vere atterhalden om ting ein har sett eller høyrt.
Sjå også teie og teiål'e.

1. Tiggji dikkå, bonn, så dei vaksne få tale! Ha' du vilt tagt di, så ha' eg fengje sòvi. Det æ 'kji létt å teie si itt an sér úrett'e.
2. Mi ljóte tei' åkkå mæ detta.

leggje tak på eit bygg

Nò våre mi heldige som ha' tekkt ti' regni kåm.

1. holke ut td ein trebolle eller ei olle (med ei teksle)
2. bruka i uttrykket teksle ti'.

1. D'æ viktigt at tekslâ æ kvoss itt an ska' hólke út a tròg ell' an boddi.

1. telje
2. bruka i uttrykket telje ti' / frå

1. Eg ha' sillt tålt ko mange fókk der va' på mǿtæ, nò lýt eg barre gjète.

ete mykje

Lidvår tember å èt'e, for da sku snart heim'tt'e av heiinn.

temje; td ein unghest
Sjå også tamm'e.

An lýt vèr' ǿvd'e ska' an temje hesta.

1. såvidt greie å lyfte noko som er tungt,
2. springe så fort ein klarer

1. Kassen va' så tung'e at det va' såvídt eg tèna 'ó. Ånund måtte tène seg då 'an lypte dei stóre steinæ.
2. 'An sprang det 'an tèna.

arbeide på ein uvyrden måte slik at det kan vere farleg for andre

Tór tengde så úvýri at mi vår' rædde å vèr' innmæ 'an.

bruka berre i uttrykket å tenne a veite.

Det æ 'kji létt å tenne a steiveite mæ úgrei'e stein'e.

smalne av, eit tre "tepper" mykje eller lite frå rota mot toppen
Sjå også kóvòkjen og rótspríkjen.

På heiinn teppe furun mei' 'ell heimi.

såvidt trø nedpå golvet eller underlaget

Det va' såvídt 'an tepte né'å mæ dei vónde fótæ.

vere tidleg oppe om morgonen

D'æ sòme som ljóte tére oppi så tí'leg.

puste
Sjå også tèv'e og blodtèven

Eg datt å sló meg så hardt at eg fekk 'kji snér tève.
'An æ så ǿr'e at 'an fær alli tève!

lukte svært vondt

Det va' kalleg di det tevja av dei daue saueskrottæ. 

streve

'An tevla å gjekk det 'an kunna. Itt fókk låge for dǿen, varte det sagt at da tevla.

dille med rova

Lambi tiblar mæ róvunn itt det sýg'e.

gjere ei ku drektig ved paring

Stúten må have tídka kvígâ mæ' da gjinge úti i haust.

verte fritt for klake i jorda

Det tíar fórt itt snjóren reiser.

spare, ikkje bruke for mykje

An lýt tigle frå lòkjæ å inkji frå botnæ. Det æ vóndt kvæ som lýt tigle maten.

tykkjast
Sjå også tikje og tikji.

Eg tikjest alli få det ti' i kveld. Det hèv' alli tósst staest nåkå i dei húsæ.

tykkje Sjå også tikji, tikjest, tikje dauvlegt, tikje gama, tikje gama í, tikje vandt og tikje værdt.

Bonní tótte så leitt då da inkji finge lauge sikkå. Eg hèv' alli tótt gama å kjøyre for fórt mæ bíl'e. Eg ha' tótt eg ha' lòt' vòr' mæ di å fengje opp eplí. Ha' du tótt det ha' vòr' rart om eg ha' gjève bort klokkâ mí? Trú da ha' tótt gamare å reise mæ tókjæ? Ha' du tótt eg ha' silt klypt meg? Eg ha' tótt eg ha' lòt' fýgt å sýnt di vègjen.

leike tikken

Ungan kóme å spúre om mi sille tikkast.

såvidt verte rekna med (om eldre og uføre som ikkje var fullt arbeidsføre)

"Eg tikkar tali", sa a gåmó kåne, 'u ha' vòr mæ å arbeidt på slåtteteigjæ, 'u meinte ennå 'u va' å reikne mæ.

1. bry seg, gidde
2. ikkje like, ha motvilje

1. 'An tímdest 'kji ti' å svòre mi agong.
2. Eg tímest 'kji å vente leng'e nò. 'An tímdest 'kji ti' vère dèr.

kime (slå på kyrkjeklokka med kolven)

Haddvår tíma mæ kjørkjeklokkunn fysst messâ va' slutt.

lafte (byggje lafta bygning)
Sjå også substantivet timre.

