Ordliste

Tal ord på S: 1344 | Totalt: 6902 | søketips | nullstill

	Forklåring	Døme
saddi	1. botnfall (som ein ikkje vil drikke; bruka berre i eintal) 2. brýnesaur'e, slípesaur'e Sjå også gradd.	1. Den sadden som æ né'å botnæ av ǿldunkjæ, hève gjårt det 'an ska', å må inkji fýe ǿlæ. 2. Der ligg'e mykji saddi i slípetrónæ.
sagemust	sagflis	Sagemusti varte førr'e brúka ti' isolasjón'e i veggjó.
saks	1. hakk 2. hakka kjøt	1. Da hakka opp håm'e ti' saks, å blanda det mæ varmt vatn å grjón, å detti brúka da ti' å gjève hesta å kjý. 2. Da hakka kjø̀t å innmat'e i saksetrògjæ ti' saks å kurv'e.
saksenív'e	kniv til å finhakke kjøt med	Sakseníven brúke mi ti' å sakse kjø̀t i saksetrògjæ.
saksetró	tró som vart bruka til å hakke opp kjøt og innmat	Førr'ell da finge kjøtkvinna, hakka da opp kjø̀t å innmat'e i a saksetró.
saksetròg	tròg der dei hogg opp innmaten i småbitar (ved slakting)
sal'e	andre høgda i eit hus (mindre bruka ord om skjeltili)
saligheitsvèg'e	"den smale veg" (om frelse)
salme	salme	Mange av salmó æ eldgamle.
salmedunk'e	salmodikon (kanskje eit noko skjemtande namn på dette instrumentet)
salóne	salonggevær	A salóne spenner inkji fysst an trekkjer av.
sambróer	heilbror	Eg æ sambróer 'ass Taddâk.
samling	kristeleg møte	Det va' jamt samling i Oppistog sundagskvellí; då sunge da å låse gussórd.
samlogbeiti	fellesbeite Sjå også samlòge og samlogrús.
samlòge	sameige, eige i fellesskap Sjå også samlogbeiti og samlogrús.	Da ha' a samlòge mæ neiri Voilevatni.
samlogrús	spleiselag med mat og alkoholhaldig drikke Sjå også samlòge og samlogbeiti.	Tóvtirúsi, den tollti dagjen i jólinn, va' a samlogrús.
samregn	samanhangande regnveir; bruka berre i eintal	Det hèv' vòre samregn i heile dag.
samslåtte	sams slåtteteig
samsyskjin	sysken med same mor og far	Dei æ samsyskjin, men mi våre 'kji kå håvsyskjin.
samsyster	heilsyster	Eg hèv' tvæ samsysta. Samsyste mí heite Rannei.
sandbraut	skråning med laus og fin sand	Ungan stròka i sandbrautinn.
sandrulk'e	åme av eit vasstroll (har rundt seg eit sandhylke; derav namnet)
sandskúring	skuring med never og sand	Fysst da flutte på støylen, laut da ti' mæ sandskúring av adde trékoppa.
sangr	1. mas, klage 2. tunt og kvinande mål	1. Eg vare leid'e dei sangræ, alt tikjest vèr' gali. 2. Det æ a fælt sangr mæ 'enni Angjær.
sangr'e	person med sangrande mål (ubehageleg å høyre på) Sjå også sangre og sangren.	An var' tròta av å høyre lengji på enn sangr'e.
sangremål	syngjande og mest gråtande mål	Der kåm a bé'esi-kjèring ti' åkkå som tala mæ sangremål for å få nåkå mat'e.
sangverk	småbjøller som heng på ei tykk lerreim over hesteryggen framme (bruka på kyrkjeveg)	Sangverk på mange hesta i a færd gav a hågtídeleg stemning.
sank'e	1. den siste delen av ein flokk med husdyr som vert drivne heim frå beite (eller dei siste sauene ein manglar) 2. framand sau i flokken	1. Det æ godt fysst an hèv' fengje heim'tt'e sankjen. 2. Det æ den som gjæter som hèv' sankjen, å fær eige sauen.
sannsòge	soge som skal vere sann (noko som verkeleg har hendt)	Sòme gamle sògu æ sannsògu.
sarr	lyd frå forsamling (alle pratar samstundes)	Eg kan alli sitje lenge' i desse sarræ.
sarri	treg og seinfør mann	Bjúg hèv' vorte enn sarri på sí gamle dage.
sarseplagg	hovudplagg for kvinner
Sattan	Satan	Læraren lívræda åkkå mæ Sattan å Helviti.
sau'	mat eller suppe som kokar Sjå også sjóe og kåme 'å sau.	Eg kan 'kji súpe suppâ plent av sau'inn. Den eine sau'í varte bèt'e 'ell den hí. Suppâ hèv' kåme 'å sau'.
sau'e	sau	Tóre ha' sétt an eisemadd'e sau'e mæ Valevatn i gjår.
sauefadd	sau som er slakta og hengd opp	Ko mange sauefodd have di færige ti' luting?
sauefóstr	foret som går med til å fø ein sau over vinteren	Der æ væl tíe sauefóstr på desse teigjæ.
sauemaur'e	sukkermaur
saueskúi	sauesjå	Førr'e sa da saueskúi ti' sauesjå.
saumari	person som saumar
saumasjúre	vadmålsbelte til understakken (fora med ruskeverk, sauma med kross-sting)
saum'e	1. spiker 2. saum i td klede Sjå også saume.	1. "Slå í tvei sauma dèr", sa snikkaren mæ læregúten. 2. Buksun hav' rakna i saumæ.
saumetrå'e	tråd som vert bruka til veving	Saumetråen sille tvinnast attå varpi, ti' vístri.
saumeverk	stramei	An kan inkji brúke saumeverk itt an vi' saume krulla.
saupgraut'e	graut laga av saup og byggmjøl	Bassegrauten va' saupgraut'e.
saupsíl'e	sil til å sile saup med	For å få út det lisle som va' etti av smø̀r i saupæ, auste mi det opp i enn saupsíl'e.
saur'e	leiraktig masse	Det legg'e seg saur'e i botnen av slípetróne. 'An gróv veitu å vassa i saur'e. Itt an bòrar i stein'e, lýt an have a fille kring bòri så inkji sauren skvett'e opp'å mannen.
sausari	rotekopp (person som ikkje maktar å få orden på livet sitt)
sauss'e	sterk lyd av vind	Fysst det blæs'e rektigt hardt i skógjæ, seie mi at "det æ i ein sauss'e".
sautrekopp'e	person som ofte klagar
savi	massen som kvar vår dannar seg mellom stamma og borken på eit tre (Som utpå sommaren stivnar og vert til ein ny årring. Somme skrapar av og et denne, han smakar søtt). Sjå også save.	Eg líkar saven på selje å bjørk.
sègetrå'e	muskeltråd, sene	Skúlemeistaren fortålde ungó kòr sègetræan våre feste i sjilettæ.
sègji	sene	Eg strøkte sègan i hæló så eg kunna naudt gange.
seigd	seigleik (evne til å halde ut)	Da ha' seigd ti' halde út, karan som ha' tèkje på seg arbei'i.
seigost'e	ost av sur mjølk (rennemjølk)	Seigosten hékk i skjeggjæ 'ass Haddvår.
sekk'e	sekk	Gònil å Birgjitt finge nýe sekkji då da bigjynte i skúli.
sekkjefille	uvand "golvklut" av sekkestrie (bruka i eldre tid til "grovreingjering" av golv i periodar når folk gjekk ofte inn og ut av huset med mykje jord eller møkk under skorne)	Sekkjefillâ varte brúka ti' úvand'e tile tvått'e.
sekkjeverk	bomullstøy som før hadde vore bruka til noko anna i (td kveitemjølsekk)	Då mi ha' øydt opp mjø̀li i sekkjæ, brúka mi sekkjeverkji ti' hovdekoddvèr.
seljari	seljar	Nò for tí'inn æ det sjella 'er fèr'e seljara rundt i bygdinn.
selle	kvinne med diplomatisk veremåte
selli	skøyar, morosam kar	Taddak va' an snódig'e selli, an visste alli ko 'an kunna finne på.
selskapi	reisekamerat, felag
sende	sending (t.d. taknever eller høy), ladning	'An kasta a dugeleg sende mæ siment inn i hòli. Paal-Helge kåm mæ a veldig sende då 'an gav út fíre bǿka i ein smedd'e.
sending	mat for mora etter ein fødsel (td graut eller kaker)	Gýró va' mæ sending ti' 'enni Anne då 'u ha' fengje fysste båni.
sendingsgraut'e	rjomegraut som vart gjeve til ei kvinne som nettopp hadde fått barn	Sendingsgrauten båre da i an grautambari.
sènedrætte (V)	senedrått, krampe; bruka berre i eintal Sjå også sènedrått'e (H).	Eg fekk sènedrættâ i båe leggjó.
sènedrått'e (H)	senedrått; bruka berre i eintal Sjå også sènedrætte (V).	Eg fekk sènedråtten i båe leggjó.
sènetaum'e	fiskesnøre av sen	'An fiskar mæ enn boksi det hèv'e vòre fiskebolla í, å så hèv' 'an nulla enn lang'e sènetaum'e rundt.
sengjebórd	planke frå vegg til vegg framføre seng i ei bu på heia Sjå også kvílestokk'e.	Der va' jamt mange innskorne nomn i sengjebórdó.
sengjefærd	barselseng	Fysst Mamme ha' sengjefærd, kóme da mæ graut'e i an ambari.
sengjegraut'e	barselgraut	Rjómegraut'e varte nóg tídt brúka ti' sengjegraut'e. An grautambari varte brúka ti' å bère sengjegrauten í.
sengjekåne	barselkvinne
sennep	sennep	Detti sennepi æ bèt'e 'ell det eg fysst'e prǿva, sa Såvi. Mange vi' have bå' ketsjup å sennep på pylsun.
sepratórbosti	boste til å vaske "sepratórtúten"	Sepratórbostan våre gjåre av hesjetrå'e som da vrie stívt hår inní.
sepratór'e	separator, reiskap til å skilje fløten frå mjølka Sjå også skrýti, kúlâ, skålinn og seprere.	Det æ tungt å sveive sepratóræ.
sepratórkúle	kule der fløyten og den skumma mjølka vart separert (del av separatoren)	I sepratórkúlunn va' der skåli.
sepratórspann	spann til å ha den useparerte mjølka i (del av separatoren)	Sepratórspanni stó' på skrýtæ.
sepratórtút'e	tutar der fløyten og den separerte mjølka rann ut	Det va' viktigt å halde sepratórtútan reine.
serr	"spreidt smårusk" (t.d. rester av høy)	Der va' barre etti nåkå serr på dessa mýrinn.
seslebók	lommebok Sjå også sesli.	Tarjei fekk så grei a seslebók av gófa sí ti' konformasjónæ.
sesli	pengesetel Sjå også seslebók.	Konformantan vi' helst'e hav' stóre sesla i gåve.
sèt	sitjeplass, sess	Eg fann mi så godt a sèt i skuggâ. Dèr tók du sèti mitt!
sètarbei'	arbeid som ein utfører sitjande	Det vare 'kji kå nåkå rikk mæ sètarbei'æ itt an ska' stelle bå' hús å fjós.
sètebú	"bu" på støylen med eldstad; der folk heldt til om sommaren Somme seier "sètabú".	Ha' det 'kji vòre for skóteró, så ha' mange sètebúi rotna néd.
sètehús	bustadhus, hus som folk bur i (bruka berre i fleirtal) Sjå også stògehús og hús. I eldre tid sa ein ofte "sètahús".	Sètehúsí åkkå æ bygde i 1920.
sèti	flat del i noko bratt terreng	Der va' så véne nåkå moltu på dei evste sètâ.
setj'epli	settepotet	An lýt leggje setj'eplí ti' gróings nåkle viku. Nò hav' mi lagt setjeplí ti' gróings på skjeltilæ.
sètóli	1. tverrbenk i ein robåt (eikje) 2. sess i vevstol	1. Sètólen i eikjunn va' gjår'e av a brei, tyresett planke. 2. Sètólen i vevreiæ æ laus'e.
sett'e	lita sleggje til å slå på	Òlav heldt settæ, å Ånund sló.
settlament	1. uryddig mark (td stein og stuvar på eit jorde) 2. bygd	1. Hèr va' det a fælt settlament, det æ såvídt an kjæm'e fram! 2. McIntosh æ a líti settlament i Minnesóta.
sevlespa'i	barkespade Sjå også sevle.	Det va' viktig å have an gó'e sevlespa'i fysst an sille sevle stokkan.
sí'breie	slåtteteig der det er så mykje gras at ein kår utan å måtte rake ihop i ei kvirvle	Det va' létt å vèr' breislejente fysst det va' síbreiâ.
sídde	lengd nedetter (bruka om t.d. bukser)	Koss æ buksun i síddunn?
sídrikkari	vanedrikkar	Sídrikkaran ljóte have drykkjevòre dagstǿtt.
sí'e	1. side Sjå også lé. 2. sidestykket av slakta dyr	1. Eg hèv' blétt igjenom adde sí'un i bygdebókó. 2. Det vare mange gó'e kjøssteika av dei sí'ó.
síebreie	slått gras som er så rikeleg at ein ikkje treng å samle det på eit mindre område (bruka mest om heie- eller skogsslått) Somme seier "síbreia".	Der va' allstǿtt så gó a slåtte, mest'e síebreiâ.
síehekke	hekkun på langsidene av høyskógsslé'en
síeskjår'e	tunt kjøt under buken på eit dyr som er slakta	Síeskjæne brukar an ti' rullepýssu.
sí'flysse	kvinne med side kjolar
sigd'e	sigd
sigdorv	orvet til sigden	Sigdorvi æ stutt, så an laut gange kruppen fysst an skar konni.
siggróm	høve, anledning	Da såge sikkå inkji siggróm ti' det i dag.
siglehèvi	endane av sigli som lyfter steinen i ei kvern	Óri "hèvi", i "siglehèvi", kjæm'e av å "hevje" ell' lypte.
sigli	avlangt jernstykke som er fest til oversteinen i ei kvern (slik at kvernkallen driv steinen rundt)	Sigli ligg'e innfelt i ivesteinæ, 'å båe léa å' auga.
sigróm	1. Rom til å sige. Nylafta bygningar vil sige noko når materialane turkar og tyngda av taket m.m. kjem på. Vertikale bygningsdelar som dyrekjinn, glas og dører må difor lagast / ha opningar slik at dei ikkje hindrar siging. 2. Kan òg brukast i overført tyding Somme seier "sígeróm".	1. An må passe på å hav' nóg sigróm for dyringan, itt an timrar. 2. Såg 'an si sigróm ti' det så gjåre 'an det. Kjýne såge seg stundom sigróm ti' å snitte si avgari eisemadde.
siklingji	kvass og rektangulær stålplate til å finpusse høvla tre med
silestad'e	framsida av bringa på ein hest (der bogtreet ligg mot)
silesýe	"knappane" i selane på den mannlege setesdalsbunaden
sili	sele
silkjenævr	det tunne laget på innsida av ei bjørkenever (mot borken)	Fysst takji gjeng'e kleint, henge silkjenævrí stundom etti på borkjæ.
simlekjyl'e	kuldeperiode om lag i mai (når reinsdyra kjævar) Same tyding som reisskjyl'e.
símonsvipe	marekvist (bjørkekvister som veks ut til ein rundvoren kvast, "heksekost")	An kan lèse om símonsvipâ i Gåmålt ó' Sætisdal.
sims	Takbjelke i fjøset som gjev feste for dei to loddrette stolpane som sideveggene på ein bås er feste til (Gamalt or Sætesdal).	Fjóskrakkjen heng'e på simsinn.
sindr	restar av smelta jern (slagg) Sjå også smijjesindr.	Mi funne sindr unde búinn i Åvi, så da ha' smelta jinn dèr i gåmó tíd.
sinntau'e	spesiell type vedomn med relieff av kentaur (mytologisk skapning)	Sinntauen min fèr'e ti' verme fillnare.
sip	skip	Der reiste mange sætisdǿla mæ sip ti' Amérika førr' i tí'inn.
sipt	skift; td kledeskift	Eg hèv' mæ mi fleire sipt ti' desse lange túræ.
siptelykjili	skiftelykel Somme seier "siptelykli".	Siptelyklan kunn' vèr' fæle ti' øyeleggje skrúvehòvúí.
sipti	1. "hoppet" i ein hoppbakke Sjå også sypti. 2. arveskifte 3. kledeskift Sjå også sipte.	1. 'An va' úheldig'e å datt på siptæ. Gútungan stelte sikkå så stórt a sipti på Gjimlehaug. 2. Der va' sipti ett'ó Håvår i gjår. 3. Da ha' mæ sikkå sipti, det såg út ti' å var' úveir.
sírell	sisselrot	Den tykke rótí av sírell æ sǿt å kan ètast.
síròni	nye spirer av korn i legde; bruka berre i eintal	Det vare líti konn itt det æ síròni i åkræ. Sírònen kan kåme itt legdâ æ gåmó, å der æ vått.
sirvle	bruskplata nedst i brystbeinet	Sirvlâ 'å fókk kan an kjenne evst' i magemunnæ.
sirål	filter laga av kurovehår (tagl), vart bruka til å sile mjølk. Sjå også síl'e.	Brúke di sirål ennå, ell' have di kaupt av desse nýe síló?
siterle	linerle	Siterlâ æ a gódsleg vårteikn.
sitjari	person som kjem innom ved jamne mellomrom for å sitje i stògó	Det kunna kåme sitjara, ja kara, nær som helst om kveldó.
sitróne	sitron	Tóne brúkar sitróne bådi i téæ å på fiskjæ ti' nóss.
sitter	understreng på hardingfele	På desse harangefélunn æ 'er fem sittera. Sitteran gjève så vén'e an klang'e.
sive	1. spesielt bord, hengsla fast på veggen, og som ein kan slå opp og ned 2. "sive" med fire føter (frittståande to og to føter, ståande i kross med eit lòkebord gjennom krossen). 3. skive, t.d. brødskive	1. Sivâ æ a greitt bórd dèr plassen æ líten. 2. A bórd mæ fíre stig i kross kan an au kadde sive. 3. 'U tótte stumpen va' gó'e, men 'u åt barre ei sive. Sjå også stumpesive.
sivlungsbul'e	jamtykk overkropp	Åni ha' sivlungsbul'e, va' sterklèg'e, men host'e úsvipelèg'e.
sivlungsleggji	jamtykke og kraftige legger (kan vere utslag av sjukdom eller alderdom)	Margjitt ha' sivlungsleggji, da våre helst'e úsvipelège.
sivre	"krulla treflis" skore med kniv (til oppfyring i omnen)	Det æ greitt å have sivru liggjandi innmæ omnen.
sivrekrulli	trekrull til å gjere opp eld med; vart laga med ein kvass kniv og når ein skar lange tak, så krulla "sivren" seg
sivri	Samanhengande trekrulle / -spik; laga med kniv. Bruka til å nøre opp eld. Ordet kan også brukast om andre ting ein skjer i tunne skiver.	D'æ greitt å hav' liggjandi nóg av sivra fysst an ska' gjèr' 'å.
sjakji	tunn ende av tre som er hoggen av, eller som står att på rot	Hèr stande sjakan ette lauvingjinn. Vi' du samle i hóp sjakan?
sjalefókk	ein eller fleire personar som er på besøk og får mat Sjå også sjale si og sjale.	Fær du sjalefókk ti' jóle?
sjalejente	jente som er på besøk og får mat	I dag hèv' eg havt tvæ sjalejentu.
sjalekar'e	mann som er på besøk og får mat	Da finge tvei sjalekara ette messâ i gjår.
sjalemat'e	gjestemat	"Sjalematen va' allstǿtt skjessemat'e, sa Pål.
sjampó	sjampo	Kan eg få låne sjampói ditt? Nò for tí'inn brúke fókk sjampó fysst da två sikkå i hovdæ.
sjangle	kvinne som styrer føtene dårleg
sjaufǿrari	sjåfør (eldre seiemåte)	Torgrím va' sjaufǿrari i Sætisdalsrútunn.
sjaufǿr'e	sjåfør Sjå også sjaufǿrhúve.	I bílrútunn æ der mange góe sjaufǿra.
sjaufǿrhúve	sjåførlue Sjå også sjaufǿr'e og húve.	Sjaufǿran ha' nåkå staselège sjaufǿrhúvu førr' i tíinn.
sjausjynne (H)	skogstjerne Sjå også skógsjynne (V).
sjauskjæreblóm'e	Skogstorkenebb. Somme seier "sjauskjære".	Sjauskjæreblóman lýse så vént oppi grǿó.
sjaveigari	sjølveigar	Plassi 'ass Knút va' líti, men 'an va' sjaveigari.
sjavile	uturvande handling
sjavilsdóm'e	uturvande, bortkasta, nyttelaust (oftast sjølvpåført)	Det va' an sjavilsdóm'e å lauge seg i dei kalde vatnæ, å då vare sjúk'e.
sjavilskap	1. noko som ikkje er naudsynt 2. noko som ikkje er greitt	1. D'æ sjavilskap å byggje så stóre hús at an barre hèv' brúk for håve. 2. Det va' slig a sjavilskap at eg gløymde brilló mí den gongjí.
sjavskòt	børse som er sett opp slik at skotet går av når noko(n) (til dømes eit dyr, ein tjuv) kjem borti ei snor som løyser ut avtrekkjaren	Der va' fleire sjavskòt oppi líinn.
sjavstendekjensle	"sjølvstendekjensle"	'U ha' a sterk sjavstendekjensle, visste ko 'u villi.
sjavsåing	sjølvsåing (om frø og småpoteter)	Der va' mykji sjavsåing i åkræ, opptakaran have nóg slurva.
sjókonn	korn som er kjøpt i byen
sjoltr	ujamn førekomst	Der va' barre nåkå sjoltr mæ moltu på heiinn dèr eg fór.
sjóreise	lang reise
sjóvèg'e	vegen mot byen (td Kristiansand)	Fókk trunge nòkå av kverrt av kaupeting førr'e, å då laut da kjøyre i sjóvèg'e.
sjug	sus, luftlyd (laga av noko som fer fort) Somme seier sjug'e Sjå også sjuge og sjugandi.	Mange av dei som líe av øyresús'e hav' a sjug i øyró heile tí'í. 'An kåm som a sjug forbí meg.
sjug'e	sus, luftlyd (laga av noko som fer fort) Somme seier sjug. Sjå også sjuge og sjugandi.	Stundom høyrer an an sjug'e i luftinn førr'ell tóreveiri kjæm'e.
sjúkdótter	stedotter	Svålaug va' sjúkdótter 'enni Anne.
sjúkfair'e	stefar
sjúkji	sjukdom	'An leid av an sjella sjúkji. Eg hèv' mått prǿva mange sjúka dei seiste årí.
sjúkmoir	stemor
sjúksòn'e	steson	Kví sér du så hyrriskleg på sjúksònen din?
sjúrfrèt'e	person som er stiv i kroppen.	Det nyttar 'kji for sjúrfrètan å kappspringe.
sjynne	stjerne Sjå også sjynnebraut.	'An sló ti' mi så eg såg sjynnu. Då Jissús varte fǿdd'e lýste der a stór sjynne ive Betlihem.
Sjynnebraut	Mjølkevegen (stjernegalakse); helst bruka i bunden form eintal Sjå også sjynne og braut.	'An stó å glåpte på Sjynnebrautí som va' sérs klår detti kveldi. I Sjynnebrautinn æ der midjom 200 å 400 milliarda sjynnu.
sjynnemakk'e (H)	St. Hans-orm Sjå også lýsemakk'e (V).
sjynnerap	sjerneskot	Såg du det sjynnerapi?