'An timra búí sí sjav'e.

tilpasse

An lýt ti'måte klæí godt sku' da vare lagelège å bramelège.

setje nye tindar i ei rive

Fysst an sill' tinde rívu, laut an i gód tíd fyri at skógjæ å finne tindetré av einér'e.

1. smelte; gjeld berre vatn
2. Bruka i uttrykket "tíne konn"
Sjå også tíen og bråne

1. Ísen i røyræ hèv' tína, så nò renn'e det i springjæ.

springe lett

Titta tinta å sprang, 'u va' så létt på tæsan, mæ dei nýe skó sí.

drype smått (om vatn)

Det tiplar av tòkunn fysst snjóren brånar.

vere i lett og kjapp rørsle

Jórånd tirra å sprang, 'u va' den sprækaste av adde jentó.

gå eller arbeide på ein tungsam og ugrei måte
Sjå også tjassen.

Jón tjassa opp mót húsó sí i Grindeskar.

ha husdyr på beite i lekkje
Sjå også tjórenål.

Kjètil tjóra hesten så 'an inkji trodde néd så mykji gras.

skulde nokon for å stele

Gunnår va' så fæl'e ti' å tjóvkjenne fókk.

ete utan matvæte attåt
Sjå også maule.

Det gjeng'e seint å ète itt an lýt tjurrmaule tjurr'e mat'e.

tale utydeleg
Sjå også muse og tuse.

'U tjusa å tala, men det va' 'kji alt eg forstód.

smørje oppvarma tjøre på treverk slik at tjøra trekkjer inn i veden Sjå også bræ.

Då eg ha' tréskjí, tjø̀rebrædde eg da, å då turte eg mest'e inkji vokse.

renne av (frå td ei mitting)

Tóar det ifrå mittingjinn, vare det mykji gras.

verte lenger, verte strekt
Sjå også tøygje.

Gúten hèv' togna mykji si' eg såg 'an seist'e. Ti' mei' det tognar, ti' smalare vare det.

tole

Eg tòler 'kji den fæli hiten om sommåri.
Lidvår tólde 'kji å vare mótsagd'e.

måle tykkelsen på trematerial med sin eigen tomme

Eg tomma bórí førr'ell eg kaupte da.

våge

Tòre dú, så fýer èg au.

samle seg i flokk

Ålmúgjen torpast i prestetúnæ, som vani, fyre messâ.

flokke seg

Fókk torpa sikkå ihóp ottafor kjyrkjâ. Kjýne torpa sikkå ihóp fysst bjynnen kåm.

leggje torv på nevertak

Itt mi tekkje, så torve mi ette kverrt, men mi molle ett'å.

plukke ut småpoteter

'Er æ så filli a epleår i år, så mi ljóte tòse smått.

1. tyte, piple
2. lage lyd (om vind)
Sjå også syte.

1. Blódi taut ó' fæslæ.
2. I nótt hèv' eg lègje å vakt, mæ vinden hèv' tòte i nòvó.

"trippe" (ivrig, utolmodig, kan ikkje vere i ro)
Sjå også illtradde og spradde.

"Mi lute ti' ", sa eg, det va' plent så eg tradda, men han tóttest alli haste.

1. servere rikeleg med mat
2. behandle stygt, øydeleggje (td i slagsmål)

1. Gònil traktéla åkkå mæ kaffé å blautkake.
2. Bjørgúv varte stygt traktéla då 'an misste auga i slagsmålæ.

1. leggje golv på låven
2. leggje ut stokkar / planker tett i tett for å få betre bereevne td over ei myr
Sjå også trandla (H)

1. I morgó ljót' mi trandle i lǿunn, for tili æ så filli.
2. I vègjæ i Trandarléæ hèv' der vurte trandla førr' i tí'inn.

streve, ha det travelt

Adde i húsæ laut travle itt det va' onni.

1. hende
2. møte
3. passe

1. Det trefte at mi fóre gali.
2. Mi trefte 'an Sigúrd i Býn i gjår.
3. Det tikjest treffe at sòme allstǿtt ljóte kåme i útíó.

angre
Sjå også trègelegt.

Eg trègar at eg inkji tók mæ mi vetti.

verte tjukkare

Åvoll trèkast så dei trjú seiste årí.

krangle, vere usamde
Sjå også trekkjast opp.

Da trekkjast så jamt i politikkjæ.

1. trutne, utvide seg
2. leggje på seg; helst bruka om graviditet
Sjå også fitne.

1. Tappen hèv' vorte våt'e å trèkna, så 'an passar 'kji ti' hòlæ.
2. Gýrí fèr'e ti' trèkne.

verte trongare

Òvafor Bygland trengjest dalen av.

gjere trongare

Eg måtte trengje den skrúven for at 'an sille passe inn i hòli.

vere fysisk utmatta (slite langvarig, streve, vere utmatta etter td lang heietur)

Gònil trenska å bar høysbýran, dag'e ette dag'e, ti' 'u ha' alt høytti inni.

treskje

Da hav' trekst mæ bå' flygjili, treskjemaskjín, treskjeverk å skúrtreskjari.

streve (det går tungt)

Signe trevla allstǿtt, det va' vóndt å sjå ko tungt 'u ha' det.

spele terningspel (t.d. ludo)
Sjå også tripp.

Det æ gama å trippast. Sku mi trippast?

1. gripast
2. trivast, ha det greitt i den situasjonen ein er i
Sjå også triv, trívsklèg'e (V) og trívskleg (H).

1. Da ruke ihóp å trivest i kragjen.
2. Èg å Òlav trivast allstǿtt ihóp. An trívst alli itt an frýs'e.

gripe fort tak i

Mi trive i a bjørk då råsí lòsa und' åkkå. Eg treiv 'an i hondí då 'an glatt.

prøve å få tak i, undersøkje med hendene (når ein ikkje ser)

Det va' mørkt i rómæ, men 'an trivla seg fram ti' 'an fann dynní. Det va' kollmørkt så eg laut trivle meg fram.

tryte, verte oppbruka

Fysst maten hèv' tròti, vare fókk úhǿge.

ikkje greie å gå lenger, vere heilt utmatta
Sjå også tròta.

Sauin tròta, å då la da sikkå barre néd'. Itt an trotar, lýt an ète å kvíle.

1. hovne opp
2. utvide seg i våt tilstand

1. Leggjen 'ass Bjúg trútna fælt då 'an ha' bròte av si fóten.
2. Badestampen lýt stande nåkå dage mæ vatn í så 'an trútnar å var' tétt'e.

1. leggje trugar på føtene (om hest og menneske)
2. bruke trugar (om hest)

1. Skaren æ så fillen at eg trúr mi ljóte trýgje.
2. Der ha' kåme så mykji nýsnjór'e at da måtte trýgje ette høyskógsvègjæ.

1. samle turrkvister til å fyre opp bål i skogen / utmarka
Sjå også tròs.
2. øydeleggje

1. Mi hav' trust mei' 'ell mi trengje ti' desse søyningjæ.
2. Augund truste sykkelen sin då 'an inkji såg seg fyri, å hamna i a røys.

når kyrne gjev frå seg ein lang, låg lyd, når dei t.d. ligg og jortar

Kjýne stóge ottenat búinn å trýtti.

1. trø, setje foten på
2. trø, bruke føtene til å drive t.d. sykkel, rokk, trøorgel
Sjå også trǿe.
3. trǿ takta (i slåttespel o.l.)
4. trø for å få det fastare / plass til meir, t.d. høy
5 .leggje taktro på eit bygg
Sjå også tróe og tró.

1. Hesten trodde på fóten min så 'an varte plent blåre.
2. Sykkelen min æ så tung'e å trǿ.
3. Spilemannen va' fillen ti' trǿ.
4. Det va' allstǿtt èg som laut trǿ høyslossí.
5. Det æ úlíleg itt det rigner mæ' an trǿr.

uroleg (bruka om husdyr som er urolege fordi dei lengtar etter å kome til ein annan stad)

Fysst kjýne våre på støylæ, så trådde da heim'tt'e itt det hausta.

raute "med lengt" (lengte etter å kome ut)

Kjýne tråraute itt da kjenne at da snart få kåme út.

halde fram, halde på (Sjølv om ein veit det er gale for kroppen og helsa. Også bruka om å utsetje seg for påkjenning når ein er sjuk)

'An tråssa for lengji, så sjúkdómen varte hard'e.

når dyr et lauv eller bar på tre eller buskar

Gjeitan æ fæle ti' tubbe å ète opp alt som æ grǿnt.

vente, utsetje, usse

Mi túa så lengji at mi vorte for seine ti' skúlebussæ.

flytje t.d. ein gjenstand noko
Sjå også flytje og tukke si.