Sjøllúv / Sjøllúv'e	Sjøllulv	D'æ langt midjom Sjøllúvó i åkkås dage.
sjåkle	kvinne som er "lite spretten" til beins	Åslaug æ a kalleg sjåkle, d'æ såvídt 'u stavrar å gjeng'e.
sjåkli	mann som er lite "spretten" til beins
skaberakkel	dårleg utført (td byggverk)	Skaberakkeli Tarjei ha' sett opp, blés néd ette nåkå viku.
skaddi	liten haug eller opphøgjing i terrenget (dyrka jord) der det er skrinn jord som i turke gjev lita avling	D'æ sjella det vare gód avling på skaddó.
skâ'edokk	merke etter gammal skade på leggen til ein hest	Skâ'edokkjí æ a hårlaus hòle på hesteleggjæ.
skaeflaum'e	flaum som gjer skade	Det va' slig skaeflaum'e på Austlandæ seiste våri.
skaeveir	ver som gjer skade	Dei fæle tórnadóan i Amérika æ det vesste skaeveiri eg høyrer om.
ska'evind'e	sterk storm som gjer skade	Den vessti ska'evinden kan vère fæle rykkjebýu, som kan reise mæ tòku å ríve fælt. Ha' du villt, ha' eg sillt kåme å sète mæ deg si' du æ så ræd'e for ska'evind'e om néttan.
skagging	gjere dårlegare
skagr'e	person med skarpt og kvasst mål
ska'i	skade	Ska'an våre så stóre at 'an stód det 'kji ivi.
skakedirr'e	skaketein som går ned på kvernsteinen Sjå også skakvond'e.	Skakedirren rister konni ó' víunn å néd i auga.
skakelòk	lok som trengst når ein skal riste innhaldet (på td eit kjerald, bytte, ambar)	D'æ godt å have a tétt skakelòk itt an ska' skake.
skakestokk'e	1. stokk med mange hol i (vart bruka til ølbryggjing i eldre tid) 2. stokkar som ber svòlí i eit stabbur
skakesål	såld i eit treskjeverk
skakvond'e	skaketein som går ned på kvernsteinen Sjå også skakedirr'e.	Skakvonden kvíler alli så lengji kvinnesteinen svív'e.
skamdegåve	vanærande gåve
skamdeprís'e	skampris (for høg pris)	'Er æ skamdeprís'e på straumen no!
skamdeverk	gjerning ein bør skjemmast for
skamdevit	vit til å skjemmast	Eg líkar alli å vère i hóp mæ 'an Eivind úti blant fókk, for 'an hèv' 'kji skamdevit.
skammel	låg krakk, gjerne for born	'An tók skammelen å sette seg út'å heddâ.
skank'e	stor skapning med lite kjøt på
skankji	heile bakføtene på eit dyr, frå klauvene og opp til ryggjen
skanting	Graset som står att ut mot gjerde, bekker o.l. atter at det er slege så mykje som råd med slåmaskin. Ordet er også bruka om høyet som vert av dette graset.
skapt	skaft Sjå også skjepte.
skaptesvipe	lerreim med handtak til å slå hesten med, svipe Sjå også gjeisl.
skar	sauemark skore med kniv eller klyppt med saks; skar på langsidene	A skar hèv' létt for å gró att'e, så an lýt ríve det opp'tte ette a par dage. Lambi æ merkt mæ stývt av å tvæ skòri i vístri øyra.
skark'e	1. unormal, gamal fisk med stort hovud og lang, smal kropp Sjå også fisklingji, kót, kjývi, kjývingji og mikkjålskót. 2. negativt uttrykk om eldre hestar	1. Eg fekk 'kji ko an skark'e i nètæ i nótt. 2. Eg greier meg ennå mæ dei gamle skarkjæ.
skarlægje	øvste stokken på langveggen i ein lafta bygning Sjå også stavlægje.
skarrjúpe	fjellrype Sjå også rjúpe og skarv'e.	Eg stokk nåkå harleg då der fauk opp a skarrjúpe beint frammafyre mi.
skarungji	hareunge som er tidleg fødd (på skaren)
skarv'e	1. fjellrype Sjå også skarrjúpe og rjúpe. 2. ugrei person	1. Eg såg enn hóp'e mæ níe skarva. 2. Nò hèv' den skarven reist mæ tóbakkjæ mí!
skati	bartre som har turka på rot og har stått slik i lang tid	Det æ greitt å vé'e av skata, då hèv' an tjurr'e vé'e mæ ei gong.
skaut	lite hovudplagg (sommarsplagg); vart bunde attom halsen, ikkje bunde i ein knut som det varte plagget (kyrkjeplagget). Sjå også plagg og niveplagg.
skauti	skøyt	D'æ viktigt for sylvsméin å få ti 'greie skauta fysst da gjère fingrunga. Denne ruggâ hèv' plent gjengje opp i skautó så mi ljóte kast' 'æ ihóp'tt'e.
skav	bork som er skava av t.d. rogn (bruka som husdyrfor)	Skav av raun'e gjèv'e tykk mjåkk.
skavejinn	reiskap av jern til å skave med; med treskaft
skavenív'e	knivjarn med eitt handtak til å skave bork	Skavenívan' åkkå æ adde smía av same sméæ.
skavhæl'e	stokk som hjelpemiddel til å halde treet på plass (rogn eller selje)	Eg brúkar an skavhæl'e ti' hjelpis fysst eg skjèv'e av borkjen mæ skavenívæ.
skavl'e	snøformasjon som vinden har blåse i hop Sjå også snjóskavl'e, hengjeskavl'e og snjófonn.	Der va' stóre skavla innmæ búí då eg vakna om morgónen.
skavvé'e	avberka vedstrange / -kubbe Sjå også skave, vé'e og skjevli.
skjalemat'e	gjestebodskost, mat for folk på besøk
skjeggjebrúsi	mann med mykje skjegg	Eg mǿtte så fæl'e an skjeggjebrúsi, 'an va' som an bassi, mæ langt, grått skjegg.
skjeggjestukk'e	utvaksen kjerringrokk	Skjeggjestukkjen laut an ète på rétt tí', mæ 'an va' fast'e, klekk'e å saftig'e.
skjei	skei
skjei	1. gardsveg (veg frå hovudveg til gardsbruk) 2. smalt jordstykke 3. stemne med samlingsplass for kappriding og hestekamp; i eldre tid (Somme seier "hesteskjei"). 4. kurs	1. Mi kjøyre néd skjeii ti' postvègjæ. 2. Der æ a smalt skjei mæ gras né'ttemæ Stóråkr. 3. Mæ Skjeivodden va' der a langt skjei dèr da kapprie. 4. Eg æ mæ bå' på leikskjei å danseskjei.
skjeieskuff'e (V)	skuff til kjøkkenbestikk	I skjeieskuffæ hav' mi alt det mi trengje itt mi sku ète, ell' stelle ti' mat'e.
skjeiflòte	flatt område for årlege skjei (stemne med samlingsplass for kappriding og hestekamp; i eldre tid)	På skjeiflòtunn vill' da have hestan ti' slåast for å sjå kvæ som ha' den sterkasti hesten.
skjeimerr	hest'galí merr som var på skjeii for å eggje opp dei andre hestane (hestekamp)
skjeineplate	frisbee
skjeinótt	jernnetter (i siste del av august; i tida rundt skjeii)	Skjeinéttan æ spélège for frost, for då kan konni vare skadt.
skjeisundlaudag'e	siste laurdagen i august når folk flytta heim frå stølen (búfardagjen)
skjèkjili	"utstikkar" eller hjørne i ein slåtteteig	På heiinn have slåtteteigjin jamt mange skjekla, dåvisst dèr der æ skóg'e.
skjekkje	1. skråsauma kantbord i broderiet på setesdalsbunaden (for menn og kvinner; tre sting på skrå i rekkje; kan brukast i staden for grillu) 2. skrått mønster i vevnad	1. Skjekkjun skjekkje sikkå ti' dei eine kantæ. 2. "D'æ vént mæ skjekkju", sa Èlí.
skjekli	"utstikkar" eller hjørne i ein slåtteteig
skjekte	pil med ei spesiell form, til å "skjekte" med Sjå også skjekte (verb).	D'æ gama mæ sjektu som fjúke hågt å langt.
skjeldrí	teikning, kunstverk laga av biletkunstnar Sjå også pótrett.	Det hékk tvau skjeldrí på veggjæ.
skjeldríbók	bok med teikningar og målarstykke (helst barnebok)	Eg hève a gåmó skjeldríbók liggjandi heimi, som ungan tikje så gama blé í.
skjèlingji	1. mynt 2. pengar (i forma "skjèlinge)	1. Hèv' du tvei skjèlinga å avsjå? 2. 'An eig'e alli skjèlinge, så du må alli selj' 'ó bílen din.
skjelt	skilt	Mange tikje d'æ vanskeleg minnast fartsgrensâ fysst an hèv' kjøyrt forbí skjelti.
skjeltil	1. andre høgda i hus som har to etasjar 2. golvet mellom fyrste og andre etasje Sjå også múseskjeltil.	1. Gamle Tóne héldt ti' opp 'å skjeltilæ. 2. Oppunde skjeltilæ æ úmåla i dei eine stògunn åkkå.
skjeltilglas	loftsvindauga	Skjeltilglòsí stóge beint ive stògeglòsó i sætisdalshúsó.
skjeltilstétt	loftstrapp	Skjeltilstéttí va' brott å farlèg for gamle fókk, så dei gamle låg'e né'i.
skjengje	felt med annan farge (td tøy som er gammalt og slite og difor har noko ujamn farge)
skjènår	skinår Sjå også skjíne, røytår og sløymår.	I fjår va' det a fælt skjènår, det ringde 'kji heile sommåri.
skjeppe	1. 2. skjeppe, volummåleeining, 1 skjeppe = 17,4 liter
skjepting	festing av stav (fjetrâ) mot flaustokkjen	Mæ skjeptingjinn lýt an vèr' nøyen.
skjér	skjor	Skjérí skratar å vippar mæ vèlæ.
skjèr	stein i grunnen i open åker (når ein pløgjer tek plogen ned i "skjèri"
skjère	1. skjerereiskap med noko krummare blad enn sigd (ljå og orv i eitt; ikkje heimelaga) 2. brå smerte Sjå også verbet skjère.	1. Den gamle skjèrâ eg hèv i smidjunn mí æ nóg býgjård. 2. Eg fekk slig a skjère i magâ i gjerkveld.
skjéreauga	uttrykk bruka om person som er observant og oppdagar "alt"	Anlaug hèv' skjéreaugu, 'u legg'e merkji ti' alt.
skjéreblóm'e	stemorsblom	Skjéreblómen lýser mæ trí liti,kvítt, gúlt å blått.
skjérerei	skjorereir	Førr'e mått' an alli ríve néd skjèrereií, for då kunna úlykkâ kåme.
skjéresteik (V)	milten på eit dyr Sjå også ramnesteik	Vi' du skjère av skjéresteikjí å gjev' 'o pusi?
skjérestein'e	yfsingesteinen på toppen av mønet, gjerne ein som stikk noko opp	Skjéresteinen pyntar opp a búetòke. På a lopt ska' der allstǿtt vère tvei skjéresteina.
skjérestikke	kvistar som skjora byggjer reir med	Kvisti som skjéran byggje rei' av, kadde mi "skjérestikku".
skjergjelått'e	skarp og kvass lått (ein helst uhyggjeleg lått, som vert oppfatta negativt)	Skjergjelåtten æ håg'e å skjèrandi, å fókk líke inkji å få sòan lått'e ive seg, fysst da hav' gjårt nåkå.
skjerkje	"hestehoste" (sjukdom hjå hest)	Da hóste så an kunna trú da ha' skjerkjâ.
skjerpe	kald periode mot våren (om lag april)	Om det no æ mildt å hèv' mest'e tåna, så få mi nóg nåkå skjerpu i april.
skjerpekling'e	hardt flatbraud med smør varma på omnen Sjå også kling'e og smø̀rkling'e.	Det æ nau'godt mæ skjerpekling'e.
skjerpingji	person som er lett på foten / skarp i hovudet	'U va' an skjerpingji, det va' 'kji godt å greie seg for henni.
skjèrsoks	1. høgmælt og masete person med skjerande røyst 2. lite utholingsreiskap (skarpslipa bøyle med handtak, nytta til å hole ut td sleiver med)	1. Nò må du 'kji halde det plent som a skjèrsoks, sa Tårål, då Turíd héldt det i eitt å masa. 2. Skjèrsoksí va' smía av a ljåbròt.
skjerv (H)	skjerf
skjerv'e (V)	skjerf	Eg lýt visst have skjerv'e på meg, for eg kjenner det krislar nòkå i halsæ. Du ha' sillt lýtt mi, å inkji tèkje út forotta vetti å skjerv'e, så ha' du sluppe krímæ.
skjervingji	1. stor og god never til å leggje over mønet ("mønekam"), ved bruk av never til torvtak Somme seier "skjervingenævr". 2. torve med lyng på toppen av ein høystakk (ein tok med torva heim)	1. Dei stǿste å beste skjervingan laut an leggje på mǿni fysst an tekte a hús. 2. Skjervingjen skåre da út âv a lyngtúve.
skjervle	Bruskstykke attarst i bringjen, like over mellomgolvet, på eit slakta dyr (vart skore vekk og kasta mot veggen, og det fylgde med ei tru om at dette anten vart hangande på veggen eller glei ned)	Mange av skjervló vorte hangandi på veggjæ, men ivetrúí ha' fókk gløymt.
skjérøyrsstong	fiskestong av bambus	Hèv' an a long skjérøyrsstong å an lang'e taum'e, kan an slengje langt itt an fiskar.
skjessemat'e	festmat	Detti va skjessemat'e, sa Gýró, då 'u fekk gumb'e an virkedag'e. Setji dikkå nårât bóræ, så sku' di få sjessemat'e!
skjessemål	festmåltid (måltid med skjessemat'e)	Detti va' rektig a skjessemål.
skjevli	tunn lauvtrestokk, 1-2 m lang, etter at borken er skava av. Sjå også skave og skavvé'e.	Såvi kasta skjevló hít i vé'ekosten.
skjevlingji	avberka stomn av lauvtre
skjífjúking	skiflyging	I Víkersund hav' da sett fleire rikorda i skjífjúking.
skjilbla'	reiskap til å skilje trådane i ein bandvev Sjå også hokke.	Skjilbla'i æ laga av tré mæ a leirreim fest i eine endâ.
skjiljebrík	vegg
skjiljeflòt	flate i terrenget der ein skil buskapen som har gått på beite i hop Sjå også flòte og skjiljehagji.	Der va' úrólegt på skjiljeflòtinn den fyssti dagjen, si' der va' så mange manns búskap'e.
skjiljehagji	1. open plass i utmark der ulike buskapar vart skilde frå kvarandre 2. inngjerding med fleire kvier der buskapen vert skilt ut etter eigar Sjå også skjiljeflòt.	1. Kjýne i skjiljehagâ vurte så úrólège å ǿre ti' heim'tt'e at da bigjynte å stangast. 2. Skjiljehagjen æ sett'e opp av grinda.
skjiljestad'e	ein stad der dei skil krøtera frå kvarandre (kvar tek sine)
skjilórd	vilkår, avtale, klausul
skjilsmål	skilsmisse
skjilspildre	tunn trespile (mange spiler lagde mellom renningstrådane i ein vev)	Vi dú leggje skjilspildrun mæ èg sveiper ryven?
skjímeit	spor på undersida av ski
skjínleiv'e
skjinnbul'e	Olja bomullsty (ruskeverk) tilpassa til å ha på ryggen, festa med ein knapp oppe og framme. Dette vart bruka når dei slo gras med stuttorv. Ein gjekk då mykje bøygd, og kunne ikkje ha oljejakke som ville hemme rørslene. Skjinnbulen var då eit brukbart alternativ når ein slo medan det regna. Sjå også ryggjeskjinn.	Da finge 'kji falére om det ringdi, så då ha slåttekaran skjinnbul'e på hæró.
skjinnbørse	frate, prompe	Skjinnbørsâ vare alli gamledags ell' forbæra. Eivind skaut fælt mæ skjinnbørsunn.
skjinnfu	skinnlappen bak på den mannlege setesdalsbunaden Sjå også skjinnfuskjinn og fu.	Skjinnfuin våre jamt stǿri førr'e 'ell da æ nò.
skjinnfuskjinn	mjukt skinn til skinnlappen bak på den mannlege setesdalsbunaden Sjå også skjinnfu.	Eg vill' hav' stór skjinnfu, så dífyri laut eg spisialbistille skjinnfuskjinni.
skjinnhít	sekk av skinn eller magesekk; til å ha t.d. mjøl i
skjinnpapír	pergament	Skúlemeistaren fortålde åkkå at dei gamle skriftin våre skríva på skjinnpapír.
skjinnveng'e	1. flaggermus 2. mager mann Sjå også skjinnvengje (V).	1. Skjinnvengjin sòve mæ fótó opp å hovdæ néd. 2. Nò lýt du ète, Titta, du æ så tjurr som an skjinnveng'e.
skjinnvengje (V)	1. flaggermus 2. mager kvinne Sjå også skjinnveng'e.	1. Skjinnvengju sér an sjella, an barre høyrer da. 2. Hæge æ a skjinnvengje.
skjinveir	tørr sommar (der åker og eng kan skjíne pga for lite regn)
skjippund	skippund (vekteining, bruka berre om høy, 1 skippund = 159,4 kg)	Ko mange skjippund hèv' du i dessa høyslassæ?
skjítt	ski	'An braut av det eine skjítti. Da sette néd skjíne sikkå. Eg reiste frå skjí mí på heiinn. 'An reiste frå skjíne sí heimi.
skjóri	rotenden på kornband og lauvkjerv	Fysst an kjøyre inn konni så la an bondí mæ oksó mótananné å skjóran útt'e.
skjortebul'e	bulen på skjorta	Skjortebulen røkk'e 'kji n'i buksun, koss æ detti laga?
skjorteglugg	blonder på bunadsskorte (kring halsen og fram på armane)
skjótsleik'e	arbeid som går fort unna (utført av person eller arbeidshest)	Det æ an fæl'e skjótsleik'e å slå gras mæ maskjín i staden for mæ stuttorv. 'U gjère det vel, men 'u hèv' ingjen skjótsleik'e.
skjý	sky	Der æ mange slags skjý; makrillskjý, fjøyrskjý å haugskjý.
skjýblòti	overskya grått ver som gjer at det vert vanskeleg snøføre (brå temperaturstigning)	Det varte plent skjýblòti, så mi kóme alli fram.
skjýfart'e	skyer som fer fort over himmelen pga vind	Fysst d'æ fæl'e skjýfart'e plage det jamt vère godt veir.
skjýflókji	lette skyer på klår himmel	Det va' nåkå véne skjýflóka 'er va' i dag.
skjýfærd	skyer som fer fort over himmelen pga vind	I dag æ 'er a fæl skjýfærd, det kjæm'e vel ti' auke mæ vind'e.
skjyggji	noko som skygger (td hatt, stein, tre)
skjýjedd'e	skybank	Denna skjýjedden kan teikne ti' úveir!
skjýsskjerre (V)	2 hjuls hestekjerre til finbruk Sjå også reisekjerre (H).	Skjýsskjerrun kunna hav' eitt 'ell tvau sæti.
skjýsslé'i	fint laga hesteslede med sete, bruka til persontransport Sjå også sluffe.
skjýsstròm	hestereiskap
skjytje	halvtekkje	Sterke-Såvi héldt seg i a gåmó skjytje, mæ 'an ha' håvlé.
skjæri	1. saks (Hylestadmål) 2. stor og kraftig saks (vallemål)	1. Eg finn'e alli att'e skjæren min! 2. Skjæran vurte brúka ti' å klyppe saui mæ.
skjæri	skjere-jernet på ein plog
skjø̀l	tunn skive (td mat, tre, flingre av stein eller jern) Sjå også nésskjø̀l og flingre.	Eg hèv' barre etti a tunn skjø̀l av ostæ.
skjǿra	rotenden på eit kornband; berre bruka i fleirtal
skjǿre	spade av tre; bruka til å ta opp potetene med og til å mòke i fjøset Sjå også verbet skjǿre.
skjǿre	flekk, ljos stripe (i td stein eller på dyr eller menneske)	I Gråstein æ der a stór kvít skjǿre frå toppæ å heilt néd i jórdí. Danil ha' a skjǿre i blèsunn. Dǿlehesten min ha' a skjǿre i blèsunn.
skjǿve	1. gammaldags "høvel" til å slette stokkar med 2. noko tunn brødskive (uvyrde skore opp)	1. Skjǿvun våre úlíkt stóre ti' úlíkt brúk. 2. 'An ha' barre nåkå tunne skjǿvu ti' nyste.
skjøyteleiing (H)	skøyteleidning
skjøyteleining (V)	skøyteleidning	Unde databóræ mí hèv' eg tvæ skjøyteleininga.
skjøytisløyse	slurv, tankeløyse	Det lýt då vère måti på skjøytisløyse; gange mæ nýe skjí på sandæ!
skjøyvingji	kløyvd potet (anten kløyvd til setjepotet, eller pga skade frå spade eller plog når ein tek opp potetene frå jorda om hausten)
skjå	tunt skinn (skrapa slik at lys kjem gjennom), utspila og gjennomsiktig blære
skjålykt	lykt kledd med skjå	Skjålyktin lýse filli.
skjår'e	1. tunn hinne 2. tunn hinne på eit slakta dyr	1. Skjåren varte brúka ti' "glasrúte". 2. Skjæne æ så seige, at dei kaste mi!
skjåskjinn	1. Olja bomullsty (td ruskeverk) som dei bruka til å få tett lokk på holkane med. Holkane vart bruka til flytande innhald, og når desse skulle fraktast over lengre avstander, anten på hesteryggen eller menneskeryggen, var det viktig at det var tett. I tillegg til skjåskjinnet måtte ein som regel også ha eit klede for å gjere loket trongt nok til at det vart tett. 2. tilreidd "vombeskjinn" Ordet kjem av ein skjår'e, som er magehinna av eit dyr. Sjå også bytne, og hókk'e. 3. skinn til å dekke over ljåren ved uver	1. Skjåsjinni brukar an ti' å bytne hókkan mæ. 2. Den ytri skjåren av a ti'reidt vombeskjinn, varte brúka som skjåskjinn ti' bytne mæ, å ti' skjålykti. 3. Skjåskjinni laut an take vekk itt an sille elle i årâ.
skjåveng'e	flaggermus	Skjåvengjin æ úti i skòmingjinn.
skodd	skodde	I gjårmorgó låg skoddí tétt n'i dalbotnæ.
skoddemørkr	dårleg sikt pga skodde	Det æ fórt gjårt kåme på vadri i skoddemørkræ.
skófòt	fottøy; bruka berre i fleirtal	An lýt have góe skófòt itt an vi gange dèr d'æ úkviddi. Fairen steller da så filli mæ skófòt.
skóganis	ryllik	Skóganis brúka da som kryddi.
skógehøy	høy frå heieslåtte	Skógehøytti æ 'kji så godt som heimehøytti.
skógeskjér (H)	nøtteskrike Sjå også skógsskjér (V).
skógeskrap	bær og planter som ein finn i skogen (og som er etande)	An kan finne mykji godt skógeskrap i útmarkjinn.
skógeslått'e	slåttonn på heia	Skógeslåtten va' fyri å etti slåtten heimi.
skógeslåtte (H)	slåtteteig som ligg i skoggrensa mellom li og hei	Repp æ a skógeslåtte evst'e i Straumslíó.
skóglilje	bittekonvall	Der æ gó'e gjæm'e av skógliljó.
skógsjynne (V)	skogstjerne Sjå også sjausjynne (H).
skógskjér (V)	nøtteskrike Sjå også skógeskjér (H).	Skógskjérí hèv' så véne liti.
skójinn	skohorn	Sòme brúke skójinn fysst da vi' have på sikkå skóne.
skòkedrykk'e	ein smakedrykk i samband med at ølet er ferdig gjæra og kan fyllast over på t.d. flasker	Pål måtte allstǿtt have an skòkedrykk'e fysst da sille skake opp ǿli.
skokleskjèn	turt ver i våronna	Mæ skokleskjèn fær an mindri úgras i åkræ.
skoklevèg'e	remse langs gjerde som vert slått med ljå før ein slår med slåmaskin	'An ville 'kji trǿ å kjøyre néd grasi innmæ býtí, så 'an laut slå an skoklevèg'e fysst'e.
skoklevende	remse på enden av åkeren som ein ikkje får pløgje ut	Hesten snúr i skoklevendunn.
skokli	1. skjæker som er fest "laust" til tverrtre, med lekkje og krok midt på til å feste i ulike reiskap som hesten skal drage Sjå også drætti, hòmel og dròg.	1. Hesten drèg'e plóg'e å horv ette' skokla.
skolt'e	øvre delen av hovudet (kraniet) på dyr og folk	"Skolt'e", t.d. "snauskolt'e", brúke mi helst'e i úvand'e tali fysst det gjell'e fókk.
skòm	skum (helst bruka om td barberskum)	Det vare mykji skòm itt an tvær seg i hovdæ å brúkar sjampó.
skòming (V)	skumring; bruka berre i eintal Sjå også skúme, skúming, skómne og avdagsbil.	Mi kóme inn'tt'ó' fjósæ i skòmingjinn. Papa kåm heim'tt' av heiinn i skómingjinn.
skomm	skam; bruka berre i eintal	'U tótte det va' a skomm å gange mæ sund'e klæi. Sòme kunne bíte hòvúi av skomminn.
skóningji	jernbeslag under slede / kjelkemei (eller rundt hjul)	An timmslé'i hèv' jamnast'e inkji skóninga, då var' 'an léttare å drage.
skòp'e	noko stort som er iltert (td menneske, hest)	Denné skòpen lýt du barre âvlíve førr'ell 'an skar nåken!
skòpe	noko stort som er iltert (td menneske, ku)	Blómerós æ a skòpe, 'u røyter frå si så d'æ plent vóndt å sjå.
skópstèv	usømeleg stev	Kan du skópstèvi 'ass Lars; "nò æ eg gla' å nò æ eg fègjen, nò mǿter glýmâ mi håvt på vègjen...."?
skòr	skar; truleg ei eldre form av ordet "skar", og noko trongare Sjå også det andre substantivet skòr	"Du tèk'e inn Troddedalen å så den tronge skòrí 'å vístri hondinn ti' du æ på hægste ristinn".
skòr	skar, merke (i t.d. i treverk) Sjå også det andre substantivet skòr.	'An ha' sett a skòr i an staur'e, som sýnte ko hågt vatni stód unde flaumæ i fjår.
skórasp	rasp til å skrape vekk skonubb'e inne i skoen etter soling	Det va' viktigt å raspe nubben mæ skóraspinn.
skorbiti	øvste stokken i gavlveggen som har laftehovud	Skorbiten lýt vère heil'e, a glas 'ell a dynn lýt vère i stokkjæ unde skorbitâ.
skóre	1. kjelekrok av jern, til å hengje gryta i i åren 2. liten stein til å kile mellom større steinar i samband med muring med naturstein Sjå også verbet skóre.	1. I dei gamle røykstògó hékk skórâ i gjøyunn. 2. Prǿv om du kan finne a lítí skóre!
skór'e	1. sko 2. den nedste og stive delen av setesdalsstakken	1. Den eini skóren min lèk'e. Kòri hèv' eg gjårt av skó mí? 2. Skóren æ tung'e saume.
skormat'e	felleskar når ein feller tre med øks Sjå også skòr.	Ska' an stýve stóre tré, lýt 'an have gó'e skormat'e.
skórtevatn	vatn som står i ei bergskorte (bruka mot vorter i eldre tid)	Den som æ vórtutt'e ska' två seg i skórtevatn, for då dette vórtun âv.
skorv	steinutte høgdedrag	Ordi skarrjúpe kjæm'e trúleg av skorv.
skóspari	"spiker" som vart slegne inn i skosolane slik at det ikkje vart så stor slitasje på léret	Skósparan spare nóg på skósólan.
skóspån'e	1. skomakarreiskap til å utvide sko der dei er for tronge 2. skojern
skòt	1. bratt bakke som vert nytta til transport (går frå flatt eller svakt hellande til svært bratt) 2. skot (med td børse, boge eller dynamitt)	1. Der va' a skòt i timreslæpunn som va' så bratt å leitt. 2. 'An høyre 'å skòtó at da våre 'kji så néri.
skòt	overgangen i ein bakke frå bratt til mest flatt	Der æ a skòt så bratt, så an lýt have an kjettingji rundt båe skjíttí på skóteræ, fysst d'æ ísutt'e.
skòtaks	aks som er i ferd med å syne seg i åkeren	Nò va' åkren tì'lèg'e, eg såg skòtoks.
skòte	reiskap til å ause opp mjøl (mest firkanta, med handtak)	Skòtâ varte helst'e brúka i kvinn'úsæ å i mjø̀lkjèr.
skotglugg'e	glugg til å skyte gjennom	Tarjei héldt seg i skotgluggjæ førr'ell det fór ti' ljósne, 'an tenkte 'an sill' få take rèven.
skotmål	skothald	Det barst ti' a snilt skotmål frå húsó.
skottari	person som ser inn gjennom vindauga til folk som ikkje er klår over det (om kvelden)
skottkåv'e	dødfødd kalvefoster	An kunna alli brúke kjø̀ti av an skottkåv'e.
skóve	grauteskorpe som er skrapa laus (av det som er svidd fast i botnen av gryta / kasserollen)	Èg èt'e skóvu, for eg líkar den brende smòkjí.
skraddari	skreddar	'Er æ 'kji etti mange skraddara nò.
skraddartími	skumringstime (tida frå då det vart for mørkt til å arbeide inne td med handarbeid, og fram til det var så mørkt at lampa måtte tennast)	I skraddartímâ va' det håvmørkt i stògunn, så då kunna nyttuge kvendehenda kvíle a bil.
skraml	1. skrot, skrammel (lite verdt, dårleg kvalitet) 2. bråk (kvass lyd, td frå bjøller)	1. Òlâv va' på aksjón'e, å kåm heim'tt'e mæ mykji skraml. 2. Det va' i eitt skraml då sauehópen kåm springandi.
skramlâs	skrot av td metal eller tre
skrangl	skrangel (noko som skranglar)
skrangleverk	skrangel (noko som skranglar)
skrap	1. natureng som vert hausta 2. skrap	1. Førr'e slóge da tykkengjí førr'ell da bigjynte på skrapi. 2. Denna bílen du hèv' kaupt æ barre nåkå skrap!
skrapehøy	høy frå udyrka mark	Skrapehøytti kunna vère godt for krætúri itt da våre útíuge.
skrapekake	1. yngste barnet i huslyden 2. kake laga av resten av deigen (slik at kaka vart lita)	1. Æ det skrapekakâ som kjæm' gangandi? 2. Skrapekakun æ helst'e små.
skrapeng	eng med dårleg avling (som regel på grunn av tunt jordlag)	Skrapengjí beite mi barre nò.
skrapeslåtte	udyrka slåtteteig (helst bruka om "utkantslåtte" som ein ikkje gjødsla, som ofte var full av stein, og som ein slo sist)	Skrapeslåttâ laut an slå mæ stuttorv.
skrapevodd'e	udyrka slåtteeng heime	Skrapeveddin laut an slå mæ stuttorv.
skrapkjistili	trekasse til å ha jernskrap i	An skrapkjistili va' úvandt laga.
skrasl	dårleg produkt, skrot, skrammel	Det varte nåkå skrasl alt 'an gjåri.
skrasleorm'e	klapperslange	Skrasleorman lýt an langt avgari for å sjå.
skré	skyljevatn (grovskyljing i kaldt vatn)	Eplí våre så moldutte at eg laut skjýle da i tvau skré.
skrei	flokk, hop	Der æ a stór skrei mæ unga út'å skúleplassæ. Nò kjæm'e heile skreií springandi!
skreie	1. lås til lok på td smø̀røskje og smø̀rambari 2. lukkemekanisme mellom båsen og èta	1. Det va' úlageleg fysst skreiâ i ambaræ va' sund'e. 2. Mæ skreiunn kunna an stengje kjýne úti frå ètunn fysst an sille gjève da.
skreiehúr	skyvedør	D'æ greitt mæ skreiehúr midjom kjykkenæ å stògunn.
skreielòke	same forklåring som lòke
skreielås'e	glidelås Sjå også skreie.	Eg fǿre sund'e skreielåsen i jakkunn mí i dag.
skréme	skade på hud	Eg raut 'å hovdi mót an stein'e, men eg fekk alli a skréme.
skrepping	ros (helst til småborn)
skrímsl / skræmsl	noko som ein såvidt ser, skugge, uklår skapnad	Eg såg barre a skrímsl. Det tóttest líkne a menneskjinn, men 'u såg barre skræmsli av det. Eg sér så filli nò, eg sér det barre som a skræmsl.
skríple	1. ripe i måling eller lakk, 2. rift i hud (med lite eller ikkje noko blod) Sjå også verbet skríple.	1. 'An tòler 'kji a skríple i bílæ sí. 2. Yngjebjør skrípla seg i an piggtråd'e.
skript	bibelen	Det stend'e i Skriptinn, så sò æ det.
skriv	skrev Sjå også skrive og skrivvrí'e seg.	Bjørgúv fekk fótballen beint i skrivi. Èlí skjæpte så an kunna sjå mest'e oppat skrivæ.
skrivmeis'e	person som går med føtene langt frå kvarandre	Sjå den skrivmeisen!
skrivnapp'e	knapp i gylfen på bukse
skrjóne	1. stygg ku som er gammal og storvomma 2. kvinne som er kraftig og har mindre ven utsjånad	1. Denna skrjónâ æ 'kji nåkå å sjå på, men 'u mókkar godt ennå. 2. "Gakk nå nórd ti' dei gamle skrjònunn i Ròtunn!", sa da mæ 'an Gunnår Olsson, då 'an varte eisemadd'e mæ mange unga.
skròpe	1. jarnbøyle til å skrape olla med 2. irettesetjing	1. Mamme fann inkji skròpâ då 'u ville reiske ollâ for skóvu. 2. Eg fekk a skròpe så eg alli gløymer det.
skrott'e	1. rest av bær når ein har laga saft (bærhus, frøhus) 2. kropp (bruka berre i bunden form) 3. dyreskrott 4. bruka som skjellsord Sjå ogsåfadd.	1. Fysst eg hèv' safta, kastar eg skrottan út ti' fugló. 2. Skrotten æ fillen, men hòvúdi æ godt. Å dú ilendige skrott'e. 3. Da luta skrotten så da finge kverrsitt stykkji. 4. Din skrott'e! Den mannen va' an ulke skrotte! Eg hèv' 'kji sétt sòden skrott'e!
skròv	1. magen på dyr 2. munnharpa (utan fjør og kile)	1. Kjýne have a stórt skròv. Unde skròvæ hav' sauin líti udd. 2. Eg hèv' gjårt skròv ti' trjå nýe munnhorpu.
skrovfydd	klein mat (som gjev lite næring) Sjå også skròv og fydde.	Å ète borkebraud vare mest'e barre skrovfydd. Útskjemt høy æ barre skrovfydd for búskapen.
skròvís'e	veikt islag med luftlommer (is der vatnet under har minka eller turka ut og det vert luftrom i mellom)	Skròvísen æ kvoss'e og úsætandi. Det glamar i skròvísæ fysst an gjeng'e på 'ó.
skrovl	noko som tek mykje plass (helst inne i eit rom eller hus)	Kòsi kan an have róm ti' desse fæle skrovlæ?
skrovlâg	"skrovform"; oftast bruka om hestar som er i god form og har fått mykje godt fór	Den hesten hèv' a greitt skrovlâg.
skrovlelass	lass som er "laust" og ser veldig stort ut (men ikkje har så stor tyngde)	Det vare a skrovlelass fysst det æ mykji i vavi.
skrovskòt	skot i mageregionen på eit dyr Sjå også skròv.	Eg hèv' ei gong sétt a reissdýr mæ skrovskòt, å dèt gløymer eg alli.
skròvudd	bukull på sau	Skròvuddí æ 'kji mykji vær'.
skrubb'e	1. ulv 2. skrubbehøvel 3. gryteskrubb	1. Skrubban våre kallège i gamle dage. 2. Skrubben min tèk'e godt mæ dei runda tonninn. 3. 'U hèv' gløymt skrubbó sí.
skrubbestræti	"veg" eller område der ulvar fer	Sòme sta'a va' slig skrubbestræti at da flutte støylan.
skrukke	1. bruka td om fine kledeplagg som får uynskte brettar pga dårleg lagring eller handsaming 2. rynke 3. bulk Sjå også skrukkutt'e.	1. 'Er æ så mæ skrukku i stakkeskjortunn at eg lýt strjúk' 'æ fysst'e. 2. Skrukkun kåme mæ alderæ. 3. Der æ a skrukke i koksinn.
skrusl'e	age, respekt Sjå også å skrusle mæ.	'An ha' fæl'e skrusl'e mæ si. Det fýer skrusl'e mæ bjynnæ.
skrusst'e	rædsle	Ti' skrusst'e å skrekk'e varte ferrâ sannspådd.
skrutl'e	fælske, rædsle	Det fýer skrutl'e mæ bjynnæ.
skrúvegong	gjenger	Skrúvegongjí æ útslití. Adde skrúvegongjin æ øyelagde.
skruvejinn	skrujern	Skrúvejinni mitt æ plent útsliti, eg lýt kaupe mi a nýtt.
skrúvelykjili	skiftenykel Somme seier "skrúvelykli".
skrúvemoir	mutter	Gjengjun i skrúvemoirinn æ útslitne. Skrúvemoirí hèv' skrúva seg opp å dutte av.
skrúveskjeisse	skeise som var skrudd fast til biksaumsålen	Det kunna vèr' vóndt få skrúveskjeissun ti' hange godt itt skósólen va' mjúk'e.
skrúvesté	kraftig skrustikke i smia	An lýt have a skrúvesté i smidjunn.
skrúvi	1. skrue 2. original person	1. An lýt have mangeslags skrúva ska' an stelle mangeslags gogni. 2. Gunleik va' an fæl'e skrúvi.
skrybbe	1. tispe (ulv) 2. skjellsord om kvinne
skrybbi	ubrukeleg ting	Detta skrybbi æ 'kji brúkandi ti' nòkå som helst.
skrydd'e	1. pukkel; på t.d. rygg eller skulder 2. liten sekk med innhald 3. hump på t.d. veg eller åker 4. utposing på klede øvst på ryggen Sjå også skrylt'e.	1. I Gåmålt ó' Sætisdal stend'e det at Tarkjell Aslakson fekk skrydd'e 'å dei eine okslinn ette å hav' spila for lengji i a bryddaup. 2. Da tóke mæ sikkå tvei skrydda mæ mjø̀l på heií. 3. Der va' mange skrydda på vègjæ ette påske, den tíd 'er va' grúsvèg'e. 4. An kan kadde det "skrydd'e" fysst gråkuptâ stend'e for mykji út atti.
skrýe	slim ein får opp or halsen ved å "skrýe" (hoste, harke) Sjå også verbet skrýe.	Der va' blód i skrýunn.
skryktelag	noko som er forma som eit kremmarhus	Snippepòsan ha' skryktelag.
skrylt'e	1. liten sekk på ryggen 2. pukkelrygg Sjå også skrydd'e.
skrymsling	skumring Sjå også skòming.	D'æ òneleg å sitje i skrymslingjinn å høyre på musikk'e.
skrýti	1. separatorhus Somme seier "sepratórskrýti". 2. stor og uformeleg gjenstand Sjå også sepratór'e, kúlâ og skålinn.	1. Skrýti va' pakka n'i klyví fysst da reiste 'å støyli. 2. Treskjeverkji va' a stórt skrýti.
skrýti	bukhola	Innvòlan liggje i skrýtæ.
skræe	kukake (turka eller hardna lort)	Der låg mykji skræu på støylæ ette da ha' flutt heim'tt'e.
skrækt	hark, host Sjå også skrækte.	Sigbjynn kåm gangandi; det va' i eit skrækt mæ 'ó.
skrækt'e	hark, host
skrøymsling	skumring
skrøytebassi	skrytepave	Skrøytebassan vare alli li'ne.
skrøyv'e	knaus i terrenget	Fysst an reiser inn ti' Øyó, på vesteheiinn, æ der an skrøyv'e som var' kadda Skrøyven.
skrøyvi	noko som tek svært stor plass, noko som er for stort i høve til plassen, noko som er i vegen Sjå også húseskrøyvi, skrovlen og angrǿmen / andrǿmen.	Pianói æ a fælt skrøyvi i stògunn.
skråme	rispe, sår	Tór raut 'å hovdi då 'an løypte på skarâ, men 'an fekk alli a skråme.
skubbe	innpåsliten person
skuffe (H)	skuff	Skjæren finn'e du i dei evste skuffun!
skufferóm	lite rom i ein stor skuff (skuff med inndeling)	D'æ greitt mæ mange skufferóm i kverr skuff'e, så an kan sórtere skrúva å muttera.
skuffestól'e	stol med skuff under setet
skufs'e	1. kraftig støyt 2. kraftig tilskuv	1. Det la ti' an fæl'e skufs'e då eine vognhjúlí vippa n'i a djúp hòle. 2. Det sette skufsen í det då Kjètil kåm å va' mæ.
skugg	islagd bratt bakke	Heile heií va' i eitt skugg, det hjelpte 'kji stórt antel slóe ell' vreiste.
skuggerjó	området der sola akkurat har gått ned	Reissdýrí gange i a skuggerjó hít i heiinn. Det va' om hausti, å det va' mykji kaldare i skuggerjóæ.
skukk'e	røykrom som leier røyken opp (om etasjeomn; det er like mange "skukka" som det er etasjar)	Hav' spjølli inni skukkjen å sèt kaffékaslen 'pi rómi!
skul	skal (på frukt og grønsaker)
skúlekreiss'e	skulekrins	Da ha' gjinni a kvendeforeining i kverr skúlekreiss'e.
skúlemeistari	lærar	Førr' i tí'inn lute da take siminari for å vare skúlemeistara.
skúming (H)	skumring, når det byrjar å mørkne om kvelden; bruka berre i eintal Sjå også skúme, skómne, skòming og avdagsbil.
skunde	fakkel	Bjúg gjekk mæ skundunn, å Bjynn brúka lýstrejinni i bekkjæ.
skungr'e	skarp lyd	På steinutt'e vèg'e varte det an fæl'e skungr'e itt an kjøyre mæ karjól'e.
skúr	gulspurv	Eg hèv' jamt a skúr på fuglebrettæ mí.
skúr'e	1. merke i material etter sagblad 2. sår etter kvass reiskap 3. skurdonn	1. 'An såg skúren ette oppgongssagjinn på plankunn. 2. Eg fekk så lei'e skúr'e i fóten då eg hoggje meg. 3. Skúren va' har'e mæ ryggjen.
skúrebuksu	vondt i lårmusklane bak, etter langvarig arbeid med sigd i kornskurden Somme seier "skúrbuksu".	Eg hèv' fengje slig skúrebuksu at det æ vóndt å gange. Itt an skjèr'e konn mæ sigd'e, vare an stív'e i læró, å di kadde mi å få skúrbuksu.
skúrelé	sida ein skjer med kniv (om taknever)	Vi' du finne a nævr som hèv' a long skúrelé?
skúreskór'e	helst dårlege sko som ein gjekk med i skuronna; det var fort å hogge seg med sigden
skúrgraut'e	smørgraut eller rjomegraut til å feire at skuronna er over Somme seier "skúregraut'e".	Ryggjin verkte fælt, så mi gléda åkkå ti' skúrgrautæ, for då våre mi færige mæ skúræ. Eg lýt vel sjóe tukkji ti' skúregraut'e i dag.
skúring	fortgang (setje fortgang på noko)
skúrkåne	kone som skjer korn med sigd
skurre	skrape	Bjúg fekk nåkå skurru på néttæ då 'an datt av sykkelæ.
skurri	ugrei person
skusle	1. spolehuset for undertråden i symaskin 2. skyttel bruka når ein vev	1. Fysst skuslâ æ tóm så lýt an spóle på ný'e trå'e. 2. Skuslâ mæ trå'e fèr'e att å fram i vèvæ.
skusl'e	1. age, respekt 2. fart og aktivitet	1. Åni sette skusl'e i heile hópen, då 'an fortålde ko viktigt detta va'. 2. 'U sette skusl'e i arbeiæ då 'u kåm.
skusletein'e	teinen i skuslâ	Spólen lýt glíe létt i skusleteinæ.
skút'e	1. bergnibbe som stikk fram 2. halvtakhus (tilbygg til eit anna bygg) Sjå også útskút'e. 3. utståande augnebryn	1. Sauin liggje und' an skút'e å jórte. 2. Eg hèv' sett opp an skút'e, så eg fær gognin mí unde tòke. 3. Sòme fókk have stór'e skút'e 'pive augó.
skute	skiljebladet i bandveven	Det va' viktigt at skuta va' létt så 'u inkji vrengde si.
skútebjørk	bjørk som er nedbøygd av snø
skútelléd	grind med ein opnar og stengjer med skutlar (slåter)	Skútellédí våre vanlège førr 'i tí'inn.
skvakk	kjefting, seie leie ord til kvarandre (bruka berre i eintal) Sjå også skvakke.	Det skvakkji var' an tròta av.
skvakkebikkje	hund som gøyr for mykje	D'æ tunglegt høyre på skvakkebikkjun om néttan.
skvaldr'e	mann som helst vil snakke mykje sjølv (og er mindre interessert i å høyre på kva andre har å seie)
skvaldre	kvinne som helst vil snakke mykje sjølv (og er mindre interessert i å høyre på kva andre har å seie)
skvampl	skvalp, plask Sjå også skvample.	Mi såge barre a skvampl då 'an datt út ó' eikjunn.
skvasl	1. bruka om å skvette og røre i vatn; bruka berre i eintal 2. tunn drikke Sjå også skvasle.	1. Det va' a fælt skvasl då ungan livdest i vatnæ. 2. Saftí va' nåkå skvasl.
skvén	sprut; bruka berre i eintal Sjå også skvéne.	Det kåm a skvén av blód då jaktaren stakk reissdýri ette 'an ha' skòte det.
skvén'e	sprut, stråle	Tårål héldt vasslangâ, å Torgrím å Tjógjei finge an skvén'e midt i andliti.
skvettbrett	sykkelskjerm	Skvettbretti på sykkelæ skranglar så det æ a plage.
skvitr	væske som ein fǿrer néd	Det va' fórt itt an gjekk mæ tvæ vassbyttu, at det varte nòkå skvitr.
skvæt-él	stutt, våt regnbye Somme seier "skvæte-él".	A skvæt-él væter inkji mykji út si' det æ så stutt.
skåk	1. kvar av dei to stengene mellom hesteselen og vogna, sleden, plogen e.l. 2. Bruka overført om lange føter	1. Denné hesten æ sérs greie ti' å gange inn i skjækan. 2. "Flyt nå dessa lange skjækan dí!"
skål	1. skål 2. del av separator Sjå også sepratór'e, skrýti og kúlâ.	1. Det va' góslegt itt dei gamle drukke kaffé ó' skålinn. 2. Det æ mykji arbei å två adde skålin i kúlunn.
skåleblóm'e	engsoleie	Úgrasi trauske i epleåkræ vare ti' skåleblóm'e ette kverrt.
skålesýe	sølje som er oppbygd av skåler (plasserte på botnplate av sylv)	'Er æ mange úlíke slaga av skålesýu.
skåli	forgang i uthus eller tilbygg (med skråtak) Sjå også fjósskåli og høyskåli.	I skålâ ha' da di beste høytti.
skånorm'e	liten makk som seinare vert til bille; av og til er billa å finne på gammalt kjøt	D'æ 'kji nåkå líkeleg mæ skånorma i matæ.
skåpp'e	uthola av tre til å ha brynet i, vasstett, fest i buksa eller livreima når ein slår med ljå	Skåppen heng'e å sleng'e i gjúrunn, på slåttekaræ.
skår'e	breidda med gras ein slår pr. omgang med maskin eller orv	An tèk'e mykji breiare skåra mæ a langorv 'ell mæ a stuttorv.
slabbedúk'e (V)	smekke for småborn Sjå også slubbedúk'e (H).	An lýt have mange slabbedúka for di lisle båni.
slaberg	veikt hallande berg; oftast slett og glatt	Ungan klive i slabergjæ, å våre helst'e for djarve.
sladre	gogn som vart bruka til vater (jamnkanta bordstubb med lodd i)
sladr'e	sladder	An lýt hevje seg ive sladr'e å sladrerǿu.
slag	slag	Boksaran få kjenne mange harde slòg.
slag'e	slag, type	Detti fjernsýni æ av dei nýe slagjæ. Der æ så mange slaga av adde ting nò. Detti æ inkji den rétti slagjen.
slagnív'e	faldekniv	Knút varte tèkjen i kontrollæ på Gardemóæ mæ slagnív'e i veskunn.
slagsive	bord som er hengsla på veggen	Slagsivâ æ helst'e nére omnæ, så ungan líke å sitje dèr innmæ veggjen.
slagveir	sterk vind og regn slik at regnet kjem vassrett	Det va' slagveir, så mi vorte gjænomvåte.
slagveir'e	ver som vert bruka i avlen sjå også rísbít'e, honnåri og veir'e.	Eg lýt have tvei slagveiri i år, ein rísbít'e å ein lambveir'e.
slagvòl'e	1. balltre (nytta i leiken "slå ball") 2. flygil (reiskap til å treskje korn med)	1. Slagvòlen stelle mi åkkå sjave; 'an lýt vère passeleg lang'e å tung'e, å handfangjen må 'kji vère for trèk'e. 2. Flygjilen æ ihópsett'e av tvei lyti, å den delen an slær laust konni mæ, æ slagvòlen.
slaktari	slaktar	Slaktaren skjýt'e grísen mæ slaktemaske.
slaktetròg	slaktetrau (til å ha innvolane i når ein slaktar)	Slaktetrògji æ stórt å avlangt.
slangesýe	sølje som er oppbygd av krusar (plassert på botnplate av sølv; utsaga symmetrisk mønster i botnplata)	Slangesýâ æ kostbar å nauendi vé'.
slark'e	tung trebrand som hesten dreg etter seg (fest til foten, td bruka på heia)	Slarkjen varte brúka så inkji hesten sill' reise for langt.
slarv'e	uærleg person, ikkje til å stole på Sjå også slarven og slarvi.	Fysst greie jentu hav' fare gali, for adde slarvan det æ an bati. (Stevline) Nò hève slarven reist ifrå 'enni.
slatte	jente som "ligg med kven som helst" (negativt uttrykk)
slaur	flokk, "fantefylgje" (noko negativt ord)	Heile slaurí låg i telt né'mæ åne.
slé'ebrugde	ryggstø i stasslede	Slé'ebrugdun kunna vèr' antel útskorne ell' måla.
slé'emei'e	mei på høyskógsslé'i
slé'enåvåri	navar (jamtjukk, til å bore hol for stabband i slede)	Slé'enavran våre heimesmía.
slé'i	slede	Mi såte på slé'ó mæ mi åte nystun åkkå.
sleik'e	tunt lag	Inkji skarve mæ smø̀ræ, barre legg på an sleik'e!
sleikjari	ku som likar å sleikje kleda til vedkomande som mjølkar
sleikjomtòt	person som "talar folk etter munnen" og er smisken Sjå også tòt.	A sleikjomtòt æ inkji trúandi.
sleipe	stokk som underlag for ei tømmervelte, eller stokkar til å gli på når ein vil flytje tunge ting	Mi ljóte leggje sleipu unde stokkan.
sleng'e	1. særdrag i talemåte og song 2. liten sving 3. svak bøyg 4. snartur Sjå også slengje.	1. 'U ha' nåkå rare slengji mæ 'u tala. An kan au have nåkå egne slengji mæ an kvé'e. 2. Der æ mange slengji på skógsvègjæ. 3. Stokkjen hève an sleng'e, så den lýt eg kappe âv. 4. 'An va' an sleng'e heim'tt'om.
slengjestèv	stev med ironisk innhald, stev som gjøner eller vanvørder
sleppe	sprekk i stein (sprekken er ikkje synleg)	D'æ vóndt å vite ko mykji an ska' la mæ dýnamitt, fysst der æ mykji sleppu i bergjæ.
sless'e	liten del, rest (td av graut)	Vi' du leive den lisli slessen, kan du alli èt' 'an opp?
slette	tunt lag med nysnø	An dag'e i mai kåm der a slette på grǿnt gras.
slett'e	rest (lag med td rjome som ligg i botnen av eit trekar)	Nò ljóte di två denné rjomebodden, for der æ an slett'e né'å botnæ.
slikkslag	likesæle til om eit eller anna vert noko av eller ikkje
slimse	langt, smalt tre (fure eller gran)	Den lange slimsâ kunne mi brúke ti' flakstong.
slindr	1. treslåte til å hengje klede på i stabburet, andre høgda 2. rekkverk kring trappa på "forstogtrevet", dvs. andre høgda	1. Stakkan hange på slindrinn. 2. Mi mòge have a slindr for ungó.
slingse	tunt, langt, mjukt tre på rot Sjå også slingsen.	Der æ mange slingsu néd i skógjæ.
slinte	1. linn husdyrgjødsel (mest rennande) 2. linn gjørme	1. Æ lórten barre slinte, lýt an kjøyre det út mæ landtròm. Slintâ skvampla ive karman i mykkjerrunn mæ eg kjøyre lórt'e út'å åkren. 2. I an linsapøyl'e æ myrâ púre slinte. Tjógjei kasta veitu i mýrinn, å den blaute mýrjór'í linka seg opp å varte púre slinte.
slintre	lang kjøttrevl	Slintrun kan an brúke i kurvæ, seie Òlav.
slípegrjót	sand-avfall frå slipesteinen og reiskapen ein slipar (som samlar seg i troa under slipesteinen) Sjå også grjót.	Ko kan an brúke slípegrjóti ti'? Itt an mól konni i a kvinn, kåm det nòkå slípegrjót inn i mjø̀li.
slíperó	råegg når ein slipar reiskap	D'æ úlíleg mæ dei gróve slíperóó, det tèk'e slig a tíd å brýne da.