"Tukke di tukkji, så grauten slepp' etti". (herme) Vi' du tukke di nòkå, så fær Bóa au sitje?

flytje seg
Sjå også tukke.

No lýt du tukke di o' vègjæ, for no kjæm'e 'er an bíl'e. Tukkje dikkå ó' vègjæ, for nò kjæm'e der takandi an lausbeina hest'e!

sladre, spreie rykter

Det varte tulka om at denna fanten ha' vòre i fengsel i a par år.

tralle; oftast slåttar (dette var vanleg i gammal tid, før fela vart vanleg å bruke i Setesdal)
I Hylestad seier ein "tralle".

'U va' så gó' ti' tulle slåttan.

1. streve med, sjaue med
2. drive med ting som vert oppfatta som lite seriøse og fornuftige
Sjå også tuml'e.

1. Da tumla mæ så mangt i gjår, men da vorte færige.
2. 'An tumlar mæ mest'e alt, men det var' håvgjårt alt ihóp.

fare smått og seint med eit arbeid (mone lite)

Gýrí tupla mæ stei'plukkingjinn, men det varte líti 'u fekk gjårt.

1. å vere saman (gut og jente)
2. feste og drikke

1. Jón å Yngjebjør túra ihóp, men det varte inkji nåkå mei' av det.
2. Svein å Lavrans túra heile jólí ti' endis.

måtte, trenge, turve
Sjå også turve.

Mi turge 'kji heim'tte fyrr'ell det skómnar. "'An tar det", sa Kjètil Kjørvestad om tjóven, då 'an reiste mæ høysbýrinn. "Du tar' 'kji vère ræd'e hunden, 'an æ 'kji vónd'e."

turve
Sjå også turge.

Turve mi take ti' taks mæ sossi filli ti'helli? Eg ha' 'kji turt nøytt meg så fælt.

kviskre, tale lågt, men noko meir høyrleg enn å muse
Sjå også kjuse.

Da såte å tusa ihóp.

lage svake lydar

Eg høyre der va' eikvort som tuska ottafyri.

verte stadig veikare (pga alder eller sjukdom)

Gófa låg i kvílunn å tusknast di seiste 'an livdi. Mamme tusknast âv nò, så 'u hève nóg 'kji så lengji etti.

gå skamfull eller snytt

'An tusla si heim'tt'e i tusmørkræ.

kaste bort tid, bruke tid på uturvande ting

'U tóttest tuste bort tí'í mæ inkji nåkå. Da tusta så lengji at da vorte for seine.

kulse, småfryse

Eg tutra då eg kåm heim'tt' av heiinn, eg va' for tunnklædd'e.

rote, ikkje få til det ein skal gjere
Sjå også tvasen, tvòse og tvasi.

Nò hèv' kjeslingjen tvasa ti' detti gåni, så eg ussar meg plent út!

floke seg til

tvile på kva ein skal gjere

Bjúg tvéka så lengji at 'an varte for sein'e.

vere imot, vere usams
Sjå også 'å tverke.

'An tverka seg, å vill' inkji fýe.

sjå dårleg ut (om eldre og sjuke folk)
Sjå også fadde.

Tóne hèv' tverrfari mykji i vèt'e.

saume gòtesaum'e i ei knappegate (knapphol)

An lýt tverrgate så inkji gatun rakne.

tverrvende

Danil tverrsnúdde då 'an ha' gløymt bíllykló sí.

galoppere (gjeld hest)
Sjå også tverrsprang.

Hesten bigjynte å tverrspringe, å 'an tóttest plent vère skjýr'e.

tverrsnu (svinge skarpt 180 grader)

Rèven tverrvendti å tók ti' skots inn'tt'i skógjen.