slípestell	slipestein montert på krakk (med vasskraft eller elektrisitet)	Det æ greitt å have slípestelli innmæ an bekk'e ell' i a å, så slepp' an å sveive.
slípestikke	hjelpemiddel ved sliping av knivar (for å halde stødig og få rett vinkel på egga)	Eg hèv stelt mi a slípestikke som allstǿtt ligg'e innmæ slípekrakkjen.
slípetró	"vassbehaldaren" under slipesteinen; før i tida eit uthola trestykke	Der kan liggje mykji slípegrjót i slípetrónæ.
slirk'e	1. laust slag 2. snøgg rørsle (måte å gå på) Sjå også slirke.	1. Bjúg gav hestæ an slirk'e mæ taumó. 2. Såvi ha' slig slirk'e fysst 'an gjekk.
slirp	søle	Det ha' ringt så om nóttí at epl'åkren va' i eitt slirp, så mi kunna alli take opp eplí en dagjen.
slirpe	halvt rennande naturgjødsel	Slirpâ i landkummæ laut an kjøyre út mæ landtròm.
slirpedrite	halvt rennande avføring frå dyr	Kjýne finge slirpedritâ fysst da ha' ète for mykji kålblekkji.
slirpetøyr'e	mildver med snøsørpe	Itt det lí'e út i mars, kan det vare slirpetøyr'e, så det æ úhǿgt å arbeie i skógjæ.
slit	skade på kroppen etter hardt slit og tunge lyft	'An fekk a slit i ryggjæ då 'an lypte den stóri steinen.
slite	tunnslite tøy	Der æ a slite 'å vístri skjorteåbògâ mí.
sló	1. massen som er inne i eit bukkehorn eller stutehorn 2. sist i ei rekkje	1. Eg lýt få út slóne ó' honnæ. 2. Den dragmeisen æ allstǿtt seist'e i slónæ!
slodde	hestereiskap til å køyre ved, tømmer o.a. på, med og utan svingbom Sjå også framslodde og bakslodde.	Eg såg Òlav reiste mæ hest'e å slodde, så 'an ville nóg hente vé'e.
sloddekamb'e	jernkam på tømmerslodde	Stokkan hinge godt fysst sloddekamban våre kvosse.
slóe	farveg i snø eller søle	Eg såg slóâ ette dýró.
slói	1. tre med greiner som vert bruka til å bremse farten på høylasset når dei køyrde høyet heim frå heia og skulle ned bratte bakkar 2. tre med greiner til å sitje på når ein løyper på ski 3. treg og seinfør person Sjå også slóe.	1. An slói bremsar godt i blaut'e snjór'e. 2. Det æ gama å sitje på an gó'e slói néd dei brattaste bakkan på skjí. 3. Lidvår æ an slói bå' i vèremåti å arbei'.
slòk	hol trerenne til å leie rennande vatn i	Eg held'e byttunn unde' slòkjæ.
slòm'e	bruka om lang mann som dreg føtene når han går Sjå også slòme, slòmelèg'e og slòmen.	Mikkjål va' an slòm'e, lang'e å úlenkjelèg'e.
slonk	1. trevl i mjølk eller blod; når kua har jurbetennelse kjem det ofte noko seig mjølk 2. slintre; gjeld kjøt	1. An kan 'kji drikke mjåkkjí fysst der æ slenka í 'enni. 2. Slenkan kan an male opp ti' kjøtkaku. Fysst an slaktar, kan an brúke kjøtslenkan ti' pýssu.
slorv	uærleg kvinne, kvinne som ikkje er til å stole på	Slorvi æ der addestad.
slòse	usannsynleg soge, skrøne, sladder	'An kåm mæ dei eine slòsunn ette dei hí.
slòv	bratt og smal "renne" eller gjel	"Opp slòv å néd'tt'e hurrandi" (Gamalt or Sætesdal)
slubbe	kvinne som "grisar" med maten (og greier ikkje å halde maten på tallerken)
slubbedúk'e (H)	smekke for småborn Sjå også slabbedúk'e (V).	Slubbedúkjen æ hǿg'e fysst an æ líten.
slubbi	mann som "grisar" med maten (og greier ikkje å halde maten på tallerken)
sluffe	fint laga hesteslede med sete (bruka til persontransport) Sjå også skjýsslé'i.	Da såte fíre i sluffunn, tvei frammi å tvæ atti.
slugg'e	stor og kraftig kar (eller td fisk)	'An vóks ti', å varte an svær'e slugg'e. 'An fiska i Bossvatn, å fekk tvei fæle slugga.
slúkboksi	fiskereiskap (flat fiskebollboks med handtak av tre inne i midten, med taum og sluk tvinna omkring)
sluntehúve	lang lue som er strikka (gjerne med mønster) Somme seier "slunte".	'An gjekk mæ sluntehúve så lengji 'an va' ti'.
slurve	slurvete kvinne	Slurvun vare alli líka.
slurv'e	slurvete mann	Ingjen líkar å have an slurv'e i arbei'.
slútebjørk	bjørk som er nedbøygd av snøen
slý	grønske, seig væske, slim; bruka berre i eintal	Troskan líke sikkå i slýæ.
slækje	1. sikl som kjem ut av munnen Sjå også verbet slækje. 2. smal stripe i terrenget 3. høy som ligg att på slåtteteigen i ei remse (pga dårleg raking)	1. 'An togg skrå så der va' slækju i munnvíkó. 2. Der æ a smòl slækje dèr det alli veks'e skóg'e. 3. Det vare jamt slækju ette "ballepressunn".
slækjedúk'e	smekke for born Sjå også slubbedúk'e og slabbedúk'e	Småbonní trengje 'kji slækjedúk'e barre for di da slækje, men au for di da fǿre n'ive sikkå.
slækjeeisli	spyttkjertel	Slækjeeislan gjèr' ti' at an fær mykji sykle i munnæ.
slækjesyr	surmjølk som vart så seig at ein kunne dra lange "taumar" av henne	Eg veit alli ko an kan brúke slækjesyri ti'. Slækjesyr sa dei gamle at va' varsel om feigt fókk.
slæme	kvinne som er saman med mange karar (nedsetjande ord; også bruka i samband med drikking og ulivnad)	Jentâ va' a fæl slæme, 'u dróg på mange å va' úvýrí mæ sjave si.
slæp	strev	Det kosta slæp å strí'e å byggje nýtt bíbl'otik i Valle.
slætre	lang og slak bakke (helst i terrenget)	Mi gjinge opp a slætre ti' mi kóme oppå Paden.
slævetaum'e	vove fiskesnøre	Å dèr kåm 'an traskandi sílevåt'e, mæ slævetaum'e å bambúsråte. Då eg la ti' spúre om fiskjen slapp, så va' svòri greitt, det va' barr' a napp (stev).
slǿder	kjeltring, drittsekk	Fanten Frans va' an fæl'e slǿder, fókk vorte úrólège fysst 'an kåm.
slǿe	sladder, bygdesnakk	Sossa gjekk der a slǿe om 'an Aslâg.
slǿkji	sløkje (art av slekta kvann; høg skjermplante)	Der veks'e jamt slǿkji fram'tt'emæ bekkjó.
sløkkjefút'e	ansvarleg for sløkking av skogbrann (i eldre tid)	Åsmund va' sløkkjefút'e i Òveinang på 1800-talæ.
slǿtr'e	etternølar	"Snillesau" va' an slǿtr'e, va' allstǿtt i slónæ itt mi sill' sipte beiti.
slǿtre	etternølar	Nórddokk va' a slǿtre, allstǿtt i slónæ itt mi rýmde kjý.
sløymeår	dårleg grasår (uttrykk bruka om ein sommar det er mykje regn, og det vert dårleg kvalitet på høyet) Sjå også skjènår og røytår. Somme seier "sløymår".	I a sløymeår varte det gjinni mykji hesjing, for det va' vanskeleg å bakketurke det.
slåre (V)	tjukk trestav til å spreie møk med; bruka helst på støylen om hausten Sjå også spatt (H). Somme seier "lórteslåre".	Eg lýt finne mi a slåre ti' å slå kjýmukkunn útivi.
slåte	lang, jamtunn trestomn, kvista til bruk Sjå også råte og slåtegjæri.	An må have mange slåtu itt an ska' stelle slåtegjæri.
slåtegjæri	gjerde laga av slåter, feste vassrett til gjerdestolpar Sjå også slåte.	Det æ arbei'ssamt å setje opp slåtegjæri.
slåtr	slakt	Vi' du vère mæ å bère slåtri inn i kjeddaren?
slåtresmòlogg	smòlogg som er bestemt til slakt	Mi ha' sauin inn i tadden å tóke út trjú slåtresmòlogg.
slåtte	slåtteteig på heia eller i skogen	Nò hav' slåttun i låglandæ gródt att'e mæ skóg'e å lyng. Slåttâ på heiinn va' mykji vær' førr'e.
slåttebú	bu til å bu i under heieslåtten (somme fylte bua med høy når slåtten var ferdig)	Slåttebúin våre góe å have fysst an sló på heiinn. An kunna få fíre hest'loss ell' mei inn i a slåttebú, ell' høybú, som mi sa.
slåttedreng'e	leigekar i slåttonna
slåttelag	lagji som ein har med orvet når ein slår (godt eller kleint)	Det va' om å gjère å hav' a godt slåttelag.
slåttetó	berghylle med slåttemark	Førre slóge da i slåttetǿ, om tǿne kunna vèr' host'e små.
smalkant'e	påsydd kant som del av broderiet på setesdalsbunaden; både for kvinner og menn (på svårtestakkjæ er han raud, på undestakkjæ grøn og på buksa grøn)	An smalkant'e æ, som óri sei', a smòl pyntekanting på daleklæó.
smalrygg'e	krossryggen	D'æ smalryggjen det leitar mest'e på, så d'æ dèr fókk få vóndt.
smedd'e	1. smell 2. "hardt slag", motbør Sjå også dei to verba smedde og smedde.	1. Eg høyr' an smedd'e; eg trúr det va' a børseskòt. Hunden vare ræd'e smeddin. 2. 'An fekk an smedd'e då kånâ dǿi.
smeddeblóm'e	engsmelle	Ungan tikje gama å smedde mæ smeddeblóm'e.
smé'e	smed	'Er va' mange slags smé'i førr'e, sòme gjåre gó'e ljæ, å aire gjåre véne låsa.
smeiss	hardhendt avstraffing, juling	"Gjère du detta så fær du smeiss fysst du kjæm'e heim'tt'e!", sa Åni.
smidje	Smie; Frittståande hus nytta til å smie i. Var plassert noko ifrå andre bygningar av omsyn til brannfaren Sjå også smidjestabbi.	I smidjunn glama det fælt fysst smé'en natta.
smidjesindr	slagg Sjå også smijje og sindr.	Smidjesindr i jórinn fortèl'e at der ei gong i tí'inn hèv' stae a smidje.
smidjestabbi	stor trestabbe til ambolt og anna reiskap (i høveleg arbeidshøgde) Sjå også smidje og stikkestabbi.	Smidjestabben kjøyre da ó' Finndalæ.
smidjesté	stor ambolt i ei smie	Smidjestéi stend'e på smidjestabbâ.
smíebæg'e	smiebelg	No for tí'inn brúke sòme smé'i an stǿvsúgari ti' smíebæg'e.
smíerí	smedarbeid
smíesté'	ambolt til å hamre jernet på
smikkedalli	deigemne (ved baking av flatbraud)	"Rillen, rallen, undesmjúgaren å smikkedallen", æ a gåmó regle om å bake brau.
smildre	småbitar (td knust glas)	Det ligg'e fullt av smildru né'å tilæ.
smili	smylegras; bruka berre i eintal	Smilen æ godt beitegras for búskapen, å 'an held'e seg lengji grǿn'e útette' haustæ.
smòg	1. smalt mellomrom (td mellom bygningar) 2. trang passasje i terrenget 3. trang gong (som ein tunnel, der ein kan smyge eller krabbe på kne)	1. D'æ så lúnt å kóseleg i smògó midjom húsó. 2. Der æ jamt an vind'e som strýk'e i Smògjæ. 3. Ungan have grave sikkå a smòg i høystaâ, som da tikje så gama å smjúge í.
smòk	1. smak (bruka berre i eintal) 2. liten munnfull av mat eller drikke	1. Eg kan 'kji gløyme dei våk'e smòkjinn då eg prǿva å tyggje skråtóbakk. Mange tikje at sǿtt æ a gód smòk. 2. No hèv' eg steikt mi kjø̀t, vi' du hav' a smòk?
smokk'e	understakk som ein kasta over seg (ikkje trædde armane inn i selane)	Det búra i fjósæ, å då slengde eg på meg smokkjen å sprang néd.
smòlogg	sau / lam, samnamn på vaksne sauer, gimrar, verar og lam Sjå også fænåre, gjeldsmòlogg, vetrongsmòlogg.	Mi ting' åkkå fem smòlogg ti' haustæ. Mi hente smòloggjí ne'å búinn. Ko' mange smòlogg sendte di på heií i vår?
smolt	laga av svinefeitt + tjøre og av og til rjome (bruka på lér som skal haldast mjukt og vasstett; bruka berre i eintal)	Eg smúre skóne mæ smolt. Smolt æ godt ti' smørje biksauman mæ.
smoltekopp'e	lagga kjerald til å ha smolt i (nokså lite i storleik)	An smoltekopp'e va' der i kverr manns hús førr'e.
smoltetró	noko stor trekopp til å ha smolt i
smotte	romet under oppstytta i stakken (eit skar, ei opning i stakkslínon i "oppstytta", på framsida av setesdalsbunaden)	Den lisle sýâ laut vère nédi smottunn, smottesýâ. Gunbjørg ha' fýrstikkun sí 'pi smottunn.
smottesýe	sylje som ein fester i skjorta ved smotta på setesdalsstakken	Smottesýâ æ helst'e lítí å nòkå úvond å enkel, å vare brúka i smottunn.
smytti	smal plass, trongt mellomrom	Ungan sprunge i smyttó å løynte sikkå.
smæri	alsikekløver (veks naturleg på heiane i Valle kommune)
smø̀rambari	lagga ambar til å ha smør i	An smø̀rambari som tèk'e trí nóttong'e æ helst'e vanelèg'e.
smø̀rgraut'e	graut reidd på byggmjøl og smelta smør og truleg med noko mjølk i (ofte bruka når slåttonna eller skuronna var over)	Adde tótte smø̀rgrauten va' sérs gó'e.
smø̀rhòle	smørauga i graut	Eg líkar stóre smø̀rhòlu i grautæ!
smørje	salve, impregnering	"Vaselín" æ den beste smørjâ, meine Gònil.
smø̀rkling'e	hardt flatbraud med smør varma på omnen Sjå også kling'e og skjerpekling'e.	Smø̀rkling'e va' helst'e bånemat'e, for an kunna 'kji slǿse sò mæ smø̀ræ for dei vaksne.
smø̀rlag	lokalt mottak for smør frå bøndene Somme seier "smørrlag".	I Valle tók smø̀rlagji imót smø̀r ifrå adde bǿndó i bygdinn.
smø̀rnull'e	liten "klatt" med smør
smørtròg	tròg til å ha smør i
smø̀rværd	verdi av smør (truleg fast verdi for ei bestemt mengd)
smø̀røskje	smørøskje med lok, laga ( sveipt) av tre Sjå også ambari.	Smø̀røskjun våre gjinni gjåre av einére.
smøygjeróse	skorne figurar der linene buktar seg inn under kvarandre (krulleskurd; helst bruka i fleirtal)	Targjær va' så fæl ti' gjère smøygjerósu.
smøygjerugge	vovi rugge med ekstra mønster som måtte "smøygjast" inn for hand
smøygjespòni	spunne ullgarn som er ujamt og klumpete Sjå også hókkespòni og spòni.	Mamme la opp mæ meg at no måtte det inkji vare smøygjespòni dèt eg spann.
smøygjestól'e	hempe av td ler eller metall på belte / reim til å stikke enden på beltet inni Sjå også smøygje.	A gjúre lýt have smøygjestól'e ti' å stinge gjúreenden undi.
smøygl'e	slu og listig person som fer fram utan store fakter	An smøygl'e hèv'e vel sí plana?
småbil	korte stunder	Eg kan barre springe nåkå småbil av gongjinn.
småepli	usorterte poteter til buskapsmat
småhykker	mann utan eller med litt jord (hadde sitt eige hus, mest same tyding som "husmann")	Småhykkeran ha' det jamt smått førr' i tí'inn.
småkrulli	"krull" som er noko enklare enn ein vanleg "krulli" (har berre to omgangar)	Småkrullan æ léttare å få ti' 'ell dei vanlège krullan, fysst an løyesaumar.
smålòk'e	ormegras	Smålòkjen held'e seg grǿn'e heile vetren.
smått'rí	barn (ofte bruka i samband med graviditet)	Vilborr ska' have smått'rí, det æ visst påskebil.
småvé'e	tunn ved, kan vere kløyvd smått eller hoggen opp av tunne greiner; bruka berre i eintal Sjå også vé'e.	Småvé'en æ gó'e ti' gjèr' 'å mæ.
snafs	lite måltid (helst bruka om fint bakverk; vaflar, bollar osv)	Eg åt barre a snafs førr'ell eg reiste út'å teigjen.
snag	1. kvesst treplugg som ein slår ned i jorda i kvar ende av ei høyhesje(V) 2. plugg til å binde kua i når ein skal mjølke på støylen(H) Sjå også pål'e.	1. An lýt have eitt snag i kvære endâ av a hesje, for å stande imót tyngdunn av rått gras. 2. Snagji måtte vèr' sò laga at inkji bandi skrei opp.
snas'e	lukt Sjå også snase og få snasen í.	"Dèt va' an gó'e snas'e", sa Åsmund då 'an kåm inn ti' bakstekjèringó. Eg kjenner an snas'e, men eg veit 'kji ko det æ.
snattljó	kvass lyd, stutt rop (ikkje atterljom)	Eg høyre plent a snattljó.
snauskolt'e	snauskalla person	Eg tikje 'er æ fleire snauskolta nò 'ell det va' førr'e.
sné	1. mønster på skrå i sokkane til setesdalsbunaden; både den kvinnelege og den mannlege 2. skar på skrå på langsida av øyra (bestemt type sauemark som syner kven som er eigaren; sjå bilete)	1. Mynstr mæ sné æ mykji brúka. 2. Eg skar sné så eg va' plent blódutt'e 'å hondó.
snébròt	spesielt mønster i toppen av sokkane til setesdalsbunaden (både den kvinnelege og den mannlege)	Snébròti på sokkó æ spita mæ a kròt som æ i snei.
sneffer	1. reiskap til å årelate med 2. liten spretten og skarp kar	1. Mi trú inkji at årelating hèv' nåkå fyre si, så snefferen æ nóg inkji ti' hjelp. 2. Stígand æ slig an sneffer, svint'e i snúingjinn.
snei	lite stykke	Eg va' úheldig'e mæ nívæ å tók a snei av tommâ mí. Eg skar a snei av stump'e å åt nåkå líti, eg kunna 'kji bíe ti' måls.
sneis	1. jarnnål med ein krull øvst til å binde eit dyr i på beite (hest eller ku) 2. strikkepinne	1. Slå sneisí n'i jórdí så 'u hell'e! 2. Dei små sneisan hav' gjårt mykji godt i verdinn.
sneisegang'e	5 strikkepinnar	Fem sneisa kadde mi for an sneisegang'e.
sneisehøy	Det høyet som vart lagt nærast stakksneisinn i ein høystakk. Ein måtte bruke det turraste høyet her. Bruka berre i eintal.	Breislejentâ va' på stakkjæ å tók imót sneisehøyttæ som eg kasta opp ti' 'enni.
snerk'e	1. tunn is på vatn 2. hinne på t.d. koka mjølk	1. Der hèv' kåme an líten snerk'e innmæ land på Skrémisvatn. 2. Sòme tikje at snerkjen æ mótbýdelèg'e.
snerpe	1. "strået" som går ut frå kvart korn på eit byggkornaks 2. nøyen og nærtakande kvinne 3. uroleg person	1. Det skrapar i halsæ fysst an fær snerpu inn i munnen. 2. Tóre va' a fæl snerpe, 'u tólde filli å vare mótsagd. 3. Hèv' du snerpu?
snerpebǿl	samling av snerper inst i munnen/svelget på buskapen	Eg trúr mi ljóte skjère út detti snerpebǿli på 'enni Blómelí.
snerre	lune til å gjere eit påfunn, innfall, ofte negativt	Jón ha' så lei a snerre i gjår. 'U fekk a snerre at 'u vill' alli tale. 'An fekk slig a snerre, 'an ville plent kaste út taddâ.
snéskreppe	veske av skinn / lér med skråstilt lok	Tarjei gjekk mæ snéskreppunn ive hærí.
snéstíg'e	veg på skrå i ein bakke	Vègjen gjekk i an snéstíg'e opp Vøyleheií.
snétó	berghylle på skrå i fjell	Mi gjinge opp a snétó så mi kóme skjótare opp på fjøddi.
snév	upåliteleg og laust rykte
snévèg'e	veg som går på skrå i ein bakke	Mi vi' gange snévègjen i dag, det æ 'an bei'vèg'e.
snévind'e	1. kraftig vind på skrå; bruka berre i bunden form eintal 2. bruka i uttrykket kåme mæ snévind'e	1. "Kjæm'e du plent mæ snévind'e", sa fókk fysst an kåm kufst å úventa.
snibbe	sneiord, fantord
snigjili	snigel	Der va' fullt av snigla i jórdbèråkræ.
sník'e	bøyg på ei grenseline mellom to eigedomar	Der æ an sník'e i dei austri býtelínunn.
sníkjerétt'e	ta seg til rette (og seinare hevde at ein har denne retten; td om beite eller veg)	Det hendte at sòme drive búskapen inn'å anna manns grunn'e, å detti varte kadda sníkjerétt'e.
snikkari	snikkar	Det æ hǿgt å have snikkari i húsi fysst an ska' stelle nòkå.
snípeskór'e	bunadssko for kvinner (kvasse og bøygde opp framme Somme seier "snýteskór'e")	Snípeskóne våre vel på móti a gong i tí'inn.
snippemark	bestemt type sauemark (snitt i øyra som syner kven som er eigaren; sjå bilete)	Airestad kadde da snippemark for "vinkelstýv".
snippeplagg	trekanta sommarsplagg (skaut)
snippepòsi	kremmarhusforma papirpose	Gútepaggjen va' på Búinn å kaupte si enn snippepòsi mæ drops.
snitterí	nasking
snitti	"knep" for å lage ein ting	'An ha' a snitti for å få det ti'.
snjóball'e	snøball	Ungan stell' a líti "hús" av snjóballa.
snjóborg	oppkasta snø mot hus- eller hyttemurar (til isolasjon)
snjóbraut	"snøkant" opp frå vegen (der snøen som er brøytt vekk ligg) Sjå også braut.	Mi ungan løypte 'å fuinn néd av snjóbrautó. Snjóbrautin våre hægri førr'e 'ell da æ nò.
snjóbøygje	snøbye Sjå også snjóélgar'e.	Der va' úfýseleg på Grípemó i gjår, det kåm den eine snjóbøygjâ ette' den hí.
snjódriv	tykt snøfall (og ofte vind)	Snjódrivi va' så tykt at mi såge alli kvorairne lenge' 'ell nåkå få méter.
snjóélgar'e	tett snøbye, helst lokalt, gjerne med vind Sjå også snjóbøygje.	Mi vi' inn'tte nò å hav' enn kaffémunn'e, 'er kjæm' enn fæl'e snjóélgar'e.
snjófarg	snøtyngd	Nò æ det så fælt snjófarg på heiinn at mi ljóte âv å skjǿre av tòkó.
snjófjóm	snøfnugg Sjå også fjóm.	'Er æ barre nåkå snjófjóm i luftinn i dag. Snjófjómí kåme dalandi stilt å seint.
snjóflykse	snøfnugg	Sjå, 'er æ snjóflyksu i luftinn!
snjófonn	snøfonn, snø som har blåse i hop til ein skavl Sjå også snjóskavl'e, fonnesett og fonnesliti.	Mi mòge stundom ive snjófenna itt mi sku ti' støyls jónsokbil.
snjófugl'e	gulspurv	Såg du dei trí snjófuglan ottenat húsó i dag tí'leg?
snjóføykje	vind og snø i lufta; bruka berre i eintal Sjå også substantivet føykje, verbet føykje og føykjeimni.	Gýró varte plent ískold ette' å hav' vòre úti i dei fæle snjóføykjunn.
snjógòv	vindkast med snø (td når ein bil køyrer forbi på snøføre)
snjógraut'e	snøsørpe	Der va' i ein snjógraut'e ette votnó i dag.
snjóhéle	tunn hinne av snø	Det kåm a lítí snjóhéle i nótt. Snjóhélâ tók âv i fyrenónæ.
snjóhest'e	hest som er god til å ta seg fram i snø	Rauen va' så gó'e an snjóhest'e, 'an tók seg fram bæri 'ell aire hesta fysst det va' tungfǿrt.
snjóing	snø som kjem dalande
snjókjyl'e	kulde før snøfall (kjennest kaldare ut enn temperaturen tilseier)	'Er æ slig snjókjyl'e i kveld, 'er kjæm'e nóg snjór'e ti' nóttinn.
snjókjyng'e	nysnø (mykje på ein gong)	Denné snjókjyngjen vare vel den seisti i vèt'e.
snjókòv	tett snødrev
snjór'e	snø; bruka berre i eintal	Nò brånar snjóren i sólhoddó. Ungan grave sikkå hòlu å tunnella i snjóræ.
snjórèke	snøspade Sjå også reke	An lýt have mæ si snjórèke i bílæ om vetren. Kòri hèv' eg gjårt av snjórèkunn?
snjórås	snøras
snjóskavl'e	snøformasjon som vinden har blåse i hop Sjå også skavl'e, hengjeskavl'e og snjófonn.	Der va' an stór'e snjóskavl'e mæ Svæg.