1. uttrykk bruka om å svinge skarpt td med hest eller bil
2. skade ei vidje med for skarp vrid

1. 'An laut tverrvrí'e for å inkji vare påkjøyr'e av an bíl'e.
2. An må 'kji tverrvrí'e vidja, då var' 'u veik.

saume sko med to beka og busta tråd

An måtte tvíbyste bikatrå'en førr'ell an bigjynte å stike.

dra ein plog o.l.; bruka når to hestar drog plogen jamsis

Ti' å plǿgje jórd laut an tvídrætte, det va' for tungt for ein hest'e.

sjå svakare og dårlegare ut (bruka om eldre folk)

Bjørgúv hèv' fvífadde så fælt at eg kjenner 'an naudt att'e.

flette never andre gongen (kartenævr)

Nævran mi tvíflette våre bå' harde å stíve.

kløvje to gonger til same staden 

Då mi flutte 'å støylen, laut eg tvífǿre, for mi ha' så mykji tuls mæ åkkå.

hoppe med samla føter (helst bruka om hest)

Fysst hestan gjinge mæ helle, tvíhoppa da tídt.

Opp Fånekleiví vurte da nøydde ti' tvíkjøyre.

dele i to på langs (om td vedkubbar)

Hèra hèv' eg nåkå tyresette furestokka som eg vi' tvíkløyve å fjórkløyve ti' gjærestóppa.

mase, seie oppatt mange gonger
Sjå også tvítake.

Eg vi' 'kji tvímale det fleire gongu. "Eg tvímèl'e 'kji for svíní", sa Knút, då 'an va' leid'e av å forklåre detta om'tt'e å om'tt'e.

1. brette dobbelt
2. vridd (om sykkelhjul)
Sjå også tvínept'e, neppe og fjórneppe.

1. Eg tvínepper braui. Såvi va' så mjúk'e at 'an kunna plent tvíneppe seg.
2. Itt an sat fleire på an gåmål'e sykkel, kunna hjúlin tvíneppe sikkå.

rulle grauttvòrâ mellom hendene når ein kokar graut

An lýt tvinle godt ska' grauten vare dottelaus'e.

skjere td namnet sitt på ein vegg med djup skurd i midten og grunnare skurd på sidene

Åsmund Haugebirkji va' gó'e ti' tvískjère namni sitt.

sjå dobbelt, sjå uklårt

Eg dimkar nòkå, å då tvískjilast det stundom fyr' mi. Nò tvískjilast det så fyr' mi, at eg sér 'kji ti' lèse.

seie omatt
Sjå også tvímale.

Eg tar' 'kji tvítake det fysst du hèv' skjø̀na det.

uttrykk i gangardans

Torgrím fekk inkji ti' å tvítrǿ, så 'an vill' inkji vèr' mæ på fleire gangarkúrs.

vere gjerug, bruke lite av td mat (passar på alt)

Asbjynn øyer líti av alt, 'an tikjest plent tvítære det 'an hèvi.

reise to gonger same vegen for å få med seg alt

Eg tenkte eg sille få mæ mi alt, men eg varte nøydd'e ti' å tvívende líkevæl.

ta på seg eit ekstra vottepar

Fysst bǿndan våre ti' heis å sille kjøyre heim'tt'e høy, å det va' kald'e nari, så tótte da godt å tvívette seg.

streve for å få noko til med hendene (ofte bruka om person med dårleg handlag)

'An fekk tvogle det ti' ettekverrt. 'An kan det inkji, men 'an tvoglar det ti'.

1. streve
2. Bruka i uttrykket tvætte seg ut.

1. 'An tvætta lengji førr'ell 'an dǿi. Mi tvætte å arbeie heile lívi.
2. Mi tvætta okkå plent út mæ dei tunge arbeiæ den dagjen.

vaske

Dei tvei gútan tvóge stògâ oppunde skjeltilæ. Have di tvègje væl? Da tvóge ett' 'æ då 'u ha' døydt.

såvidt kome nedpå med foten, såvidt snerte innpå

'U ha så vóndt i fótæ, at det va' såvídt 'u tylte néd'å. Eg tylte såvídt inn'å 'æ Gònil, men 'u varte inkji vónd.

ville ha for seg sjølv, ville halde andre borte, stengje for

Kjýrí tóttest plent vi' týfrí mjø̀li fysst dei hí vill' kåme innāt. 'U tikjest plent týfrí detta moltestǿi.

1. gjere sløv; når ljåen er bruka lenge, og er så sløv at han må slipast
2. gjere gravid
3. koke myse for å lage brunost
4. bruka i uttrykket tykke prím

1. Det æ leitt ti' å tykke ljåren itt an slær i finn'e.
2. "'An hèv' visst tykka æ", seie da.
3. Tròsebýran æ syve itt an ska' tykke.

ymte

Sòme tymta om at denna karen ha' vòr' gjipt'e førr'e. 

hamre på kald ljå for å få han kvass (før slipesteinen kom i bruk)

An kunna høyre hamringjí frå svòló itt da tynnte ljæne.

1. verte snauare
2. gjere tunnare

1. Eg hèv' tynnka 'pi krúnunn nò si' eg fèr'e ti' var' gåmål'e. 
2. Førr' i tí'inn tynnka da ljæne i sta'en for å slípe.

spinne på handtein

Ulltrå'en typte da førr'e.

tyrste

Mi kåme ti' tysste av desse salte suppunn!

tyrste

Katten tyst i hèl si' 'an varte stengd'e inni.

tale i eitt (ofte til plage for andre)

1. 'An tyta så lengji at eg varte leidd'e.
2. Der va så mange som tyta, at eg fekk alli mæ mi ko talaren sai.

1. løyse opp smått (td ein floke med garn)
2. leite svært nøye ("finkjemme")

1. Vi' du vère mæ å tæ út denne ussâ?
2. Nò hav' mi tædt heile Bakklían, å der kan alli vèr' an einaste sau'e etti.

telgje, skjere i tre med kniv
Sjå også magetægd'e og sivre

Det æ gama å tægje mæ enn kvoss'e nív'e. Tægji alli mót dikkå!

sprette (bruka om sola), brydde, kome til syne

D'æ kaldast'e det bil sólí tærer.

tykkje (gjere noko slik ein ynskjer sjølv)

An lýt kjøyre som an tǿkjer.

såvidt nå, strekkje til, vere såvidt nok, vere nær ved
Sjå også tǿle ti' og substantivet tǿle.

'U tǿlte ti' vère vaksí.

tove (om arbeid for å gjere td ullstrikk tjukkare og varmare, eller som konsekvens av bruk i regn og snø)

Mamme tǿvde vettin mí så da sille vare varmare.

drygje, vere ei stund på ein stad
Sjå også huntre og steivne.

Ko æ det du tǿvrar etti? Eg tǿvra 'kji så lengji. Ha' di 'kji kunna tǿvra a bil?

1. smelte i sola (bruka om snø som er blaut på overflata)
2. ikkje forsona

1. Det tøya tí'leg ifrå morgónæ i dag.
2. Gunnúv fekk inkji kåme heim'tt'e ti' líkfærinn å' moi sí, for tí'inn ha' 'kji tøya ette kríi.

1. tøye, strekkje, gjere lengre, gjere vidare, gjere større, hoppe lengre enn sist
2. vekse
3. strekkje seg
Sjå også togne.

1. Mi ljóte tøygje dagjen leng'e sku' mi røkkje alt mi hav' tenkt åkkå. Eg vinn'e 'kji tøygje meg leng'e. "Nò tøygde eg, det varte nýe rikord'e", sa Ånund då 'an ha' hoppa så langt. Håvår tøygde seg så langt at 'an skrei' útive ufsí.
2. Nò hèv' Òlâv tøygt seg mykji si' i fjår!
3. Arbeisgjèvaren tøygde seg inkji langt nòg denne vendâ, tótte arbeiaran.

dra ut dei siste mjølkedropane med fingrane (når ein mjølkar)

'U tøygde út dei seiste dròpan då 'u tøygjemókka.

1. styre hesten med taumar
Sjå også taum'e.
2. passe på, vere varsam med
3. kjenne fisken i taumen

1. Bóa tøymdi mæ èg stýr'e plógjæ.
2. An lýt tøyme tungunn.
3. D'æ gama fysst fiskjen æ på beit, å tøymer av gari.

1. blande treskjeavfall med koka vatn og noko anna "godt" og gje det til kyrne (før i tida når dei treskte kornet med treskjemaskin, bruka dei til dyrefór det treskjeavfallet som kom gjennom det grovaste såldet)
2. drikke mykje
Sjå også substantivet tøyse.

1. Da tøyste kjý mæ agni å grjón n'i varmt vatn. Da tøyste agnin i sæ.
2. 'An tøyste í seg brús.

verte snøberrt
Sjå også substantivet tåne, tåflekk'e, tåen og skavtåen.

Det æ gó'slegt fysst det tånar om våri.