snjóslétte	tunt snølag på berr mark	Seinhaustis kjæm'e det jamt a snjóslétte som reiser att'e nókså fórt.
snjósmiti	tunt snølag
snjóspikkji	spurv Somme meiner ordet tyder granmeis eller lauvmeis Sjå også spikkji.	Snjóspikkjen æ góslège å have på fuglebrettæ.
snjótòk	snøsmelting	I flaumbekkjó æ det 'kji kvinnebyrr'e kå i snjótòkó. Det va' kalleg snjótòk 'å heiinn i dag.
snjóvetr'e	snøvinter	Dei fæle snjóvetran æ úhǿge å leie for mange.
snòre	snare, (gjerne laga av hestetagl eller messingtråd, mest til å fange ryper med) Sjå også setje snòru.	An lýt have bròm mæ stòre knuppa itt an sèt'e snòru.
snòrefangst'e	fangst med snare (mest bruka om rypefangst, men òg om annan fangst av småvilt)	Om vetran va' snòrefangsten jamt beste inntektí for mange.
snórelekkji	kan vere malelekkji / trøyelekkji / "snóreband" (glatt, rund sylvtråd, forma i ovalform og lodda. Deretter forma til og tredd saman) Sjå også kjæ'i.	Eg hèv' ervt a gåmålt snórelekkji.
snòrelíne	skilåma der ein har rypesnarene på rekkje Sjå også klukt, bròm, gar'e, streng'e og rjúpesnòre.	Gunnúv hèv' snòrelínâ sí nórdi Løyningsheiinn.
snòrelåm	strekning med rypesnarer (på heia)	Der va' mange snòrelåmi på heió i gamle dage, å kvær ha' sí låm. Haddvår ha' sí snòrelåm i Finndalæ.
snòrenút'e	spesiell knute som ein bruka til å binde snara til kluktí (for å løyse snara utan å øydeleggje henne)
snorglelykkje	mjuk tråd eller garn som tvinnar seg for mykje og lagar vanskar med å rette opp lykkja Somme seier "snorr'lykkje". usse; helst bruka i fleirtal	Detti gåni æ fullt av snorglelykkju, så det æ úhǿgt å spite.
snórgong	snorskive på rokk	Rokkesnórí gjeng'e i snórgongjinn.
snubbe	1. ljåbrot som det er sett treskaft på (Stutt knivblad av eit ljåbròt, om lag ein tomme langt. Bruka til å rispe kvarandre med i slagsmål, og til å skjere hoven når dei skodde hesten) Sjå også ljåbròtnív'e. 2. avbrote knivblad 3. nysgjerrig kvinne som "rotar med mangt"	1. A snubbe va' svint å gjère si. 2. Snubbun kunna vèr' hǿge å have ti' sumt. 3. Dèt va' a fæl snubbe.
snubbi	liten kniv utan odd
snúe	del av broderiet på setesdalsbunaden (både den mannlege og den kvinnelege)	Der lýt vère trjå snúu i a grille. Snúun æ svinte å enkle å saume.
snúkvist'e	ved tømmerhogst: ein sparer att ein eller fleire kvistar når ein kvistar stokken, slik at ein greitt får snu stokken	An høgg'e âv snúkvisten fysst an hève snútt stokkjæ.
snúsemúrt'e	morter til å knuse tobakk (til snus)	Snúsemúrten 'ass Gófa æ gjår'e av blautgrjót.
snydde	rester (som ikkje skal kastast) av brød, kaker o.l.	Mi våre så soltne at der va 'kji etti kå snyddu i kjǿleskåpæ då mi ha' èti.
snyddemat'e	restemat	I kveld lýt du greie deg mæ snyddemat'e!
snyddi	matrest
snýe	1. ugrei kvinne 2. ugreitt dyr	1. Dí snýe du æ, Ragnhild, som du narra meg nò! 2. Kjýrí mí, Fermelí, æ a snýe!
snykk'e	snørr (bruka berre i eintal) Sjå også búvi (V).	Krímsjúkjen æ lei'e fysst snykkjen renn'e å hósten rív' i halsæ.
snykkjebræse	snørrflekk på klede Sjå også snykke' og bræse.	Lisl-Òlâv ha' a snykkjebræse på dei eine erminn.
snykkjedobla	snørrdropar i nasen	Nei góe véne, gakk 'kji mæ snykkjedobla i nòsinn!
snykkjefille	lommetørkle til å snyte seg i Sjå også snykk'e.	Eg ulka út mange snykkjefillu mæ eg va' krímsjúk'e denne gongjí.
snykkjekopp'e	person som er full av snørr Sjå også snykk'e.	Herjús æ an snykkjekopp'e, 'an tikjest alli vi' snýte seg, helle'.
snykkjekrím	rennande nase (pga forkjøling)
snykkjestiddi	person som er svært forkjøla slik at det renn snørr mest konstant (helst bruka om born) Sjå også snykk'e.	Ór'i "snykkjestiddi" vare helst'e brúka ti' skjemt, men kan au vare brúka ti' leitt for aire.
snýte	nase
snýteskór'e	bunadsko (same som snípeskór'e)
snýti	1. kvasst framspring, kvasst hjørne 2. lite stykke av mat (td kake, pizza) 3. liten pose, lita lomme	1. 'An sló snýtí av dei kvosse steinó. 2. Vi' du hav' a snýti, Svein? 3. Eg hève desse nappan i a líti snýti.
snæle	1. eike i hjul Sjå også fedd'e og kjerresnæle. 2. snelle, trådsnelle Sjå også snæletrå'e.	1. Snælun i bakhjúlinn i sykkelæ mí æ så slake at eg lýt stramme da mæ an snælestrammari. 2. Eg hèv' spunne fudd snælâ å lýt vinde gåni på gånvindâ.
snælekrakk'e	bruka til å spole garn på og til å tvinne trådane	Snælekrakkjen stend'e né'å tilæ fysst eg tvinnar gåni på rokkesnælâ.
snælekåv'e	1. svak i ledda (td om svak, nyfødd kalv) 2. skøyar (slang-ord)
snæletrå'e	sytråd (av vanleg bomullstråd) Sjå også snæle (3).	Da brúka snæletrå'e ti' å snǿre hardt kring vórtun så da dutte av.
snǿrebassi	person som har tendens til å stramme klede og band for hardt
snǿreskór'e	bunadsko for kvinner med raudt ler under mynstra overler	Mange unge kvendi gjinge mæ snǿreskó ti' rektig vént.
snǿri	snøre	Mi strotte eplesekkjin mæ snǿri.
snǿrt'e	snev av (td sjukdom)	Eg kjenner enn snǿrt'e av krím. Eplí hav' fengje an snǿrt'e av frost.
snårt'e	1. halvbrend ved, trerestar som ennå gløder Sjå også ellsnårt'e og snårte. 2. ugrei person (helst bruka skjemtande)	1. Det fauk an snårt'e hít 'å tili. Eg grèv'e snårtan ihóp. 2. Å din snårt'e, eg ska' nóg passe deg att'e!
snårterøyk'e	sigarett eller pipe som er tend med ei glo frå bål eller omn	Snårterøykjen hève' a gó' smòk, dei fysste drògjí.
snårtesmòk	smak av røyk og glør i td kaffi som ein kokar ute i friluft utan lok	Gònil likar godt snårtesmòk i kafféæ.
só'	vatnet eller krafta som noko er koka i Sjå også sjóe, só'en og eplesó'.	Hèv' an godt só', kan an brúke det ti' mang' slags matstell. Det kan vére só' som kjøtsó', kurvesó', eplesó', grǿnsaksó'.
sodd'e	1. soll, matrett av knusa flatbraud og mjølk 2. "slappfisk" Sjå også sydde, sodd'e å kjøssteik, syrsodd'e og feskjen sodd'e.	1. Mamme, èg vi' have sodd'e ti' kveldsmat'e! 2. Den sodden kunn' mi inkji have mæ på dugna'en.
sodd'e å kjø'ssteik	matrett av flatbraudsoll og glosteik; bruka berre i ubunden form eintal Sjå også sodd'e og kjø'ssteik.	Mi have sodd'e å kjø'ssteik ti' kvelds.
soddedeir'e	frost i kroppen etter å ha ete ein kald brausoll; helst bruka i bunden form eintal	Kåm an inn'tt'e fròsen å ha' ískoll mjåkk i soddæ, kunna an få soddedeiren ett'å.
soddekopp'e	1. kopp til flatbraudsoll 2. nedsetjande ord om person som har gjort noko dumt eller vert rekna som udugeleg	1. Soddekoppen min æ a tròg. 2. Din soddekopp'e, no hèv' du øyelagt bílen 'enni moi dí att'e!
soddetròg	uthola og ovalt trefat med vangar (til å ete flatbraudsoll)	Èg tikje d'æ gó'slègare å ète sodd'e i a soddetròg 'ell i an soddekopp'e.
sòg	vassfall mellom to vatn	Der kunna vare a kraftig sòg i íunn i Stórånæ.
sògbån	barn som syg mor si	Det va' 'kji kå såvídt 'u va' færig mæ dei fysste sògbånæ, så kåm der eitt ti'. Da have sògbonn båa tvæ.
sógraut'e	1. deigklump som ein la i ei sleiv oppi suppekjelen og koka grauten slik (deig som til kabrettegraut'e) 2. doven person	1. Sógraut'e ell' flotmylje kunna vèr' an bíebiti a sundagsfyrenón. 2. Den Taddeiven æ an fæl'e sógraut'e!
sokk'e	strømpe som rekk opptil kneet Sjå også leist'e og laddi.	Kom mæ dei sunde sokkó dí, så ska' eg krake da. Sokkan mí æ hól'å bå' att'å hælæ å fram'i tån'e.
sokkeband	sokkeband (bruka både i den kvinnelege og mannlege setesdalsbunaden)	Sokkebondí æ slengde, å have mange liti.
sokkebandsdusk'e	kløverblom	Sokkebandsduskjen sér út som an klǿverblóm'e.
sokkebandsstad'e	det smalaste området over leggen der ein fester sokkebandet	Sokkebandi strammar hardt i sokkebandsstadæ.
sokkefòt	sokkar	Nò ska' eg sýne dikkå ko mange sokkefòt eg hèvi!
sokkekåvi	Utposing på baksida av ein kvinnesokk til bunadbruk, over tjukkleggen. Det vart rekna som vent å ha store "kåva" den tid då stakkane var i dagleg bruk.	Mi vite inkji av at da brúka innlegg i sokkekåvó.
sokkeleist'e	nedsetjande uttrykk (bruka om karar)	Den sokkeleisten kunn' mi inkji hav' mæ på dugnâ'en!
sokkesig	sokkar som sig nedover leggen	Det æ fort ti' få sokkesig itt an æ våt'e 'å fótó å hève víe sokka.
soks	saks	Soksin æ kalleg hǿge å have, så an lýt have mange ti' taks.
soksedíkji (H)	dike med oppkomevatn, som ikkje frys til om vinteren, bruka til å setje revesaks i Sjå også díkji, tíedíkji (V) og rèvedíkji (V).	Det æ inkji létt å finne a greitt soksedíkji.
soksekjingji	dei to delane på ei saks (skjæri); bruka helst i fleirtal	'An må 'kji negle dei tvei soksekjingan så fast at an inkji fær meite.
sóllé	solside
sólrèven	1. trøytsle av å liggje i sola 2. t.d. eit klokkeglas kastar solstråler attende på noko	1. Sólrèven tók 'an. 2. Sjå sólrèven koss 'an hoppar opp'ttemæ veggjæ!
sólrond	stripa der sola var når ho gjekk opp eller ned (ronda mellom ljos og skugge)	Eg flyt'e meg ette sólrondinn så eg fær vère leng'e i sólinn.
solte	1. botnfall i smørauga i graut 2. noko som ligg i salt 3. smak av salt	1. I botnæ 'å smø̀rauga låg soltâ. 2. Di nýslakta kjø̀ti ligg'e i solte nåkå dage. 3. Eg kjenner a solte i suppunn, å 'u æ plent nau'gó!
soltingji	ein som aldri får nok pengar eller andre verdiar	I dei húsó va' der den eini soltingjen verre 'ell den hin.
sólvèv'e	solstråler gjennom sprekker
sommår	sommar	Sommåri fèr'e allstǿtt så fórt.
sommårmål	sommarmål (14. april)	Som veiri æ sommårmål, ska' det vare ti' píns. Kråka seie; "kjæm'e eg 'kji ti' marjemess som eg plage, så ska' eg kåme sommårmål, om det æ på an stav'e".
sommårsbil	om sommaren (meir avgrensa i tid enn sommårstí')	Sommårsbil kan det vèr' godt sitje úti om kveldó.
sommårsdreng'e	kar som er leigd for sommarhavåret
sommårsfǿe	maten ein trong gjennom ein sommar.	Dei gamle laut jamt kaupe sommårsfǿâ fysst grjóni traut om våri.
sommårshiti	sommarvarme	Sommårshiten kan i dag kåme tí'leg om våri.
sommårsjente	tenestejente som vart leigd inn for sommarhalvåret
sommårsljó	høgt ljod med spesiell utforming (huve til kvarandre på heia)	Sommårsljóí æ 'kji som aire ljó; da kunna seie: "Hèr æ èg, å æ det nòken som høyrer ljói mitt, så húv ti'bakers!"
sommårsmat'e	maten ein trong for sommaren	I hobballæ baka da sommårsmaten.
sommårsplagg	kvitt bomullsskaut
sommårsslé'i	slede bruka til høykøyring om sommaren (helst der det var brattlendt og ein ikkje kunne bruke vogn; lågare enn vetreslé'en)	Sommårsslé'en min hèv'e inkji skóninga.
sommårstí'	om sommaren	Sommårstí' æ der vént 'å heiinn.
sommårsvermdi	like varmt som på heitaste sommaren	Ja, detti æ púre sommårsvermdi, å så midt i mai!
somrungji	lam som er fødd om sommaren (juni / juli)	D'æ varte reikna som nåkå fill mæ somrunga.
sòn'e	son	Sø̀nin deiris våre útrita ti' vère musikalske.
song	song Sjå også syngje.	Mang' av songó 'ass have fillne teksti.
songhús	koret i kyrkja	Songhúsi æ på dei håge tilæ.
sòpi	ein liten skvett (om kaffe, øl og annan drykk)	La'kkå få an mjåkksòpi. Kòss æ det mæ desse sòpó, kan eg slå da út?
soppe	flote av tømmer (ved tømmerfløyting)	Da samla timri i a soppe út'å fjóræ.
sóterói	doven, likesæl	Svein va' an fæl'e sóterói, det varte alli nåkå av mæ 'ó.
sótfeddebuskji	busk av bjørk til å fjerne sot i omnen med (gjerne med ein knute i enden)	Finn di an sótfeddebuskji å sótfedd omnen, der æ 'kji trekk'e skapt í 'ó!
sótfeddekrók'e	1. krok til å skrape ut sot frå ein vedkomfyr 2. krok til å grave fram glør i omnen	1. Det vare bæri trekk'e fysst an brúkar sótfeddekrókjen å grèv'e út sót å oske. 2. Ska' an leggje 'ni omnen, æ det greitt å drage fram glǿ mæ sótfeddekrókjæ.
sóti	1. mørk sky 2. dorsk og doven	1. Der æ an sóti i sǿri i dag. 2. Tór va' an fæl'e sóti, 'an låg inni heile dagan.
sott'e	1. roten stokk, vasstrekt stokk som ikkje vil flyte 2. kraftlaus kar, doven gut	1. Sottan vare jamnaste liggjandi etti i skógjæ. 2. 'Er æ nokle av dei sottó som æ dovne å inkji vi' gjère nåkå.
sóttehús	hus der det er mykje sjukdom
spa	"jamningssuppe" til jolematen i Setesdal; stuttare seiemåte for nepespa.	Spai smakar sérs godt jólepdagjen.
spaedjúpn	jordlag som er så tykt som "bladet" på spaden	Det va' barre a spaedjúpn né'å bergji. Du lýt have a spaedjúpn moll for å setje epli.
spahòke	hake som stikk langt fram	Èlí ha' så long å kvoss hòke at da kadda æ barre for "Spahòkâ".
spann	1. spark 2. spann 3. lengdemål (mellom sprikjande fingrar frå tommel til veslefinger)	1. Hesten gav mi a spann så eg héldt på å úvite. 2. I gamle dage ha da drops i sponn på kråmbúinn. 3. A spann æ det same som a spríkjelǿvd.
spannkjelle	kjelde til å setje mjølkespann i	D'æ greitt have spannkjelle fysst an vi' kjǿle mjåkkjí.
spatt (H)	reiskap av tre til å spreie gjødsla på støylsvollen med (med handtak og flatt i enden) Sjå også slåre (V).	Fær eg låne spatti ditt?
spéd'e	gasspedal Sjå også spéde.	Spédan på sòme Toyótaa hav' vòr' lyksne ti' hengje sikkå opp den seiste tíí.
spègjili	spegel	"Dèt va' enn greilèg'e kar'e!", sa 'an då 'an såg seg i spègjilæ.
speglehúr	spegeldør	Der æ véne liti i speglehúrin i Nórigâ.
spenne	avstivar, skråband i bygning
spergje	vanske, kamp, påkjenning, strev	Det va' nåkå fæle spergju då mi sill' hav' den stóri stúten på slaktebílen. Dèr ha' du sillt sétt på sperju, eg tenkte alli mi finge búskapen ive åne.
spergjetak	hard kamp, uvanleg stor påkjenning	Det kan var' spergjetòk ska' an prǿve å stagge an skjýr'e hest'e.
spidant'e	skruen som ein dreg ut for å stille eit lommeur	Gunnår dróg út spidanten då 'an sille stidde klokkâ.
spík	1. tunnt/smalt trestykke 2. flat trepinne til å ha vepten på når ein vev (i staden for skyttel)	1. Vi' du tægje mi ti' a spík ti' å leggje midjom? Spíka æ godt nǿri ti' gjèr'å mæ. 2. An lýt have a spík ti' kvære litæ.
spikekjø̀t	spekekjøt
spikkfót'e	raklar på bjørk
spikkjeband	kornband for meisene
spikkji	ord bruka om meis og spurv Sjå også snjóspikkji.	D'æ gama fysst an hèv' mange spikka rundt húsí om vetren.
spikåri	"tøysekopp"
spil	1. spetakkel 2. spel	1. "Det æ a spil som da stelle sikkå út i verdinn i dag!" 2. Flí mi spili så ska' eg spile fyr' dikkå! Sku mi spile sjakk, ell' a anna spil? Eg hèv gjårt mi a spil ti' å drage stokkan innât.
spildre	tunn trespile; ord t.d bruka i samband med veving	Spildrun ljóte vère beine å slétte.
spildretili	golv for sau eller geit (laga av smale planker med opning mellom kvar av dei, slik at lorten kan sleppe gjennom og ned i gjødselkjellaren)	Sauin gange på spildretili i staden for på taddi.
spilketili	golv for sau eller geit (laga av smale planker med opning mellom kvar av dei, slik at lorten kan sleppe gjennom og ned i gjødselkjellaren)	Spilketili å spildretili æ tvau órd for di same.
spillsjúkji	spedalsksjuke	Spillsjúkjen va' inkji úkjend'e i gåmó tíd hèra i landæ, hell'e.
spinnarestól'e	stol som vart bruka når ein sat og spann	Spinnarestólen eg hèvi, æ så lagelèg'e innmæ rokkjen. Spinnarestólen i Ròtunn æ an kjistestól'e, dèr æ gjengju i sætæ.
spíre	1. sau med horn (spælsau) 2. lang hårlugg (vanleg for karar i eldre tid).	1. Det æ sjella sjå spíru nò, bǿndan hav' avla da vekk. Den lisle spírâ kåm alli heimt' av heiinn. 2. Ånund Ríkjæ va' ein av dei seiste som ha' spíre i Valle.
spirvili	liten og tunn mann Sjå også spirvl'e / spirvli, spirvle og spirvlen.	Åsmund va' an spirvili, líten å létt'e, men fórt fram kåm 'an.
spirvl'e	mannsperson som er tunn og liten av vokster Sjå også spirvili, spirvle og spirvlen.	Den spirvlen kan inkji vèr manti nåkå!
spirvle	kvinne som er tunn og liten av vokster Sjå også spirvl'e / spirvli,spirvili og spirvlen.	Birgjitt æ a spirvle, men spræk æ 'u.
spíssbúri	skøyar, filur, morosam person Sjå også sveggji og svaddi.	Haddvår ha' allstǿtt vòr' enn spíssbúri.
spísslé'i	liten og ofte fabrikklaga hesteslede (bruka til persontransport)	Spísslé'en åkkå æ svårtmåla.
spit	strikketøy	Spiti mitt ligg'e i korgjinn; lagelegt å take ti' kverr dag'e. Dèt va' a vént spit du ha'.
spitakkel	1. bisn, særsyn, "skandale" (bruka om td oppførsel og påkledning) 2. bråk, larm	1. Det va' a spitakkel at inkji han fekk lǿn som dei hí. Det va' a spitakkel å sjå dei útklædde dansaran på fjærnsýn. 2. Det varte a fælt spitakkel då jólebassan kóme trampandi inn i stògâ.
spitakkelsi	1. "fæl" utsjånad (td person) 2. bisn, særsyn, "skandale", bråk
spitari	person som strikkar	Targjær va' så sérs gó'e an spitari, men så ha' u spita mykji i adde år.
spite	1. kile til å feste øks eller ljå til eit skaft 2. lang og tunn jente Sjå også verbet spite.	1. Einér'e varte jamt brúka som spite. 2. 'U va' a spite i oppvekstræ, men 'u rétta seg ette kvert.
spitegån	strikkegarn (bruka berre i eintal)	Spitegåni hèv' vòre úmisselegt ti' adde tí'i.
spitehókk'e	brei jernring (til å feste ljåen til orvet med, med ei spite innafor holken)	Att i staden for a reim kan an brúke an spitehókk'e.
spiteplagg	spøta plagg	Mæ hondó smøygde oppunde spiteplaggjæ stó' 'u å blåfraus.
spitetrøye	strikkejakke	Lúsetrøyâ æ den mest kjende spitetrøyâ.
spitetrå'e	tråd av spøtegarn	"Hève du an spitetrå'e så eg kan snyrpe att'e detti hòli?"
spjankji	mygg Sjå også mýtt, mýhankji og viglemýtt.	An spjankji æ det same som an mýhankji, kadda sò for lǿglegt.
spjatt (H)	tjukk trestav til å spreie møk med
spjong	måleeining; avstanden mellom tommelen og peikefingeren når ein sprikjer med fingrane det ein greier Sjå også spríkjelǿvd.	Hòli lýt vère a spjong breitt.
spjót	1. spjut 2. "spjót" i enden av eit "kuptelekkji" til blåkupte	1. Da kaste kalleg langt mæ spjótó i ídrottæ. 2. Kuptelekkji mæ spjót æ gjårt av sylv.
spjøll	1. spjeld, t.d. i pipa 2. den trekanta plata som vart bruka til å tette att pipeopninga i åren 3. tøystykke for å utvide eit kledeplagg, helst under armane 4. liten jordlapp	1. D'æ viktigt at spjølli æ tétt fysst an sótfedder. 2. Spjølli i kjeddaræ æ gjårt av tré mæ a blekkplate oppå. 3. Mamme sette inn a spjøll i skjortunn mí. 4. Midjom dei stóre steinó nunde reininn æ der a spjøll der mi så næpefræ. Der vare så véne nåkå næpu.
spjørr	1. klut som ein sveiper kring foten på ein hest før ein set på trjugane Somme seier "trjúgspjørr" 2. lita jente	1. Spjørrin æ góe å have innafor trjúgan så inkji hesten makar seg. 2. Dèt va' a lítí, snill spjørr!
spjåkk'e	spjelk, førebels reparasjon av skade på td reiskap	Den spjåkkjen eg gjåri på slé'â, héldt ti' eg kåm heim'tt'e.
spjåkle	tunn jente Sjå også spjåkli.	'U æ a spjåkle, å vare alli aila.
spjåkli	tunn mann Sjå også spjåkle.	Den spjåklen treng'e mykji mat'e, for 'an æ så úfrédelèg'e.
splott'e	liten bit av eit eller anna; kan vere alt frå eit tøystykke til ein jordteig (gjerne forma som ein trekant, kvasst i eine enden)	Eg treng'e barre an líten splott'e av tøyæ. Marí déla frå an splott'e av skógteigjæ sí.
spóe	eit spadetak (ein full spade med masse, jord el)	Eg treng'e a spóe ti' oppi denne simentblandâ.
spòl'e	vevnadsremse til td kjørkjetjell ("kjørkjetjeldet" var samansett av to "spòla")	Ruggun have tvei spèli.
spón'e	1. treskei til å ete med 2. takspon (saga)	1. 'U sette spǿnin opp i spónelai. 2. Den lisle høybúí va' tekt mæ spón'e. Spónen va' saga tyndri i dei eine endâ. An kunna brúke antel osp 'ell sei'vaksí grån ti' flís' som va' kløyvd, ell' saga spón'e, på a tòke.
spónela'	stativ til å setje treskeier i (spón'e)	Der va' spǿni for små å stóre i spónelaæ, å sòme våre vént útskorne.
spong	1. metalplate bruka til å binde i hop noko som har broste Somme seier "jinnspong". Sjå også spengje og kjingji. 2. isbru (som ein har laga over ei elv) Sjå også vende spongjinn	1. Eg sette a spong på kjåkkjen, dèr 'an ha' fengje skaen. 2 Spongjí æ så sterk at an kan kjøyre ivi.
spòni	garn som er spunne	'U sat jamt mæ rokkjæ, å der va' mykji spòni ett' 'enni.
sponn	avstanda mellom tommetuppen og veslefingertuppen når ein spriker med dei (same som ei spríkjelǿvd)	Denné paden æ tvæ sponni brei'e.
spòresýe	støypt sølje med stjerneform (med ein glatt eller tvinna ring under)	Spòresýâ va' rend, å forma som a stjynne.
spòrhauk'e	tårnfalk	Eg såg ette spòrhaukjæ mæ kjíkeræ mí.
spòrhòl	hol på orvet der taggen på ljåen vert sett i	Fysst spòrhòli æ for rómt, æ det vóndt å feste ljåren.
S-pòsi (H)	handlepose i plast (ordet kjem av "samvirkelags-pose", men vert i Hylestad bruka om dei fleste handleposar i denne bestemte storleiken)	Eg fylte fíre S-pòsa mæ tómflasku å reiste hít'å Búí å panta.
spraddebassi	uroleg, fortfarande, hyperaktiv (om liten gut) Sjå også spradde.	Spraddebassan æ kalleg úrólège.
sprakk'e	1. mygglarve, insekt i vatn, er berre i stilleståande, og ikkje i rennande vatn 2. vert sagt om småvaksne gutar / karar 3. makk som til dømes kan finnast i gammalost	1.Der va' fullt av sprakka i tjynninn. Ungan tótte gama å sjå på sprakkan i vassbyttunn. 2. Arne, den lisli sprakkjen, va' den sprækasti i klassâ. 3. Bjynn líka ost'e mæ sprakka í.
sprang	sprang (Ubunden form fleirtal vert bruka i overførd tyding. Sjå det andre dømet).	Dèt va' a langt sprang 'an fekk ti' i mótvindæ. Der va' slig sprong ett' 'enni Rannei.
spréndrite	diaré; bruka berre i eintal	Dèt lisle lambi æ så tuskelegt, det hève spréndritâ.
sprén'e	sprut, stråle (td vatn)	Sprénen stó' midt 'å dei sund'erusta vassrøyræ.
sprengje	sprengstoff	Dei gamle ha' 'kji gogni ell' sprengju ti' det, så steinan finge liggje som da ha' lègji.
sprettereim	lerreim med spenne (td bruka som sokkeband)	Sprettereiman æ om lag an tommi breie.
sprettetrodd	skaldyr som sprett når dei ligg på ryggen Sjå også trodd.	Ungan tikje gama mæ sprettetroddó, da leggje da på ryggjen, å sjå om da greie å kaste sikkå rundt.
sprettetrodd	bille som spretter seg opp att når det kjem på ryggen
spretti	1. hekte i livreim 2. hekte til sokkeband (lerreim); til kvinnebunaden i Setesdal	1. Karmennan ha' júre mæ úvande å sterke spretti itt da arbeidde út'å teigjæ om sommåri. 2. Spretti va' av sylv å sérs vént gravi.
sprettingji	spretten kar
sprík'e	dei to rundingane bak på stakkane i setesdalsbunaden	An lýt hengje stakkan på an trévond'e å sjå etti at spríkjin liggje greitt.
spríkjelǿvd	lengdemål, avstanden mellom ytste fingertuppane på ei hand, når ein sprikjer med fingrane Sjå også spjong.	Nò æ dalebuksun mí a spríkjelǿvd for stutte.
spríkjenòs	nase som er smal oppe i rota og som blir vidare nedover	Såvi hèv' a kallèg spríkjenòs.
spring	gummistrikk av ymse slag	'An kaupte si nåkå spring ti' å stelle si sokkebond.
springaren	diaré Sjå også drita, laust liv (V) og lívsýkji.	'An fekk springaren, å laut nøyte seg.
springband	sokkeband, elastisk, med gater i, ca. 2 cm breidt	D'æ greitt mæ springbond ti' å halde sokkó oppi.
spring'e	vasskran; bruka berre i eintal Sjå også springvatn.	Två deg unde springjæ, Titta!
springevatn	innlagt vatn i hus frå vasskjelde med sjølvfall (vert òg bruka om innlagt vatn med kunstig trykk); bruka berre i eintal Sjå også spring'e	Springevatni fraus mangestad i vèt'e.
springgjúre	lerreim som held hyvri fast (går frå eine sida av "hyvri" til andre sida av "hyvri"; under bringa på hesten)	Springgjúrâ held'e hyvri på plass.
springlív	liv eller vest som ein fester stropper i; til å halde oppe sokkane
sprit	lita jente (opp til om lag 3 år)	Di lisle spriti gjekk sjåv opp dei bratte kleivan.
spritt	sprit, brennevin	Eg meine detti æ púre spritt du hèvi!
spròti	1. metal fest i enden av ei lerreim 2. sylvspenne i enden av lerreima i "spretti å spròta"
sprunge	sprekk
spruns	1. loket i midten av eise- / omnsringane Sjå også omnsring'e og eisering'e. 2. luka til eit lite hol i stovegolvet der potetene vart tømde ned i potetkjellaren 3. korken / tappen i ein øldunk Somme seier spuns.	1. Det æ greitt å hav' an krók'e ti' å take av sprunsi. Sprunsi datt néd i oskâ. 2. Papa fǿre sprunsi n'i kjeddaren. 3. Sprunsi æ ti' å sleppe inn luft itt an tappar út.
sprækingji	sprek kar	Kjètil va' an sprækingji mæ 'an va' ung'e. Kòss æ det mæ sprækingó på Heddi?
sprøysse	sprosse	Der va' støyglège sprøyssu i dei glasæ.
sprøyte	1. jente som vil vise seg og går på ein spesiell måte når andre ser det 2. sprøyte Sjå også verbet sprøyte, sprøyte si, sprøyten og spǿne.	1. Gýró va' slig a sprøyte fysst 'u va' på stimnu. 2. 'U fekk a sprøyte då 'u sill' trekkje vísdómstonní.
spuns	tapp i spunsehol (td i ølkjer)
spúrdag'e	1. etterspurnad, marknad for 2. nyss (få greie på)	1. 'Er æ slig spúrdag'e ette' skóterklæi nò ti' jólæ. Det æ 'kji spúrdag'e ette håge hatta lenge. 2. Eg fekk spúrdag'e om at 'er æ så billige næpu å få på búinn. "Ja, så dúlt hèv' 'an ti' mi gjengji at få hav' spúrdag'e på 'an fengji". (Stevline)
spýslite	trong til å kaste opp; ved sjukdom eller sterke sanseinntrykk	Då eg såg det kadaveri fullt av makk'e, kåm eg i spýslitâ. Kjenner eg an våk'e å sterk'e lupt'e, vare eg i spýslitunn.
spýtekopp'e	emaljert jernkopp med laust lokk til å spytte tobakk oppi (tóbakkssykle)
spæk	avfall etter øksing	Der va' fullt av spæka rundt hoggestabben.
spæk'e	høvelspon	Spækjin æ góe gjère 'å mæ.
spænili	vriden bjørkevidje med lås, bruka til mange føremål	Spenla æ hǿge ti' mangt. An lýt helste vrí'e vidjun i håbballæ.
spænóli	jernbolt eller jernstong som er fest i kvernkallen og sigli og driv ivesteinen rundt
spǿkrí	spøkjelse (overnaturleg vesen)	Førr'e tóttest fókk sjå spǿkrí jamt å samt.
spǿne	1. spor / "sår" på marka / jordoverflata 2. jente som går på ein stolt måte for å vise seg fram, "stasjente" (vart ofte oppfatta negativt) Sjå også verbet spǿne, spǿne si, spǿnen og sprøyte.	1. Eg såg fæle spǿnu ette' elgjó. 2. Den spǿnâ trúr at 'u æ nåkå!
spǿrte	vanske, dragsmål, kamp, motstand eller motgang i livet som må overvinnast, både konkret og i overført tyding Sjå også verbet spǿrte.	Eg ska' seie Tór hèv' stae út spǿrtun i lívi.
spåbein	stort flatt bein i bogen på eit dyr	Spåbeini æ nòkå mjúkt kring kanten.
spåhǿne	marihøne
spåne	1. skrå-avstivar (noko som spenner imot) 2. fjøl til å spane ut skinn av td rev eller mår (når dei er bægflette)	1. Eg sèt'e spånu i kverrt hynni i húsæ. 2. Spånun måtte passe godt ti' skjinnæ.
spår'e	bakenden på ormen / fisken / skia	Tarjei tók ormen i spåren å rist' 'an. Fysst an gjeng'e langrenn, å vi' gange forbí an anné, slær an kranen 'ni spåren på dei fyri.
spår'e	attarst i ein sledemei (på høyskógsslé'i)
stabband	"trenaglar" (i seinare tid jernskruvar; tett på sida av kvar fjetre på slede) Sjå også stabbandsnåvåri.	Stabbondí halde slé'â ihóp.
stabbandsnåvåri	navar (jamtjukk, til å bore hol for stabband i slede)	An hev' brúk for stabbandsnåvåri fysst an ska' setje stabbond i an slé'i.
stabbe	tykk og stuttvaksen jente eller kvinne Sjå også stabbi og stabben.	Targjær va' a stabbe då 'u va' lítí, men då 'u vóks ti', vart' 'u plent passeleg fata.
stabbendingji	navar (jamtjukk, til å bore hol for stabband i slede) Same tyding som stabbandsnåvåri
stabbestein'e	"fenderstein" i vegkanten	Stabbesteinan våre góe å have dèr det va' bratt 'å lénæ å' vègjæ.
stabbi	1. tykk og stuttvaksen gut eller mann Sjå også stabbe og stabben. 2. stabbe	1. Tarjei hèv'e allstǿtt vòre an stabbi. 2. Stabban halde oppi stópp'úsæ.
stadd'e	Stall (Romet i lǿâ der hesten er. "Stadden" kunne også vere eit eige bygg / tilbygg i tilknyting til "lǿâ" i eldre tid)	I Níga' ha' da tvei hesta i staddæ.
staddedynn (V)	1. stalldør 2. buksesplitt	1. Staddedynní æ håg å støyg, å vender út mót túnæ. 2. An lýt allstǿtt sjå etti at staddedynní inkji æ òpí.
stad'e	stad, plass	Kò' mange stada hèv' dú vòr' i dag?
stâi	fast og samanpressa "lager" med td høy eller korn Sjå også høystâi, konnstâi, lauvstâi og lórtestâi (H).	Fysst våri kjæm'e, æ det sjella at der æ etti nåkå høystâi i lǿunn.
stakk'e	1. stakk (setesdalsbunad) Sjå også rétte klæi og daleklæi 2. høystakk	1. Èg gjekk i stakka då eg varte konforméra. 2. An stakk'e lýt stande dèr det æ tjurrt å dèr det inkji legg'e seg så mykji snjór'e.
stakkejente	jente som går i stakka
stakkekvendi	kvinne som går i stakka
stakkekåne	kvinne som går i stakka
stakkeskór'e	den nedste og stive delen av setesdalsstakken	Stakkeskóren æ tung'e å saume.
stakkesprík'e	dei to rundingane bak på stakkane i setesdalsbunaden
stakkskór'e	den nedste og stive delen av setesdalsstakken	Stakkskóren æ sett'e ihóp av stakkslistí, kvåran å neiri å evri skóren. An stakkskór'e lýt skjæle néd'tt'e.
stakkslíne	brodert ulltøyremse øvst på stakkane framme i setesdalsbunaden	Eg fekk 'kji færige stakkslínun i tí'i.
stakkslist	nedste del av stakkskóren (som på svårtestakkjen har grøne, raude og svarte "stakkslistar" av klæi, og på understakken tre svarte listar av klæi)	Fysst stakkslistan våre útslitne, laut an liste opp'tt'e stakkskóren.
stakkslunn'e	nedste delen på ein høystakk	Det va' viktig at stakkslunnen va' godt lagd'e.
stakkslåtte	arealet som trongst til å hauste nok høy til ein full høystakk på heia	På heiinn tala da om stakkslåttu, men da ha' au mange høybúi ti' kverr gard'e.
stakksneis	stokken ein set fast ned i jorda, og som ein "byggjer" høyet omkring når ein lagar høystakk Sjå også stakkstad'e, murefót'e, stydje, krakji, vindverje, vindvevje, band, torve, býr, kjembe og høyskóg.	Grån va' det greiaste ti' stakksneis.
stakkstad'e	Staden der høystakken vart sett. Dette måtte vere i nærleiken av der høyet vart slege, og ein tørr stad slik at regnvatnet ikkje rann inn under stakken. Vidare måtte plasseringa vere slik at snøen helst bles bort, og i allefall ikkje la seg i skavl der. Den som var i høyskog hadde ikkje tid til å skuffe snø i tillegg til arbeidet med å lesse opp høyet, og rekkje heimatt i tide. Høystakkane stod på same stad år etter år, og same "stakksneisí" stod heilt til ho rotna. Sjå også høystakk'e, stakksneis, murefót'e, stydje, krakji, vindverje, vindvevje, band, torve, býr, kjembe og høyskóg.	Stakkstadan gró så ti' mæ gras, lyng å runna, at da æ jamt vónde finne.
stalldynn	1. stalldør 2. buksesplitt Somme seier "stallsdynn".	1. Stalldynní æ helst'e håg. 2. Det kan hende at stalldynní æ òpí av vanvari.
stallsklæi	vove og tjukt teppe til å leggje på hesteryggjen (bruka i kaldt ver)
stallsmitting	gjødselhaug (mitting) av hestelort utanfor stallen
stallstrèv	trev over stall
stamn'e	endestykke (på td kiste, pram, seng, kjerre, slede)	Hekkun på sléâ æ feste i stamnan.
stamp'e	1. potetstamp Sjå eplestamp'e 2. bygning m/utstyr til å stampe vadmål Sjå også stampe.	1. Stampen æ svorva, mæ a støygt handtak. 2. Stampen 'ass Lavrans æ bygd'e opp'tt'e i same kvíslinn som 'an stó' førr'e.
stampe	mengde vadmål som kunne stampast av gongen	Di meste eg kan stampe i desse stampunn æ 180-200 alni.
stampegraut'e	potetgraut (bruka berre i eintal) Sjå også eplegraut'e.	Fókk ha' jamt stampegraut'e om hausti.
stampekjinne	stavkinne Sjå også stavkjinne, kjinnestav'e og sveivekjinne.	Rjómen i stampekjinnunn stampa an mæ an kjinnestav'e.
stampeló	lo som samlar seg i stampen når ein stampar vadmål	Det varte mykji stampeló i desse stampunn.
standsokk'e	snøsokk (samansauma mest heilt opp, berre eit stutt gjip med ein krok)
stankeblóm'e	reinfann	Stankeblóman æ gúle å håge.
stannfòr	det som står att mellom fòrin i ein åker (når "plógfòrin" ikkje er godt nok velte, slik at grastustane står opp; gjeld helst når ein pløyer ein grasvoll)	Stannfòrin våre så stygt brotne.
stannfót'e	stiv fot i kneleddet Sjå også stannrygg'e.	Lisle-Roddeiv hèv' stannfót'e ette a bílúlykke. Òlâv hève stannfót'e, men kjæm'e si godt fram.
stannrygg'e	stiv i ryggen Sjå også stannfót'e.	'An ha' stannrygg'e, så 'an gjekk så gag'e.
stasgogn	kjerre eller slede som vart bruka i særskilte høve (til kyrkje eller gjestebod, ti' hægdags)	Býslé'en va' stasgogn.
stassili	hestesele til høgtidsbruk (kyrkjegang, bryllaup)	Sòme pynta blèsebandi på stassilâ.
staureim'e	doven og treg mann
staurela'	stabel med hesjestaur, der dei vart lagra når dei ikkje var i bruk	Staurela'i lýt vère unde' tòke.
staursbendili	bendelen på dei to nederste kornbanda som dei feste til stauren (med aksa opp)
stavkjinne	smørkinne Sjå også kjinnestav'e, stampekjinne og sveivekjinne.	Tóne sló rjómen oppi stavkjinnâ. An kan kjinne smø̀r i stavkjinne ell' i sveivekjinne.
stavkonne	lagga kanne til øl
stavkopp'e	lagga trekar (av stavar) Sjå også kopp'e.	Gýró va' hít i bekkjen å sandnika stavkoppan mæ tvògegras.
stavlægje	1. toppsvill i ein bygning med reisverk 2. øvste stokken på langveggen i ein lafta bygning, veggstokken der taksperrene vert lagde nedpå	1. Ordi "stavlægje" vare au brúka fysst an talar om moderne bygninga. 2. Karan gjinge til måls då da ha' fengje opp stavlægjun.
stavstongvatn	dårleg og ureint vatn (bruka som slang-ord på veik og dårleg kaffi)
stavvé'e	material til stavar, takspon, holkar, kjerald (furu, gran eller einer)	Stavvé'en lýt vère útvåld'e av di beste an kan finne.
stavvé'kløyving	trematerial (emne som er kløyvde, eller saga, etter årringane)	Desse stavvé'kløyvingan vi' eg have ti' å gjère mi a kjèr av.
sté	1. ambolt 2. turr grasslette ut mot ei elv eller vatn	1. Sméen formar jinni på stéæ. 2. Stéí våre greie å slå mæ orv. Der veks'e jamt barre finn'e på stéó. Støylan liggje jamt på grassté.
Stéfansdagjen	eldre namn for 2. joledag	Stéfansdagjen, 2. jóledag, rie da om hús å finge ǿl ette mòkingjinn, å kadda detti for mokstrerús.
stéfansspænili	vidjering med knute på ("Stéfansbragd")	Stéfansspænilen heng'e på búrshúr'inn.
stegg'e	person som gjev inntrykk av respekt eller avstand; bruka berre i eintal	Der fýgde an stegg'e mæ ó Bjørgúv.
stegle	fiskereiskap, fiskeline med mange krokar etter kvarandre, egna med makk. Ein kan feste ein stein i enden av stegla og slengje ut i vatnet og late henne liggje der om natta, eller drage henne over ei elv eller ein løk og feste båe endane i land.	Steglâ gjèr' eg sjave, mæ tamsa å ongla på a long líne.
stei'brjótari	stubbebrytar
stei'bukk'e	stubbebrytar
stei'dart'e	steindilp Somme seier "stei'dært'e", "stei'sjart'e" eller "stei'diple"	Det æ så gama å sjå stei'darten.
stei'dròg	kraftig steinslede (hestereiskap) Same som stei'merr. Sjå også dròg og kasedròg.	An brúkar stei'dròg fysst an dyrkar jórd.
stei'fis	lukt av sundslegen stein (frå steinstøv, steinrøyk td etter eit ras)	Det lupta stei'fis ette heile bygdinn ette dei fæle råsinn.
stei'gjæri	steingjerde	Det æ så trygt å gó'slegt mæ dei stei'gjæró.
stei'gjøymi	stad der ein legg stein som er rydda frå nybrot eller åker
stei'hedde	steinhelle ("takke" til å steikje kaker på; på støylen, i eldre tid)
stei'kjèr	oppmura steingrop, brunn	Da ha' múra så greitt a stei'kjèr i kjellunn, på støylæ.
stei'laup	stad der ein kan hoppe på steinar over ei elv eller bekk	Mi fóre ivi i stei'laupæ.
stei'merr	enkel slede til å køyre stein på Same som stei'dròg.	Stei'merrí mí hèv' gjengje sund'e, eg lýt stelle mi a ný.
stei'moldbèr	mjølbær	Der æ alli nåkå smòk i stei'moldbèró.
stei'múrt'e	tykt skinn under foten (daudskinn; særleg på hælen)	Eg lýt sjå å skjère âv stei'múrten 'å hælæ, eg øy'legg'e plent sokkan.
stei'mylse	haug med småstein (bruka i leiken munke mylse)	Stei'mylsâ sille vère runde å glatte småsteina.
stei'nèv	lite og kvasst hjørne i ein stein (td om stein når ein murar)	Slær eg âv di stei'nèvi, så passar 'an plent i múræ.
stei'nibbe	noko spiss stein som stikk opp av jorda	Du skjemmer fórt ljåræ fysst der æ stei'nibbu i slåttunn.
stei'røyk'e	røyk etter eit steinras
stei'slodde	"slede" til å køyre stein på (kunne vere med karmar og var større enn ei stei'dròg)
stei'sótt	forstopping (får ikkje avføring)	"Hav' di natron i húsæ, lýt eg få", sa Pål, 'an ha' ète så mykji takkekaku at 'an fekk stei'sóttí.
stei'stemm'e	steindemning	I Hóvatn va' det stei'stemm'e.
steiv	stogg (stutt stans)	Eg tók mi a steiv då eg kåm oppå bròti.
stei'veite	dreneringsgrøft lagd att med stein	Steiveitun halde lengji disom grunnen æ fast'e å da æ godt lagde.
stell	pikk og pung	'An sat å gumla å åt, mæ filleleg klæi, å heile stelli úti.
stellas	dårleg stell (bruka berre i eintal)	Det va' a fælt stellâs i dei húsæ. Mæ dei stellâsæ vare det líti framgong.
stellinga	reiskap, utstyr, innretning (ikkje bruka i eintal)	A menneskjinn som kan mange ting, lýt hav' mange slags stellinga for å få det ti'. Eg hève bǿtestellingan mí i a korg.
stemm'e	dam, demning, stengsel	Stemmin stemme vatnæ så an fær brúke det fysst an treng'e det.
stemme	luke til å stengje vatnet med i ei kvern eller sagbruk	Stemmâ stengjer vatni i slòkjæ.
stemtjynn	tjørn der ein stemde opp vatnet så ein kunne opne til visse tider for å male korn	Stemtjynní æ så lítí at der æ 'kji fisk'e.
stengsli	stengsel, noko som stengjer (td bom, gjerde eller grind)	Stengslí kunne vère så mange å så mangeleis.
stènúvi	1. hubro 2. bruka om "toskutte" personar	1. Stènúven æ létt'e å kjenne på lýdæ. 2. 'An æ enn fæl'e stènúvi.
sterr'e	1. spenst og styrke (bruka om karar) 2. god kvalitet (bruka om td herda stål som er sterkt og / eller har god fjøring) Sjå også sterren.	1. Der æ sterr'e i hó! 2. Det æ gó'e sterr'e i harangeljæ.
stéslåtte	slåtteteig på ei turr slette	Stéslåttun æ leie slå, den finnen æ så seig'e.
stéstabbi (H)	same tyding som smidjestabbi
stétt	innvendig trapp Sjå også hedde og tropp.	Gúten stiltra si opp stéttí.
stiddepinni	stemmeskrue på hardingfele	'Er æ åtte stiddepinna på desse harangefélunn.
stiddi	1. avdela rom i tallen / fjøset 2 stillordning som regulerer tilførsla av korn ned i kvinnauga	1. I lembingjinn have mi mange stiddi i taddâ. 2. Stiddi æ på lúæ.
stig	steg
Stígand	Stian ("Stian" er ei nyare form av "Stigand")	I bókjinn Gåmålt ó' Sætisdal heite det at Stígand rudde garen i Åkri.
stíg'e	noko brei tó som stig opp mot høgda	Mi slóge på stígjæ anna åri då eg va' lítí.
stigji	stige	Fillne stiga æ spélège å have. Katten fýgde mi oppi stigjen mæ eg måla húsí ottafyri.
stik	1. sti ("kvise" i kanten av augneloket) Somme seier "stig". 2. bein saum med symaskin	1. 'An ha' stik på dei eine augnelòkjæ. 2. Stikji varte inkji beint då eg sauma i dag.
stike	tunn staur (oftast av einer) Sjå også stikehagji og stikegjæri.	Stikun stóge mest'e tétt i tétt.
stikegjæri	gjerde (laga av tunne staurar, sette loddrett ned i jorda tett i tett) Sjå også stikehagji og stike.	Stikegjærí av einér'e kunne stande lengji.
stikehagji	gjerde, laga av tunne staurar, sette loddrett ned i jorda tett i tett Sjå også stikegjæri og stike.	Stikehagan vår' vanelège å sjå førr' i tí'inn.
stikke	fyrstikke	Hèv' du stikku, eg vi' hav' mi an røyk'e?
stikkedås	fyrstikkøskje	Flí mi stikkedåsí, eg vi' gjèr' 'å!
stikkehús	fyrstikkøskje	Kòr hèv' du lagt stikkehúsi, eg vi' gjèr' 'å nò!
stikkestabbi	trestabbe til skrustikke Sjå også smidjestabbi.	Det stend'e an stór'e stikkestabbi i smidjunn.
stikkhopp	1. høgdehopp 2. stativ til høgdehopp	1. Kòr æ det di halde ti' å hoppe stikkhopp? 2. Stikkhoppi hav' mi snikkéra sjave.
stillvetni	1. vassflate heilt utan bylgjer (vindstilt) 2. i elv / bekk der det ikkje er stryk (slik at ein ikkje ser at vatnet renn; bruka berre i eintal) Sjå også lǿk'e.	1. "D'æ filli å fiske i stillvetni", seie Knút. 2. I lǿkjæ æ det mest'e stillvetni.
stimne	stemne, tilskiping	Stimna i Tveitetúnæ va' vani ti' vère ólsokbil.
stingesag	stikksag	Dei nýe stingesagjin have hǿre tenna.
stinnfjøyr	1. springfjør eller spennfjør td i dørlås 2. om barn som er spretten og lett på foten	1. Fysst stinnfjøyrí æ fillí, sprett'e vríaren inkji opp'tt'e. 2. Bóa æ plent som a stinnfjøyr!
stívbrand'e	kropp som er stiv og tung	Det va' inkji gama å var' kadda stívbrand'e fysst mi ungan sprunge sprong ell' hoppa stikkhopp.
stivili	støvel	Den eini stivilen lèk'e. Kòr' hèv' eg gjårt av stivló?
stjóri	rotenden av eit kornstrå	Stjóran ljóte snú út'tt'e i konnlassæ.
stó	plass ved elv eller vatn der ein legg til land og festar båten Sjå også iveró og eikjestó.	Kverr eikje hèv' sí stó.
stóeróm	rom der ein berre får stå (manglar td stolar)	Der va' så mykji fókk at mi finge alli sesse åkkå, det va' såvídt det va' stóeróm. Det va' 'kji kå stóeróm i rútebílæ.
stòge	1. stove Sjå også gamlestog, nýestog og røykstòge. 2. lite hus i eldre tid, der det budde folk Sjå også stògehús.	1. 'U stód inni stògunn å kaga út glasi. 2. Èg æ oppvaksen i dei stògunn.
stògeborg	grunnmur til eit stògehús
stògefydd	rom som er fyllt av folk (oftast i stova)	Jaktaran samlast sjå 'ó Pål i Sýstog, då varte der stògefydd. Det kåm så mange jólebassa at det varte stògefydd.
stògegong	gjeste kvarandre utan avtale og utan å banke på døra	Det va' mei' stògegong førr'e 'ell det æ nò.
stògehús	Bustadhus. Fram til no har ein helst bruka fleirtalsformene til dette ordet om eitt hus. Sjå også stòge, sètehús og hús.	Dei gamle stògehúsí stóge tétt innmæ lopti.
stògelauping	kveldsbesøk	Det va' då fælt slig stògelauping 'er va' i kveld, eg fær alli leggje meg!
stògenamn	Namn på gardsbruk (td Oppistog, Nístog, Sýstog, Nórstog, Innistog, Utistog; mykje bruka i Valle og lite bruka i Hylestad) Sjå også gardsnamn.	Fókk kadde sikkå med stògenomn i daglegtali.
stògetimr	Tømmerstokkar til å lafte bustadhus av (Desse stokkane var gjerne vel 6 m lange, og dei måtte difor vere spesielt store. Bruka berre i eintal.) Sjå også timr.	Stògetimri laut vère så stórt an kunna få det.
stóhest'e	avlshest	'Er æ 'kji mange stóhesta lenge' i bygdó.
stól'e	stol Sjå også brugdestól'e, kubbestól'e og vaggestól'e.	'An bar stǿlin út då 'an sille måle tili.
stolle	skøyar (jente eller kvinne) Sjå også stolli.	Stollun have det gama fysst da samlast.
stolli	skøyar Sjå også filangselèg'e (V) og filangseleg (H).	Reisefanten æ an fæl'e stolli. Dei gamle stollan såte på búrsheddunn å rǿa.
stólsbrugde	ryggstø på stol	Stólsbrugdun våre så vént útkròta å måla.
stólstig	fot på stol
stòm	stummande mørker	Nò æ 'er som a stòm úti.
stong	Lang, tunn stong, bruka til å pryle ungar, jage kretur m.m. Det same som svigji Sjå også bjørkefút'e.	Jø̀rund fekk det av stongjinn, å illvåla.
stópp	farveg i snøen (etter menneske- eller hesteføter; av og til med trjugar)	I høyskóg gjinge hestan ette stóppinn. Sjå også stóppe.
stoppegån	stoppegarn	Da brúka stundom røkkjingegån ti' stoppegån.
stóppereis	reisverket i ein bygning	Æ an færige mæ stóppereisæ, vare det snart veggji.
stóppi	1. stolpe 2. striper i lengderetning i vevnad	1. 'An snudra mest'e stóppâ då 'an kjøyre så fórt gjænom lé'i. 2. Stóppan vorte au kadda stava.
stópp'ús	Stolpehus. Frittståande bygning i ei høgd, bruka til lagring av korn, mat o.l. Står på stolpar som har ein spesiell kant for å hindre at myser kom opp. Trappa står også eit stykke frå veggen for å hindre mysene i å kome inn. Stolpehus var vanleg på mindre gardar og "husmannsplass" i staden for "lopt".	I Ròtunn hav' da bå' lopt å stópp'ús
stòpúli	stabel (td materialar som er greitt lagde opp) Sjå også la.	I dei stòpúlæ æ der matriale ti' a heil hytte.
Stórâ	den eldste av to systrer	Disom tvæ systa have same namni, kan an kadde den eldste Stórâ å den yngste Lislâ.
stórbúskap'e	storfe
stórbý	storfe (kyr)	Stórbýtti gjekk i skógjæ på beiti vår å haust. Mi seie "býtti" fysst mi barre meine kjý å kåva, å inkji fænår'e, men búskap'e fysst det æ alt; bå bý å fænår'e.
stórbýti	jordskifte
Stórebóa	den eldste av to eller fleire brør	Det hendte at Stórebóa laut vère bångjǿl'e for dei yngri syskjiní sí.
Stórebrói	den eldre av onklane	Den gamlasti av faibrǿó mí kaddar eg Stórebrói å den yngri Lislebrói.
Stóremoir	kjælenamn på den eldste av to eller fleire systrer	Vi' dú, Stóremoir, bère denne byttâ, æ du snill.
Stóren	Den eldste av to brør med same namnet	Stóren å Lislen Brenne våre oppi Stavedalæ å slóge.
Stóresysti	den eldre av to tanter (morsystrer eller farsystrer)	Stóresysti æ den gamlaste av moisystó mí, å Lislesysti æ den yngri.
Stóretitta	den eldste av to eller fleire systrer	Stóretitta æ den gamlaste av åkkå systa.
stórfanta	nedsetjande omtale av embetsmenn i retten	Nò kåme stórfantan ti' bygds!
stórkult'e	sværing, den største (om dyr)	'An kunna fýe fòró ette stórkultæ i harde finnemarkjinn. Mi finge nåkå stórkulta i Stâvatn.
storm'e	stor uro eller usemje	Det varte slig an storm'e då da déla búi ette forelló. Ungan héle sòdan storm'e at dei vaksne finge alli rǿe.
storr'e	starr, vassgras, grasslag som veks i myrlende på heia (bruka berre i eintal)	Storr'e varte jamt brúka ti' kvílebòs.
Stórvègjen	Rv 9 (i eldre tid)	Herjús stó' å kjíkra ifrå Garó né'å Stórvègjen.
Stóråne	uttrykk bruka om Otra.	Fossekaran flòta timri ette Stóråne, skúva det frå land å løyste vasa.
straffekrakk'e	stol som ein plasserte born i (Barnet sat fast i stolen. Same stol som bånepíne).
strandbyggji	person som bur på "Strondinn"<-> (Steinsland, Haugen og Nomeland).	Strandbyggjan bú 'å Strondinn, 'å vestelénæ 'å Otre.
strangji	vedstrange	Det vare mykji vé'e av lange stranga.
Straumi	Straume (gardsnamn i Hylestad)	På Straumi hav' da mykji skóg'e.
streit'e	person som er noko meir enn rak i ryggen (kjeik'e)	Gunnår va' an streit'e så lengji 'an livdi, 'an varte alli kruppen.
streng'e	1. grense mellom t.d. eigedomar og kommunar 2. skilåm der ein har rypesnarene på rekkje 3. instrumentstreng Sjå også klukt, bròm, gar'e, rjúpesnòre og snòrelíne.	1. I fjår gjinge da strengjen midjom Homm å Tveitebǿ. 2. Mi tvei have kverrsin streng'e. 3. Stidder an féla sérs hågt, lýt an hav nóg av strengji, å helst'e kvinta.
strigl	noko grant eller fint av eitkvart (td gras, tagl, hår)
strik	1. strek 2. pirquet-prøve (to strek på underarmen) Sjå også strike.	1. Du lýt halde deg oppå strikó, fysst du skrívar i vénskriftsbókjinn! 2. "Strikjí sýne alli", sa Pål.
stríkari	bakstrevar, kverulant
strikmål	rissemål (til å lage strek når ein snikrar)	Snikkaren brúkar a strikmål ti' å gjère beine strik på imnæ.
strispe	smal og tunn "list" som er saga av td eit kledningsbord (må ha ei viss lengde; helst over 1 meter; kan vere avgong eller til bruk i snikkararbeid)
stritslit	hardt og tungt slit ved å dra eit dyr eller ein gjenstand	Det va' a stritslit itt an sille leie an raten stút'e.
strjúkereim	lérreim til å polere barberblad eller barberkniv på Sjå også strjúke og reim.	Strjúkereimí gjère ti' at eggjí vare ognekvoss.
strjúkestikke	1. reim av lér som er stramma over eit trestykke (td til å kvesse barberkniv) 2. kvessereiskap av hard ved (vart bruka som bryne)	1. Rakeníven laut vèr' ognekvoss'e, å då strauk an 'an på strjúkestikkunn. 2. Strjúkestikkun kunna au brúkast ti' å brýne ljæ.
strjåle	stråle	Det va' góslegt å sjå den fysste strjåla på Hommfjødd.
stròk	leik, moro	Bonní have så greitt stròk, bå' úti å inni.
strokke	1. djup, oval støypejernsgryte til vedkomfyr 2. jettegryte	1. Spjølli ti' strokkunn æ attast i komfýræ. Mi have a strokke på omnæ i kjeddaræ. 2. Néenat Kjéefoss æ der tvæ strokku, som heite Kjinna å Kjèr.
strokkehodde	hank på jerngryta som vart kalla strokke Sjå også hodde.	Lisletitta åkkå tók den kvossaste jungjen mi hai, å skar n'i strokkehodda avdí 'u inkji fekk flotmylje ti' håvlés!
Strondí	samnamn på gardane Steinsland, Haugen og Nomeland i Valle Sjå også strandbyggji.	Dei som bú 'å Strondinn, æ tídlège om mǿnó.
strott'e	1. sekke-opninga som ein har klemt i hop Sjå også strotteband og strotte. 2. bruka i uttrykka halde strottæ og gjève strott'e.	1. Vi' dú Bóa halde strottæ mæ èg nýter att'e.
strotteband	snøre til å snøre ein sekk med Sjå også strott'e og strotte.	Hèr kjæm' eg mæ strottebondó ti' nýte att'e sekkjin mæ.
strunk'e	smalt trekjerald	Strunkjen kan brúkast ti' mjø̀l, salt, tjø̀re å anna, alt ette ko stór'e 'an æ.
strút'e	opning i sekk eller pose (eller klemd saman, men med opning for å td renne ut korn eller anna)
strýkkji	"ryggkjèr" (uthola av ein stokk, same form og bruk som eit hýkkji, til å bere korn og mjøl i, til og frå kvernhuset)
strýte	"trutmunn"	Jentun sette fram strýtun for gama.
strýti	1. den smale enden av "tró å trille" 2. tjukke og utståande lepper Sjå også strýte.	1. I strýtæ tǿmer an út dèt malne kafféi. 2. Haddvår hèv' a fælt strýti, 'an æ frúsemynnt'e.
stræti	veg; ofte bruka om veg der dyr ofte fer	Inn'å Tyrvedalsristinn va' a visst stræti for reissdýrí om hausti.
stræve	1. stor hylleknekt 2. skråstøtte i bygning	1. Da måtte have góe strævu unde jeddó ti' rjómehókkó. 2. A stræve va' gjinni 4x4 toms matrial'e.
strǿk'e	høvel eller spesielt jern til å lage eit spor i tre med Somme seier "strǿkj'e".	An strǿk'e kunna brúkast ti' å hǿvle pyntereita på lista rundt dynna å glòs.
strøkkjefjø̀l	fjøl til å strekkje tvinna og hespla og vått garn på medan det turkar	Tråen var' fínare fysst an var' strøkt'e på strøkkjefjø̀linn, å så snorglar 'an seg inkji.
strå	strå	Dei lange stråttí vare standandi, dýrí vi' alli have da.
stubb'e	eit stykke, ei lengde	Der æ nåkå stutte stybbi mæ skógsvègji. Eg vi' vegleie deg an stubb'e.
stubbeslòk	planke til å opne og stengje vatnet i kvernstemmen (hengsla i eine enden, slik at planka kan svingast til sides; ofte om lag 1 meter)	Mæ stubbeslòkjæ kan an leie vatni útom slòkjí néd ti' kvinnekaddæ.
stubbesål	såld til å reinske treskt korn for halmstubb og agner	Stubbesåli va' eitt av såló i a treskjeverk.
stubbetili	stubbegolv	Dei gamle stubbetilí våre inkji platu, men bórdstybbi.
studna'e	stønad; bruka berre i eintal	Da finge studna'e ti' å byggje vègji.
studr	krøterstell (morgon- og kveldsstell)	Ti' studræ høyrer bå' å gjève å mókke.
studrari	person som steller buskapen i fjøset	Tjógjei leigde studrari mæ 'an va' på færi.
studr'e	gammal person som har vanskar med å fóte seg	Sigúrd æ nò enn studr'e som gjeng'e mæ kruppestav'e.
stú'e	reiskap til å slå hol i jarn når ein smiar Sjå også borr'e og drivi.	An lýt hav' stúa i úlíke stórleika.
stukk'e	toppen på kjerringrokk	Toppen på ung'e stukk'e æ gó'e å ète.
stukkegg	raude klumpar på rota av stukkjæ
stúld	kleptomani, sjukleg tjuvskap	Stúldí vart'e alli oppklåra.
stump'e	grovt brød	Denné stumpen va' råskjen å gó'e. Stumpan våre rovne å godt steikte.
stumpemuldre	1. brødsmule Sjå også stump'e og muldre. 2. matrett av brød, dela opp i småbitar med mjølk over, i bolle (same som stumpesodd'e)	1. Eg hèv' inkji mykji stumpemuldru på stumpefjø̀linn leng'e, si' eg hèv' bigjynt å skjère opp stumpen i maskjínunn né'å búinn. 2. Eg vi' stelle mi a stumpemuldre ti' kvelds.
stumpenív'e	brødkniv Sjå også stump'e og nív'e.	Stumpeníven æ så skjemd'e at eg lýt slíp' 'an.
stumperóm	steikerom (i vedkomfyr og i elektrisk komfyr) Sjå også stump'e.	Eg gløymde stumpæ i stumperómæ, så 'an varte brend'e.
stumpesive	brødskive Sjå også stump'e og sive.	Eg æ 'kji solten, for eg åt fem stumpesivu ti' bítås.
stumpesodd'e	matrett av brød, dela opp i småbitar med mjølk over, i bolle Sjå også stump'e og sodd'e.	Stumpesodd'e æ léttvint'e å gó'e mat'e.
stumpesyr	ekstra tjukt syr	Eg líkar godt stumpesyr.
stúss'e	dum kar	Haddvår va' an stúss'e som inkji varte reikna nåkå.
stútepjæsi	stutkalv	Stútepjæsan gjinge attast'i røkkjunn.
stúterús	sterkt rus av mykje alkohol	Tóvtirúsi va' nóg a fælt stúterús.
stútesylv	støypt sølv (vart også bruka til bunadsylv)
stútkåv'e	stutkalv, hankalv Sjå også kåv'e og kjýrkåv'e.	Stútkåvan leggje mi alli 'å, mi slakte da som spékåva.
stútpòsi	liten stutkalv Sjå også stútkåv'e.	Der va' nåkå stútpòsa som alli ville fýe dei hí kåvó.
stuttbògji	gamal type feleboge (stuttare enn moderne boge og konkav i staden for konveks)	D'æ sjella sjå spilemenna som brúke stuttbògji i åkkås dage.
stuttbuksu	knebukse	D'æ godt gange mæ stuttbuksu itt d'æ kalleg varmt. Stuttbuksun kunn' røkkje né'at néttó, ell' nòkå né'om.
stuttorv	stuttorv Sjå også orv og langorv.	Det æ vóndt mæ ryggjen å slå mykji mæ stuttorv. Jón hèv' så godt a lag mæ stuttorvæ.
stuttorvsljår'e	stuttorvsljå Sjå også ljår'e og langorvsljår'e.	Tór tók n'i a kjippi mæ stuttorvsljæ å skar seg så 'an síleblǿddi.
stuttsydd (V)	nedste stokken på stuttsida i ein tømmerbygning	Mæ stuttsydda så kóme langsyddan nòkå hægri opp på múró, å di kunna hjelpe nòkå for yfsedrypæ 'å langlénæ 'å húsæ.
stutt-tròm	motsett av langtròm
stúvbrjótari	trefota reiskap / vinsj (bruka til å dra laus trestuvar, steinar og røter)	Stúvbrjótaren va' úmisselèg'e fysst an braut opp skógsmark.
stúvi	1. trestuv 2. dum kar Sjå også stúven.	1. Det æ lúrt å setje skógsplantun innmæ stúva. 2. Den karen æ an stúvi.
stydje (V)	1. skråspenne, stydje til hesje 2. stydje til "stakksneisa" i høystakk Sjå også høystakk'e, stakkstad'e, stakksneis, murefót'e (H), krakji, vindverje, vindvevje, band, torve, býr, kjembe og høyskóg.	1. An må have stydje på båe sí'ó av hesjunn. 2. Stydjun måge have a klukt mót stakksneisinn.
stýkk'e	1. grasslag som veks i vatn 2. stilk (H)	1. Stýkk'e ell' støylegras varte mykji brúka ti' kvílebòs. 2. Den stýkkjen va' lang'e!
stýkkjemýr	myr med med mykje myrgras (stýkk'e)	Stýkkjemýra æ létte å slå, grasi æ så klekkt.
stykkji	1. stykke 2. artikkel i avis / blad 3. jordteig	1. Det varte mange stykkji då 'an saga opp saueryggjen. 2. Det stód a stykkji i "Sætisdǿlæ" om det nýe "signalbyggji" som da hav' tenkt å byggje i Nórdibǿ. 2. Eg vi' så inn det nýplǿgde stykkji mæ bygg.
stýl'e	1. liten metalpinne (som ein td fester honnring eller sylje med, eller strammar buksebeltet med, i ei vanleg bukse) 2. "nagle" (rund og utan hovud)	1. Eg hèv' stýlen i dei inste hòlæ så buksun hange greitt oppi. 2. Eg lýt setje an stýl'e så det heng'e godt i hóp.
stylk'e	hol stilk (lang og stiv)	Heimolle æ a dǿmi på stylk'e. Sjå også stýkk'e.
styltre	stylte	Det æ gama å gange på styltru.
styng'e	1. stikk 2. sy-stikk (både provisorisk og fint saumearbeid)	1. Eg kjenner enn styng'e i bringunn, eg æ ræd'e at det æ nåkå alvårlegt. 2. Du lýt setje nåkå styngji ti' halde detta ihóp.
styr	1. tagal (person som ikkje seier noko når han burde) 2. vrang (om personar) 3. "bròt" (enkelt utstyr til bruk i skogen når ein ikkje har noko anna tilgjengeleg)	1. Kví sit'e du som a styr å inkji sei' nåkå? 2. Stundom æ 'an a styr som det alli nyttar å tale mæ. 3. 'An øksa si ti' a styr ti' å velte stokkjæ mæ.
stýredag'e	dag då buskapen gjekk på sjølvstyr på stølen	Nò æ kjýne så rólège at mi kunne take an stýredag'e.
stýrefjøyr	spaltekniv (kniv ved sagbladet)	Stýrefjøyrí held'e sageskúren òpen.
stýrehjúl	ratt (på td bil eller traktor)
styrekjåkkji	rattkjelke
styrestong	stong til å styre med når ein løypte på kjelke (stonga var tunn, mjuk og lang)
stýrevòl'e	staur eller stav som ein held bak seg og brukar til å styre med når ein renn på kjelke	Åsmund sat attast 'å kjåkkâ å héldt stýrevòlæ.
styrk'e	alkoholinnhald i drykk (bruka berre i eintal)	Det æ styrk'e i desse ǿlæ.
styrvili	tosk	Sòme tótte at Bjúg stelte seg som an styrvili, men 'an va' inkji dumm'e.
stýv'e	styrke (td om tøy og garn)	Der æ ingjen stýv'e, å ljótt æ det au, itt stigjí æ lange.
stývi	tre som er felt med øks	I innmarkjinn va' der stundom stývi ette lauvingjinn.
stǿi	område med mykje molter, moltekart eller skogsbær	Eg kåm ive a godt moltestǿi i gjår. Eg hève så godt a stǿi som æ så årvisst.
stǿleik'e	fastleik (om tykt bunadsstoff)	Itt an saumar búnâ'e, så lýt det vère stǿleik'e i stoffæ så det held'e formí.
stø̀n	stønn	Øyúv høyre a stø̀n; då sprang 'an det skjótaste 'an kunna å såg at hoggaren låg fastklemd'e unde tréæ.
stǿning	1. støtte (td økonomisk) 2. styrking av klede	1. Det va' godt at eg fekk stǿning ti' å skúle meg opp. 2. Det va' stundom an brúka vallmål som stǿning dèr klæin vorte fórt slitne.
stǿre	skråbjelke, skråplanke; bruka i uthus	Stǿrun ljóte spíkrast godt så da stǿ godt.
Stǿri	den eldste av to brør med same førenamn	Vare gúten kadda Stǿri, så må der vère enn Mindri au.
størvili	stuttenkt person	Den størvilen dèr hèv' øyelagt for 'æ Titta!
støygleik'e	styrke, soliditet Sjå også støyg'e.	Det lýt vère støygleik'e i di an gjèri. An bygningsmann'e lýt allstǿtt tenkje ette støygleikjæ.
støyl'e	støl, seter	Mót kveldi samlast kjýne på støylæ.
støylehøy	høy som er slege på ein støyl	Støylehøytti vare reikna for godt høy.
støylsbar'e (V)	ytrekanten av stølsvollen (bruka berre i eintal) Somme seier "støylsbar", og brukar det som inkjekjønnsord.	Kjýne gange å nage i støylsbaræ.
støylsbú	stølsbu	Støylsbúin kunna vèr' mangeleis.
støylsferre	"stølskjerring"; livleg, nett kvinne	Da tótte gama, støylsferrun, itt det sundagjen kåm fókk frå aire støyla.
støylskjèring	kvinne som heldt til på stølen om sommaren (med buskap)	Der va' mange støylskjèringa på Neiritjynn.
støylsmerg'e	styrke (mæ fysste åt ein mykje god mat og fekk styrke til å klare den harde slåttonna)	Støylsmergjen som an fekk på støylæ, kåm ti' nytte fórt.
støylsrjó	snautt område i utkanten av ein støyl	Ha' eg reist beint, ha' eg kåme heim'tt'e i ljósi, men så laut eg nórdom støylsrjói ette ljågreió.
støylsvèg'e	gangveg til stølen
støypingelút	vaskemiddel til koketøy (Ein auste oske i varmt vatn, let oska søkkje til vatnet var skirt, og slo det reine vatnet av og bruka det til vask. Ein bruka òg oska i ein tøypose og la i det varme vatnet til "krafta" hadde kome ut, men dette vart ikkje kalla "støypingelút").	Førr'ell da finge vaskepulver brúka da grǿnsåpe, heimesåpe ell' støypingelút ti' å vaske klæi mæ.
støyt'e	forsterking på skohæl (av ler)
støytebakkji (H)	plassen ut mot elvekanten der ein legg tømmervelta klar til å velte stokkane ut i elva når ein skal "flòte" tømmer Sjå også støyte og støyteplass'e.	Der låg fleire tylti mæ timr på støytebakkâ.
støytenút'e	dobbelknute	Vi' du have opp'tte núten, ska' du alli brúke støytenút'e.
støyteplass'e (V)	plassen ut mot elvekanten der ein legg tømmervelta klar til å velte stokkane ut i elva når ein skal "flòte" tømmer Sjå også støyte og støytebakkji.	Denné støyteplassen brúka mi kverrt år.
stålgnadd'e	stuttorvsljå (same som tynnsleljår'e)	Da tynnte stålgnadden a gong i vikunn.
stålmån (V)	man på fjordhest som er klyppt slik at den mørke delen av mana kjem tydeleg fram Sjå også mån.	Fysst an held'e skjæren bratt'e mæ an klypper, vare stålmåní håg å vé'.
ståtari	1. person som er uvyrden og gjer mykje gale 2. skøyar	1. An veit 'kji kòr' an hève ståtaran. 2. An ståtari kan finne på mykji lǿglegt å rart.
sú	mellomrom mellom stokkane i lafta bygning	Der va' så óvi i súó at an kjende koss det blés inni.
súenív'e	u-forma knivjarn med to handtak, til å lage sú ved lafting	Knút va' gó'e ti' å smíe súeníva.
suggestír'e	sjå stivt og tomt ut i lufta Somme seier "sauestír'e".	Det sér út som Anlaug hève suggestíren.
sukk	bønevers (stutt)	Tóne ba' så vént den gamle, at Èlí ville lèse fyr' 'æ; så lære 'u æ Èlí små sukk å værs mæ da gjætti.
sukke	bulk i td bil Sjå også verbet sukke.	Eg drasa inkji bílen, men det varte nåkå sukku.
sukkerhús	sukkerøskje	An må 'kji gløyme sukkerhúsæ itt an ska' på kafférús.
sukkerladi	sjokolade Sjå også ladi.
sukkerrúte	sukkerbit	Det æ godt å duppe sukkerrútun n'i kaffé å súge på da.
sukkertenna	ei spesiell type drops	Det va' mætt å få sukkertenna for ungan.
sukkertonnsmòk	smak frå ein bestemt slag heimelaga drops	I desse kaupedropsó kjenner eg att'e sukkertonnsmòkjí.
sult'e	gjerrigskap	Det va' an sult'e forotta grensu i Útistog førr' i tí'inn.
sultelé'e	tunn og veik del av ullgarn når ein spinn	Itt der æ sulteléi i spitegånæ vare det fillne klæi.
sultra	fiskegjelle (bruka berre i fleirtal)	Fiskan púste mæ sultró.
suppe (H)	matrett laga av suppe, kjøt og poteter Sjå også sói (V) og søyningji.
súre	syregras, småsyre Sjå også súrestýkk'e.	Tídleg om våri ète ungan súre.
súrestýkk'e	"stamma" i syreplanta Sjå også súre. Somme seier "súrstýkk'e".
surk	våt søle	Eg hèv' 'kji skó ti' gange i desse surkjæ.
súrke	sur smak i mat eller drikke	Eg kjenner a súrke i desse saftinn.
súrost'e	gammalost	Da stelte súrost'e 'å støylæ.
surpedúk'e	smekke for småborn	Surpedúkan vare fórt bræsutte.
surpeis'e	sur person
surretòt	ein som pratar tull	D'æ 'kji nåkå å brý seg om detta surretòti!
súrsmedd'e	liten sursmak i mjølk Sjå også rennemjåkk.	Der æ an súrsmedd'e 'å mjåkkjinn.
súrsmòk	uynskt sur smak i mjølkeprodukt	Der va' a lítí súrsmòk i mjåkkjinn, så ungan vill' alli drikke 'æ.
súrte	blautt søyledike (vassfullt og helst farleg)	På heievègjæ æ der nåkå súrtu som æ så blaute at bå' dýr å menneskjin ljót' passe sikkå fyr' da.
súrtedíkji	dike i sur myr (utan gras og gjerne jernhaldig)	Rèvesoksí va' sett opp i a súrtedíkji.
súrtedypili	luktande myrdam eller myrhol
súrtemýr	luktande myrpytt ("sur" myr der det mest ikkje veks gras) Somme seier "súrte".	Der låg a daudt lamb úti súrtemýrinn.
súrtetjynn	luktande myrtjørn
súrti	gjørme frå eit súrtedíkji	Da sóe visst jinn av súrti.
susl	låg lyd frå rennande vatn Sjå også susle.	Det kåm barre a susl frå bekkjæ, det va' såvídt det rann nåkå.
súss	pålegg laga av innmat av spekalv	Súss æ kavendi godt pålegg.
sútemål	elende, tregeleg sak; berre bruka i eintal	Det va' a sútemål mæ dei nýe bílæ, 'an va' allstǿtt på verkstéd. Det va' a sútemål fysst der va' ein som la' ti' mæ félunn.
sutr	1. matrestar / kraftfor som vert blanda med vatn og gjeve til buskapen; bruka berre i eintal 2. dårleg mat (slang-uttrykk)	1. Kåvan líke så godt varmt sutr. 2. Denna suppâ va' barre nåkå sutr!
sutrebytte	uvand bøtte som vart bruka til kalvedrikke	Kåvan finge mjø̀ldrikke av sutrebyttunn.
sutrekopp'e	person som stadig klagar og syter
sutrepavi	person som stadig klagar og syter
suvl	kjøtmat, mjølkemat, pålegg; bruka berre i eintal Sjå også grjón	'An ska' 'kji skarve mæ suvlinn. Nò æ mi plent 'å trautinn mæ suvlinn.
svaddi	original, skjemtekrok Sjå også sveggji og spíssbúri.	Taddeiv æ enn lǿglèg'e svaddi.
svakke	lang dump (bruka om del av veg som vert låg pga dårleg grunn)
svans'e	stor handsag for ein person til å felle tre med	Fysst an sill' stýve tré va' det svans'e an brúka førr'ell motórsagjí kåm.
svarm'e	sverm med insekt	Vafsesvarmen kåm beint imót 'enni, så 'u kasta si néd.
svarmestèv	stev som er mollstemte og triste	Kara som våre fudde, kvóe svarmestèv.
svegge	jente som er flink til å finne på spøk og morosame ting (Sjå også sveggji).	Sigríd æ a svegge, 'u æ så fæl ti' å finne på gama å lǿglegt.
sveggji	ein som er flink til å finne på spøk og morosame ting Sjå også svaddi og spíssbúri.	Gunnår va' au enn sveggji, 'an ha' allstǿtt nåkå lǿglegt å seie. Sòme meine at sveggjin æ mei' sjavgóe 'ell svaddan.
svei'e (V)	1. regulerbar vinkel 2. liten rundtur i terrenget	1. An svei'e kan an stidde inn plent i den vinkelen an vi' have. 2. Sku mi take an svei'e rundt Nausen?
svei'kadd'e	ugift mann (sjå også møykjèring)	Det æ stundom filli stell mæ svei'kaddó.
sveipeskjei	vevskei (nytta når ein sette opp to fetar, åtte trådar)	Eg lýt få mi a ný sveipeskjei.
sveipetåg	tægene ein flettar på sidene i ei sveipt øskje	Víérrǿta æ góe sveipetæga.
sveiv'e (H)	liten gåtur eller køyretur Sjå også svei'e (V)	Da tóke enn líten sveiv'e for å sjå ette moltu. Då da ha' gjengje tvei sveivi å inkji funni, gåve da sikkå.
sveivebòr	borvinde	Sveivebòri brúkar an ti' mindri hòl.
sveivebrenne	reiskap til å brenne kaffi i (med sveiv til å røre bø̀nin med)	Sveivebrennâ va' gó' for å sleppe å skambrenne kafféi.
sveiveglas	vindauga med sidehengsla vindaugsramme Sjå også glas, glaskarm'e og glasrúte.	Det æ greitt mæ sveiveglas.
sveivekjinne	smørkinne, kan vere laga både av tre og jern Sjå også stavkjinne, kjinnestav'e og stampekjinne.	Mange tótte det va' a stórt framstig då da finge sveivekjinne.
sveivle	1. kvervlestraum i vatn Sjå også íe. 2. det som av og til er brodert på sida av krullane i setesdalsbunaden 3. kvervle i håret 4. kvervle i kornåker	1. I flauma kan det vare sveivlu mæ årèk å gauv i åne. 2. Sveivlu æ pyntelège i hóp mæ krulla. 3. Dei som ha tvæ sveivlu i håræ ha' vóndt for å få kjembt sikkå. 4. Sveivlun i konnåkræ æ úhǿge skjère.
svekl	felling på sokk framanfor hælen	Góme fær 'kji ti' sveklin lenge' itt 'u spitar sokka.
Svenkji	Svenke	Svenkji va' a rivbikkje.
Svèrik	Sverige	Svèrik æ stǿri 'ell Nòrik.
svidd (H)	botnsvill i ein bygning Sjå også sydd (V).	Det æ viktigt å have sterke å góe svidda.
svig	unge og mjuke bjørkekvistar til dyrefor
svigji	stutt og mjuk stong (t.d. bjørkeris) til å rise born med, eller til å jage buskapen med	Nò må du passe deg, ellis kjæm' eg mæ svigâ. Mi ljóte finne åkkå sviga, itt mi sku sleppe út kjý. Lisle-Haddvår fekk det av svigâ då 'an dróg katten ette róvunn.
svigkjerv'e	lauvkjerv'e der lauvet er borte og riset er att	Svigkjervin våre tubba å snaue.
svii	svie	An fær slig svii itt an vare humlebrend'e.
svikk'e	kork, tapp i holet på ei øltunne	Kjètil tægde ti' an svikk'e mæ nívæ sí.
svikli	bruka til å halde ihop blåkupta i bringa ved hjelp av eit langt lekkje som ein trær inn i "sviklan"	Sviklan æ gjåre av blankt sylv, da æ inkji gjyllte.
svimn'e	svevn	Eg fekk alli svimn'e på augó i nótt. Pål fór i svimnæ å kjeima ikring seg.
svínesmø̀r	ister	Svínesmø̀r æ godt ti' smyrje leiri mæ.
sving'e	sving	Der æ mange skarpe svingji 'å båe léa 'å Dalen.
svinku	prøve å kome seg unna utan å gjeve greitt svar	Tarjei lýt allstǿtt kåme mæ nåkå svinku.
svinnsótt	tæring Sjå også turkesjúkji.	Mange unge dǿe av svinnsótt.
svintleik'e	person som er kjapp
svíntoks	grevling	I nótt ha' svíntoksí grave opp heile næpegaren.
svipi	likskap, ofte bruka om personar som er i slekt Sjå også svipe.	Der æ an svipi av fai sí.
svipt	skimt, lyn, glimt Sjå også svipte.	Da kóme å løypte forbí som a svipt.
svipt'e	stutt bel, så svint innom
sviptumsok	St. Svithunsdagen (2. juli)	Fysst slåttedrengjin bunde sikkå, så bigjynte da sviptumsok.
svirr'e	snarsinna mann	Bjúg va' an svirr'e som rauk ti' mæ same 'an høyre det, men róa seg ette a bil.
svirrebassi	1. person som ikkje kan vere i ro (helst bruka om born) 2. person som vert fort sinna og oppfarande	1. Ånund æ enn fæl'e svirrebassi; d'æ út å inn å att å fram heile tí'í. 2. Svirrebassan var' fórt vónde, men så róe da sikkå au fórt.
svitsrudd'e	tobakksrull (skråtobakk som er lagd i sirupslake)
sviv	1. liten runde til fots 2. motorlyd 3. motor som er i gong	1. Eg vi' have mi a líti sviv 'pi nausan å sjå ette moltu. 2. Der æ góslegt sviv i bílæ dí nò! 3. Fær du sviv på motórsagjí?
svívari	feit rjomegraut med mykje smør	I an gó'e svívari sym'e grauten i smø̀r.
svive	1. kjensle av å vere ør i hovudet etter å ha svinga rundt fleire gonger; bruka berre i eintal 2. forvirring (oftast p.g.a. dårleg konsentrasjon)	1. Nò hèv' eg svivâ. Vaksne fókk få svintare svivâ 'ell ungan. 2. Eg varte plent i svivunn då eg høyre det fæle som ha' hendt.
svodd'e	glatt is ute; bruka berre i eintal	'Er æ púre svodd'e út' i túnæ.
svoddekró	skuggefull og kald plass i skogen	Der æ an líten bekk'e som byggjer svodd'e i svoddekrónæ.
svóe	slett og skrå bergside Somme seier "svåe".	Om vetran lýt an passe seg å inkji gange unde svóó, for dèr æ det jamt råsfadd.
Svóin	Støyl på austeheia i Valle	Svóin æ an støyl'e som høyrer ti Sandnès.
svòl	svalgang, smal gang eller utbygg på hus. Sjå også búrsvòl og loptsvól.	Då mi restauréra lopti, finge mi endeleg svòlí opp'tte.
svòle	svale	Svòlun have mange rei' unde úttòkunn.
svòlemark	bestemt type sauemark (snitt i øyra som syner kven som er eigaren; skore med kniv eller klyppt med saks; v-forma i enden av øyra; sjå bilete)	Svòlemorkjí æ létte å sjå om sauin æ helst'e langt undâ.
svolk'e	1. stor kar, som også vil vere stor 2. mjuk stav, bruka som reiskap til å jage krøter med Sjå også svolke.	1. Såvi æ an fæl'e svolk'e. 2. Fysst mi sko jage kjýne, så mòge mi have kverrsin svolk'e adde i hóp.
svolldau'i	isbrann; bruka berre i eintal	Det kunna létt var' svolldau'i itt det ha' vòr' tøyr'e a bil å vatni fraus ti' att'e.
svòlungstimr	dårleg gran (som har vakse for fort)	"Reiår æ kåmen ó' heiningelondó, han bygde opp'tt'e húsí av svòlungstimr" (frå gamlestev).
svongefadd	når kyrne er tome i vomma	Fysst kjýne æ sérs svongetóme, have da svongefadd.
svongji	lyske Sjå også røyr.	Skjinni i svongâ æ tunt.
svòr	1. svar 2. sum i reknestykke Sjå også svòre.	1. Det skjil'e koss 'an spyr'e, ko svòrí vari. 'U rópa, men fekk 'kji nåkå svòr. 2. Svòrí stande i svòrelistunn.
svór (H)	svor	Sòme tikje at svórí æ best'e på ribbunn.
svòreliste	fasit	Itt skúleungan ha' svòreliste, kunna da sjave kontrollére reiknestykkjí sikkå.
svorvestól'e	dreiebenk Sjå også svorve.	Kristí svorvar bodda å koppa i svorvestólæ.
svudd'e	materie frå eit sår som gror	'An fekk a hósteskjǿre, å dèr va' snerpâ mæ svudd'e kring.
svæe	sladder, bygdesnakk
svåe	glatt bergside utan vegetasjon	Dèr som æ svåu unde snjóræ, æ det spéleg for råsi.
svåg'e	svelg	Fysst an æ krímsjúk'e, æ an jamt sår'e i svågjæ, så det æ vóndt å svægje. Då eg slakta veiren, skaut 'an jórten oppi svågjen.
svåning	neddyssing av ei lei hending
svår'e (V)	svor	Sòme ète fleskesvåran.
svårtestakk'e	den svarte stakken i setesdalsbunaden (utanpå understakken) Sjå også undestakk'e.	Svårtestakkjen hève fedda atti.
svårtestakkslíne	brodert line øvst i svårtestakkjen rett over bringa	I svårtestakkslínunn æ der a gjip i midten.
sydd (V)	botnsvill i ein bygning Sjå også røytesydd og svidd (H).	Det æ viktig å have sterke å góe sydda.
sýe	sylje Sjå også bólesýe og lauvsýe.	Sýun kunn' vère bå' oksidéra, gullvéra å sylvkvíte.
sýebelti	belte for småjenter av ler og med messingsyljer på	Sýebelti va' av leir å omlag an tòmi breidt.
sýgare	kvinne frå Sygard (Åmli, Åkre osb.)	Eg kjenner den sýgarâ som heite Borgjill, men dei hí sýgarun veit eg alli kvæ æ.
sýgari	mann frå Sygard (Viki, Harstad osb.)	Torgrím va' den gamlaste av sýgaró, di eg minnest.
sygne	dagsfangsten i ei snòreline
sykle	spytt; bruka berre i eintal	Då langrennslauparen kåm i mål, rann syklâ ó' munnæ 'ass. Reivungan slækje, då renn'e det sykle ó' munnæ.
sykleeisli	spyttkjertel	Syklâ i munnæ få mi ifrå sykleeisló.
syldatter	soldat	Svein va' syldatter unde' dei stóre nórdiske úfréæ. Vónd-Åsmund Rygnestad va' syldatter i kríæ midjom Spania å Néderland.
syll'e	skyld, verdisetjing på eigedom før i tida (bruka berre i eintal)	I gåmó tí' va' syllen i kåveskjinn å hú'i. Nokle få gara hèra ha' an syll'e på 1 hú'.
syllfókk	skyldfolk Sjå også syll'e, syllske og syllingji.	Fókk ha' mei' syllfókk førr'e 'ell nò.
syllingji	slektning Sjå også syll'e, syllske og syllfókk.	'U mǿtte mange av syllingó sí i líkfærinn.
syllske	slektskap, familieforhold; bruka berre i eintal Sjå også syll'e, syllfókk og syllingji.	Der æ mykji syllske midjom Nígâ å Nórstog.
sylp'e	holjarn til å dreie tre med	Sylpan ti' svorving hav' lange skopt.
syl'stein'e	kvartskrystall	Blåsteina å syl'steina i kvinnó var' kadda heigjeitila.
syltespring	pakning til "noregsglas"	Eg fær 'kji kaupe syltespring ti' glòsó mí.
syltre	syltetøy	Syltrâ dí va' gó' i smòkjinn.
sylvarbei'	ting eller smykke som er laga av sylv
sylvbelti	belte til brur i setesdalsbunad	Det va' jamt at brúrí laut låne sylvbelti av aire.
sylvbóre	sølvbord (bruka innmed broderiet på den kvinnelege setesdalsbunaden; på blåkupte, svårtestakksopplut'e og blåstakk'e / bórastakk'e)	Sylvbórun på blåkuptó æ staselège.
syndetrègji	anger på synd ein har gjort	Det va' syndetrègji som braut 'an Haddvår.
syndlegheit	elende	Dú syndlegheit, nò hèv' eg kjøyrt bílen tóm'e for bensín! Det va' a syndlegheit at 'an inkji slapp inn på den skúlen 'an villi.
sýnemerkji	synleg merke på ein person (td etter slagsmål)	Det kunna for mange vèr' svært å sýne fram sýnemerkjí da ha' fengje oppigjænom årí.
sýnemòn'e	1. synleg og varig merke i andletet på ein person t.d. etter skade, slagsmål eller operasjon 2. restsyn (når ein har skadd synet)	1. 'An fekk sýnemòn'e ette an stór'e operasjón'e i andlitæ. 2. 'An ha' skadt sýnæ, men sýnemònen va' so at 'an ha' gongsýn.
sýnemòni	noko som syner att	Åne hèv' auka enn sýnemòni i regnæ.
syngjari	songar (medhjelpar for klokkaren)	Der va' tvei syngjara i kjyrkjunn i dag.
syppel	søppel	Syppeli lýt 'an kjeldesórtére no ti' dags.
sypti	"Hoppet" i ein hoppbakke. "Sypti" vert t.d. bruka i Brokke og i Treungen. Andre stader i Hylestad og Valle vert det oftast sagt sipti.	'An va' úheldig'e å datt på syptæ.
syr	surmjølk, kefir; bruka berre i eintal Sjå også koddesyr, mjåkk og rennemjåkk.	Eg vi' helst'e hav' syr i soddæ. Syrsodd'e å kjøssteik æ godt i hóp.
syrbartu	"surmjølk-bart"	Småungan tótte det va' gama å få syrbartu på ivelippunn.
syrgraut'e	graut som vart reidd av syr	Syrgrauten ha' a lítí sǿtsmòk í si.
syrhókk'e	treholk bruka til surmjølk	Syrhókkjen lýt bytnast godt ska' 'an stande lengji.
syrkakk'e	flatbraudsoll med kulturmjølk
syrpe	maltlog (bløytt malt til øl)	Syrpâ æ sǿt av maltæ.
syrpedíkji	stort gjørmehol	Kjýne søkkje plent âv i dessa syrpedíkjæ.
syrpekjèr	kjer som ein hadde syrpâ i	Dravi låg på botnæ i syrpekjèræ.
syrsodd'e	flatbraudsoll laga av flatbraud og surmjølk Sjå også syr og sodd'e.	Syrsodden æ helsig'e å gó'e.
syrúli	tvare med to tindkransar til å røre i surmjølk	Det va' a greitt imni ti' syrúli du ha' funne dèr!
syskjin	sysken; bruka berre i fleirtal	Syskjiní æ spreidde vídt útivi. Da våre sjau syskjin.
syskjinbån	syskenbarn	Syskjinbonní æ mykji i hóp.
syslebýti	fylkesgrense
syster	syster NB: I td ordet "syster" fell "r"-en bort når fyrste bokstaven i ordet etterpå er ein konsonant (sjå det fyrste dømet)	Syste mí heite ett' 'enni Góme. Eg hève trjå systa å tvei brǿa. Syster 'enni Signe heite Kristí.
systerbýti	ved giftarmål; bror og syster i ein familie gifter seg med bror og syster i ein annan familie (treng ikkje gifte seg samstundes)	Fysst tvei brǿa have systerbýti vare da tvísylle.
systerdótter	systerdotter (niese)	Systerdǿttan åkkå gange på ungdómsskúlâ.
systersòn'e	systerson (nevø)	Systersø̀nin 'ass Papa hav' tèkje út ti' Amérika.
Systi	1. tante, vert bruka både sjølvstendig og i hop med namnet Sjå også faisyster og moisyster. 2. besteveninne	1. Systi æ syster 'enni Mamme. Eg trefte æ Systi sjå handlaró, 'u ha' plent kåme heim'tte frå Færøyó. 2. Systi, vi' du 'kji fýe inn a bil?
sýstòge	kvinne frå Systog (Åmli, Viki, Homme, Rygnestad osb.)	Den eine sýstògâ æ grei, å den hí æ stundom vrong.
sýstògji	mann frå Systog (Åmli, Viki, Homme, Rygnestad osb.)	Det æ så rart mæ dei sýstògó, da æ så hynnske i talæ.
syt	litt blodvæske Sjå også syte.	Det kjæm'e nåkå syt ó' såræ.
sýtepavi	mann som syter og klagar ofte og mykje
syvjelúne	når ein vert svevnug ei lita stund (men det går over) Sjå også syvjug'e.	Eg fekk a syvjelúne, men eg kan 'kji sòve nò.
sæbyggje	kvinne frå Setesdal Sjå også sæbyggji.	Sæbyggjun gjinge allstǿtt mæ plagg, fysst da gjinge mæ stakka.
sæbyggji	mann frå Setesdal Sjå også sæbyggje.	I Tilemark kadde da sætisdǿlan for sæbyggja. D'æ sjella sætisdǿlan kadde sikkå "sæbyggja" sjave, men det kan nóg vère a gåmålt sætisdalsórd, a stytting som kjæm'e av "sætr".
sælabad	dødsbod
sæleba'	dødsbodskap (når nokon i grenda døydde og det vart gjort kjent for folk)	Det æ sæleba'i 'ass Gaml' Aslag, sa Òlâv då 'an høyrde at Aslag ha' døydt.
sæletròg	tretrog (med blekkplate og hol i i botnen) Sjå også dryptetròg.	Di som inkji ska' vère i konnæ fysst an mèl'e, vare sæla út i sæletrògjæ.
sælingji	stakkar, feiging, duglaus person	'An vill' inkji té seg som an sælingji.
sæti	sitjeplass, sete	Sæti på sykkelæ mí æ for hardt. Sætí i bílæ æ for blaute. 'U ha' sæti sitt i kubbestólæ.
Sætisdalsrykkjâ	Huntington's chorea (Sanktveitsdans); sjukdom der det rykkjer i somme musklar td i halsen	I Sætisdal vite mi inkji om nòken som hève Sætisdalsrykkjâ i dag.
sætisdǿli	mann frå Setesdal	Sætisdǿlan æ ví'ræsne. Mi ljóte gjève sætisdǿló rétt í at dalen æ vén'e.
Sǿbyggje-Finndalen	grendenamn på Finndalen som høyrer til Vaddebǿ i Valle	Flosslí, Fisstøyl å Håvestøyl høyre ti' støyló i Sǿbyggje-Finndalæ.
sǿbyggji	person som bur mellom Nordibø og Harstad (i Valle)	Sǿbyggjan bú sunnafor kjyrkjâ i Valle.
sǿkji	"fristad", mållinje (i leik og idrott)	An lýt stande færig'e på sǿkjæ itt an ska' springe.
søkkji	lodd på fisketaum	Eg hèv' a líti søkkji av blý yst'å taumæ.
sǿkn	kvardagane i veka Sjå også virkt.	An treng'e 'kji pynte seg midt i sǿkninn.
sǿlé	sørside	Eg sit'e 'å sǿlénæ itt eg sólar meg.
sǿtepli	eple	Sǿteplí æ best'e fysst da æ illrau'e. Sjå også epli.
sǿtsmòk	søtsmak	Eplí få a sǿtsmòk fysst det hèv' vòr' kallegradi i kjeddaræ.
søyl'e	sal til hest Sjå også søylefat og avsøyle.	Mæ an søyl'e sit' an trygt på hestæ.
søyle	gjørme; bruka berre i eintal	Søylâ skvott då 'an hoppa úti díkji. Ungan tikje gama å balse i søylunn.
søyledíkji	gjørmepytt	Eg sokk n'i søyledíkji å fylte stivlan mæ søyle.
søylefat	Pute / puter / sengeklede til bruk på støylen; mellom hesteryggen og trýgjen når ein klyvjar med hest (kan vere ei på kvar side eller ei stor som går over båe sider. Puta / putene går så langt ned på sida at dei også skjermer for "trýgjen". Det kan òg vere mellom ryggsekken og menneskeryggen). Sjå også søyl'e og avsøyle.	Èg brúkar ruggu ti' søylefòt.
søyningji	mat som ein kokar (td suppe, kjøt og poteter) Sjå også sói (V) og suppe (H).	Det varte an stór'e søyningji om sundagjen då mi ha' så mykji sjalefókk. Der æ fleire slags søyninga.
søyrke	1. blautare substans i hoven og beina (svampeveven substans med merg eller blod i; td om hest) 2. ujamn og laus ved (td i smø̀rtròg som er gammalt og velbruka; ospetròg var mest utsett for dette).
så'	1. del av skalet på korn, kli 2. mjølavfall under baking (grove mjølrestar) Sjå også agni	1. Der æ alli verre onn 'ell så' i tonn (ordtak). 2. Fysst mi bake, så sópe mi så'in av takkunn.
sågauk'e	gauk som gjel frå sør; varsel om god grøde
sågjidr'e	uttrykk bruka om når lufta bivrar / flimrar rett over bakken (bruka berre i eintal)	Da såte úti å barre nute sýni av sågjidræ.
sågjydde (H)	oldenborre, stor og kvit jordmakk Sjå også sågjyltre (V).	Der va' stint av sågjyddu i mittingjinn.
sågjydren	når damp kjem opp av jorda; berre bruka i bunden form eintal
sågjyltre (V)	oldenborre, stor, kvit jordmakk Sjå også sågjydde (H).	Der va' stint av sågjyltru i mittingjinn.
såhókk'e	lagga holk til å ha såkorn i (medan ein sår)
sål	sold Sjå også sæle.	An sælar mæ a sål. Sålí kunne vère mangeslags.
sålaup'e	trekorg fest til reim eller sele (som ein hadde rundt halsen, bruka til såkorn)	Sålaupen va' vel gjår'e av a bygji.
sålebót	sælebot	Detta æ a sålebót du gjèri, å hjelpe da itt da have sò líti.
sålebotsgåve	sælebotsgåve (gåve til naudlidande)	Førr' i tí'inn gåve fókk sålebótsgåvu ti' dei som trunge det i bygdinn.
sålestòge	"sjelestoge" (overnattingsplass for pilgrimar; td på veg til Røldal)	Der va' sålestòge i Homm å i Vatnedalæ.
såmkji	tunn sky framfor sola	Det hèv' kåme an såmkji attfyre sólí.
såmóstr	såferdig jord; når jorda er fuktig og varm nok til at ein kan så korn om våren	Såmóstri kjæm'e mæ lyvæ. An laut så mæ såmóstri va' i jórdinn.
så'pòsi	betennelse i tannkjøtet pga kornskal	Haddvår æ så fæl'e ti' få så'pòsa i tanngaræ.
sår'e	kar av tre (bruka m.a. til å vaske klede i, og i fjøset til å tøyse i) Sjå også bal.	Såren stod nére bekkjæ.
såreit	stripa i åkeren der ein har gått og sådd
sårkji	1. utslett; berre bruka i eintal 2. brannkoppar	1. Rannei ha an sårkji som det tók slig tíd å var' kvitt'e. 2. Bóa hèv fengje sårkjen.
sårsaukji	medynk ("gråte med dei gråtande")	Margjitt kjende sårsaukji då 'u høyre dèt vónde som ha' hendt sjå dei i Sýstog.
såtehøy	halvturrt høy som ein legg i såter over natta	"'An må inkji hesje såtehøy", sa Ånund. Same ko godt veiri va' så sill' an sæte høytti, då dróg 'kji såtehøytti att'å seg om nóttí.
såtægje	fletta korg til såkorn	Eg fylte såtægjâ mæ konn, å gjekk né'ette åkræ å såddi.
Såvi	Salve	Såvi Såvison va' enn gó'e spilemann'e frå Rysstad.